حضرت علي علیه السلام نخستين فرزند خانواده هاشمي است كه پدر و مادر او هر دو فرزند هاشم اند . پدرش ابوطالب فرزند عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبدمناف است و مادر او فاطمه دختر اسد فرزند هاشم بن عبدمناف مي باشد . خاندان هاشمي از لحاظ فضائل اخلاقي و صفات عاليه انساني در قبيله قريش و اين طايفه در طوايف عرب ، زبانزد خاص و عام بوده است . فتوت ، مروت ، شجاعت و بسياري از فضايل ديگر اختصاص به بني هاشم داشته است . يك از اين فضيلتها در مرتبه عالي در وجود مبارك حضرت علي علیه السلام موجود بوده است . فاطمه دختر اسد به هنگام درد زايمان راه مسجدالحرام را در پيش گرفت و خود را به ديوار كعبه نزديك ساخت و چنين گفت : خداوندا ! به تو و پيامبران و كتابهايي كه از طرف تو نازل شده اند و نيز به سخن جدم ابراهيم سازنده اين خانه ايمان راسخ دارم . پرودگارا ! به پاس احترام كسي كه اين خانه را ساخت ، و به حق كودكي كه در رحم من است ، تولد اين كودك را بر من آسان فرما ! لحظه اي نگذشت كه ديوار جنوب شرقي كعبه در برابر ديدگان عباس بن عبدالمطلب و يزيد بن تعف شكافته شد . فاطمه وارد كعبه شد ، و ديوار به هم پيوست . فاطمه تا سه روز در شريفترين مكان گيتي مهمان خدا بود . و نوزاد خويش سه روز پس از سيزدهم رجب سي ام عام الفيل فاطمه را به دنيا آورد . دختر اسد از همان شكاف ديوار كه دوباره گشوده شده بود بيرون آمد و گفت : پيامي از غيب شنيدم كه نامش را علي بگذار .
دوران كودكي:
حضرت علي علیه السلام تا سه سالگي نزد پدر و مادرش بسر برد و از آنجا كه خداوند مي خواست ايشان به كمالات بيشتري نائل آيد ، پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله وسلم وي را از بدو تولد تحت تربيت غير مستقيم خود قرار داد . تا آنكه ، خشكسالي عجيبي در مكه واقع شد . ابوطالب عموي پيامبر ، با چند فرزند با هزينه سنگين زندگي روبرو شد . رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم با مشورت عموي خود عباس توافق كردند كه هر يك از آنان فرزندي از ابوطالب را به نزد خود ببرند تا گشايشي در كار ابوطالب باشد . عباس ، جعفر را و پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم ، علي علیه السلام را به خانه خود بردند . به اين طريق حضرت علي علیه السلام به طور كامل در كنار پيامبر قرار گرفت . علي علیه السلام آنچنان با پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم همراه بود ، حتي هرگاه پيامبر از شهر خارج مي شد و به كوه و بيابان مي رفت او را نيز همراه خود مي برد . بعثت پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم و حضرت علي علیه السلام شكي نيست كه سبقت در كارهاي خير نوعي امتياز و فضيلت است . و خداوند در آيات بسياري بندگانش را به انجام آنها ، و سبقت گرفتن بر يكديگر دعوت فرموده است . از فضايل حضرت علي علیه السلام است كه او نخستين فرد ايمان آورنده به پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم باشند . ابن ابي الحديد در اين باره مي گويد : بدان كه در ميان اكابر و بزرگان و متكلمين گروه معتزله اختلافي نيست كه علي بن ابيطالب نخستين فردي است كه به اسلام ايمان آورده و پيامبر خدا را تاييد كرده است .
حضرت علي علیه السلام نخستين ياور پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم:
پس از وحي خدا و برگزيده شدن حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم به پيامبري و سه سال دعوت مخفيانه ، سرانجام پيك وحي فرا رسيد و فرمان دعوت همگاني داده شد . در اين ميان تنها حضرت علي علیه السلام مجري طرحهاي پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم در دعوت الهيش و تنها همراه و دلسوز آن حضرت در ضيافتي بود كه وي براي آشناكردن خويشاوندانش با اسلام و دعوتشان به دين خدا ترتيب داد . در همين ضيافت پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم از حاضران سؤال كرد : چه كسي از شما مرا در اين راه كمك مي كند تا برادر و وصي و نماينده من در ميان شما باشد ؟ فقط علي علیه السلام پاسخ داد : اي پيامبر خدا ! من تو را در اين راه ياري مي كنم پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم بعد از سه بار تكرار سؤوال و شنيدن همان جواب فرمود : اي خويشاوندان و بستگان من ، بدانيد كه علي علیه السلام برادر و وصي و خليفه پس از من در ميان شماست . از افتخارات ديگر حضرت علي علیه السلام اين است كه با شجاعت كامل براي خنثي كردن توطئه مشركان مبني بر قتل رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم در بستر ايشان خوابيد و زمينه هجرت پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم را آماده ساخت .
