سه جایگاهی که امام رضا(علیه السلام) به امت رسول الله سر می زند

عَنْ عُبَیْدِ بْنِ هِلَالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام یَقُولُ إِنِّی أُحِبُّ أَنْ یَکُونَ الْمُؤْمِنُ مُحَدَّثاً قَالَ قُلْتُ وَ أَیُّ شَیْ‏ءٍ الْمُحَدَّثُ قَالَ الْمُفَهَّمُ

عبید بن هلال گوید: شنیدم که امام رضا علیه السّلام فرمود: من دوست دارم مؤمن «محدّث» باشد. گوید: پرسیدم: «محدّث» چیست؟ فرمود: بسیار فهمیده و دانا.

*ایمان چیست؟

عَنْ أَبِی الصَّلْتِ الْهَرَوِیِّ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا علیه السلام عَنِ الْإِیمَانِ فَقَالَ ع الْإِیمَانُ عَقْدٌ بِالْقَلْبِ وَ لَفْظٌ بِاللِّسَانِ وَ عَمَلٌ بِالْجَوَارِحِ لَا یَکُونُ الْإِیمَانُ إِلَّا هَکَذَا.

از ابى الصلت روایت است که می گوید: از حضرت رضا علیه السلام در خصوص تعریف ایمان سؤال کردم فرمود: ایمان بستن (گره زدن) به قلب، تلفظ کردن به زبان و عمل به ارکان است و ایمان غیر از این نیست.

*پیوست سه عمل مهم

عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَمَرَ بِثَلَاثَهٍ مَقْرُونٍ بِهَا ثَلَاثَهٌ أُخْرَى أَمَرَ، بِالصَّلَاهِ وَ الزَّکَاهِ فَمَنْ صَلَّى وَ لَمْ یُزَکِّ لَمْ یَقْبَلْ مِنْهُ صَلَاتَهُ وَ أَمَرَ بِالشُّکْرِ لَهُ وَ لِلْوَالِدَیْنِ فَمَنْ لَمْ یَشْکُرْ وَالِدَیْهِ لَمْ یَشْکُرِ اللَّهَ وَ أَمَرَ بِاتِّقَاءِ اللَّهِ وَ صِلَهِ الرَّحِمِ فَمَنْ لَمْ یَصِلْ رَحِمَهُ لَمْ یَتَّقِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ.

از حضرت رضا علیه السلام روایت شده که آن جناب فرمود: حق تعالى بنده را به سه چیز امر فرموده است، مشروط بر اینکه به سه چیز مقرون باشد؛ امر به نماز فرموده و آن را مقرون به زکاه فرموده است؛ پس کسى که نماز بخواند و زکاه ندهد، هرگز نماز او مقبول نخواهد شد.

امر به شکر کردن براى خود نموده و آن را به تشکر از پدر و مادر مقرون فرمود؛ پس کسى که والدین را شکر نکند خدا را شکر نکرده است.

و امر به تقوى فرموده و آن را به صله رحم مقرون نموده پس کسى که صله رحم نکند تقوى الهی ندارد.

*نشانه های فقیه

قَالَ أَبُو الْحَسَنِ علیه السلام مِنْ عَلَامَاتِ الْفَقِیهِ الْحِلْمُ وَ الْعِلْمُ وَ الصَّمْتُ إِنَّ الصَّمْتَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْحِکْمَهِ إِنَّ الصَّمْتَ یَکْسِبُ الْمَحَبَّهَ إِنَّهُ دَلِیلٌ عَلَى کُلِّ خَیْرٍ.

حضرت رضا علیه السلام فرمود: از علامات و نشانه های فقیه، حلم، علم و سکوت است؛ همانا سکوت بابى از ابواب حکمت است و سکوت، محبت را کسب می کند و راهنما به هر خوبى است.

