امام جواد(ع)، الگوی مقاومت فرهنگی برای نسل جوان در برابر هجمههای فکری
زندگی درخشان امام محمدتقی(ع)، نهمین پیشوای شیعه، الگویی الهامبخش و بیبدیل برای جوانان در دنیای پرآشوب امروز به شمار میرود؛ جوانانی که در معرض تهاجمهای گسترده فکری، اعتقادی، رسانهای و اخلاقی قرار گرفتهاند و بیش از هر زمان نیازمند الگوهایی زنده، عملی و قابلدرک هستند.
امام جواد(ع) در یکی از حساسترین دورانهای تاریخ اسلام به امامت رسید. دورانی که جامعه اسلامی گرفتار حاکمیت استبداد عباسی، فشارهای سیاسی، اختلافات مذهبی و انحرافات فکری بود. آن حضرت در شرایطی این مسئولیت الهی را بر عهده گرفت که تنها ۷ سال داشت. سنی که از دید ظاهری برای پذیرش یک جایگاه رفیع معنوی و اجتماعی غیرمعمول به نظر میرسید. همین مسئله موجب شد تا بخشی از جامعه شیعه، از جمله برخی خواص، نسبت به امامت ایشان دچار تردید شوند. اما به مرور زمان و با ظهور نشانههای آشکار از علم، معرفت و کرامت آن حضرت، این تردیدها جای خود را به یقین و ایمان سپرد.
در منابع معتبر تاریخی، روایتهای فراوانی از علم الهی و درایت خارقالعاده امام جواد(ع) در سنین کودکی آمده است. که تأیید روشنی بر مقام والای ایشان است. یکی از مهمترین نمونهها، مناظره تاریخی آن حضرت با یحیی بن اکثم، قاضیالقضات دربار عباسی است. این جلسه به دستور مأمون و با هدف به چالش کشیدن علم امام ترتیب داده شد. اما امام جواد(ع) در حدود نهسالگی با پاسخهایی دقیق، تحلیلی و دربرگیرنده بیش از هجده فرض مختلف در یک مسئله فقهی، همگان را شگفتزده کرد. و عظمت علمی و الهی خویش را به نمایش گذاشت. این واقعه نقطه عطفی در تثبیت جایگاه امامت ایشان شد. و موجب اقرار بسیاری از مخالفان گردید.
امامت در مکتب شیعه، منصبی الهی است که نه با سن و تجربه دنیوی، بلکه با علم لدنی، عصمت، شایستگی معنوی و نص الهی سنجیده میشود. همانطور که قرآن کریم از سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره یاد میکند. در مورد امام جواد(ع) نیز همین سنت الهی استمرار یافته و نشانهای دیگر از حجتهای الهی برای هدایت بشر به شمار میآید.
از منظر تربیتی و فرهنگی، سیره امام جواد(ع) پیامی روشن برای نسل جوان دارد:
جوانی، نه تنها مانع تعالی علمی و اخلاقی نیست. بلکه با پرورش صحیح، میتواند بستر شکوفایی استعدادهای نهفته و هدایت جامعه باشد. ایشان با سن اندک، نهتنها در محافل علمی، بلکه در عرصههای اجتماعی و سیاسی نیز حضوری مؤثر داشتند. رفتار همراه با مهربانی و حکمت، ارتباط صمیمانه با مردم، دفاع از مظلومان. و ایستادگی در برابر ظلم، از ویژگیهای بارز شخصیت آن حضرت بود. که میتواند الگویی کامل برای جوان مسلمان در عصر حاضر باشد.
در دنیای امروز که جوانان در معرض شبهات فکری، فشارهای رسانهای، بحران هویت، و بیاعتمادی به نقش اجتماعی خود هستند.
سیره امام جواد(ع) الگویی متفاوت و امیدبخش ارائه میدهد. ایشان در سن نوجوانی توانست در برابر حکومت مقتدر عباسی، که سرشار از نیرنگ و سیاست بود. چنان عزتمندانه بایستد که حتی خلفا و دانشمندان آن دوران به علم و معنویت او اقرار کردند. این نشان میدهد که جوانی که از درون تقویت شود. به توکل الهی تکیه کند و با معرفت دینی مجهز باشد. میتواند به عنوان نیرویی مؤثر در تحولات اجتماعی و فرهنگی بدرخشد.
سادهزیستی، تواضع، تربیت شاگردان برجسته، صبر در برابر رنجهای سیاسی و حفظ هویت دینی در فضای آلوده آن عصر، از دیگر جلوههای زندگی امام جواد(ع) است که برای جوان امروز الهامبخش و سازنده است. همچنین ایمان راسخ آن حضرت به حقانیت مسیر امامت، الهامبخش مقاومت فرهنگی برای جوانانی است. که امروز با هجمههای گوناگون فکری و رسانهای مواجهاند. مقاومت فرهنگی، به معنای حفظ اصالتها، تفکر نقادانه، تعهد به ارزشها و ایستادگی در برابر موجهای تبلیغاتی مخرب، از آموزههایی است. که در سیره امام جواد(ع) به وضوح دیده میشود.
در پایان باید گفت که گرامیداشت یاد و سیره امام جواد(ع) تنها یک مناسبت تاریخی نیست. بلکه فرصتی است برای تجدید عهد با آموزههایی که اگر در زندگی امروز ما جاری شوند. میتوانند روح تازهای در کالبد فرهنگ اسلامی بدمد. نهادهای آموزشی و فرهنگی، باید با بهرهگیری از این سیره نورانی، زمینه رشد فکری و معرفتی نسل جوان را فراهم آورند. و اعتماد به تواناییهای آنها را بر پایه ایمان، علم و بصیرت تقویت کنند. جوانی که در مکتب امام جواد(ع) تربیت یابد. نهتنها در برابر هجمهها نمیلرزد، بلکه خود چراغی برای هدایت دیگران خواهد بود.
بازدیدها: 0