حضرت علي علیه السلام بعد از هجرت:
بعد از هجرت حضرت علي علیه السلام و پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم به مدينه دو نمونه از فضايل علي علیه السلام را بيان مي نمائيم :
1 – جانبازي و فداكاري در ميدان جهاد : حضور وي در 26 غزوه از 27غزوه پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم و شركت در سريه هاي مختلف از افتخارات و فضايل آن حضرت است .
2 – ضبط و كتابت وحي ( قرآن ) كتابت وحي و تنظيم بسياري از اسناد تاريخي و سياسي و نوشتن نامه هاي تبليغي و دعوتي از كارهاي حساس و پرارج امام علیه السلام بود . ايشان آيات قرآن چه مكي و چه مدني ، را ضبط مي كرد . به همين علت است كه وي را از كاتبان وحي و حافظان قرآن به شمار مي آورند . در اين دوران بود كه پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمان اخوت و برادري مسلمانان را صادر فرمود و با حضرت علي علیه السلام پيمان برادري و اخوت بست و به حضرت علي علیه السلام فرمود : تو برادر من در اين جهان و سراي ديگر هستي . به خدايي كه مرا به حق برانگيخته است … تو را به برادري خود انتخاب مي كنم ، اخوتي كه دامنه آن هر دو جهان را فرا گيرد . حضرت علي علیه السلام داماد رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم عمر و ابوبكر با مشورت با سعد معاذ رئيس قبيله اوس دريافتند جز علي علیه السلام كسي شايستگي زهرا سلام الله علیها را ندارد . لذا هنگامي كه علي علیه السلام در ميان نخلهاي باغ يكي از انصار مشغول آبياري بود موضوع را با ايشان در ميان نهادند و ايشان فرمود : دختر پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم مورد ميل و علاقه من است . و به سوي خانه رسول به راه افتاد . وقتي به حضور رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم رسيد ، عظمت محضر پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم مانع از آن شد كه سخني بگويد ، تا اينكه رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم علت رجوع ايشان را جويا شد و حضرت علي علیه السلام با تكيه به فضايل و تقوا و سوابق درخشان خود در اسلام فرمود : آيا صلاح مي دانيد كه فاطمه را در عقد من درآوريد ؟ پس از موافقت حضرت زهرا سلام الله علیها آن حضرت به دامادي رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم نائل آمدند .
غدير خم:
حضرت علي علیه السلام بعد از رحلت رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم:
پس از رحلت رسول اكرم صلی الله علیه و آله وسلم به علت شرايط خاصي كه بوجود آمده بود ، حضرت علي علیه السلام از صحنه اجتماع كناره گرفت و سكوت اختيار كرد. نه در جهادي شركت مي كرد و نه در اجتماع به طور رسمي سخن مي گفت . شمشير در نيام كرد و به وظايف فردي و سازندگي افراد مي پرداخت . فعاليتهاي امام در اين دوران به طور خلاصه اينگونه است :
1 – عبادت خدا آنهم در شان حضرت علي علیه السلام
2 – تفسير قرآن و حل مسائل ديني و فتواي حكم حوادثي كه در طول 23سال زندگي پيامبر صلی الله علیه و آله وسلم مشابه نداشت .
3 – پاسخ به پرسشهاي دانشمندان ملل و شهرهاي ديگر .
4 – بيان حكم بسياري از رويدادهاي نوظهور كه در اسلام سابقه نداشت .
5 – حل مسائل هنگامي كه دستگاه خلافت در مسائل سياسي و پاره اي از مشكلات با بن بست روبرو مي شد .
6 – تربيت و پرورش گروهي كه از ضمير پاك و روح آماده ، براي سير و سلوك برخوردار هستند .
7 – كار و كوشش براي تامين زندگي بسياري از بينوايان و درماندگان تا آنجا كه با دست خويش باغ احداث مي كرد و قنات استخراج مي نمود و سپس آنها را در راه خدا وقف مي نمود .
خلافت حضرت علي علیه السلام:
شهادت امام علي علیه السلام:
بازدیدها: 71