استفتائات آیت الله نوری همدانی درباره ماه مبارک رمضان
احکام روزه
سؤال ۲۰۷: پزشکان مریضى را از روزه گرفتن منع مىکنند ولى خود شخص مىداند که روزه براى او ضرر ندارد، چنین مریضى چه باید بکند؟
جواب: اگر گفتار پزشکان حتى احتمال ضرر که خوف ضرر است را در او ایجاد نکند روزهاش صحیح است و باید روزه بگیرد.
سؤال ۲۰۸: روزه دارى که وظیفهاش تیمّم است چون وقت تنگ است، امّا مسامحه مىکند به خیال اینکه اگر مسواک کند به تیمّم هم مىرسد در حال مسواک زدن، اذان صبح هم مىگویند، این سهل انگارى حکم عمد پیدا مىکند یا خیر؟
جواب: اگر مسامحه کرده است حکم عمد را دارد.
سؤال ۲۰۹: آیا چرک گلو روزه را باطل مىکند؟
جواب: اگر در قسمت بالاى گلو است که مىتواند بدون مشقّت آن را به فضاى دهن بیاورد و بیرون بریزد باطل مىکند واگرنه باطل نمىکند.
سؤال ۲۱۰: استفاده از آمپولهایى که به جاى غذا به کار مىرود براى روزه دار چه حکمى دارد؟
جواب: آمپول مطلقاً روزه را باطل نمىکند.
سؤال ۲۱۱: آیا بودن وسایل غیر خوراکى مثل وسایل دندانپزشکى در دهان باعث بطلان روزه مىشود؟
جواب: اگر خون که احیاناً در این قبیل موارد در دهان بوجود مىآید و یا آب که داخل فضاى دهان مىشود را فرود نبرد روزهاش باطل نمىشود.
سؤال ۲۱۲: برخى از بیماران مبتلا به آسم مجبور به استفاده از اسپرى سالبوتامبول و… براى باز کردن راه تنفسى مىباشند حکم روزه این دسته بیماران چیست؟
جواب: با اکتفا به مقدار ضرورت، روزهاش صحیح است.
سؤال ۲۱۳: تنقیه ضرورى با چیز روان براى بیمارى که هیچ منع دیگرى براى روزه دارى ندارد چه حکمى دارد؟
جواب: تنقیه با چیز روان هرچند از روى ضرورت هم باشد روزه را باطل مىکند.
سؤال ۲۱۴: کسانى که معتاد به دخانیات (سیگار، قلیان) و حتّى مواد مخدّرند (تریاک و این گونه چیزها) آیا در حالت روزه مىتواند به مقدار ضرورت استفاده نمایند و مبطل روزه نیست؟
جواب: نمىتوانند.
سؤال ۲۱۵ : سیگار کشیدن و استفاده از مواد مخدر مانند تریاک و غیره شرعا چه صورتی دارد؟
جواب: استفاده از مواد مخدر حرام و سیگار نیز اگر مضر باشد حرام است .
سؤال ۲۱۵: آیا حنا گذاشتن به سر و دست و یا مالیدن روغن به بدن یا کرم یا براى زخم دست و پا دواى مرهم و غیر آن گذاشتن آیا موجب بطلان روزه مىشود؟
جواب: موجب بطلان نمىشود.
سؤال ۲۱۷: اگر کسى در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح از خواب بیدار شود و در خواب محتلم شده باشد و امکان غسل کردن نداشته باشد حکم روزه این روز فرد چیست؟
جواب: قبل از طلوع فجر باید تیمم بدل از غسل بجا بیآورد در این صورت روزهاش صحیح است.
سؤال ۲۱۸: آیا دارو ریختن مانند قطره چشم به هنگام روزه باعث باطل شده روزه مىگردد؟
جواب: اگر به فضاى دهان نرسد روزه را باطل نمىکند.
