ضرورت بیان احکام در هیأت / قسمت دوم – گفتاری از حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده

چه بگوئیم ؟ از احکام چه گفته شود و چه مسائلی را انتخاب کنیم؟

چند ملاک را در نظر داشته باشید یا اگر کسی را دعوت می کنید بگوئید این ها ملاک های احکامی است که می خواهید بگوئید؛

• نیاز مخاطب. ببینیم آیا به این مسائل نیاز دارند یا ندارند.
• فهم مخاطب. اینکه آیا افراد اصلاً اهل این مسائل هستند یا گاهی فقط در هیأت های عزاداری می آیند
• زمان در اختیار و ۴- چهارم موقعیت جلسه.

در هیأت عزاداری احکام نماز جمعه لزومی ندارد گفته شود. گرچه نماز جمعه خیلی خوب است یا ماه رمضان نیست که احکام روزه گفته شود حال ممکن است گریز زده شود و در مورد الویت نماز و روزه ی قضا بر عزاداری و … گفته شود اما اینکه در مورد کفاره روزه گفته شود تناسب ندارد پس؛

• نیاز مخاطب چیست؟
• فهم آن چقدر است؟ باید جمعیت عمومی را در نظر بگیرد مثلا نگوید همه استاد دانشگاه یا دانشجو هستند یا از آن طرف همه بی سوادند بلکه فهم عمومی را در نظر بگیرید
• زمان در اختیار؛ که چند جلسه است؟ شما چقدر وقت دارید؟ باید زمان را مدیریت کنید. بعضی ها هستند که خطبه ی صحبت شان تمام وقت را می گیرد. وقتی به بنده می گویند نیم ساعت اگر سه تا سؤال مطرح کردم این سه سئوال را بتوانم در نیم ساعت جواب بدهم و آن سه سئوال هم متناسب و مورد نیاز باشد. سؤال و جواب باید در حد فهم مخاطب باشد.
• موقعیت جلسه بود. ما می گوئیم باید درست انتخاب شود. بنده جوان بودم و در حوزه علمیه در مدارس احکام می گفتم. می دیدم طلبه ها خوب استقبال می کنند رفتیم جبهه منطقه ی « عین خوش » ظاهراً تیپ امام سجاد(علیه السلام). آن وقت هم وقت عملیات نبود که نیروها همه در خط باشند. سنگر بزرگی بود و در آن هوای گرم خوزستان نماز خوانده می شد. بنده گفتم می شود تابلویی یا تخته سیاهی درست کنید برای گفتن احکام؟ گفتند: بله. بنده هم بین نماز ظهر و عصر و در آن گرما احکام می گفتم . شروع کردم شکیات نماز را برای طلبه ها می گفتم. چون اقسام شکیات هم خیلی جذاب بود. روز سوم به سنگر تبلیغات آمدیم یکی از رزمنده ها آمد پیش من و گفت: حاج آقا عرضی دارم. گفتم: بفرمائید. گفت : این مسائلی که می گوئید خوب است شما هم خوب می گوئید اما حقیقتاً ما در نماز شک هم نمی کردیم این دو سه روزی که شما در مورد شکّیات می گوئید ما هم در نمازمان شک می کنیم. فهمیدم من درست انتخاب نکردم. این رزمنده ای که پس فردا در عملیات ممکن است ۵۰ درصد شهید شود ۵۰ درصد هم برگردد شک بین ۳ و ۴ و ۵ در حالت ایستاده که ممکن است در عمرش هم برایش پیش نیاید به چه دردش می خورد؟ مساله خوب است اما به چه درد او می خورد؟!

موقعیت جلسه : در محل ما آشی می پزند مثل حلیم به اسم آش گندم. معمولا هم نذر امام حسین (علیه السلام) است و بعد از پخت به مردم می دهند در کنار آن معمولا یک مجلسی، ذکرمصیبتی، روضه ای برگزار می کنند. ما هم رفته بودیم. در همسایگی منزل پدرمان کنار دیگ ایستادیم و خسته نباشید و بعد رفتیم داخل سالنی که همه نشسته بودند، چای آوردند و ساکت و آرام بود یکی در این میان به ما گفت یک چیزی برای ما بگو . گفتم چشم . دیگ آش نذری در حیاط بار است گفتم شما هم به همین خاطر آمدید ؟ گفتند : بله . گفتم چند مساله در باب نذر برایتان بگویم.

نذر چیست ؟ چگونه نذر کنیم ؟ اگر نذر کردیم و نتوانستیم به آن عمل کنیم. آیا نذر را می شود تغییر داد یا نه ؟ اگر کسی به نذرش عمل نکرد تکلیف چیست؟

همه ی این مسائل را در عرض یک ربع توضیح دادم، همه هم گوش دادند.

