حضرت زینب کبری سلام الله علیها از منظر بزرگان و علمای دین

یکی از بهترین راه‌های شناخت ابعاد وجودی و شخصیتی بزرگان دین این است که به کلمات علمای دین درباره آنان مراجعه شود. مسلما کسانی که سالیان سال در علوم دینی زحمت کشیده‌اند بهتر می‌توانند از شخصیت‌های دینی سخن برانند و نیز نسبت به دیگر افراد که به اندازه آنان آگاهی از مسائل دینی ندارند، درباره ایشان قضاوت منصفانه تری داشته باشند.

اگر کسانی بتوانند تا حدودی شخصیت بی‌نظیر دختر بزرگ امیرالمومنین علیه السلام را ترسیم کنند اینان جز علمای تراز اول دین نخواهند بود. به عنوان متبرک شدن و نورانی شدن این نوشتار، آغاز سخن کلامی است از امام الساجدین علی بن الحسین علیهما السلام در تعریف و تمجید از عمّه بزرگوارشان:فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیه السلام: «یَا عَمَّهِ!… وَ أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَهٌ غَیْرُ مُعَلَّمَهٍ فَهِمَهٌ غَیْرُ مُفَهَّمَه». (۱)

امام زین العابدین علیه السّلام فرمود: «اى عمه‏ جان‏!… تو بحمد اللّه داناى بدون آموزش و فهمیده بدون تفهیم هستى.» (۲)

بازتاب خطبه حضرت زینب علیها السلام

«خزیمه اسدى» میزان تأثیر فراوان به وجود آمده از خطبه آن بانوى بزرگوار را توصیف نموده و گفته است: به خدا! هیچ زن پاکدامنى را گوینده‏‌تر از او ندیده‏ام، گویى که از زبان امام امیر المومنین علیه السّلام سخن مى ‏گفت، مردم پس از خطبه‏اش، سرگردان، دست‌ها را بر دهان هاى خویش گذاشته بودند، پیرمردى را دیدم که به او نزدیک شد و مى ‏گریست به طورى که محاسنش را از اشک خیس کرده بود، مى‏گفت: پدر و مادرم فداى شما باد! که سالخوردگانتان بهترین سالخوردگان و جوانانتان بهترین جوانان هستند و نسل شما هرگز بی ‏ارزش و خوار نمى‏ گردد. (۳)

کلام مرحوم طبرسی

و قال الطبرسی: إن‌ها روت اخبارا کثیره عن ام‌ها الزهراء، و روى أن‌ها کانت شدیده المحبه بالنسبه الى الحسین من صغر‌ها، اقول کأن وحده الهدف و نبل الغایه و المقصد و کبر النفس جعلت منهما ألیفین عظیمین… (۴)

زینب در صبر و تقوی و قوت ایمان و ثبات قدم تک است… و اگر ما قائل به عصمت او شویم احدی نمی‌تواند این مطلب را انکار کند البته اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آگاه باشد.

ایشان می‌گوید: زینب کبری اخبار بسیاری از مادرش زهراء روایت کرده است؛ و روایت شده که حضرت از کودکی محبت شدیدی به برادرش حسین علیه السلام داشت. ایشان در توضیح این علاقه می‌گویند: گویا داشتن هدف مشترک و بزرگی روح باعث الفت عظیم بین این دو بزرگوار شده است؛ بنابراین در نهضت مبارک [کربلا] با هم مشارکت داشتند.

کلام مرحوم مامقانی

قال العلّامه المامقانی رحمه الله علیه : أقول: زینب، و ما زینب! و ما أدراک ما زینب!

هی عقیله بنی هاشم، و قد حازت من الصفات الحمیده ما لم یحز‌ها بعد امّ‌ها أحد، حتّى حقّ أن یقال: هی الصدّیقه الصغرى؛ هی فی الحجاب و العفاف فریده.

