مصاحبه اختصاصی با حجت الاسلام فرحزاد | ماهنامه هیات رزمندگان اسلام
حجت الاسلام حبیب الله فرحزاد از خطبای شهیر و اساتید حوزه علمیه قم است که قریب به چهار دهه از عمر خود را به وعظ و خطابه در راستای تبلیغ معارف اهلبیت علیه السلام سپری کرده است. ایشان همچنین مسئول ستاد احیاگران شهادت امام مجتبی علیه السلام میباشند که به همین مناسبت در ادامه گفتگویی را از ایشان منتشر کرده ایم.
مقدمه
شیعیان از گذشتههای دور هفتم ماه صفر را سالروز شهادت امام مجتبی علیه السلام میدانستند و در حوزه علمیه هزار ساله نجف نیز به احترام این روز؛ دروس تعطیل میشد و علما و طلاب علوم دینی در کنار مردم برای شهادت امام دوم خود به عزاداری میپرداختند. اما بعدهها در روز شهادت امام مجتبی علیه السلام بین علمای شیعه اختلاف نظر ایجادشد، گرچه همگی در وقوع شهادت سبط اکبر پیامبرصلوات الله علیه در ماه صفر اتفاق نظر داشتند. اقوال علما در خصوص روز شهادت امام مجتبی علیه السلام در سه قول مورد اختلاف قرار گرفت: یکی از این اقوال روز آخر ماه صفر که قائل آن مرحوم شیخ کلینی است. قول دوم روز ۲۸ صفر است که اولین قائل آن شیخ مفید در کتاب (مسارّ الشیعه) و سپس شیخ طوسی در کتاب (تهذیب الاحکام) میباشد. قول سوم که مشهور تر است، هفتم صفر را سالروز شهادت امام مجتبی علیه السلام ذکر کردهاند و محدثینی همچون کفعمی در کتاب شریف (مصباح)، علامه شیخ حسین والد مکرم شیخ بهایی در کتاب (وصول الاخبار الی اصول الاخبار) و همچنین شيخ بهايي و مرحوم شيخ جعفر کاشف الغطاء و برخي ديگر از اعاظم فقها بر قول سوم متفق هستند.
سیره علمی علمای شیعه و سنت عملی آنها نیز این گونه بوده است که حضرات در روز هفتم ماه صفر، در کلیه بلاد شیعه برای امام حسن علیه السلام اقامه عزا میکردند. خصوصاً این سنت در حوزه نجف اشرف و سپس با ورود آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری به قم و تاسیس حوزه علیمه در آنجا مرسوم بود. ایشان هفتم صفر دستور به تعطیلی حوزه علمیه و بازار دادند و اقامة عزا کردند. پس از ایشان نیز این سنت سیره بزرگانی همچون آیات عظام بروجردی و گلپایگانی که هر کدام در زمان خود مسئولیت حوزه را به عهده داشتند، بوده است.
نمونههایی از اختلاف تاریخی در سالروز ولادت و شهادت ائمه اطهار علیه السلام
اینکه در مورد شهادت ها و تولد ها اختلاف نظر وجود داشته باشد یک امر طبیعی است. علاوه بر هفت صفر که در تقویم ها نسبت به تاریخ شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام و ولادت امام هفتم علیه السلام اختلاف وجود دارد در مورد ولادت پیامبراکرم صلوات الله علیه که مهمترین شخصیت عالم اسلام است نیز بین علما اختلاف نظر وجود دارد و محدثینی مانند مرحوم کلینی ولادت پیامبر اکرمصلوات الله علیه را روز دوازدهم ربیع الاول میدانند.
روایت معتبر داریم که ولادت امام هفتم علیه السلام در اواخر ذیحجه است، البته به یک قول نیز تولد ایشان هفتم صفر است، لکن طبق نظر فقها و مراجع چون ماه صفر، ماه حزن و اندوه اهلبیت علیه السلام و اسارت آنها است، جشن وشادی زیبنده نیست.
اصلاح تقویم بر اساس نظر علما و مراجع
من از کسانی که مسئولیت کارهای فرهنگی و تبلیغی کشور را به عهده دارند درخواست میکنم که با استفاده از نظر علما و مراجع عظام تقویم را اصلاح کنند و ولادت امام موسی کاظم علیه السلام را به قول صحیح آن که اواخر ذیحجه است انتقال دهند.
حق میلاد امام کاظم علیه السلام در صفر ادا نمی شود
طبق دوازده منبع از کتابهای معتبر شیعه و تحقیق مراجع و بزرگان، قول معتبر تر درمورد شهادت امام مجتبی علیه السلام، روز هفتم ماه صفر است. علاوه بر این در ماه صفر نمی توان حق میلاد باسعادت امام موسی کاظم علیه السلام را به خوبی ادا کرد.
