اعمال شب و روز عرفه
شب عرفه
درباره شب عرفه روایت شده است که دعاى خیر در آن مستجاب است و کسى که در آن به فرمانبردارى خداى متعال مشغول شود پاداش صد و هفتاد سال را دارد.
شب مناجات بوده و کسى که در آن شب توبه کند خداوند او را مىبخشد. و مستحب است دعایى که اول آن «اللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى، وَ مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى…»مىباشد، خوانده شود.
که سید ابن طاووس در اقبال از امام صادق علیه السلام دعایی برای شب عرفه نقل میکند، پیامبر ص گرامی فرمودند کسی که در شب عرفه یا شبهای جمعه این دعا را بخواند مورد مغفرت الهی قرار میگیرد.
از مضامین این مناجات گرانقدر غافل نشو. اگر اهلش باشى علومى در آن وجود دارد که سزاوار است،مسلمان تمام عمرش را صرف تحصیل آن نماید. با زندهدلى و حضور قلب با آن دعا کن نه با غفلت!
درباره اسماء، صفات و کارهاى خداوند که در آن آمده است اندیشه نماکه اگر مقدار بسیار کمى از حقایق آن را درک و بعضى از مرادات آن را بفهمى این مطالب را باور خواهى کرد.
تسبیح
از پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم نیز روایت شده است که اگر کسى هزار باربگوید:
«سُبْحانَ مَنْ فِی السَّماءِ عَرْشُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الارْضِ سَطْوَتُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْبَحْرِ سَبِیلُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی النَّارِ سُلْطانُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْجَنَّهِ رَحْمَتُهُ.سُبْحانَ الَّذِی فِی الْقُبُورِ قَضاؤُهُ، سُبْحانَ الَّذِی فِی الْهَواءِ امْرُهُ، سُبْحانَ الَّذِی رَفَعَ السَّماءِ، سُبْحانَ الَّذِی وَضَعَ الارْضَ، سُبْحانَ مَنْ لا مَنْجَا مِنْهُ الَّا إِلَیْهِ.»
هر چیزى که از خدا بخواهد به او عنایت مىفرماید مگر این که قطع رحم یا گناهى را درخواست نماید.
زیارت امام حسین علیه السّلام
زیارت امام حسین علیه السّلام در این شب مستحب است.
از کارهاى مهم این شب مراجعه به حاجیان معصوم علیهم السّلام در اول و آخر آن است، همانگونه که بارها در اوقات شریف گفتهایم.
اعمال روز عرفه
روزه
روزه در روز عرفه بسیار سفارش شده و در روایتی صحیح روزه این روز را کفاره نود سال میداند.
دعای عرفه
اهمیت دعا در روز عرفه به اندازهاى است که روزه این روز را براى کسى که روزه باعث ضعف او هنگام دعا مىشود ممنوع کرده اند، با این که در روایات صحیحه آمده است که روزه آن کفاره نود سال مىباشد.
اگر کسى بتواند در روز عرفه خود را به «عرفات» یا به کربلا برساند، بهترین مکانها را براى دعا انتخاب کرده است.
بهتر است روز عرفه در عرفات یا کربلا دعا کند. باین جهت که توقف در عرفات در این روز از اعمال حج بوده و روایات زیادى درباره پاداش زیارت امام حسین علیه السلام در روز عرفه وارد شده است.
مثلا در روایت صدوق از امام صادق ع آمده است:
«خداوند متعال قبل از اهل عرفات براى زائرین قبر امام حسین علیه السلام جلوه کرده، نیازهاى آنان را برآورده، گناهانشان را بخشیده و آنان را به خواستههایشان مىرساند. آنگاه نزد اهل عرفات آمده و با آنان نیز این گونه رفتار مىکند.»
زیارت امام حسین ع
نیز از امام صادق علیه السلام روایت شده است: «کسى که حسین بن على علیهما السلام را در روز عرفه زیارت کند، خداى عز و جل براى او یک میلیون حج با قائم آل محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم، یک میلیون عمره با رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم، آزاد کردن یک میلیون برده و کالاهایى که به اندازه بار یک میلیون اسب باربر باشد براى او مىنویسد.
و خداوند مىفرماید: بنده صدیق من به وعدهام اطمینان کرد»
بهتر است زائر عارف براى زیارت و روز عرفه غسل کرده و سپس زیارت نماید بطورى که تا ظهر زیارت او تمام شود و از اول ظهر به مقدمات نماز و دعا بپردازد. آداب زیارت هم مانند زیارت رسول اکرم ص؛ علاوه بر این هنگام زیارت امام حسین علیه السّلام درحالت حزن، اندوه و گریه بسر برده، ژولیده موى و خاک آلود بوده اداى حق او و شهادت در مقابل او را آرزو کرده و زیاد از ته دل بگوید:
«یا لیتنا کنا معکم،اى کاش با شما بودیم». و با دل و باطن خود به جنبه روحانى امام حسین علیه السلام توجه نموده و از فضل، انوار و برکات او براى قبول خود، زیارت، و سایر اعمالش، و نیز ملحق کردن او به اصحابش یارى جوید و بداند امام حسین علیه السلام بسرعت از انسان راضى شده، او را مىپذیرد و رحمت او گسترده است زیرا فرموده است:
«احسان مانند باران است که بر نیکوکار و بدکار مىبارد».
نماز قبل از دعا
زائر کربلا بعد از این که امام علیه السلام را آنگونه که سزاوار است زیارت نموده و خواست دعا کند.
و اگر حال و توفیق او اقتضا کرد دوازده رکعت نماز بجا آورد،به اینگونه:
در هر رکعت یک بار حمد و آیه الکرسى و توحید بخواند.