سئوال شد که چرا این مسائل را تا به حال برای ما نگفتند؟

گفتم چون تا به حال درکنار دیگ آش نذری دعوت نکردید.

گاهی وقت ها هم دعوت می کنند کنار دیگ آش نذری هم می رویم ولی این موقعیت ها را از دست می دهیم و یا مسائل دیگری را می گوئیم.

• زمان

بنده چندین دهه محرم احکام مرتبط با امام حسین (علیه السلام) گفته ام، تیتر و عناوینش هم هست. این حرف هایی را هم که گفته ام الان چاپ شده و دیگران هم دارند استفاده می کنند.

• احکام مربوط به نام امام حسین(علیه السلام)
• احکام مربوط به حرم امام حسین(علیه السلام)
• احکام زیارت امام حسین(علیه السلام)
• احکام تربت امام حسین(علیه السلام)
• احکام عزاداری امام حسین(علیه السلام)
• احکام نذورات
• احکام موقوفات امام حسین(علیه السلام)
• تصویر امام حسین(علیه السلام)

این ها همه مربوط به امام حسین(علیه السلام) است. یعنی به عشق امام حسین (علیه السلام) است، برای افرادی که به عشق امام حسین (علیه السلام) به هیأت ها آمده اند .

در احکام نام یک سری مسائلی در نامگذاری فرزند هم گفته می شود. در مسائل مربوط به حرم امام حسین(علیه السلام) مسائل مقدسات هم گفته می شود اما سررشته خود امام حسین(علیه السلام) است، تناسب جلسه را می گویم.

بنابراین این چهار ملاک را بگذارید جلوی خودتان اگر خودتان احکام می گوئید باید این چهار مورد را مد نظر داشته باشید.

اگر کسی می خواهد دعوت کند، یک چنین جلسه ای دارد، این تعداد جمعیت دارد، در این سطح هستند، زن هستند، مرد هستند، بچه هستند. این هم ملاک ها، این قدر هم وقت دارید.

این مسائل را اگر شما مسئولیت دارید؛ مشخص کنید.

بنده از آغازی که برای تبلیغ می رفتم همه جا بایستی که یک پرونده ی تبلیغی داشته باشم. به چه معنا ؟

همان زمان دفاع مقدس، درجبهه به خیلی از تبلیغات یگان ها (چون بعضی ها می گفتند آقایانی که از حوزه می آیند احکام را از تقلید شروع می کنند مثلا طهارت، غسل و …تمام می شود و می رود و بعدی می آید) گفتم یک اشکال هم شماها دارید، پرونده بگذارید،این نیرو سه ماه، شش ماه، چهارماه، اینجاست این مسائل را شنیده این مبلّغ که می آید این پرونده را جلویش بگذارید بگوئید نفر قبلی تا این جا را گفته اند، بداند بعد از این را باید بگوید.

بعد هم بگوئید جمعیت این گونه هستند، این تعدادند تا آن نیاز را متوجه شوند.

و اما چگونه ؟ چگونه گفتنش بحث مفصل دارد، که تقریباً برای ما یک واحد درسی طراحی شده و الان در حوزه به عنوان روش بیان احکام تدریس می شود .

یک اصولی را باید مراعات کرد مثل اصل ساده گویی، اصل تبشیر، آموزش عملی احکام و …

اما اجمالاً ما خدمت شما عرض کنیم؛ اولاً چه زمانی مناسب است. این را در نظر بگیرید. ببینید آیا قبل از منبر مناسب است؟ آیا بعد از منبر و یا قبل از مداحی؟ آیا بعد از مداحی؟

اگر چه متأسفانه الآن در غالب هیأت ها سخنران باید جمعیت جمع کند برای جناب مداح!

یعنی مجالس مداح محور شده، که اصل مداحی هم به فرموده مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)} که بنده هم دردو جلسه ی متفاوت حضور داشتم، دو تا از این مداحان معروف کشور فرمودند : این مداحی شما باید یک منبر مفید باشد و مردم یاد بگیرند. قصیده ای بخوانید مطلب داشته باشد، بایداین گونه باشد، بعد هم گفتند این جملات تکراری که مدام تکرار می کنید به چه دردی می خورد؟

فلذا باید این گونه باشد، الان متاسفانه خیلی از این مسائل نیست و آن منبری که باید برای مردم موعظه کند که در بسیاری از جواب هایی که از حضرت امام (ره) در مورد تعزیه خوانی، زنجیرزنی، سینه زنی، آن هایی که مورد تایید بوده فرموده اند اشکالی ندارد، غالبا فرموده اند: بهتر آن است که مجالس وعظ و ذکر مصیبت برپا شود یعنی مردم موعظه شوند و مصائب اهل بیت (علیهم السلام) گفته شود. حضرت آقا هم گفته اند جملات تکراری، گاهی دیده اید مثلا حسین حسین را، بد ادا می کنند.

