علم و عبادت حضرت زینب کبری سلام علیها

علم و عبادت حضرت زینب کبری سلام علیها 

علم و دانش

بیان سخنان و خطبه های عالمانه و همراه با استدلال به آیات قرآن کریم، در  بازار کوفه و مجلس عبیدالله زیاد و دربار یزید از سوی زینب علیهم السلام هر یک شاهدی بر توانایی علمی و دانش آن بزرگوار است.اضافه بر این زینب مقام بیان روایت و حدیث را که از ویژگیهای افراد آگاه و بلند مرتبه است دارا بوده و گواه دیگر مقام علمی اوست. می نویسند آن بانوی بزرگوار راوی حدیث از مادر خود فاطمه زهرا علیهم السلام بوده و از اسماء بنت عمیس حدیث روایت کرده است چنانکه محمد بن عمرو عطاء بن سایب فاطمه بنت حسین علیهم السلام جابربن عبدالله انصاری و عباد عامری هم از زینب نقل حدیث کرده اند.از جمله احادیثی هم که از حضرت زینب علیهم السلام روایت گردیده حدیث ام ایمن است که درباره مصائبی است که به اهل بیت علیهم السلام وارد خواهد شد.داستان بیمار شدن امیر المومنین، بیان ماجرای فدک برای عبدالله بن عباس، داستان نزول سفره آسمانی برای مادر خود فاطمه علیهم السلام، حدیث حرام بودن صدقه بر اهل بیت علیهم السلام، سرگذشت ولادت امام حسین علیهم السلام و داستان دعا و شب زنده داری فاطمه زهرا صلی الله علیه و آله و سلم را نیز از احادیث روایت شده از جانب زینب می توان نام برد.مجلس درس و تفسیر قرآن گواه دیگری بر مقام علمی زینب صلی الله علیه و آله و سلم است در این باره تاریخ می دهد که: یک سال از مدت اقامت علی علیهم السلام و خاندانش در کوفه می گذشت که گروهی از بانوان خردمند و بزرگوار کوفه شوهران خود را به حضور علی علیهم السلام فرستادند و پیغام دادند:ما شنیده ایم زینب نیز مانند مادر بزرگوار خود حضرت فاطمه صلی الله علیه و آله و سلم دارای قدرت علم و دانش فراوانی است، اگر اجازه دهید و موافقت کنید، برای بهره برداری از خرمن علم و دانش او به حضور وی مشرف شویم.

علی علیهم السلام و زینب علیهم السلام با این درخواست موافقت کردند و زنهای کوفه در محفل درس و تفسیر قرآن زینب سلام الله علیها شرکت می جستند.غیر از این جهات زین العابدین علیهم السلام، امام زمان زینب علیهم السلام، به هنگامی که آن بانوی بزرگ خطبه پرمحتوی و آتشینی را در بازا کوفه ایراد می نمایند در مورد تایید مقام علمی زینب علیهم السلام می فرمایند:الحمد لله تو دانشمند بدون معلم و خردمند بدون استاد و آموزگار می باشی!آری زینب علیهم السلام مانند افراد عادی، کلاس و مکتب اصطلاحی را ندیده و از استاد و آموزگاری که افراد معمولی جامعه را به تعلیم و تربیت وا می دارند استفاده نکرده است، بلکه چند سال اوائل کودکی خود را در کنار معلم بزررگ بشریت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و مادر دانشمند و بزرگوار خود می زیسته است و دهها سال با پدر و برادران والامقام خود زندگی کرده و با قرآن و معارف دین انس و الفت داشته است و در عین حال جنگها، درگیریها و حوادث تلخ و شیرین زمان پدر و برادران خود را از نزدیک می نگریسته است و به هر حال تمام عمر خویش را در معاشرت و همراهی با بزرگترین دانشمند جهان بشریت سپری نموده است و فهم، دانایی، علم و توانایی و شیوه خطابه و سخنرانی را از آنان آموخته است.البته این علم و دانایی عرفی زینب علیهم السلام است اما آنطور که در سیره آن بزرگوار مطالعه می کنیم وی با اسرار و پیشگویی از آینده هم ارتباط داشته است.و چنانکه خواهیم دید می توانسته است برخی از حوادث آینده را هم پیش بینی کند.اما باید توجه داشت این رشته از علوم یک نوع الهام و آگاهی فوق العاده است که اولاً اولیاء الهی و مؤمنین وارسته آگاهی و دانایی آن را دارند و ثانیا چنین علمی در کتاب و دفتر و نزد هرگونه استاد و معلمی یافت نمی شود، بلکه این علم و دانایی فوق العاده از عنایات و افاضات خاص خداوند است و نصیب بندگان خاص پروردگار می گردد.فاضل دربندی می نویسد: زینب علیهم السلام آگاهی به وقایع و حوادث آینده را از پدر بزرگوار خود فرا گرفته بود همانطور که برخی از اصحاب پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم مانند سلمان و ابوذر و بعضی از یاران علی علیهم السلام مثل رشید هجری و میثم تمار به اینگونه اسرار آگاه بودند.درباره راز رسیدن به اینگونه مقام علمی، پیامبر اسلام فرموده است:ای ابوذر هر بنده ای در دنیا شیوه زهد  و پارسایی را پیش گیرد خداوند جوانه درخت علم و حکمت را در قلب او می رویاند و میوه آنرا به صورت نطق و سخن در زبان او به جریان می آورد.روی این حساب چه شخص زهدپیشه و پارسایی  را نیرومندتر از زینب سلام الله علیها می توان سراغ داشت که دهها سال از عمر خود را به صورت هجرتها و مبارزه ها و آوارگیها در کنار پدر مادر و برادران با محرومیت از مزایای دنیا و زندگی سپری نموده و پای ادای رسالت الهی خویش تلخی و سختی همه نوع رنجی را بر خود هموار نموده باشد.آری مقام والای زینب اینگونه است و راز دست یافتن وی به اسرار و دانایی ها هم اضافه بر آموزش از پدر، امداد الهی است. در جنبه مقام علمی زینب هم اضافه بر توانایی برای ایراد خطابه ها، نکته ظریف و اساسی، آگاهی او به تصمیم گیریها و موضعگیریهای بجا در مناسبتها است، که خوب می داند کجا باید نرم سخن گفت و در کجا باید برآشفت و حماسه آفرید، در کجا باید گریه کرد و اشک ریخت و چه وقتی باید عقل و منطق را بکار گرفت و دیگران را به اشک و گریه  واداشت.

