شیخ صدوق یکی از بزرگترین مرزبانان حماسه جاوید و خدمتگزاران مکتب اهل بیت علیهم السلام و از شاخصترین دانشمندان جهان اسلام است که عمر خود را در راه خدمت به فقه و حدیث شیعه و پاسداری از فرهنگ مهدویت صرف کرد .
ابوجعفر محمدبن علی بن بابویه قمی ملقب به شیخ صدوق است که صف اول محدثین و علمای اثناعشر جای دارد و بهعنوان یکی از ارکان فقه شیعه بهشمار می رود. پس از گذشت ۱۰ قرن از وفات این محدث بزرگ شیخ صدوق، برکات آثار و خدماتش باعث شده تا ۱۵ اردیبهشت را بهعنوان روز بزرگداشت شیخ صدوق نامگذاری کنند.
زندگینامه شیخ صدوق
محمدبن علیبن حسین بن بابویه قمی مشهور به(شیخ صدوق) در سالهای ۳۰۶ یا ۳۰۷ هجری قمری در خاندان علم و تقوی در شهر مذهبی قم دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار شیخ صدوق، علیبن حسین بن موسیبن بابویه از علما و فقهای بزرگ زمان خود بود. گرچه در آن روزگار، عالمان و محدثان بسیاری در قم میزیستهاند ولی پرچم هدایت و مرجعیت بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد یعنی علی بن بابویه(پدر شیخ صدوق) بوده است.
جلالت شأن و منزلت این عالم ربانی تا بدان پایه رسید که امام حسن عسگری علیه السلام طی نامهای، او را با لقب شیخ، فقیه، معتمد مورد خطاب قرار داده و توفیقات او را برای کسب رضای پروردگار درخواست کرد. شیخ صدوق روزگار طفولیت و سنین جوانی را در دامان علم و فضیلت و تقوای خانوادگیاش سپری کرد و تحت تعلیم و تربیت پدر قرار گرفت، بهگونهای که بهلحاظ تیزهوشی و حافظه فوقالعاده قوی در مدتی کوتاه به قلههای بلندی از کمالات انسانی دست یافت و توانست در کمتر از بیست سالگی، هزاران حدیث با سلسله سند آنها را حفظ و از همه مهمتر به آنها عمل کند.
روز بزرگداشت شیخ صدوق
یکی از حوادث مهم دوران زندگی شیخ صدوق، روی کارآمدن سلسله ایرانینژاد و شیعه مذهب(آل بویه) بود که بر بخش بزرگی از ایران، عراق و جزیرهالعرب تا مرزهای شمالی شام فرمان میراندند. وی در این هنگام از قم به ری آمده و به درخواست رکنالدوله دیلمی در آنجا رحل اقامت گزید. بهنظر میرسد علت اصلی این دعوت و عزیمت، خلأیی بوده که پس از هجرت شیخ کلینی از ری به بغداد و سپس رحلت او پیش آمده بود و در حقیقت، وجود شیخ صدوق در ری میتوانست منشأ برکات فراوان باشد.
عصر شیخ صدوق را باید عصر احیا تنقیح حدیث نامید زیرا پس از رحلت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم، بازار جعل حدیث رونق گرفت و کارخانه حدیثسازی خلفا به کار افتاد و کسانی پیدا شدند که بهطور حرفهای، احادیثی را جعل و به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه علیه السلام نسبت میدادند.
حجتالاسلام سیداحمد میرمهدی، مدیر حوزه علمیه امام خمینی رحمه الله علیه اراک درخصوص شخصیت شیخ صدوق در گفتوگو با ایکنا، گفت: ابوجعفر محمدبن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه در سال ۳۰۶ در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود.
وی دلیل ملقب بودن شیخ صدوق به رئیسالمحدثین در بیت فقها و بزرگان دینی را در شناخت احادیث، آگاهی، حفظ منابع و جمعآوری حادیث بیان کرد و افزود: شیخ صدوق احادیث را به تناسب موضوعات مختلف دستهبندی و برای هر موضوع، باب جداگانهای بازمیکرد.
حجتالاسلام میرمهدی با اشاره به اینکه کتاب من لایحضرهالفقیه که یکی از کتب اربعه شیعیان محسوب میشود توسط این عالم ربانی در ۴ جلد و۵۹۶۳ حدیث تألیف شده است، اضافه کرد: عیون اخبارالرضا علیه السلام یکی جامعترین کتب شیعی در تاریخ علیبن موسیالرضا، امام هشتم شیعیان و روایات آن حضرت به تألیف شیخ صدوق است.
وی با بیان این نکته که شیخ صدوق از جمله کسانی است که برای جمعآوری احادیث امامان معصوم علیهم السلام به مسافرتهای بسیار رفته است، اظهار کرد: شیح صدوق در این سفرها از استادان بزرگی استفاده کرده و خود نیز به تدریس و بحث میپرداخته است.
این مقام مسئول قطع رابطه ظاهری امت اسلام با امام مسلمانان و فاصله افتادن بین مردم و رهبر معصومشان را یکی از رویدادهای بسیار مهم سیاسی و اجتماعی زمان شیخ صدوق عنوان کرد و گفت: شیخ صدوق در اوایل نیابت سومین نائب حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف، حسین بن روح در حدود سال ۳۰۵ دیده به جهان گشود.
حجتالاسلام میرمهدی در ادامه افزود: شیخ صدوق تا سن ۲۳ سالگی در زمان غیبت صغری میزیسته و دوران نیابت ۲ نفر از نواب خاص امام زمان علیه السلام را درک کرده است که این امر از عوامل بسیار مؤثر در پیشرفت، تکامل علمی و بهویژه معنوی صدوق بوده و توانسته خود را به بلندترین قلههای نورانی علم و معنویت برساند.
وی افزود: سرانجام شیخ صدوق پس از گذشت هفتاد و چند سال از عمر شریف و پربرکتش در سال ۳۸۱ ه.ق دعوت حق را لبیک گفت و در شهرری دیده از جهان فروبست.
حجتالاسلام میرمهدی اضافه کرد: التوحید، الخصال الممدوحه و المذمومه، الأمالی، صفات شیعه، مصادقهالاخوان، اثبات ولایت علی علیه السلام، معرفت، گوهر گمشده یا مدینهالعلم، المقنع در فقه، معانیالاخبار، مشیخته الفقیه و دهها تألیف دیگر از آثار ارزشمند این عالم بزرگ تشیع هستند.
مدیر حوزه علمیه امام خمینی رحمه الله علیه اراک در پایان سخنان خویش ارائه خدمات ویژه توسط رسانه ملی را گامی در راستای شناخت بزرگانی همچون شیخ صدوق و صدرالمتألهین دانست و بیان کرد: تمامی خصوصیات این بزرگان باید برای نسلهای امروزی شناخته شود؛ چراکه شناختن روش زندگی، خصوصیات اخلاقی و فعالیت اجتماعی بزرگان عالم تشیع در معرفی آنان به دیگر ملل مؤثر است.
منبع: ایکنا
بازدیدها: 292