*زمین از حجت خدا خالی نیست

عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیِّ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا علیه السلام فَقُلْتُ تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ حُجَّهٍ فَقَالَ علیه السلام لَوْ خَلَتِ الْأَرْضُ طَرْفَهَ عَیْنٍ مِنْ حُجَّهٍ لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا.

از سلیمان بن جعفر الجعفرى نقل شده می گفت: به حضرت رضا علیه السلام عرض کردم: زمین از حجت خالى مى ‏شود؟. حضرت فرمود: اگر به قدر یک طرفه العین زمین از حجت خالى ماند، اهل خود را فرو برد.

*نعمت های الهی چه وقت از انسان جدا می شود

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَرَفَهَ قَالَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام یَا ابْنَ عَرَفَهَ إِنَّ النِّعَمَ کَالْإِبِلِ الْمَعْقُولَهِ فِی عَطَنِهَا عَلَى العوم [الْقَوْمِ مَا أَحْسَنُوا جِوَارَهَا فَإِذَا أَسَاءُوا مُعَامَلَتَهَا وَ إِنَالَتَهَا نَفَرَتْ عَنْهُمْ.

محمّد بن عرفه روایت کرده گفت: امام هشتم به من فرمود: یا ابن عرفه! همانا نعمت هاى الهى همانند شترى است که در خوابگاهش که در کنار نهر یا (قناتى) است بسته ‏اند، این خیر براى مردم تا وقتى است که با آن نیکو رفتار کنند و قدر آن را بشناسند؛ امّا همین که قدرش را نشناختند و با آن بدرفتارى نمودند (یعنى نعمت را در راه ناصواب مصرف کردند) از چنگ آنان می گریزد.

*بخیل از نگاه امام رضا علیه السلام

عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ السَّخِیُّ یَأْکُلُ مِنْ طَعَامِ النَّاسِ لِیَأْکُلُوا مِنْ طَعَامِهِ وَ الْبَخِیلُ لَا یَأْکُلُ مِنْ طَعَامِ النَّاسِ لِئَلَّا یَأْکُلُوا مِنْ طَعَامِهِ.

امام رضا علیه السلام فرمود: سخى، طعام مردم را می خورد تا مردم طعام او را بخورند و بخیل طعام مردم را نمی خورد تا طعام او را نخورند.

*در این سه جا به شما سرمی زنم

قَالَ الرِّضَا علیه السلام مَنْ زَارَنِی عَلَى بُعْدِ دَارِی أَتَیْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فِی ثَلَاثِ مَوَاطِنَ، حَتَّى أُخَلِّصَهُ مِنْ أَهْوَالِهَا إِذَا تَطَایَرَتِ الْکُتُبُ یَمِیناً وَ شِمَالًا وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِیزَانِ.

حضرت رضا علیه السّلام فرمود: هر کس مرا با دورى راه زیارت کند و از راه دور به زیارت من آید در روز قیامت در سه موقف به یارى او خواهم آمد تا او را از ناراحتی هاى آن حال نجات دهم:

اوّل- در آن هنگامی که نامه‏ هاى اعمال پخش مى ‏شود از جانب راست و از جانب چپ که: «فَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ  فَسَوْفَ یُحاسَبُ حِساباً یَسِیراً» هر کس که نامه عملش به دست راستش داده شود با نرمى و سهولت به حساب او رسند؛ «وَ أَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِشِمالِهِ فَیَقُولُ یا لَیْتَنِی لَمْ أُوتَ کِتابِیَهْ وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِیَهْ ….. هَلَکَ عَنِّی سُلْطانِیَهْ»

و امّا آنکه کتابش را به دست چپش دهند خواهد گفت: اى کاش نامه ‏اش را به او نمى ‏دادند و به حسابش نمى ‏رسیدند.

*عبور از صراط
دوم- در آن هنگام که از صراط می گذرد.

*هنگام میزان عمل
سوم- در آن وقت که عمل او را بررسى کرده مى ‏سنجند.

(کتاب عیون اخبارالرضا علیه السلام، ج ۲و۱٫)

منبع: حوزه