پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
قرآن کریم سراسر عوالم هستى امکانى را مخلوق خداوند سبحان مى داند و همه را نیکو و زیبا مى شمارد: (قل الله خالق کل شى ء) (۶۵۳) الذى اءحسن کل شى ء خلقه (۶۵۴). بنابراین، هر چه مصداق شى ء است، یعنى سراسر عوالم وجود امکانى، نیکو و زیباست و چون حمد در برابر کمال، جمال و نعمت بخشى است، پس حمد مطلق ازلى و ابدى از آن خداست: (الحمدلله ) و هیچ کس مالک حمد نیست. علل وسطیه نیز مجارى فیض الهى است و سرآغاز سلسله فیض تنها ذات اقدس الهى است.
آیه کریمه (الحمد لله رب العالمین ) مشتمل بر دو برهان بر اثبات و اختصاص حمد براى خداى سبحان است:
برهان اول که از نام مقدس الله استفاده مى شود (۶۵۵) این است که الله جامع همه کمالات وجودى است (ذات مستجمع جمیع کمالات ) و چون حمد در برابر کمال بوده و هر کاملى محمود است، پس خداى سبحان محمود است. آیه کریمه (الحمدلله…) با تعلیق حکم بر وصف که مشعر به علیت است مفید چنین برهانى است.
توضیح این که، اگر گفته مى شد: الحمدله (حمد براى اوست ) مدعایى بودند که برهانى به همراه نداشت و برهان مى طلبید و برهانش نیز این بود که خداوند سبحان بر اثر جامعیت کمالاتش شایسته حمد است. اما در الحمدلله حکم (ثبوت حمد) بر وصف (الله ) تعلیق شده که موضوع، خود دلیل را به همراه دارد و در مواردى که متعلق حکم، خود در بردارنده سبب و علت ثبوت محمول براى موضوع باشد، نیاز به استدلال نیست ؛ همان طور که در جمله الجنه للمطیعین و النار للملحدین وصف خود محمول (اطاعت و الحاد ) بیانگر علت ثبوت بهشت براى اهل طاعت و آتش براى ملحدان است. در الحمدلله نیز جامعیت کمال که سبب ثبوت و اختصاص حمد است در موضوع الله قرار دارد.
برهان دوم که حد واسط آن ربوبیت خداى سبحان است و از تعبیر (رب العالمین ) استفاده مى شود، بدین تقریر است: خداوند رب سراسر عوالم هستى امکانى است و هیچ شریکى در ربوبیت ندارد ( و از این رو کلمه عالمین به صورت جمع آمده است ) و چون حمد در برابر نعمت ربوبیت (سوق دادن هر موجود به کمال لایق آن ) است، پس حمد مخصوص ذات اقدس اوست و هیچ شریکى در حمد ندارد. از این رو در بحث ادبى گذشت که الف و لام در کلمه الحمد براى استغراق و یا جنس است و مفادش این است که هر حمدى از هر حامدى براى هر محمودى در واقع حمد خداست. براهینى چند بر انحصار و اختصاص حمد به خداى سبحان اقامه شده است که برخى از آنها در بخش لطایف و اشارات این آیه بیان مى شود.
بازدیدها: 470
