روی عن حسین بن علی علیهما السلام فی دعائه:
«اللَّهُمَّ لَا تَسْتَدْرِجْنِی بِالْإِحْسَانِ وَ لَا تُؤَدِّبْنِی بِالْبَلَاءِ.»

روش خدا این است که با اعطاء نعمت و احسان، بندگان را امتحان می‌کند. خدا این‌طوری است که هم وقتی نعمت می‌دهد. و هم هنگامی‌که نعمت را می‌گیرد. در حال امتحان است. در هر دو خدا امتحان می‌کند. یکی از معانی استدراج همین است.

در روایتی از امام زین العابدین«صلوات‌الله‌علیه» منقول است. که حضرت در را بطه با استدراج فرمودند:

اگر خداوند نعمتی را بدهد. و تو شکر نعمتش را فراموش کنی. برای مرتبه دوم به تو نعمت می‌دهد. و امتحانت می‌کند تا ببیند. آیا شکرش می‌کنی یا باز هم فراموش می‌کنی. اگر باز هم سپاس نگویی. برای مرتبه سوم، یک نعمت دیگر می‌دهد. اگر شکر نکردی یکی دیگر می‌دهد. عجب امتحانی است!

خدا این‌طوری امتحان می‌کند. این استدراج این‌گونه است: نعمت دادن، فراموشی و غفلت از شکر.

سنت استدراج

در این دعایی امام حسین«علیه‌السلام» می‌فرمایند: خدایا من را با استدراج امتحان نکن. ۵یعنی خدایا! نعمتی که از شکرش غفلت خواهم کرد. را ‌نمی‌خواهم. این دعا خیلی مهم است! نعمتی که همراهش غفلت از شکر است را نمی‌خواهم.

ادب کردن با بلا

بخش دوم دعا: «وَ لَا تُؤَدِّبْنِی بِالْبَلَاءِ»، اگر از امتحان باصطلاح رفوزه درآمدی، خدا باید با تو چه ‌کار کند؟ اگر بچّه کار اشتباهی کند. با او چه می‌کنند؟ ادبش می‌کنند. باید گوشش را بگیری بمالی. حضرت می‌فرمایند: خدایا، من را با بلا ادب نکن. اگر من خطا کردم، من را این‌طوری ادب نکن! چون تحمّل بلای تو بسیار مشکل است.  بحارالانوار ج۷۵ ص