پس از آن به اندازهاى که مىتواند قرآن خوانده سپس سجده کرده و بعد از سجود بگوید:
«سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ فازَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْحِلْمِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ أَحْصى کُلَّ شَیْءٍ وَ عَلِمَ بِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی انْ یُسَبَّحَ سِواهُ، سُبْحانَ ذِی الْعِزِّ وَ الْقُدْرَهِ، سُبْحانَ الْعَظِیمِ الاعْظَمِ.اسْأَلُکَ یا رَبِّ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ، وَ أَسْأَلُکَ بِالْمُسْتَجابِ مِنْ دُعاءِکَ، وَ بِنُورِ وَجْهِکَ انْ تُصَلِّیَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»
و سپس خواستههاى خود را از خدا بخواهد.
اگر حال این نماز را نداشت، پیش از این که از حرم خارج شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز خوانده،و بعد بازگشته و امام علیه السلام را زیارت کند.
و اگر در غیر کربلا بود بعد از نماز ظهر و عصر و در زیر آسمان این دو رکعت را بجاآورده و سپس به محل دعاى خود برود.
او باید این دو رکعت را بخوبى بجا آورد. زیرا بمنزله هدیهاى است که انسان پیش از حضور در پیشگاه بزرگان آن را بعنوان هدیه به او تقدیم مىکند.
شرایط دعا
شرایط آن مربوط به اصلاح عقیده و معارف است. و سایر شرایط آن که به اعمال جسمى مربوط مىشود شرایط کمال دعا مىباشد و تمامى آنها آسان و راحت است، مانند گریه کردن، انگشترى بدست کردن، با عجله دعا نکردن، تمجید کردن، حمد کردن، صلوات فرستادن بر پیامبر و آل او علیهم السّلام، اعتراف به گناهان، شریک کردن مؤمنین در دعا و پایان بردن دعا با «صلوات فرستادن»، «ما شاء اللّهگفتن» و «لا قوه الا باللّهگفتن». شرایط معنوى و قلبى آن نیز، در یک کلام داشتن ایمان حقیقى به خدا، صفات و نامهاى اوست. و آنگاه که قلب بنده به خدا و به قدرت و علم، عنایت و جود و کرم و راستگویى او، و دعوت بندگان به دعاى خود ایمان آورده و دعا کند بدون شک به خواسته خود یا عوض خواسته خود مىرسد. در هنگام نشستن براى دعا آرامش و وقار داشته و باندازه نشاط خود ذکرهایى را که قبل ازشروع دعا رسیده است بگوید. در ابتدا بطور اجمال به حمد خدا،«لا اله الا اللّه»گفتن و تمجید و ستایش او پرداخته و آنگاه صد بار تکبیر، صد بار «الحمد للّه» صد بار «سبحان اللّه»، صد بار«لا اله الا اللّه»گفته، صد بار«قل هو اللّه احد»و سوره «قدر» و بنابر روایتى صد بار «آیه الکرسى» خوانده و صد بار بر پیامبر و آل او صلوات بفرستد. و اگر باین مقدار نشاط نداشت مىتواند، فقط تکبیر و«لا اله الا اللّه»و «الحمد للّه» و «سبحان اللّه» گفته و صلوات بفرستد ولى باید همراه با حضور قلب، صدق و اخلاص باشد.
پس از این اعمال تا آنجا که سر حال هستى، دعاهاى وارده را باحضور قلب، تدبر و فهم آنچه مىگویى، بخوان.
مقدم کردن برادران دینى بر خود هنگام دعا
اگر بعد از بوجود آوردن این شرایط در خود، هنگام دعا برادران صمیمى را بر خود مقدم نموده و نام تک تک آنان را برده، از خداوند حاجات آنان را خواسته، و تک تک نیازهاى خصوصى آنان و سپس خواستههاى عمومى آنان را بگویى، نه تنها ضرر نکرده بلکه به سود آورترین تجارتها خواهى رسید.
زیرا در صورتى که بخاطر خدا آنان را در دعا بر خود مقدم نمایى، با زبانى براى خود دعا کردهاى که حتى باندازه یک چشم بهم زدن هم نافرمانى خدا را ننموده است، با زبان فرشتگان معصوم، بلکه با زبان خدا پروردگار جهانیان، بلکه یک دعا را با دعاهاى بىپایان عوض کردهاى.
مراعات آداب دعا
مطلب دیگرى که باید به آن توجه داشت این است که دعا کننده باید فرمایش امام صادق علیه السّلام در «مصباح الشریعه» را بیاد داشته باشد که فرمودند:
«ادب دعا را رعایت کرده و بنگر که چه کسى را، چگونه، و براى چه مىخوانى؟ عظمت و بزرگى خداوند را باور داشته باش با دیده دل آگاهى او از باطن و اسرار و اعتقادات خود را ببین و راه نجات و هلاکت خود را دریاب، مبادا چیزى از خدا بخواهى که هلاکت تو در آن بوده ولى گمان دارى که باعث نجات تو است. زیرا خداوند متعال مىفرماید: و انسان با دعاى خیر، شر خود را مىخواهد و انسان شتابکار است.
بیندیش که چه و چه مقدار و براى چه درخواست مىکنى. دعا یعنى در حالى که اندیشهات غرق در مشاهده پروردگار بوده، اختیار را از کف داده و تمام امور ظاهرى و باطنى خود را به پروردگار تسلیم و واگذار نمودهاى، با تمام وجودت از خداوند حاجت خود را بخواهى.
و در صورت عمل نکردن به شرایط دعا انتظار اجابت نداشته باش. زیرا او رازها و نهانها را مىداند. و شاید چیزى بخواهى و او بداند در باطن تو چیزى بر خلاف آن است».
بازدیدها: 0