حوض کوثر چیست و کجا قرار دارد؟

به مناسبت ایام فاطمیه بخشی دیگر ازپرسش ها وپاسخ های آیت الله مظاهری درخصوص حضرت صدیقه طاهره (س)  که درکتاب اندیشه های ناب به چاپ رسیده را منتشرمی کند.

روایات متعدّدی در خصوص حوض کوثر ذکر شده است.[۲] این حوض بنابر آنچه در روایت نبّی مکرّم (ص)خطاب به امیرالمؤمنین (ع) آمده است، تحت عرش الهی جاری است و توصیفات خاصّه‌ای دارد که پیامبر مکرّم بیان فرموده و سپس می‌فرمایند:‌ «یَا عَلِیُّ إِنَّ هَذَا النَّهَرَ لِی وَ لَکَ وَ لِمُحِبِّیکَ مِنْ بَعْدِی»؛[۳] آنچه از مجموع این روایات به خوبی برداشت و تفسیر می‌شود، آن است که در عالم قیامت، کسانی که اهل بهشت هستند، به دستِ ولایت، از آب آن حوضِ مطهّر می‌نوشند و مورد شفاعت واقع می‌گردند و ساقی آن حوض، امیرالمؤمنین(ع) است و حکمت این مسأله آن است که اهل بهشت به وسیله ولایت که هدایت تکوینی در دست اوست و واسطه فیض بین خدا و مخلوق است، به بهشت می‌روند و بدون شفاعت آن بزرگان و بدون راهنمایی و هدایت یافتن از مقام ولایت، ‌ورود در بهشت که همان مراتب قرب الهی است، ممکن نخواهد بود و چنانکه در پاسخ سؤال قبلی گفته شد، حقیقت کوثر، وجود مقدّس حضرت زهرا& است که تطهیر و تزکیه اهل بهشت، ‌مرهون آن وجودِ طاهره مطهره است.

* رابطه حضرت زهرا‌ (س) با شب قدر چیست؟ و اینکه می‌فرمایند:‌ «کسی که فاطمه را درک کرد، شب  قدر را درک می‌کند» به چه معنا است؟

این‌گونه روایات[۴] که در موارد دیگری هم وارد شده نظیر آنکه فرموده‌اند: شب نیمه شعبان، شب قدر است،[۵] به این معناست که شبِ قدرِ معهود[۶] که در ماه مبارک رمضان واقع گردیده، موجب تقرّب بندگان به خدای تعالی است و هرکس در آن شب، برای تقرّب به خداوند سبحان تلاش کند، به درجات قرب او دست خواهد یافت. همچنین متابعت از حضرت زهرا (س)  یا عبادت در شب نیمه‌ شعبان، مثل شب قدر، موجب عنایت خاصّ الهی و مایه قرب او به خداوند تعالی است.

* چرا نام حضرت مریم (س)  در قرآن آمده، ولی نام حضرت فاطمه (س) در قرآن نیامده است؟

اوّلاً صرف آمدن اسم یک شخص در قرآن کریم، فضیلتی نیست؛ زیرا در قرآن اسم ناصالحان و ناپاکان نیز آمده است مثل شیطان، فرعون،‌ قارون، ابولهب و نظایر آن، و همچنین نام همه انبیاء و اولیاء الهی هم در قرآن کریم ذکر نشده و فقط نام تعدادی از انبیاء در قرآن شریف آمده است.

ثانیاً از نظر ادبی، در برخی مواقع، نام کسی یا مطلبی را ذکر کردن به شکل کنایه،‌ رساتر و بهتر است، از این جهت نام مبارک امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در قرآن کریم تصریح نشده، ولی با کنایه به‌طور مکرّر و متعدّد از آن حضرت و مقام ولایت و امامت آن بزرگوار و جانشینان و فرزندانشان ذکر و یاد شده است.[۷] نام مبارک حضرت زهرا (س)  هم در قرآن کریم با عناوینی ذکر شده است، از جمله: «کوثر» که در عالم ملکوت، تجلّی حق تعالی است و در عالم ناسوت فاطمه زهرا (س)  است و در عالم لاهوت، آن حوضِ معهود است که بهشتیان باید از آن بنوشند تا لیاقت بهشت را پیدا کنند و هر کس از آن، جرعه‌ای بیاشامد، انسان کامل می‌گردد؛ و از جمله «‌کلمه الله» در آیه: ]فَتَلَقّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ …[[۸] که منـظور، انـوار  عتـرت طـاهره‌( است[۹] که بارزترین مصداق اَسماء الهی هستند و در میان آنان، نور حضرت زهرا (س)  از درخشندگی ویژه‌ای برخوردار است. و این‌گونه ذکرکردنِ کنایی، هم از نظر فصاحت و بلاغت ادبی و حتّی از جهات سیاسی و اجتماعی، بهتر است. و در این جهت، مطالب دیگری هست که در این مختصر نمی‌گنجد.