چه فایده ای دارد؟ بله شور و هیجان را طور دیگری هم می شود ایجاد کرد.

سخنان امام حسین(علیه السلام) و درخواست هایی که از ما داشته اند؟ و آن چیزی که حضرت در پی آن بوده اند که “من آمر بالمعروف و عنهی عن المنکر” اصلا معروف چیست؟

معروف همه ی واجبات و مستحبات منکر چیست؟ همه ی حرام ها و مکروه ها را مردم باید باید بدانند و یاد بگیرند. بنابراین زمان مناسب بیان احکام را شماها تعیین کنید و بنشینید و مشورت کنید با آقایان و با کسانی که هیأت در دست آن هاست.

الحمدلله الان یک حرکتی شروع شده که به این ضرورت پی برده اند که احکام گفته شود.

در حال حاضر بین الصلاتین حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) به عنوان تعقیب دو دقیقه احکام گفته می شود، قبل از سخنرانی ها هم در حرم امام رضا(علیه السلام)، هم در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) احکام گفته می شود، در بسیاری از مجالس مهم تهران قبل از سخنرانی ها احکام شروع شده و احکام گفته می شود. این خوب است. گرچه اگر احکام در دل سخنرانی و دل مداحی ها برود اثرش بیشتر است. اما فعلا یک نفر که توانمندی دارد دعوت کنید در یک وقت مناسبی، اگر خود او هم نتوانست انتخاب کند شما نیاز را بهتر می توانید به دست بیاورید، مشخص کنید که کدام مسائل خوب است گفته شود از جمله خود احکام عزاداری.

عزاداری یک محتوا و یک قالب دارد، گاهی وقت ها اشکالات از محتواست که شرایط محتوایی عزاداری را بنده برایتان می گویم؛ آنچه که خوانده می شود مشتمل بر مطالب دروغ و باطل نباشد و همچنین همراه با کار حرام نباشد.

مثل موسیقی لهوی، همراه با مطالبی که وهن مذهب است. اصلاً دیگران می گویند این چه مذهبی است! این چه حرف هایی است؟ دین ما دین برهانی است. دین استدلال است. شما سخنرانی های شهید آیت ا… مطهری را گوش دهید. ذکر مصیبت های ایشان را ببینید، چگونه بوده است. وقتی که آدم گوش می دهد به این مکتب علاقه مند می شود، به صاحبان این مکتب علاقه مند می شود، به شهدای کربلا علاقه مند می شود، چه انسان های والایی بودند چه انسان های با فضیلتی بوده اند، چه کارهای با فضیلتی انجام داده اند، چه دین زیبایی است، این گونه باید باشد.

– موجب اضطرار به نفس نباشد.

بعضی از کارها هست که به خودشان ضرر می زنند(در آتش رفتن و …) اگر چه در ایران الحمدلله نیست. همان قمه زنی هم دارد برچیده می شود.

– سبب ترک واجب نباشد.

اشاره کردیم گاهی نماز قضا می شود، گاهی نماز ترک می شود و…

و همچنین همراه با کار حرام به خصوص اختلاط، بنده چند سالی است در شب های مهم مثل تاسوعا، عاشورا و همچنین شب های قدر گاهی شهر را می گردم که ببینم وضعیت چگونه است، چون ماها که برای مردم می خواهیم وظیفه ی شرعی را بگوئیم باید بدانیم که بین مردم چه می گذرد.

اگر مغازه می رویم اگر جایی دیگر می رویم بفهمیم کار و کاسبی مردم و فعالیت مردم چگونه است . بنابراین می گردم و نگاه می کنم ببینم که برنامه ها چگونه است. لذا آدم این اختلاط زن و مرد را می بیند آن هم باید برنامه ریزی شده باشد. مدام بگوئیم که این گونه و آن گونه باشد فایده ای ندارد، برنامه ریزی به گونه ای باشد که بتوان تفکیک کرد و این برنامه ها پیش نیاید. خیلی مسائل هست که متناسب با جمعیت باید انتخاب شود، راهنمایی بشود و افراد بگویند.

انتهای مطلب/

بازدیدها: 75