استفتائات امام خامنه ای در ارتباط با احکام پزشکی

استفتائات امام خامنه ای در ارتباط با احکام پزشکی به نقل از سایت khamenei.ir را در اختیار شما قرار می دهیم؛

س ۱۳۰۸: دانشجویان دانشگاه پزشکی (دختر یا پسر) برای آموزش چاره ‏ای جز معاینه فرد اجنبی از طریق لمس و نظر ندارند و چون این معاینات جزء برنامه درسی است و برای کارآموزی و آمادگی آنان برای معالجه بیماران در آینده مورد نیاز است و عدم انجام آن باعث می‏شود از تشخیص بیماری افراد مریض عاجز باشند و این امر منجر به طولانی شدن دوران بیماری افراد بیمار و گاهی فوت آنان می‏شود، بنا بر این آیا این معاینات جایز است یا خیر؟

ج: اگر از موارد ضروری برای کسب تجربه و آگاهی از نحوه درمان بیماران و نجات جان آنان باشد، اشکال ندارد.

س ۱۳۰۹: در صورتی که هنگام ضرورت، معاینه بیمارانی که محرم نیستند، توسط دانشجویان رشته پزشکی جایز باشد، مرجع تشخیص این ضرورت چه کسی است؟

ج: تشخیص ضرورت موکول به نظر دانشجو با ملاحظه شرایط است.

س ۱۳۱۰: گاهی در هنگام آموزش با مسأله معاینه غیرمحارم مواجه می‏شویم و نمی‏دانیم این کار برای آینده ضرورت دارد یا خیر؟ ولی بهر حال جزئی از روش درسی دانشگاه ها و وظیفه دانشجویی رشته پزشکی و یا حتّی تکلیفی از طرف استاد است با توجه به این مطالب آیا انجام معاینات مزبور برای ما جایز است؟

ج: مجّرد این که معاینه پزشکی، از برنامه‏های آموزشی و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعی برای ارتکاب امر خلاف شرع محسوب نمی‏شود بلکه ملاک دراین زمینه فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت می‏باشد.

س ۱۳۱۱: آیا در معاینه نامحرم که به‌خاطر ضرورت آموزش پزشکی وکسب تجربه و مهارت صورت می‏گیرد، بین معاینه اعضای تناسلی و سایر اعضای بدن تفاوت وجود دارد؟ بعضی از دانشجویان که بعد از اتمام تحصیل برای معالجه بیماران به روستاها و نقاط دوردست می‏روند، گاهی مجبور به زایمان زن و یا درمان آثار آن از قبیل خونریزی شدید می‏شوند، این کار چه حکمی دارد؟ بدیهی است که اگر این خونریزی و بیماری های دیگر بسرعت درمان نشود حیات زنی که تازه زایمان کرده، در خطر خواهد بود، با علم به اینکه شناخت راههای معالجه این بیماریها مستلزم کارآموزی در هنگام تحصیل علم پزشکی می‏باشد؟

ج: هنگام ضرورت فرقی، بین حکم معاینه اعضای تناسلی و غیر آنها نیست و ملاک کلی، احتیاج به تمرین و فراگیری علم پزشکی برای نجات جان انسان می‏باشد و در این موارد باید به مقدار ضرورت اکتفا شود.

س ۱۳۱۲: غالباً در معاینه اعضای تناسلی اعم از اینکه توسط فرد مماثل صورت بگیرد یا خیر، احکام شرعی مانند نگاه‌کردن پزشک یا دانشجو از طریق آینه، رعایت نمی‏شود و چون ما برای فراگیری چگونگی تشخیص بیماریها از آنان تبعیت می‏کنیم، وظیفه ما چیست؟

ج: تحصیل و فراگیری علم پزشکی از طریق معایناتی که فی‌نفسه حرام هستند، در مواردی که یادگرفتن این علم و شناخت راههای درمان بیماریها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد، مشروط بر اینکه دانشجو اطمینان داشته باشد که توانایی نجات جان انسانها در آینده متوقف بر اطلاعاتی است که از این طریق بدست می‏آید و همچنین مطمئن باشد که در آینده در معرض مراجعه بیماران بوده و مسئولیت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.

س ۱۳۱۳: آیا نگاه‌کردن به عکس مردان و زنان غیرمسلمان که در کتابهای اختصاصی رشته درسی ما به‌صورت نیمه عریان وجود دارد جایز است؟

ج: اگر به قصد ریبه نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.

س ۱۳۱۴: دانشجویان رشته پزشکی در خلال تحصیل، عکسها و فیلم‏های مختلفی را از اعضای تناسلی بدن به قصد آموزش می‏بینند، آیا این عمل جایز است یا خیر؟ دیدن عورت غیر مماثل چه حکمی دارد؟

ج: نگاه‌کردن به فیلم‏ها و تصاویر فی‏نفسه اشکال ندارد به شرط اینکه به قصد لذت نبوده و خوف ارتکاب حرام هم وجود نداشته باشد. آنچه حرام است نگاه به بدن غیر مماثل و لمس آن است و نگاه به فیلم یا عکس عورت دیگران هم خالی از اشکال نیست.

س ۱۳۱۵: زن در هنگام وضع حمل چه تکلیفی دارد؟ و زنان پرستار که به زنهای دیگر در هنگام وضع حمل کمک می‏کنند، نسبت به کشف عورت و نگاه‌کردن به آن چه تکلیفی دارند؟

ج: جایز نیست زنان پرستار عمداً و بدون اضطرار، به عورت زنان در هنگام وضع حمل نگاه کنند و همچنین پزشک هم باید از نگاه‌کردن و لمس بدن زنی که بیمار است، تا زمانی که اضطرار پیدا نکرده، خودداری کند و بر زنان واجب است که در صورت توجه و توانایی، بدن خود را بپوشانند و یا از کس دیگری بخواهند این کار را انجام دهد.