سؤال ۲۱۹: شخصى صائم در ایّام ماه مبارک رمضان زیر دوش مىرود تا غسل انجام دهد فشار دوش اگر به اندازهاى زیاد باشد که تمام سر و گردن را فرا گیرد آیا روزه را باطل مىکند؟
جواب: روزهاش صحیح است.
سؤال ۲۲۰: زنى که چندین سال یا حامله یا مرضعه بوده و نتوانسته روزه بگیرد و روزه براى او و یا بچهاش ضرر داشته است تکلیف او چیست؟ حتّى از خودش مال ندارد کفاره روزه را بدهد و آیا استمرار مرضعه یا حامله هم حکم مریض مستمر را دارد که قضاى سال آخر را بگیرد یا حکم فرق مىکند؟
جواب: در فرض سؤال قضاى سالهاى قبل ساقط است و فقط اگر ضرر ندارد قضاى سال آخر را بگیرد ولى هر وقت تمکّن پیدا کرد کفّاره روزههاى سالهاى قبل را بدهد.
سؤال ۲۲۱: اگر شخصى در ماه مبارک رمضان از خواب بیدار شود و غذا بخورد سپس متوجه بشود که از وقت اذان صبح گذشته است آیا روزه این فرد صحیح است؟
جواب: روزهاش صحیح است در عین حال قضاى آن روز هم بر او واجب است.
سؤال ۲۲۲: آیا انسانى که خود روزه قضا دارد مىتواند قضاى روزه واجب میّت را بگیرد؟
جواب: نمىتواند.
سؤال ۲۲۳: این جانب در سال ۱۳۶۱ مدتى از ماه مبارک رمضان را در جبهه حقّ علیه باطل بودم و نتوانستم روزه بگیرم از طرف خانواده در خصوص سنّم اختلاف نظر است دقیقاً نمىدانم در آن ایّام مکلّف بودهام یا خیر. تکلیف روزه فوت شده چیست؟
جواب: چون مکلّف بودن جنابعالى در آن تاریخ مشکوک است قضاى آن روزهها واجب نیست.
سؤال ۲۲۴: یک نفر در ماه رمضان به سبب فعل حرام روزهاش را باطل کرده و نمىدانسته که آیا به سبب این فعل حرام روزه باطل مىشود یا خیر؟ حالا چه وظیفهاى دارد؟
جواب: اگر جاهل مقصر است بنابر احتیاط باید علاوه بر این که روزه را قضا نماید، کفاره جمع انجام بدهد یعنى به شصت فقیر به هر یک، یک مدّ گندم یا جو یا قیمت آنها را بدهد و دو ماه پى در پى هم روزه بگیرد.
سؤال ۲۲۵: دختر و پسرى که مىدانستند روزه واجب است لیکن اولیاء از روى جهالت و دلسوزى که: در این سن تو روزه برایت واجب نیست، مانع از گرفتن روزه آنها مىشدند، خود آنها هم اهل مسئله نبودند، وظیفه در این مورد چیست؟ با توجه به اینکه اکنون قادر بر اداء کفاره نمىباشند ؟
جواب: در این مورد فقط قضا واجب است.
سؤال ۲۲۶: تکلیف ورثه نیست به فروض زیر چیست؟
الف: شخصى ماه رمضان مریض بوده و مرض ادامه داشته تا اوّل ذى حجّه.
جواب: قضا واجب نیست.
ب: شخصى مریض بود و مرض او بعد از رمضان برطرف شد و ۱۵ روز زنده بود و ۱۵ شوال فوت کرد.
جواب: اگر در آن چند روز که خوب شده مىتوانسته است قضاى روزه خود را بجا بیاورد و بجا نیاورد قضا لازم است.
سؤال ۲۲۷: آیا زن مىتواند در ایّام ماه مبارک رمضان به خاطر اینکه روزه خود را تمام بگیرد و قضاء روزه بر گردنش نباشد به خاطر عادت ماهیانه که به او دست مىدهد از قرص ضدّ حاملگى استفاده نماید؟
و همچنین درباره روزه مستحبّى و نذر چطور؟
جواب: در صورتى که آن قرص مضرّ نباشد و پس از استفاده از آن در موقع عادت ماهانه هیچ اثرى از خون مشاهده نشود اشکال ندارد.
