شرح حدیث اخلاق | حرص نزدن نسبت به حلال الهی مطلوب است

حدیث:

فى الکافی، عن الباقر… قال رسول الله(صلی الله علیه و آله): طوبی لمِن توَاضع لله تِعالی ،و زَهٍد فی ما أحَلَّ اللهُ تعالی، و زَهد فی ما أحلَّ اللهُ تعالی له من غیر رَغبه عن سیرَتی، و رَفضَ زَهرَه الدنیا من غیر تحَوّلٍ عن سنتّی.[۱]

شرح:

این حدیث، دنبالۀ همان مواعظ پیامبر مکرّم (صلی الله علیه و آله) است. گویا یکی از نشانه‌های تواضع لله این است که انسان در دنیا زهد بورزد، بی رغبتی نشان بدهد. نه فقط نسبت به آنچه بر او حرام شده، حتی نسبت به آن چیزهایی که برای او حلال است، در مورد اینها هم انسان بی رغبتی نشان بدهد. سپس در ادامه می‌فرمایند: لکن این زهدی که در دنیا نسبت به امر حلال می‌ورزد، به گونه‌ای نباشد که از سیرۀ پیغمبر خارج بشود؛ سیرۀ پیغمبر یعنی آنچه خود آن بزرگوار عمل می‌کردند و به یاران و اصحابشان هم آن را بیان می‌کردند و امر می‌کردند؛ یعنی ترک دنیا مطلوب نیست، حِرص نزدن به آنچه حلال است، مطلوب است. یک وقت انسان همۀ آنچه را که بر او حلال است، ترک می کند! حیوانی نمی‌خورد، گوشت نمی‌خورد، خواب نمی‌کند، ازدواج نمی‌کند و ،… اینها بر خلاف سنتّ پیغمبر است، سنتّ پیغمبر این نیست.

از این مرتبه، نباید فورا به نقطۀ مقابلش منتقل شد که: بنابراین، حال که ما بایستی ترک دنیاً نکنیم، معنایش این است که همۀ آن چیزهایی که در دنیا مایۀ بهجت و سرور و جالبِ توجّه ماست، به همۀ آنها اقبال کنیم، رو بیاوریم. نه، هر چه انسان هوس می‌کند بخورد، حلال هم هست، هر چه انسان هوس می‌کند بپوشد، هر نوع تجمّلی که انسان در زندگی دوست میدارد آن را انجام بدهد، نه، اینها همه اش ممکن است حلال هم باشد ،حرام هم نباشد، اسراف هم نباشد، اماّ زهدِ در اینها مطلوب است، در آنچه حلال است هم بی رغبتی مطلوب است. سیرۀ پیغمبر این است که دنیا را ترک نکند اماّ چسبیدن به مشتهیات نفس در دنیا ولو آن مشتهیات حلال هم باشد، این هم مطلوب نیست.

در ادامه می‌فرماید: چشم بپوشد از زیبایی‌های دنیا! زَهرَه الدنیا یعنی زیبایی‌ها و طراوت‌ها و جاذبه‌های دنیا. در اینجا نیز این قید وجود دارد که از سنتّ پیغمبر نبایستی روی برگرداند. ترک دنیا مطلوب نیست، اماّ چسبیدن به دنیا و همۀ مشتهیات را بجا آوردن و اشباع نفس از مشتهیات، این هم نامطلوب است.[۲]

بازدیدها: 230