قدرت فریبندۀ کفار و مشرکان – قطره ای از بیکران قرآن
در سورۀ مبارکه آل عمران آیات 196 و 197 چنین آمده است: «لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ ، مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهَادُ» رفت و آمد کفار در شهرها [با وسایل و ابزار فراوان و شوکت ظاهری] تو را به طمع نیندازد. [این] برخورداری اندک [و ناچیزی از زندگی زود گذر دنیا] است؛ سپس جایگاهشان دوزخ است، و آن بد آرامگاهی است.
بسياري از مشركان مكه و يهوديان مدينه تجارت پيشه بودند، و در ناز و نعمت به سر ميبردند در حالي که مسلمانان در آن زمان به خاطر شرايط خاص زندگي و از جمله مسأله مهاجرت از مكه به مدينه و محاصره اقتصادي از ناحيه دشمنان نيرومند، از نظر وضع مادي بسيار در زحمت بودند و به عسرت زندگي ميكردند. مقايسه اين دو حالت، اين سؤال را براي بعضي طرح كرده بود که چرا افراد بيايمان اين چنين در ناز و نعمتند اما افراد با ايمان در رنج و عذاب و فقر و پريشاني زندگي ميكنند! آيه نازل شد و به اين سؤال پاسخ گفت.
اين جمله به منزله بر طرف كردن ايرادي است که ممكن است كسي بكند، و بگويد وقتي حال مؤمنين چنين حالي باشد قهرا بايد مشرکان و كفار نقطه مقابل آن را داشته باشند، با اينكه ميبينيم کفار و مشرکان ، عيشي مرفه و حياتي پر زرق و برق و معاشي فراوان دارند! خداوند در پاسخ خطاب به رسول گراميش فرموده: «لا يغرّنك …» و مقصودش توجه دادن عموم مردم است به اينكه از تقلب کفار در بلاد و از اينكه به اصطلاح همه جا خرشان ميرود فريب نخورند که کفار هر چه دارند متاعي است قليل و بي دوام.
يك سؤال ناراحتكننده - سؤالي که در شأن نزول بالا براي جمعي از مسلمانان عصر پيامبر، مطرح بود- يك سؤال عمومي و همگاني براي بسياري از مردم در هر عصر و زمان است، آنها غالبا زندگي مرفّه و پرناز و نعمت گردنكشان فراعنه و افراد بيبندوبار را، با زندگي پرمشقت جمعي از افراد با ايمان مقايسه ميكنند، و گاهي اين موضوع در افراد سست ايمان ايجاد شك و ترديد ميكند.
اين سؤال اگر به دقت بررسي شود پاسخ هاي روشني دارد که آيه مورد بحث به بعضي از آنها اشاره كرده است. ميگويد: «رفت و آمد پيروزمندانه كافران در شهرهاي مختلف هرگز تو را نفريبد» (لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ).
در آيۀ 197 ميفرمايد: «اين پيروزي ها و در آمدهاي مادي بيقيد و شرط، پيروزي هاي زود گذر و اندكند» (مَتَاعٌ قَلِيلٌ).
يعني: پيروزي هاي طغيانگران و ستمكاران ابعاد محدودي دارد، همانطور که محروميت ها و ناراحتي هاي بسياري از افراد با ايمان نيز محدود است.
سپس اضافه ميكند: «به دنبال اين پيروزي ها، عواقب شوم و مسؤوليت هاي آن، دامان آنها را خواهد گرفت و جايگاهشان دوزخ است و چه جايگاه بد و آرامگاه نامناسبي» (ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهَادُ).
بنابراين نميتوان حال اين دو را با هم مقايسه كرد، زيرا افراد بيايمان از هر طريقي خواه مشروع يا نامشروع و حتي با مكيدن خون بينوايان، براي خود ثروت اندوزي ميكنند در حالي که مؤمنان براي رعايت اصول حق و عدالت، محدوديت هايي دارند و بايد هم داشته باشند.
برگرفته از موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم السّلام
پایگاه اطّلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 0