سؤال ۲۲۸: شخصى در ماه مبارک رمضان در جایى قصد اقامه آن ماه را در آن محل کرده است ولى همیشه بعد از افطار از حد ترخص خارج مىشود اما پس از دو ساعت و نیم یا سه ساعت به آن محل باز مىگردد، وظیفه این شخص نسبت به نماز و روزهاش در آن محل چیست؟
جواب: اگر از اول، قصد خارج شدن هر شب را داشته قصد محقق نشده است و باید روزهها را قضا کند و نمازش را قصر بخواند ولى اگر از اول قصد خروج را نداشت و قصد اقامه کرد و یک نماز چهار رکعتى خواند و بعد از آن جریان رفت و برگشت فوق انجام مىیابد نماز و روزهاش تمام است.
سؤال ۲۲۹: آیا گرفتن روزه قضا در سفر صحیح است؟ یا خیر؟
جواب: صحیح نیست.
سؤال ۲۳۰: روزه مستحب براى شخص مسافر جایز است یا خیر؟
جواب:روزه مستحب در سفر جائز نیست.
سؤال ۲۳۱: آیا مسافر مىتواند در سفر نذر کند که مثلاً فردا یا امروز را روزه مىگیرم و بعداً آنروز را روزه بگیرد؟
جواب: در سفر نمىتواند و اگر بخواهد میتواند در محلّ خود نذر کند.
سؤال ۲۳۲: زائرانى که در ماه مبارک رمضان به مکه مکرمه و مدینه منوره سفر مىکنند اگر هنگام غروب در مسجد الحرام و مسجد النبىصلى الله وعلیه وآله وسلم حضور یابند به لحاظ این که اهل سنت زودتر از ما افطار مىکنند، آیا زائران ایرانى مىتوانند همراه آنان افطار کنند یا خیر؟
جواب: پیش از مغرب شرعى نمىتوانند افطار نمایند چون آیه شریفه «و اتمّو الصّیام» انتهاى روزه را شب معرّفى مىکند و بنظر حقیر تقیّه مداراتى در افطار روزه، راه ندارد.
سؤال ۲۳۳: آیا اداى کفاره روزه عمدى یا غیر عمدى. و کلّاً تمامى کفارات باید فورى باشد؟
جواب: وجوب اداى کفاره فورى نیست ولى نباید مسامحه کند.
سؤال ۲۳۴: زنى که به واسطه مریض بودن در ماه رمضان روزه نگرفته و تا ماه رمضان بعدى قضاى روزهها را هم نگرفته یا آنکه بدون عذر معصیت کرده و روزه خود را خورده است آیا پرداخت کفاره او بر خودش است یا شوهرش؟ و اگر بر خود اوست وقتى که تمکن بر کفاره ندارد غیر از مهریهاى که از شوهر طلبکار است آیا واجب است از مهریه به اندازه کافى از شوهر خود گرفته و اداى کفاره نماید یا خیر؟
جواب: کفاره بر عهده خود اوست و کفاره واجب است و واجب است که اقدام و سعى کند هرچند از مهریه بگیرد و بپردازد.
