قرآن کریم و احادیث انسان ها را به تفکر فرا خوانده اند. در قرآن، اندیشیدن از اوصاف خردمندان به شمار آمده است؛ از این رو، در قرآن کریم ۴۹ مورد کلمات هم ریشه عقل به کار رفته است و مکرر خدای تعالی از بندگان خود میخواهد تا عقل خود را به کار گرفته و دور از هر گونه تقلید کورکورانه اسلام و ایمان بیاورند، و بیش از ۳۰۰ مورد به مسأله تفکر، تعقل، تذکر، تدبر، تفقه، … اشاره کرده که تماما موید اهمیت مساله “تعقل و تفکر” در دیدگاه اسلام است.
رسول خدا (ص) می فرمایند: “ای ابن مسعود! هر گاه خواستی کاری کنی از روی دانش و خرد باشد و از کارهای بدون تدبر و دانش بپرهیز، چراکه خدای جلیل می فرماید: مانند آن زن نباشید که بافته اش را پس از آنکه محکم می کرد از هم می گسست و رشته رشته می کرد.”
ایشان خطاب به شخصی فرمودند: “سفارش می کنم هر گاه خواستی کاری انجام دهی به سرانجام آن بیندیش اگر مایه رشد بود آن را انجام بده و اگر مایه فساد و تباهی بود آن را رها کن.”
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: “سه چیز فرد را از دستیابی به مقامات عالی باز می دارد؛ کوتاهی همت، کم تدبیری و ناتوانی در اندیشه.”
امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: “عبادت به فراوانی نماز و روزه نیست، عبادت واقعی تفکر در کار خدای جلیل است.”
از امیرمومنان (علیه السلام) روایت است که هر کس اندیشیدن را در آنچه آموخته زیاد کند علمش را محکم کرده و می فهمد آنچه را که در توان او نبود بفهمد.
همچنین ایشان می فرمایند: “خداوند رحمت کند مردی را که بیندیشد و عبرت گیرد و پند اخذ کند تا بینا شود پس گویا آنچه از دنیا بوده پس از اندکی نبوده و گویا آنچه از آخرت خواهد بود پس از اندکی جاودانی است.”
امام صادق (علیه السلام) به نقل از امیرالمؤمنین (علیه السلام) مى فرمایند: “عمق حکمت به وسیله عقل و عمق عقل به وسیله حکمت بیرون آید، حسن تدبیر وسیله ادب شایسته است؛ و نیز مى فرمودند: تفکر و تعقل مایه زندگى دل شخص با بصیرت است چنانکه رونده در تاریکى که به وسیله نور گام بردارد به خوبى رهایى یابد و اندکى در راه درنگ کند.”
پیامبر اکرم (صلی اللع علیه و آله) فرمودند: “خدا به بندگانش چیزى بهتر از عقل نبخشیده است، زیرا خوابیدن عاقل از شب بیدارى جاهل بهتر است و در منزل بودن عاقل از مسافرت جاهل (به سوى حج و جهاد) بهتر است و خدا پیغمبر و رسول را جز براى تکمیل عقل مبعوث نسازد و عقل او برتر از عقول تمام امتش باشد و آنچه پیغمبر در خاطر دارد، از اجتهاد مجتهدین بالاتر است و تا بندهاى واجبات را به عقل خود در نیابد آنها را انجام نداده است، همه عابدان در فضیلت عبادتشان به پاى عاقل نرسند. عقلا همان صاحبان خردند که درباره ایشان فرموده: تنها صاحبان خرد اندرز مىگیرند.”
از امام حسن مجتبی (علیه السلام) نقل است که فرمودند: “شما را به تقوای الهی و اندیشیدن دائمی سفارش می کنم زیرا اندیشیدن پدر و مادر هر چیز است.”
منبع : شبستان
بازدیدها: 3