عبادت و پرستش

اگر چه سراسر زندگی زینب کبری علیهم السلام بخاطر هجرت و جهاد در راه خدا و نیز برای همراهی و همگامی با پدر و مادر و برادران در جهت انجام وظیفه و احیای معالم و معارف اسلام سپری گردیده است و باید همه زندگی آن بانوی بزرگ را غرق در اطاعت و عبادت محسوب داشت، اما اضافه بر این دخت والاگهر علی علیهم السلام در عبادت به معنی خاص یعنی نهایت خضوع و کرنش و اظهار کوچکی و تعظیم در برابر ذات مقدس پروردگار عالم هم برترین مقام و امتیاز را داشته است.آری او می داند که پیامبر اسلام آنقدر شب ها به نماز و نیایش در پیشگاه خداوند می پرداخت که پاهای وی ورم می کرد، رنگ چهره اش تغییر می نمود و خداوند بدو وحی می کرد ای پیامبر ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را در اثر عبادت به رنج و مشقت بیندازی.زینب علیهم السلام نمازهای مادر و نیز پدر را در شب ها و گاهی در میدانهای جنگ سراغ داشت. نمازها و مناجاتها و نیایشهای فراوان امام مجتبی علیهم السلام را دیده بود. نمازها و مناجاتهای سید الشهدا را در شب عاشورا، صبح عاشورا و ظهر عاشورا در حال جنگ و هجوم دشمن مشاهده کرده بود و هر یک از اینها برای او درس و الگوی عملی مهمی بود.اعتقاد قلبی زینب علیهم السلام در مرحله نخست و اقتدا و متابعت آن بزرگوار از اجداد گرامی اش سبب شده بود  (بطوری که مورخین نوشته اند) مناجات و شب زنده داری او در تمام عمر ادامه داشته وحتی شب یازدهم محرم با آنهمه مصائب و ضربه های روحی که از ناحیه شهادت برادران و عزیزان بر وجود وی وارد آمده بود -به بیان امام زین العابدین علیهم السلام- زینب علیهم السلام حتی نماز خود را هم ترک نگوید.امام زین العابدین علیهم السلام که در سفر کربلا همسفر زینب سلام الله علیها بوده است می گوید:عمه ام زینب علیهم السلام در تمام طول سفر اسارت از کوفه تا شام پیوسته نمازهای واجب و مستحب خود را انجام می داد و رنجهای سفر و مشکلات پرستاری کودکان یتیم و دلداری زنان داغدار، او را از ادای مناجات و تهجد غافل نمی کرد.حتی در بعضی از منزلگاهها می دیدم که وی در اثر ضعف و گرسنگی به صورت نشسته نمازهای خود را می خواند وقتی با نگرانی علت آنرا جویا شدم گفت: سهمیه غذای خود را میان کودکان تقسیم کرده ام و از شدت ضعف و فرسودگی توانایی ایستادن ندارم.فاطمه دختر امام حسین علیهم السلام هم می گوید:  در شب عاشورا هم عمه ام پیوسته در محراب عبادت ایستاده بود نماز و نیایش داشت و با خداوند راز و نیاز و مناجات می کرد و پیوسته اشک می ریخت.کار عبادت و شب زنده داری زینب علیهم السلام قهرمان کربلا به جایی رسیده بود که حضرت سید الشهدا علیهم السلام هم از وی می خواهد: خواهرم! در نماز شب خود مرا از دعا کردن فراموش مکن.به راز و نیاز و به سوز و گداز                                           تو گویی که زهرا بود در نماز

منبع : دارالعرفان

بازدیدها: 236