سؤال ۲۳۵: خانمى هستم شصت و چهار ساله که پنجاه سال پیش در سن ۱۴ سالگى ازدواج کردم و ماههاى رمضان مادر شوهرم نمىگذاشت که روزه بگیرم زیرا بسیار ضعیف بودم به این صورت که مادر شوهرم سحرها مرا بیدار نمىکرد و مىگفت تو ضعیف هستى و باید کار کنى، نمىتوانى روزه بگیرى آیا باید براى هر روز ۶۰ فقیر را طعام بدهم؟ امّا این امر از عهده بنده خارج است. وظیفه من چیست؟
جواب: کفاره هر روزه که اطعام ۶۰ فقیر است بر شما واجب نیست ولى در ماه رمضانها که روزه خود را به جهت ضعف و عدم توانائى نگرفتهاید اگر تا ماه رمضان بعد قدرت گرفتن روزه را داشتهاید و قضاى آنها را تا به حال نگرفتهاید هم قضاى آنها بر شما لازم است و هم کفّاره تاخیر بر ذمّه شما آمده است که براى هر روز یک مُدّ طعام است ولى اگر ماه رمضان بعد نیز قدرت گرفتن روزه را پیدا نکردهاید هر روز یک مُدّ طعام بدهید کافى است و قضا واجب نیست و مُدّ ده سیر است.
جواب: در صورتى که در اثر بیمارى که روزه مضر بوده است روزه خود را خورده است و یا بدون توجه بوده که متلفت نبوده است که خوردن روزه عمداً کفّاره دارد، کفّاره واجب نیست و فقط قضاى روزه بر او واجب است و حساب کردن مخارج دختر و فرزندان دختر از کفّاره روزه که در فوق مرقوم داشتهاید صحیح نیست.
سؤال ۲۳۷: شخصى فوت کرده و کفاره عمدى پنج روز ماه رمضان و کفاره قسم و نذر و عهد بر عهده او بوده وظیفه چیست؟
جواب: لازم است ز ترکه ادا شود.
سؤال ۲۳۸: آیا مظالم و کفارات (مثل کفاره روزه) و صدقات واجبه را مىشود به واجب النفقه داد یا خیر؟
جواب: نمىشود.
ج۲:
سؤال ۲۴۳ – آیا شرب سیگار، یا شرب اشیائى که بصورت مایع نیستند و مطلق دود بشمار مىروند برای روزه اشکالى دارد؟
جواب: اگر به حلق برسد جایز نیست.
سؤال ۲۴۴ – شخصى که در ماه رمضان صبح از وطن خود به جائیکه بیشتر از چهار فرسخ است برود و قبل از ظهر همان روز به وطن خود بر گردد، روزه این شخص چگونه است؟
جواب: در فرض سؤال اگر پیش از ظهر به محلِّ خود برگردد و چیزى نخورده باشد باید قصد روزه نماید روزه او صحیح است.
سؤال ۲۴۵ – اگر در یک کشور براى افطار روزه، اذان یک شهر بزرگِ آن کشور را در تلوزیون پخش کنند، آیا براى همه کسانى که در حال شنیدن اذان هستند جایز است افطار نمایند؟
جواب: جایز نیست مگر اینکه با شهرى که انسان در آن زندگى مىکند هم افق باشد.
سؤال ۲۴۶ – اگر انسان سر را با چیزى بپوشاند مانند غواصان و زیر آب برود موجب بطلان روزه مىشود یا خیر؟
جواب: بلى، موجب بطلان است.
سؤال ۲۴۷ – اگر شخص نذر کند که در روز معین روزه بگیرد و در آن روز مبتلا به مرضى شود که روزه براى آن ضرر داشته باشد آیا نذر او ساقط است و اگر نذر او ساقط نیست تکلیفش چیست؟
جواب: نذر او ساقط است.
سؤال ۲۴۸ – آیا انسان مىتواند در ماه مبارک رمضان براى فرار از روزه عمداً مسافرت کند؟
جواب: بلى مىتواند، ولى کراهت دارد.
سؤال ۲۴۹ – خانمى ۱۰ سال پیش سقط جنین کرده که به طور تصادفى بوده است، نمازها و روزههایى که در طول این مدت خوانده و گرفته، چه حکمى دارد؟ و اگر خانمى با این اوصاف به خانه خدا رفته باشد چه؟
جواب: اگر غسل جنابت انجام داده، کفایت از غسل نفاس مىکند، و اعمالى که بعد از غسل جنابت انجام داده صحیح است.