پی نوشت:
[۱]. بحارالانوار، ج ۸، صص ۲۹- ۱۶، باب ۲۰-  صفه الحوض و ساقیه صلوات الله علیه.
[۲]. بحارالانوار، ج ۸، صص ۲۹- ۱۶، باب ۲۰-  صفه الحوض و ساقیه صلوات الله علیه.
[۳]. [ای علی! همانا این حوض برای من، تو و دوستان تو بعد از من است]. بحارالانوار، ج ۸، ص ۱۸ به نقل از أمالی المفید، ص ۲۹۴: «عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ قَالَ لَمَّا نَزَلَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ$ ]إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ[ قَالَ لَهُ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ% مَا هُوَ الْکَوْثَرُ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ نَهَرٌ أَکْرَمَنِیَ اللَّهُ بِهِ. قَالَ عَلِیٌّ% إِنَّ هَذَا النَّهَرَ شَرِیفٌ فَانْعَتْهُ لَنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ نَعَمْ یَا عَلِیُّ الْکَوْثَرُ نَهَرٌ یَجْرِی تَحْتَ عَرْشِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَاؤُهُ أَشَدُّ بَیَاضاً مِنَ اللَّبَنِ- وَ أَحْلَى مِنَ الْعَسَلِ وَ أَلْیَنُ مِنَ الزُّبْدِ حَصَاؤُهُ الزَّبَرْجَدُ وَ الْیَاقُوتُ وَ الْمَرْجَانُ- حَشِیشُهُ الزَّعْفَرَانُ تُرَابُهُ الْمِسْکُ الْأَذْفَرُ قَوَاعِدُهُ تَحْتَ عَرْشِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- ثُمَّ ضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ$ یَدَهُ عَلَى جَنْبِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ% وَ قَالَ یَا عَلِیُّ إِنَّ هَذَا النَّهَرَ لِی وَ لَکَ وَ لِمُحِبِّیکَ مِنْ بَعْدِی.»
[۴]. تفسیر فرات ‏الکوفی، ص ۵۸۱: «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ% أَنَّهُ قَال ]إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ[، اللَّیْلَهُ فَاطِمَهُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَکَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ.»
[۵]. وسائل‏الشّیعه، ج ۸، ص ۱۰۶: «وَ إِنَّهَا اللَّیْلَهُ الَّتِی جَعَلَهَا اللَّهُ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ بِإِزَاءِ مَا جَعَلَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ لِنَبِیِّنَا ـ شب نیمه شعبان، شبی است که خداوند آن را برای ما اهل بیت، به ازای شب قدر برای پیامبر اکرم$ قرار داده است.»
[۶]. حقیقی و وعده داده شده.
[۷]. بعضی از این آیات عبارتند از: بقره / ۲۰۷؛ آل عمران/ ۶۱؛ مائده / ۵۵؛ هود / ۱۷؛ رعد / ۴۳؛ احزاب / ۳۳ و … . جهت آگاهی بیشتر در مورد آیاتی که در رابطه با حضرت زهرا& در قرآن شریف وجود دارد، و نیز ملاحظه روایات وارده در ذیل هر آیه، ر.ک: بحارالانوار، ج ۲۳، صص ۳۹۲-۱۶۷ ؛ ج ۲۴، صص ۴۰۲-۱ ؛ ج ۳۵، صص ۴۳۶-۱۸۳؛ عوالم، ج ۱۱، صص ۱۱۶-۹۷ ؛ الموسوعه الکبری عن فاطمه الزّهراء&، ج ۲۲، صص۱۶۸-۷ ؛ مظهر حق، صص ۱۰۱-۳۱٫
[۸]. بقره / ۳۷: «سپس آدم از پروردگارش کلماتى را دریافت نمود.»
[۹]. الخصال، ج ۱، ص ۲۷۰: «سَأَلْتُ النَّبِیَّ$ عَنِ الْکَلِمَاتِ الَّتِی تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتَابَ عَلَیْهِ قَالَ: سَأَلَهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَّ فَتَابَ عَلَیْهِ ـ ابن عباس از پیامبر اکرم$ از کلماتی که آنها را آدم از پروردگار آموخت و در نتیجه پروردگار توبه او را پذیرفت، پرسیدم. آن حضرت فرمودند: آن کلمات محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین بودند که چون آدم نام آنان را بر زبان آورد، خداوند توبه او را پذیرفت.» نیز ر.ک: الدرّ المنثور، ج ۱، ص ۱۴۷٫

منبع:حوزه

بازدیدها: 46