زندگینامه امام محمد باقر (علیه السلام)

زندگینامه امام محمدباقر (عليه السلام)

نام مبارك امام پنجم محمد بود .

لقب آن حضرت باقر يا باقرالعلوم است ,بدين جهت كه : درياى دانش را شكافت و اسرار علوم را آشكارا ساخت .

القاب ديگرى مانند شاكر و صابر و هادى نيز براى آن حضرت ذكر كردهاند كه هريك بازگوينده صفتى از صفات آن امام بزرگوار بوده است .

كنيه امام ابوجعفر بود .

مادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبى (علیه السلام)است .

بنابراين نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اكبر حضرت امام حسن (علیه السلام)و از سوى پدر به امام حسين (علیه السلام) ميرسيد .

پدرش حضرت سيدالساجدين , امام زين العابدين , على بن الحسين (علیه السلام) است.

ولادت 

تولد حضرت باقر (علیه السلام) در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57 هجرى در مدينه جانگداز كربلا همراه پدر و در كنار جدش حضرت سيدالشهداء كودكى بود كه به چهارمين بهار زندگيش نزديك مي شد.

دوران امامت 

دوران امامت امام محمد باقر(علیه السلام) از سال 95 هجرى كه سال درگذشت امام زين العابدين (علیه السلام) است آغاز شد و تا سال 114 ه . يعنى مدت 19 سال و چند ماه ادامه داشته است.

در دوره امامت امام محمد باقر (علیه السلام) و فرزندش امام جعفرصادق (علیه السلام) مسائلى مانند انقراض امويان و بر سر كار آمدن عباسيان و پيدا شدن مشاجرات سياسى و ظهور سرداران و مدعيانى مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانى و ديگران مطرح است , ترجمه كتابهاى فلسفى و مجادلات كلامى در اين دوره پيش ميآيد , و عدهاى از مشايخ صوفيه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پيدا ميشوند .

قاضيها و متكلمانى به دلخواه مقامات رسمى و صاحب قدرتان پديدميآيند و فقه و قضاء و عقايد و كلام و اخلاق را – بر طبق مصالح مراكز قدرت خلافت شرح و تفسير مينمايد , و تعليمات قرآنى – به ويژه مسأ له امامت و ولايت را , كه پس از واقعه عاشورا و حماسه كربلا , افكار بسيارى از حق طلبان را به حقانيت آل على (علیه السلام) متوجه كرده بود , و پرده از چهره زشت ستمكاران اموى ودين به دنيا فروشان برگرفته بود , به انحراف ميكشاندند و احاديث نبوى را دربوته فراموشى قرار ميدادند .

برخى نيز احاديثى به نفع دستگاه حاكم جعل كرده ويا مشغول جعل بودند و يا آنها را به سود ستمكاران غاصب خلافت دگرگون مينمودند .

اينها عواملى بود بسيار خطرناك كه بايد حافظان و نگهبانان دين در برابر آنهابايستند .

بدين جهت امام محمد باقر (علیه السلام) و پس از وى امام جعفر صادق (علیه السلام) از موقعيت مساعد روزگار سياسى , براى نشر تعليمات اصيل اسلامى و معارف حقه بهره جستند , و دانشگاه تشيع و علوم اسلامى را پايهريزى نمودند.

زيرا اين امامان بزرگوار و بعد شاگردانشان وارثان و نگهبانان حقيقى تعليمات پيامبر(صلی الله علیه و آله) و ناموس و قانون عدالت بودند , و ميبايست به تربيت شاگردانى عالم و عامل و يارانى شايسته و فداكار دست يازند , و فقه آل محمد (صلی الله علیه و آله) را جمع و تدوين و تدريس كنند.

به همين جهت محضر امام باقر (علیه السلام) مركز علماء ودانشمندان و راويان حديث و خطيبان و شاعران بنام بود.

در مكتب تربيتى امام باقر (علیه السلام) علم و فضيلت به مردم آموخته ميشد.

امام باقر (علیه السلام) داراى خصال ستوده و مؤدب به آداب اسلامى بود.

سيرت و صورتش ستوده بود.

پيوسته لباس تميز و نو مي پوشيد.

در كمال وقار و شكوه حركت مي فرمود.

امام پنجم(علیه السلام) بسيار گشادهرو و با مؤمنان و دوستان خويش برخورد بود.

با همه اصحاب مصافحه ميكرد و ديگران را نيز بدين كار تشويق مي فرمود.

امام باقر (علیه السلام) در صدقات و بخشش و آداب اسلامى مانند دستگيرى از نيازمندان و تشييع جنازه مؤمنين وعيادت از بيماران و رعايت ادب و آداب و سنن دينى , كمال مواظبت را داشت .

ميخواست سنتهاى جدش رسول الله (صلی الله علیه و آله) را عملا در بين مردم زنده كند و مكارم اخلاقى را به مردم تعليم نمايد .

در روزهاى گرم براى رسيدگى به مزارع و نخلستانها بيرون ميرفت , و باكارگران و كشاورزان بيل ميزد و زمين را براى كشت آماده ميساخت .

آنچه ازمحصول كشاورزى – كه با عرق جبين و كد يمين – به دست ميآورد در راه خدا انفاق ميفرمود .

زنان و فرزندان

فرزندان آن حضرت را هفت نفر نوشته اند: ابوعبدالله جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام) و عبدالله كه مادرشان ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابى بكر بود .

ابراهيم و عبيدالله كه از ام حكيم بودند و هر دو در زمان حيات پدر بزرگوارشان وفات كردند.

على و زينب و ام سلمه كه از ام ولد بودند.

شهادت آن حضرت

حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) 19 سال و ده ماه پس از شهادت پدر بزرگوارش حضرت امام زين العابدين (علیه السلام) زندگى كرد و در تمام اين مدت به انجام دادن وظايف خطير امامت , نشر و تبليغ فرهنگ اسلامى , تعليم شاگردان , رهبرى اصحاب و مردم , اجرا كردن سنتهاى جد بزرگوارش در ميان خلق , متوجه كردن دستگاه غاصب حكومت به خط صحيح رهبرى و راه نمودن به مردم در جهت شناخت رهبر واقعى و امام معصوم , كه تنها خليفه راستين خدا و رسول (صلی الله علیه و آله) در زمين است , پرداخت و لحظهاى از اين وظيفه غفلت نفرمود .

سرانجام در هفتم ذيحجه سال 114 هجرى در سن 57 سالگى در مدينه به وسيله هشام مسموم شد و چشم از جهان فروبست.

پيكر مقدسش را در قبرستان بقيع – كنارپدر بزرگوارش – به خاك سپردند.

منبع: آوینی

بازدیدها: 346