سؤال ۲۵۰ – مبتلایان به بیماریهاى تنفسى (بخصوص آسم) جهت پیشگیرى و درمان تنگى تنفس خود ناچارند روزانه چند مرتبه از اسپرىهاى مخصوص استفاده کنند که از طریق دهان پودرهاى داروئى را به مجارى تنفسى و ریه مىرسانند که در این مسیر این مواد به حلق نیز مىرسند، آیا استفاده از این وسیله مبطل روزه مىباشد یا خیر؟
جواب: استفاده از آن در حد ضرورت مبطل روزه نیست .
سؤال ۲۵۱ – براى فرد روزه دار خون دادن (اهداء) و خون گرفتن (بشکل درمانى) چه حکمى دارد؟
جواب: اگر خون دادن موجب ضعف باشد، کراهت دارد ولى روزه را باطل نمىکند و خون گرفتن مانعى ندارد.
اگر روزه ضرر داشته باشد
سؤال ۲۵۲ – در مواردى که از پزشک در مورد ضرر روزه سؤال مىشود، آیا فقط ضرر حتمى آن باید به اطلاع بیمار رسانده شود یا احتمال وجود خطر و ضرر نیز باید ذکر شود؟
جواب: خوف ضرر کافى است
سؤال ۲۵۳ – ملاک در تشخیص ضررى که مانع از روزه مىشود نظر دکتر است یا خود انسان؟
جواب: ملاک خوفى است که منشاء عقلائى ضرر است، از هر راه که پیدا شود.
باقیماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
قضاوکفاره
سؤال ۲۵۶ – کسى که سحرى مىخورد و احتمال مىدهد اذان را گفته باشند ولى تفحّصى نمىکند مثلاً به ساعت نگاه نمىکند، حکم روزه این فرد چیست؟
جواب: روزه اش صحیح است مگر اینکه بعداً معلوم شود که صبح بوده که در این صورت قضاى روزه بر او واجب است.
سؤال ۲۵۷ ـ اگر شخصی دیگری را اکراه بر افطار در ماه مبارک رمضان نمود ، آیا علاوه بر گناه ، کفاره هم بر عهده اش می باشد یا خیر ؟
جواب: : خیر کفاره به عهده او نمی آید .
سؤال ۲۵۸ ـ در روزه استیجاری ، اگر بعد از ظهر افطار کند ، کفاره دارد یا خیر ؟
جواب: : کفاره ندارد .
سؤال ۲۵۹ – کسى که به علت مرض تا رمضان سال آنیده نتواند روزه سال گذشته را قضا نماید تکلیفش چیست؟
جواب: قضا ساقط شده و باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد
سؤال ۲۶۰ – آیا مىشود روزه قضا و روزه مستحبى را با هم در یک روز نیت کرد؟
جواب: خیر، نمیشود.
سؤال ۲۶۱ – فرق کفارات مالیّه و کفارات مخیّره چیست لطفاً توضیح فرمائید؟
جواب: کفاره مخیره آن است که انسان بین چند چیز مخیر است و هر کدام را به عنوان کفّاره انجام دهد مجزى است و منظور جنابعالى از کفاره مالیّه چیست؟ باید توضیح بدهید.
سؤال ۲۶۲ – اینجانب چندین مورد در ماه رمضان محتلم شدهام آن هم قبل از سحرى و قبل از اذان صبح و این مسئله را این طور یاد گرفته بودم که اگر کسى جنب شود تا اذان ظهر وقت دارد غسل کند و فقط معصیت کرده است که تا اذان ظهر بر جنابت مانده و نیز مسأله تیمم را نمىدانستم و ندانسته و بى اطلاع نسبت به مسأله به حالت جنابت وارد اذان صبح مىگردیدم و بعد از اذان صبح و قبل از اذان ظهر غسل مىکردم اکنون خواهشمندم بفرمائید آیا علاوه بر قضاى این روزها کفّارهاى بر گردن بنده است یا خیر؟
جواب: قضا و کفّاره بر شما واجب نمیشود.
پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 1704