حضرت زینب کبری سلام الله علیها از منظر بزرگان و علمای دین

یکی از بهترین راه‌های شناخت ابعاد وجودی و شخصیتی بزرگان دین این است که به کلمات علمای دین درباره آنان مراجعه شود. مسلما کسانی که سالیان سال در علوم دینی زحمت کشیده‌اند بهتر می‌توانند از شخصیت‌های دینی سخن برانند و نیز نسبت به دیگر افراد که به اندازه آنان آگاهی از مسائل دینی ندارند، درباره ایشان قضاوت منصفانه تری داشته باشند.

اگر کسانی بتوانند تا حدودی شخصیت بی‌نظیر دختر بزرگ امیرالمومنین علیه السلام را ترسیم کنند اینان جز علمای تراز اول دین نخواهند بود. به عنوان متبرک شدن و نورانی شدن این نوشتار، آغاز سخن کلامی است از امام الساجدین علی بن الحسین علیهما السلام در تعریف و تمجید از عمّه بزرگوارشان:فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیه السلام: «یَا عَمَّةِ!… وَ أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة». (1)

امام زین العابدین علیه السّلام فرمود: «اى عمه‏ جان‏!… تو بحمد اللّه داناى بدون آموزش و فهمیده بدون تفهیم هستى.» (2)

بازتاب خطبه حضرت زینب علیها السلام

«خزیمه اسدى» میزان تأثیر فراوان به وجود آمده از خطبه آن بانوى بزرگوار را توصیف نموده و گفته است: به خدا! هیچ زن پاکدامنى را گوینده‏‌تر از او ندیده‏ام، گویى که از زبان امام امیر المومنین علیه السّلام سخن مى ‏گفت، مردم پس از خطبه‏اش، سرگردان، دست‌ها را بر دهان هاى خویش گذاشته بودند، پیرمردى را دیدم که به او نزدیک شد و مى ‏گریست به طورى که محاسنش را از اشک خیس کرده بود، مى‏گفت: پدر و مادرم فداى شما باد! که سالخوردگانتان بهترین سالخوردگان و جوانانتان بهترین جوانان هستند و نسل شما هرگز بی ‏ارزش و خوار نمى‏ گردد. (3)

کلام مرحوم طبرسی

و قال الطبرسی: إن‌ها روت اخبارا کثیرة عن ام‌ها الزهراء، و روى أن‌ها کانت شدیدة المحبة بالنسبة الى الحسین من صغر‌ها، اقول کأن وحدة الهدف و نبل الغایة و المقصد و کبر النفس جعلت منهما ألیفین عظیمین… (4)

زینب در صبر و تقوی و قوت ایمان و ثبات قدم تک است… و اگر ما قائل به عصمت او شویم احدی نمی‌تواند این مطلب را انکار کند البته اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آگاه باشد.

ایشان می‌گوید: زینب کبری اخبار بسیاری از مادرش زهراء روایت کرده است؛ و روایت شده که حضرت از کودکی محبت شدیدی به برادرش حسین علیه السلام داشت. ایشان در توضیح این علاقه می‌گویند: گویا داشتن هدف مشترک و بزرگی روح باعث الفت عظیم بین این دو بزرگوار شده است؛ بنابراین در نهضت مبارک [کربلا] با هم مشارکت داشتند.

کلام مرحوم مامقانی

قال العلّامة المامقانی رحمة الله علیه : أقول: زینب، و ما زینب! و ما أدراک ما زینب!

هی عقیلة بنی هاشم، و قد حازت من الصفات الحمیدة ما لم یحز‌ها بعد امّ‌ها أحد، حتّى حقّ أن یقال: هی الصدّیقة الصغرى؛ هی فی الحجاب و العفاف فریدة.

