حسین شیخالاسلام مشاور امور بینالملل رئیس مجلس شورای اسلامی است. وی مدتی را هم در حزبالله لبنان حضور داشته و بهمدت ۵ سال نیز سفیر ایران در سوریه بوده است. برای بررسی “تحول در نظم جهانی” به سراغ وی رفتیم تا با مشاور امور بینالملل رئیس مجلس شورای اسلامی از هندسه جدید قدرت سخن بگوییم. وی معتقد است نظام آینده تکقطبی نخواهد بود و قطب هژمونیک بلاشک تکیه بر مردم خواهد داشت. او میگوید: هندسه جدید قدرت جهان مردمسالار خواهد بود و قطب هژمونیک، جهان را با عمق بیشتری از ماده تفسیر خواهد کرد، یعنی معنویت، اخلاق و دین نقش اساسی خواهد داشت، زیرا پایههایی قطب هژمونیک غرب سقوط کرده است.
مشروح گفتوگوی حسین شیخالاسلام با خبرگزاری تسنیم به شرح زیر است:
تسنیم: بسیاری بر این باورند که نظم فعلی جهانی با ابرقدرتی هژمونیک آمریکا، در حال فروپاشی است و در آینده شاهد تحول در این نظم و شکل گیری نظم جدیدی خواهیم بود. شما این دیدگاه را قبول دارید؟ علل، علائم و نشانههای این تغییر چیست؟
شیخالاسلام: در اینکه جهان تغییر میکند و قدرتهای بزرگ در حال تغییر هستند شکی نیست. بعد از فروپاشی شوروی، آمریکا سعی داشت بتواند قدرت اول جهان باشد، ولی خوشبختانه موفق نشد. در حال حاضر نیز، خاورمیانه به دلیل اینکه توطئههایی طراحی شده است تا بتوانند اهداف خود را در این منطقه پیاده کنند و پایگاه اصلی استکبار در این منطقه صهیونیست باشد، اهمیت پیدا کرده است. قرار بود بر اساس توافق استکباری که قبل از جنگ جهانی اول صورت گرفت، قلمرو رژیم صهیونیستی از نیل تا فرات گسترش پیدا کند، به همین دلیل هم در پرچم اسرائیل این دو سمبل را گذاشتند و داشتند پیش میرفتند تا این قلمرو را محقق کنند. با انقلاب اسلامی این راهبرد باطل شد، وگرنه از نظر سیاسی، نظامی، تبلیغاتی حقه بازیها و زدوبندهایی صورت میگرفت تا اینکه قطعنامهای در سال ۱۹۲۱ در جامعه ملل و ۱۹۴۷ در سازمان ملل تصویب شد و پایههای استکبار را سست کرد و پیشروی از نیل تا فرات متوقف شد.
صهیونیسم دیگر تهدید نیست و صهیونیستها با استفاده از سلاحهای متعارف (توپ، تانک و …) نتوانستند در مقابل در مقاومت و گروههایی مثل حماس و حزبالله بایستند، مقابله کنند، چه رسد به اینکه بخواهند با کشورها مقابله کنند. این همان صهیونیستی است که در سال ۴۸ و ۶۷ و ۷۳ پیروزیهای برقآسا به دست آورد و صدها هزار فلسطینی را آواره کرد و کل فلسطین را اشغال کرد و در سال ۱۹۸۲ هم تا بیروت پیش آمد. اما امروز، عقبنشینی رژیم صهیونیستی شروع شده و مشاهده میکنیم این رژیم جعلی در بیروت و کمربند امنیتی و غزه و جنگ ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ به اهدافش نرسید. رژیم صهیونیستی احساس میکند غرب و مشخصاً آمریکا و اروپا، حاضر نیست هزینههای مادی و معنوی را در رابطه با اسرائیل بپردازد و سکه جعلی مظلومیت اسرائیل با هدف قرار دادن کودکان و غیرنظامیهای فلسطینی، باطل شده است. نظمی که آنها میخواستند نتوانست شکل بگیرد، در حالی که بعد از فروپاشی شوروی سعی کردند نظمی را با قدرت ایجاد کنند و در زمان آقای بوش پدر نیروهایی را در منطقه سازماندهی کردند، ولی شکست خوردند. بعد از واقعه ۱۱ سپتامبر در سال ۲۰۰۱ همه نیروهای غرب برای مقابله با اسلام ناب محمدی و انقلابی بسیج شدند، ولی باز هم شکست خوردند. اولین اثر و روش انقلاب اسلامی آوردن مردم در صحنه برای تحقق اهداف مردمسالاری و دینسالاری بود. بر همین اساس، میتوان گفت بیداری اسلامی از نتایج انقلاب اسلامی است که الان جای خوبی در منطقه پیدا کرده است و همین نظم جدیدی است که ما از آن صحبت میکنیم. همین عامل بود که اجازه نداد نظمی که استکبار و آمریکاییها میخواستند تحمیل کنند، به نتیجه برسد و مشاهده میکنیم هیچ دستاوردی در عراق و افغانستان نیز نداشتند. از سوی دیگر اسرائیلیها نیز عقبنشینی میکنند و میبینیم که الان به دور خود دیوار میکشند. البته از زیر این دیوارها، تونل و از بالای آن موشک رد میشود، ولی بالاخره این نشانه آن است که قدرت استراتژیک اسرائیل کم شده و ساختار هژمونیکی که به واسطه آن میخواستند بینظمی خودشان را به منطقه تحمیل کنند، شکست خورده است. از سوی دیگر بیداری اسلامی نشان داد که ملتهای منطقه از حکومتهایشان ناراضی بودند و شعارشان نیز اسقاط نظام موجود بود، ولی به دلیل اینکه رهبری درست و حسابی نداشتند، نمیدانستند چه حکومتی را میخواهند جایگزین کنند. همین مساله به هم ریختگی ایجاد کرد و باعث شد که آمریکا نگذارد اهداف ملتها که اکثراً مردمسالارانه ضد اسرائیلی بود، محقق شود.
