قدرت فریبندۀ کفار و مشرکان – قطره ای از بیکران قرآن
در سورۀ مبارکه آل عمران آیات ۱۹۶ و ۱۹۷ چنین آمده است: «لَا یَغُرَّنَّکَ تَقَلُّبُ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی الْبِلَادِ ، مَتَاعٌ قَلِیلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهَادُ» رفت و آمد کفار در شهرها [با وسایل و ابزار فراوان و شوکت ظاهری] تو را به طمع نیندازد. [این] برخورداری اندک [و ناچیزی از زندگی زود گذر دنیا] است؛ سپس جایگاهشان دوزخ است، و آن بد آرامگاهی است.
بسیاری از مشرکان مکه و یهودیان مدینه تجارت پیشه بودند، و در ناز و نعمت به سر میبردند در حالی که مسلمانان در آن زمان به خاطر شرایط خاص زندگی و از جمله مسأله مهاجرت از مکه به مدینه و محاصره اقتصادی از ناحیه دشمنان نیرومند، از نظر وضع مادی بسیار در زحمت بودند و به عسرت زندگی میکردند. مقایسه این دو حالت، این سؤال را برای بعضی طرح کرده بود که چرا افراد بیایمان این چنین در ناز و نعمتند اما افراد با ایمان در رنج و عذاب و فقر و پریشانی زندگی میکنند! آیه نازل شد و به این سؤال پاسخ گفت.
این جمله به منزله بر طرف کردن ایرادی است که ممکن است کسی بکند، و بگوید وقتی حال مؤمنین چنین حالی باشد قهرا باید مشرکان و کفار نقطه مقابل آن را داشته باشند، با اینکه میبینیم کفار و مشرکان ، عیشی مرفه و حیاتی پر زرق و برق و معاشی فراوان دارند! خداوند در پاسخ خطاب به رسول گرامیش فرموده: «لا یغرّنک …» و مقصودش توجه دادن عموم مردم است به اینکه از تقلب کفار در بلاد و از اینکه به اصطلاح همه جا خرشان میرود فریب نخورند که کفار هر چه دارند متاعی است قلیل و بی دوام.
یک سؤال ناراحتکننده - سؤالی که در شأن نزول بالا برای جمعی از مسلمانان عصر پیامبر، مطرح بود- یک سؤال عمومی و همگانی برای بسیاری از مردم در هر عصر و زمان است، آنها غالبا زندگی مرفّه و پرناز و نعمت گردنکشان فراعنه و افراد بیبندوبار را، با زندگی پرمشقت جمعی از افراد با ایمان مقایسه میکنند، و گاهی این موضوع در افراد سست ایمان ایجاد شک و تردید میکند.
این سؤال اگر به دقت بررسی شود پاسخ های روشنی دارد که آیه مورد بحث به بعضی از آنها اشاره کرده است. میگوید: «رفت و آمد پیروزمندانه کافران در شهرهای مختلف هرگز تو را نفریبد» (لَا یَغُرَّنَّکَ تَقَلُّبُ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی الْبِلَادِ).
در آیۀ ۱۹۷ میفرماید: «این پیروزی ها و در آمدهای مادی بیقید و شرط، پیروزی های زود گذر و اندکند» (مَتَاعٌ قَلِیلٌ).
یعنی: پیروزی های طغیانگران و ستمکاران ابعاد محدودی دارد، همانطور که محرومیت ها و ناراحتی های بسیاری از افراد با ایمان نیز محدود است.
سپس اضافه میکند: «به دنبال این پیروزی ها، عواقب شوم و مسؤولیت های آن، دامان آنها را خواهد گرفت و جایگاهشان دوزخ است و چه جایگاه بد و آرامگاه نامناسبی» (ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهَادُ).
بنابراین نمیتوان حال این دو را با هم مقایسه کرد، زیرا افراد بیایمان از هر طریقی خواه مشروع یا نامشروع و حتی با مکیدن خون بینوایان، برای خود ثروت اندوزی میکنند در حالی که مؤمنان برای رعایت اصول حق و عدالت، محدودیت هایی دارند و باید هم داشته باشند.
برگرفته از موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم السّلام
پایگاه اطّلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 0