س ۱۳۱۶: در خلال تحصیلات دانشگاهی، برای آموزش از دستگاههای تناسلی مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده ‏اند استفاده می‏کنند، نگاه‌کردن و لمس آنها چه حکمی دارد؟

ج: آلت و عورت مصنوعی حکم عورت واقعی را ندارد و نگاه‌کردن و لمس آنها اشکال ندارد مگر آنکه به قصد ریبه بوده و یا موجب تحریک شهوت گردد.

س ۱۳۱۷: مباحث من راجع به تحقیقاتی است که در محافل علمی غرب راجع به تسکین درد از طریق معالجه با موسیقی، معالجه با لمس، معالجه با رقص، معالجه با دارو و معالجه از طریق الکتریسیته مطرح است و مباحث آنان در این زمینه نتیجه هم داده است، آیا شرعاً مبادرت به این تحقیقات جایز است؟

ج: تحقیق راجع به امور مذکور و آزمایش مقدار تأثیر آنها در درمان بیماریها شرعاً اشکال ندارد به شرطی که مستلزم ارتکاب اعمالی که شرعاً حرام هستند نباشد.

س ۱۳۱۸: آیا در صورتی که آموزش اقتضا کند، جایز است زنان پرستار به عورت زن دیگر نگاه کنند؟

ج: اگر درمان بیماریها و یا نجات نفس محترمی متوقف بر درسی باشد که یاد گرفتن آن مستلزم نگاه به عورت دیگران است، اشکال ندارد.

آموزش پزشک/استفتائات جدید

س: اگر آزمایشات طبى روى حیوانات انجام شود و در پایان، حیوانات از بین بروند، صرف نظر از ضمان، آیا چنین کارى براى پیشرفت پزشکى جایز است؟

ج)‏ فى نفسه منعى ندارد لکن باید طورى عمل شود که موجب اذیت و آزار حیوان نشود.

س: با توجه به مراجعه زنان به برخى پزشکان مرد و آثار مترتب بر آن، آیا بر زنانى که استعداد یادگیرى علوم پزشکى مربوط به زنان را دارند، واجب است که این علوم را یاد بگیرند؟

ج)‏ یادگیرى درحد رفع نیازهاى ضرورى، واجب کفائى است

س: اگر فایده آزمایشها به سود تمامى افراد بشر باشد، آیا مى‌‌تواند خود را در معرض چنین آزمایشهایى قرار دهد، با فرض اینکه علم به ضرر یا احتمال ضرر و یا عدم علم به ضرر داشته باشد؟

ج) جایز نیست مگر ضرورت پزشکى و مصلحت اهم اقتضا نماید و تأمین این ضرورت از راههاى دیگر و بى‌‌خطر و یا کم‌خطرتر امکان‌پذیر نباشد.

س: در صورتى که آزمایش خاص پزشکى براى پیشرفت علم هیچگونه ضررى براى بیمار نداشته باشد، آیا پزشک بدون اطلاع به بیمار و بدون کسب اجازه او مى‌‌تواند چنین اقدامى نماید؟

ج) جایز نیست.

س: آیا جهت امر آموزش بالینى دانشجویان و انترنها و رزیدنتها مجاز هستیم شرح حال مریض و بعضاً اسرار وى را در جمع پزشکان مطرح کنیم یا خیر؟

ج) اگر این امر به مصلحت بیمار بوده و یا براى آموزش دانشجویان مفید باشد مانعى ندارد.

س: انجام دادن تحقیق و پژوهش در مورد حجامت و فصد (و سایر موضوعات پزشکى مشابه که در روایات موجود است)، مطابق با استانداردهاى علمى بین المللى و بررسى آمارى نتایج حاصل از آن، از نظر شرعى چه وجهى دارد؟

ج)‏ با رعایت اصول و موازین پزشکى روز بلامانع مى‌باشد.

س: با توجه به مصیبت‌بار بودن بیمارى ایدز، آیا آموزش گروههاى مختلف سنى را در مورد راههاى انتقال و نحوه پیشگیرى از بیمارى ایدز، جایز مى‌دانید؟

ج)‏ فى ‌‌نفسه منعى ندارد مگر آنکه مستلزم مفسده بوده و نتایج سوئى داشته باشد.

س: نگاه به عکس‌هاى عریان که در کتب پزشکى هست، اگر به قصد آموزش باشد جایز است یا خیر؟ آیا باید قدر ضرورت اکتفا نمود؟ اگر ریبه‌آور باشد، ولو براى آموزش، جایز است یا خیر؟ اگر ریبه‌آور نباشد، آیا بدون قصد آموزش هم جایز است یا خیر؟

ج: نگاه به عکس‌هاى مذکور اگر همراه با لذت نبوده و مستلزم مفسده هم نباشد مانعى ندارد. در غیر اینصورت جایز نیست مگر آنکه ضرورتى مثل آموزش لازم در کار باشد.

س: آیا در صورتى که شخصى نداند جسدى را که تشریح مى‌کند مسلمان است یا نه و اگر مسلمان است غسل داده شده یا نه و آن را لمس کند غسل دارد؟

ج) غسل واجب است.

هیات رزمندگان اسلام

بازدیدها: 101