تسنیم: به نظر شما در نظام جدید شاهد نوعی ائتلاف هستیم و به نوعی چند قطبی شکل خواهد گرفت و یا اینکه بار دیگر تکقطبی بر نظام جهان حاکم میشود؟
شیخالاسلام: قطعاً تکقطبی نخواهد بود، زیرا نیروهای نو ظهوری، مثل روسیه، چین و نیروهای مقاومت رشد کردند و الان حضور دارند و ما مشاهده میکنیم که نیروی استکبارگری غرب برای تحمیل خواستههای خود در قضیه سوریه موفق نبود یا در عراق برای تحمیل خواستههای خود موفق نبود و اخیرا در غزه نیز نتوانستند به اهدافشان دست پیدا کنند. بنابراین، نظم آینده جهان نه تنها به هیچ وجه تکقطبی نخواهد بود، بلکه قطعاً نیروهای مردمسالار اسلام پناه یا اسلام خواه هستند. نیروهای مردمسالار جایگاه ویژهای در کنار دیگران خواهند داشت و آمریکاییها دیگر حاکم نخواهند بود.
تسنیم: همانگونه که میدانید هژمون بودن یک قدرت به معنای آنگونه تسلط سیاسی و نظامی است که توام با رضایت طرف مغلوب نیز باشد. بر این اساس اولاً حضرتعالی کدام قدرت یا قدرتها را در آینده حائز شرایط کسب قدرت برتر نظامی و سیاسی میدانید و از سوی دیگر کدام فرهنگ و ارزش ها می توانند به ارزشهای مسلط و هژمون تبدیل شوند؟ آیا مشخصاً چین می تواند ارزشهای خود را به صورت ارزشهای هژمون درآورده و به یک ابرقدرت هژمونیک در دنیا تبدیل شود؟ یا اینکه اسلام چنین وضعیتی را در حال حاضر می تواند داشته باشد؟
شیخالاسلام: اولا این قطب هژمونیک بلاشک تکیه بر مردم خواهد داشت. یعنی مردمسالار خواهد بود. ثانیا، قطب هژمونیک، جهان را با عمقی بیشتر از ماده تفسیر خواهد کرد، یعنی معنویت، اخلاق و دین نقش اساسی خواهد داشت، زیرا پایههای قطب هژمونیک غرب سقوط کرده است. غرب اخلاق و ماورءالطبیعه را کنار گذاشته بود و معیارهای دینی را کنار گذاشته بود و همین مسائل باعث شسکت آنها شد و تفکری که شکست خورد نمیتواند دوباره جایگزین شود.