من [مامقانی] می‌گویم: زینب! و زینب کیست! و تو چه می‌دانی که زینب کیست! وی عقیله بنی هاشم است و دارای صفات پسندیده‌ای است که بعد از مادرش احدی به آن صفات نرسیده است؛ به حق است که اگر گفته شود او صدیقه صغری است. او در حجاب و عفاف بی‌مانند است. (۵)

این عالم بزرگ ابتدا به توصیف حضرت زینب علی‌ها سلام پرداخته است؛ می‌گوید: زینب در صبر و تقوی و قوت ایمان و ثبات قدم تک است… سپس به این نکته مهم اشاره می‌کند که: و اگر ما قائل به عصمت او شویم احدی نمی‌تواند این مطلب را انکار کند البته اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آگاه باشد؛ ایشان در دلیل این امر به چند موضوع اشاره می‌کند که این‌ها را از آثار ولایت می‌داند که ولایت بدون عصمت معنا ندارد. یکی اینکه امام حسین علیه السلام مقداری از سنگینی امامت را در ایام بیماری زین العابدین علیه السلام به وی سپرده بود و نیز جمله‌ای از وصایای خویش را به زینب کبری فرمودند. دیگر به دلیل اینکه امام سجاد علیه السلام نیابت خاص خودش را به عمه‌اش دادند تا بیان احکام شرعی کنند.

کلام مرحوم سید شرف الدین

قال العلّامه المجاهد السیّد عبد الحسین شرف الدین رحمه الله علیه :«فلم یر أکرم منها أخلاقا، و لا أنبل فطره، و لا أطیب عنصرا، و لا أخلص جوهرا، إلّا أن یکون جدّ‌ها و اللذین أولدا‌ها. و کانت ممّن لا یستفزّ‌ها نزق، و لا یستخفّ‌ها غضب، و لا یروع حلم‌ها رائد.»

آیه من آیات اللّه فی ذکاء الفهم، و صفاء النفس، و لطافه الحسّ، و قوّه الجنان، و ثبات الفۆاد، فی أروع صوره من صور الشجاعه و الإباء و الترفّع. (۷)

ایشان می‌گوید: گرامی‌تر از او از جهت اخلاق دیده نشده است… آیه‌ای از آیات الهی در تیزهوشی و فهم و پاکی روح و… بود.
زینب کبری در دفاع از اسلام و جهاد در راه خدا با برادرش حسین علیه السلام شریک است… در برابر زورگویان سر فرو نیاورد و از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسید؛ آنچه می‌گفت حق بود و راست…

کلام مرحوم خوئی

قال العلّامه آیه اللّه السیّد أبو القاسم الخوئی رحمه الله علیه :

إنّ‌ها شریکه أخی‌ها الحسین علیه السّلام فی الذبّ عن الإسلام و الجهاد فی سبیل اللّه، و الدفاع عن شریعه جدّ‌ها سیّد المرسلین، فترا‌ها فی الفصاحه کأنّ‌ها تفرغ عن لسان أبی‌ها، و ترا‌ها فی الثبات تنبئ عن ثبات أبی‌ها، لا تخضع عند الجبابره، و لا تخشى غیر اللّه سبحانه، تقول حقّا و صدقا، لا تحرّک‌ها العواصف، و لا تزیل‌ها القواصف.

فحقّا هی اخت الحسین علیه السّلام، و شریکته فی سبیل عقیدته و جهاده. (۸)

این فقیه بزرگ می‌گوید: زینب کبری در دفاع از اسلام و جهاد در راه خدا با برادرش حسین علیه السلام شریک است… در برابر زورگویان سر فرو نیاورد و از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسید؛ آنچه می‌گفت حق بود و راست… پس حقیقتا خواهر حسین علیه السلام بود.

پی نوشت:

۱٫ طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ۲جلد، ص: ۳۰۵، نشر مرتضى – مشهد، چاپ: اول، ۱۴۰۳ ق.

۲٫ زندگانى حضرت امام حسین علیه السلام، باقر شریف قرشى / مترجم سید حسین محفوظى اهوازى‏، ج‏۳، ص۴۰۲ ناشر: بنیاد معارف اسلامى‏- قم‏، چاپ: اوّل‏، ۱۴۲۲ ق‏

۳٫ ه‌مان

۴٫ جواد شبّر، ادب الطف، ج‏۱، ص: ۲۴۳، ناشر: دار المرتضى‏-بیروت‏، چاپ: اوّل‏۱۴۰۹ ق- ۱۹۸۸ م‏

۵٫ مستدرک عوالم العلوم، البحرانی، ج‏۱۱-قسم-۲-فاطمهس، ص: ۹۵۰

۶٫ ادب الطف، صص: ۲۴۳و۲۴۲

۷٫ مستدرک عوالم العلوم، ج‏۱۱، ص: ۹۴۹

۸٫همان، ص: ۹۵۲

پایگاه اطلاع رسانی هیأت رزمندگان اسلام

بازدیدها: 0