سیره علما در شهادت امام مجتبی علیه السلام
از حدود هفتاد سال قبل، مرحوم حاج شیخ کریم حائری موسس حوزه علمیهی قم بطور رسمی اعلام کردند که شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام در روز هفتم صفر است. اکنون نیز روز هفتم صفر در قم بازار و دروس مراجع عظام تعطیل میشود. در این روز در دفاتر و بیوت مراجع تقلید برای شهادت امام مجتبی علیه السلام مجلس عزاداری گرفته میشود و در کشورهای حوزه خلیج فارس همانند عراق، کویت و عربستان نیز این روز را برای شهادت امام مجتبی علیه السلام به اقامه عزا میپردازند.
ثبت دهه اول ماه صفر به نام امام حسن مجتبی علیه السلام
با توجه به اینکه وفات پیامبراکرم صلوات الله علیه نیز در روز بیست و هشت صفر است، شهادت امام حسن علیه السلام تحت الشعاع ایشان قرار میگیرد و چه خوب است که دههی اول ماه صفر به نام امام حسن مجتبی علیه السلام ثبت شود چرا که مظلومیت امام حسن علیه السلام در میان پنج تن آل عبا بی نظیر باشد. همهی عالم برای شهادت امام حسین علیه السلام اشک میریزند؛ اما امام حسین علیه السلام برای غربت برادر خود گریه میکردند که این نشان از عظمت شخصیت امام حسن مجتبی علیه السلام دارد.
روزی فردی نزد امام حسین علیه السلام آمد و خواست درخصوص امام حسن علیه السلام چیزی به ایشان بگوید که امام حسین علیه السلام فرمود: «مراقب باش ایشان امام من است». هیچگاه امام حسین علیه السلام در مقابل امام حسن مجتبی علیه السلام قدم برنداشت، خطبه نخواند و صحبت نکرد و امام حسن علیه السلام ده سال پیشوای امام حسین علیه السلام بودند. امام حسین علیه السلام در زمانی که امام حسن علیه السلام در قید حیات بودند فرمودند: «وَ أَخِي خَيرٌ مِنِّي» یعنی برادرم بهتر از من است.
غربت و مظلومیت امام مجتبی علیه السلام فوق العاده است
غربت امام مجتبی علیه السلام فوق العاده است و امروز شاهدیم که میلیون ها نفر خود را برای رساندن به کربلا در روز اربعین آماده میکنند در حالی که مزار امام حسن علیه السلام در قبرستان بقیع بی زائر است. مظلومیت امام حسین علیه السلام، حضرت زهرا سلام الله علیها و امیرالمومنین علیه السلام تا حدی برای همگان مشخص است. اگر امیرالمومنین علیه السلام اولین مظلوم عالم هستند اما همسری مانند حضرت فاطمه سلام الله علیها داشتند، اما امام حسن علیه السلام آنقدر مظلوم است که با قاتل خود زیر یک سقف زندگی کرد و این مسئله را به هیچ کس نگفت.
امام حسین علیه السلام نیز یاران بسیار با وفایی داشتند که درشب عاشورا فرمودند: «من اصحاب و یارانی بهتر از شما سراغ ندارم»، اما یاران امام حسن علیه السلام سجاده را از زیر پای ایشان کشیدند و قصد داشتند ایشان را به شهادت برسانند و آنها به معاویه نامه نوشتند و گفتند که هروقت بگویید ما امام حسن علیه السلام را دست بسته تحویل شما میدهیم و به همین دلایل حضرت مجبور شدند صلح کنند.
صلح امام حسن علیه السلام اگر بالاتر از قیام امام حسین علیه السلام نباشد کمتر از آن نیست
صلح امام حسن علیه السلام اگر بالاتر از قیام امام حسین علیه السلام نباشد کمتر از آن نیست. پیامبر فرمود: «کسی که برای امام حسن علیه السلام اشک بریزد، کور وارد صحرای محشر نمی شود و کسی که دل او برای امام حسن علیه السلام غمگین شود روز قیامت شاد و مسرور خواهد بود» و در روایت دیگر از پیامبر صلوات الله علیه آمده است: «کسی که به زیارت قبر امام حسن علیه السلام برود پاهایش بر روی پل صراط نمی لرزد و به راحتی عبور کرده و به بهشت میرود».
نقش رسانه در این میان
خوب است که مراسم شهادت امام حسن علیه السلام را در روز هفتم صفر برگزار کرده و دل حضرت زهراسلام الله علیها و اهلبیت علیه السلام را شاد کنیم. رسانهها در این زمینه مسئولیت خطیری بر عهده دارند و تبلیغ این امر میتواند اثرگذار باشد. در اوایل انقلاب اسلامی اعتکاف در مسجد جامع قم با حضور کمتر از ۲۵ نفر برگزار میشد اما به برکت انقلاب و تبلیغ رسانهها از این سنت حسنه، امروز شاهدیم که مراسمات اعتکاف نه تنها در قم بلکه در همه کشور با حضور صدها نفر از جوانان و نوجوانان برگزار میشود.
پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام
بازدیدها: 64