در مردمسالاری دینی که نمونه آن در ایران است و بر اساس فلسفه حضرت امام (ره) از طریق نظریه ولایت فقیه تئوریزه شده است، به خوبی به این قضیه پاسخ داده شد. یعنی سیاست، آخرت، ماده و معنا با یکدیگر یکپارچه شده است. غرب هم میخواست چنین کاری را انجام دهد ولی به خاطر اشتباهات کشیشها در قرون وسطی کلاً دین و ماورءالطبیعه و… را کنار گذاشتند و شکست خوردند، ولی الان به این نتیجه رسیدند که مسئله دین جایگاه دارد. منتهی دیگر نمیتوانند یکپارچه کنند، برای همین میگویند دین و اخلاق مسائل فردی است ولی در نظریه مردمسالاری دینی همه این مسائل یکپارچه شده است که نمونه آن در قانون اساسی ما متبلور است. نظام آینده دو جبهه خواهد داشت؛ یک جبهه، جبهه ظلم، طاغوت، شاهنشاهی، استبداد، دیکتاتوری، اشغالگری، زورگویی، تروریسم و آدمکشی است و یک جبهه هم ظلم ستیز، مردم سالار، دینسالار و مخالف با اشغالگری و تروریسم است و قائل به ارزشهای انسانی و دینی است. این دو جبهه در مقابل همدیگر میجنگند، حالا این جبهه اسلامگرای مردمسالار توانسته است بعد از پیروزی انقلاب تا به امروز، آن چیزهایی که اعتقاد داشته را علیرغم همه فشارها بر طرف مقابل تحمیل کند. مثلاً فرض کنید آنها جنگ را بر ما تحمیل کردند و ما در مقابل شکست سختی را ما بر آنها تحمیل کردیم. آنها اشغال عراق را تحمیل کردند، ولی عدم دستاورد مثبت برای آمریکا از اشغال عراق حاصل شد، صهیونیستم و اشغالگری صهیونیست را تحمیل کردند و میخواستند سوریه را ساقط کنند و از خارج برای سوریه دولت انتخاب کنند، ولی ما میخواستیم مردم سوریه خودشان حکومت خود را انتخاب کنند و این خواستهمان را تثبیت کردیم. بنابراین مشاهده میکنیم همه اهداف آنها در این منطقه شکست خورده است.
تسنیم: در هندسه جدید قدرت جهانی جمهوری اسلامی باید چه نقشی را ایفا کند؟
شیخالاسلام: اول باید مردمسالاری دینی را علیالخصوص در کشورهای اسلامی گسترش دهیم، زیرا هم مردم این نظریه را میخواهند و هم اینکه تنها راه نجاتشان در مقابل دیکتاتوریها و استبدادها است، سپس باید با این غده سرطانی که خوشبختانه روبه اضمحلال است مبارزه کنیم و کارهای خود را از نظر حقوقی و نظامی یکپارچه کنیم و این رژیم جعلی را نابود کنیم که البته شدنی است. مثلاً مشروعیت قطعنامه تقسیم فلسطین را از نظر حقوقی زیر سئوال جدی ببریم و اینکه “من دفاع از خود میکنم” را نظر حقوقی زیر سئوال جدی ببریم و از نظر سیاسی بگوییم منبع تشنج، بیعدالتی، گسترش تروریسم و خشنونت در منطقه صهیونیستها هستند.
تسنیم: طبق نظر آنتونیو گرامشی، هر هژمونی، پادهژمونهای خود را میسازد. از این لحاظ، آیا میتوان تأسیس پدیدههایی همچون داعش و سایر گروهکهای تروریستی توسط آمریکا را پادهژمونسازیهای مصنوعی به منظور پیشگیری از هرگونه تحول واقعی در نظم جهانی توصیف کرد؟
شیخالاسلام: آمریکاییها القاعده را برای اهداف خودشان ساختند و برای اهداف خودشان رشد دادند و تبلیغ میکنند. با توجه به اینکه اسلامگرایی ناب محمدی پیش میرود، اینها با استفاده از این گروهکها به عنوان نمونهای از اسلام می خواهند صورت اسلام را قبیح و زشت و طرفدار تروریسم و خشنونت نشان دهند.
تسنیم: یعنی میخواهند مسیر نظم نوین جهانی را که به پشتوانه اسلام در حال شکلگیری است، منحرف کنند؟
شیخالاسلام: بله. میخواهند جلوی مردمسالاری دینی را بگیرند و اجازه ندهند به عنوان یک جایگزین لیبرال دموکراسی غرب در جهان پذیرفته شود، برای این هدف یک نمونه وحشتناک را که باعث انزجار همه میشود را تربیت و تقویت میکنند.
تسنیم: یکی از آسیبهای جدی در رابطه با نظم نوین جهانی، این است که تحلیلهای غلطی از وضعیت موجود صورت گیرد. به نظر شما چه آسیبهایی وجود دارد که ما را از ایفای نقش در هندسه جدید قدرت جهانی باز دارد؟
شیخالاسلام: عدهای فقط جهان را مادی تفسیر میکنند و در این صورت مقهور دینی میشوند که خودشان ساختند. یک ضربالمثلی هست که میگویند شخصی اسم پسرش را رستم گذاشت، بعد خودش از او میترسید. حالا قضیه این است؛ ببنید در غزه یک طرف اسلحه، پول، پشتبانی بینالمللی، علم و تکنولوژی و … داشت، در یک طرف همه چیز “نداری” بود و حتی باید برای آب و غذای خود از معبرهای اسرائیلی رد میشدند، ولی ایمان و اعتقاد به خداوند داشتند. در نهایت کدامیک پیروز شدند؟ همه نداریها در مقابل همه داراییها پیروز شد، پس تحلیلهای اشتباه نکنیم و همه دنیا را مادی نبینیم.
بازدیدها: 175