من [مامقانی] می‌گویم: زینب! و زینب کیست! و تو چه می‌دانی که زینب کیست! وی عقیله بنی هاشم است و دارای صفات پسندیده‌ای است که بعد از مادرش احدی به آن صفات نرسیده است؛ به حق است که اگر گفته شود او صدیقه صغری است. او در حجاب و عفاف بی‌مانند است. (5)

این عالم بزرگ ابتدا به توصیف حضرت زینب علی‌ها سلام پرداخته است؛ می‌گوید: زینب در صبر و تقوی و قوت ایمان و ثبات قدم تک است… سپس به این نکته مهم اشاره می‌کند که: و اگر ما قائل به عصمت او شویم احدی نمی‌تواند این مطلب را انکار کند البته اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آگاه باشد؛ ایشان در دلیل این امر به چند موضوع اشاره می‌کند که این‌ها را از آثار ولایت می‌داند که ولایت بدون عصمت معنا ندارد. یکی اینکه امام حسین علیه السلام مقداری از سنگینی امامت را در ایام بیماری زین العابدین علیه السلام به وی سپرده بود و نیز جمله‌ای از وصایای خویش را به زینب کبری فرمودند. دیگر به دلیل اینکه امام سجاد علیه السلام نیابت خاص خودش را به عمه‌اش دادند تا بیان احکام شرعی کنند.

کلام مرحوم سید شرف الدین

قال العلّامة المجاهد السیّد عبد الحسین شرف الدین رحمة الله علیه :«فلم یر أکرم منها أخلاقا، و لا أنبل فطرة، و لا أطیب عنصرا، و لا أخلص جوهرا، إلّا أن یکون جدّ‌ها و اللذین أولدا‌ها. و کانت ممّن لا یستفزّ‌ها نزق، و لا یستخفّ‌ها غضب، و لا یروع حلم‌ها رائد.»

آیة من آیات اللّه فی ذکاء الفهم، و صفاء النفس، و لطافة الحسّ، و قوّة الجنان، و ثبات الفۆاد، فی أروع صورة من صور الشجاعة و الإباء و الترفّع. (7)

ایشان می‌گوید: گرامی‌تر از او از جهت اخلاق دیده نشده است… آیه‌ای از آیات الهی در تیزهوشی و فهم و پاکی روح و… بود.
زینب کبری در دفاع از اسلام و جهاد در راه خدا با برادرش حسین علیه السلام شریک است… در برابر زورگویان سر فرو نیاورد و از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسید؛ آنچه می‌گفت حق بود و راست…

کلام مرحوم خوئی

قال العلّامة آیة اللّه السیّد أبو القاسم الخوئی رحمة الله علیه :

إنّ‌ها شریکة أخی‌ها الحسین علیه السّلام فی الذبّ عن الإسلام و الجهاد فی سبیل اللّه، و الدفاع عن شریعة جدّ‌ها سیّد المرسلین، فترا‌ها فی الفصاحة کأنّ‌ها تفرغ عن لسان أبی‌ها، و ترا‌ها فی الثبات تنبئ عن ثبات أبی‌ها، لا تخضع عند الجبابرة، و لا تخشى غیر اللّه سبحانه، تقول حقّا و صدقا، لا تحرّک‌ها العواصف، و لا تزیل‌ها القواصف.

فحقّا هی اخت الحسین علیه السّلام، و شریکته فی سبیل عقیدته و جهاده. (8)

این فقیه بزرگ می‌گوید: زینب کبری در دفاع از اسلام و جهاد در راه خدا با برادرش حسین علیه السلام شریک است… در برابر زورگویان سر فرو نیاورد و از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسید؛ آنچه می‌گفت حق بود و راست… پس حقیقتا خواهر حسین علیه السلام بود.

پی نوشت:

1. طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، 2جلد، ص: 305، نشر مرتضى – مشهد، چاپ: اول، 1403 ق.

2. زندگانى حضرت امام حسین علیه السلام، باقر شریف قرشى / مترجم سید حسین محفوظى اهوازى‏، ج‏3، ص402 ناشر: بنیاد معارف اسلامى‏- قم‏، چاپ: اوّل‏، 1422 ق‏

3. ه‌مان

4. جواد شبّر، ادب الطف، ج‏1، ص: 243، ناشر: دار المرتضى‏-بیروت‏، چاپ: اوّل‏1409 ق- 1988 م‏

5. مستدرک عوالم العلوم، البحرانی، ج‏11-قسم-2-فاطمةس، ص: 950

6. ادب الطف، صص: 243و242

7. مستدرک عوالم العلوم، ج‏11، ص: 949

8.همان، ص: 952

پايگاه اطلاع رساني هيأت رزمندگان اسلام

بازدیدها: 0