از آنجا که در مسیر زندگی دشواری و مشکلات زیادی وجود دارد، قرآن دستور داده‏ است که در شداید و مشکلات روزه بگیرید؛ یعنی اگر ما در هر نمازی چند بار از خدا استعانت می ‏کنیم. و می ‏گوییم:

«إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» راه کمک‏ رسانی را هم خدا بیان فرموده است. «وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ».

که این صبر به روزه تفسیر شده و در حدیث آمده که هرگاه برای کسی مشکل یا حادثه خاصی پیش آمد. باید برای دفع یا رفع آن روزه بگیرد. نه تنها در جنگ، بلکه اگر مشکلات دیگری هم برای انسان پیش آمد. باید برای حل آنها، روزه گرفت.

یعنی اگر ما در هر نمازی چند بار از خدای سبحان استعانت می ‏کنیم. و می ‏گوییم: «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» راه کمک‏ رسانی را هم خدا بیان فرموده است.

ولی این چنین نیست که بگویید: کمک کن! و ما رایگان کمک برسانیم. اگر سخن از «إِیَّاکَ نَسْتَعینُ» است. راهش را هم قرآن به ما آموخته که: «وَ اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهِ»(۱) و این صبر به «صوم» تفسیر و تطبیق شده.

و در حدیث آمده است که: «إِذَا نَزَلَتْ بِالرَّجُلِ النَّازِلَهُ أَوِ الشِّدَّهُ فَلْیَصُم‏»(۲) هرگاه برای کسی مشکل یا حادثه خاصی پیش آمد باید برای دفع یا رفع آن روزه بگیرد.

نه تنها در جنگ؛ بلکه اگر مشکلات دیگری هم برای انسان پیش آید. باید برای حل آن مشکل، روزه گرفت.

این روزه چه نقشی دارد که مشکل را حل می کند؟ انسان را به کجا می رساند. که بر مشکل پیروز می شود؟ تازه این امساک ظاهری است.  امّا روزه، حکمتهایی دارد که روح را به مقام بالا می رساند. و روح بلند بر طبیعت فایق است.

اگر کسی برای خدا روزه گرفت چون کارها به دست اوست مشکل را حل می کند. که فرموده ‏اند: «یَا مُسَهِّل‏ الْأُمُور َالصِّعَاب‏»(۳)،

قرآن هم فرمود: «فَأَمَّا مَنْ أَعْطی‏ وَ اتَّقی‏ * وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنی‏ * فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْری‏»(۴) ما کارها را برای افرادی که در مسیر مستقیم اند، راحت می ‏کنیم. آنگاه نمونه ‏هایش را هم به عنوان انبیای عظام برای ما بیان فرمود.

وقتی موسای کلیم الله از خدای سبحان درخواست می کند: «وَ یَسِّرْ لی‏ أَمْری»(۵) در پاسخ می فرماید: «قالَ قَدْ أُوتیتَ سُؤْلَکَ یا مُوسی‏»(۶)

تو برای براندازی طاغوت فرعون از ما آسان کردن امور را طلب کردی. ما هم آن را به تو دادیم. آنچه را که از ما خواستی به تو دادیم؛ شرح صدر، روان بودن بیان، شرکت در رسالت و وزیر بودن برادرت را و نیز خواستی که او را از وحی خاص برخوردار کنیم. همه را عطا کردیم.

درباره رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) هم فرمود: «أَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ * وَ وَضَعْنا عَنْکَ وِزْرَکَ * الَّذی أَنْقَضَ ظَهْرَکَ * وَ رَفَعْنا لَکَ ذِکْرَکَ»(۷)؛ (آیا به تو شرح صدر ندادیم. و بار گران را که بر پشت تو سنگینی می کرد. برنداشتیم و نام تو را بلندآوازه نکردیم؟).

این راهها را قرآن در اختیار ما گذاشته است. زیرا باطنِ روزه، به قدری نیرومند است. که انسان را بر جهان طبیعت ـ به اذن خدا ـ پیروز می کند.(۸)