دکتر دینانی| میزان شخصانیت انسان به آگاهی او وابسته است

دکتر غلامحسین دینانی در برنامه این هفته‌ «معرفت» شبکه چهارم سیما در تفسیر این بیت مولوی « زین دو هزاران من و ما ای عجبا من چه منم / گوش بنه عربده را دست منه بر دهنم» گفت: در فارسی معنای «من و ما» مشخص است و اگر «من» نباشد «ما» وجود ندارد و «ما» عبارت از چند «من» که «ما» را تشکیل می‌دهد.

وی با بیان اینکه وقتی در استفاده از ضمیرها، ضمیر سوم شخص «او» و ضمیر دوم شخص «تو» استفاده شود در خارج می‌توان به مخاطب آنها اشاره کرد گفت: اما وقتی شخصی می‌گوید «من» نمی‌تواند در خارج به چیزی اشاره کند و  اگر به بدن خود نیز  اشاره کند، اشاره او کامل نخواهد بود چرا که اگر تمام حقیقت او بدنش نیست همانگونه که در اشاره به بدن خود می‌گوید «بدن من» در حالی که اگر تمام حقیقت او بدن بود نباید این ترکیب مضاف به کار می‌رفت.

دینانی با اشاره به اینکه «حقیقت من» از روح و روان انسان نیز فراتر است گفت:‌هیچگاه انسان در توصیف خود نمی‌گوید «من روان» بلکه می‌گوید «روان من»، این نشاندهنده آن است که بخشی از حقیقت انسان روح و روانش است.

وی با بیان اینکه حقیت «من» چیزی فراتر از روح و روان و تن است گفت:‌ اگر این سؤال را از بسیاری از افراد بپرسید شاید نتوانند به آن پاسخ بدهند در حالی که روزانه بارها از این کلمه استفاده می‌کنند.

دینانی با طرح این سؤال که چرا  مولوی به هزاران «من» اشاره می‌کند گفت: منظور از تعدد «من» در این بیت بحث ریاکاری و نفاق یا فراموشی نیست گفت: انسان از آغاز تا پایان یک «من» بیشتر ندارد  اما این «من» می‌تواند در طول زندگی هزاران صورت به خود بگیرد و در این صورت هر «من» نیز یک عالم دارد؛ به عبارت دیگر هر لحظه انسان یک حال دارد که آن حال عالم اوست.

وی با بیان اینکه «من واقعی و حقیقی»، «من خداوند» است گفت: خداوند در آیه 14 سوره طه « إِنَّنِی أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِی وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِی» فرموده است «من، منم» در حالی که اگر شخصی وارد یک مجلس شود که برای آن جمع ناشناخته باشد و او در تعریف خود برای اهل آن مجلس بگوید «من، منم» تمسخر آمیز خواهد بود اما خداوند می‌فرماید: «من، منم» و آن تمسخر آمیز نیست.

دینانی با اشاره به اینکه خداوند «من» حقیقی است و به انسان اجازه داده است که در توصیف خود بگوید «من»؛  یعنی اگر خداوند «من» نبود هیچ «من»ی در عالم وجود نداشت گفت:‌ فاصله من واقعی و من تبعی به نحوه برخوردش با من مجازی است. اگر انسان پا روی من مجازی خود بگذارد، فاصله‌اش با من واقعی بسیار کم خواهد بود و به من واقعی رسیده است اما اگر به روی من مجازی خود پافشاری کند  و فرعون صفت به روی «من» خود تأکید کند با «من» حقیقی فاصله‌ای ایجاد می‌شود که قابل جبران نیست.

وی با اشاره به اینکه منظور مولوی از هزاران من این است که در هر لحظه یک حال دارم و این احوالات مختلف «من»های من است گفت: «من» انسان زیر بنای شخصیت اوست و هر انسانی هر مقدار که شخصیتش والا باشد آگاهی او بالاتر است و میزان شخصانیت او به آگاهی او وابسته است.

بازدیدها: 0