معرفی کتاب| کتاب فرهنگ عاشورا

کتاب فرهنگ عاشورا در سال ۱۳۷۴ ه.ش به قلم جواد محدثی به نگارش یافت و اولین بار توسط نشر معروف در شهر قم چاپ گردید. چاپ هفدهم این اثر در سال ۱۳۹۳ ه.ش توسط همین ناشر منشر شده است. این کتاب ۵۴۴ صفحه دارد و قطع آن وزیری است.

هدف از نگارش

نویسنده هدف خود را از نگارش کتاب فرهنگ عاشورا این مطلب بیان کرده که تصیم داشته است «یک مجموعه یک جلدی، فشرده، دَمِ دست و کاربردی، حاوی لازم‌ترین دانستنی‌ها پیرامون موضوعاتی که به آن نهضت جاوید چه در عصر حادثه، چه زمان‌های پس از آن تا امروز مربوط می‌شود، ارائه گردد.»

فهرست موضوعی کتاب

در انتهای کتاب، لیست تمام مداخل کتاب به صورت موضوعی ذکر شده است که به این صورت است:

اشخاص

این بخش نام‌ها، لقب‌ها و کنیه‌های اشخاص حاضر در کربلا یا مرتبط با عاشورا را به صورت فهرست ذکر کرده است. این بخش شامل ۲۹۲ مدخل است که به معرفی اشخاص حاضر در کربلا مانند امام حسین علیه السلام، حضرت عباس علیه السلام، امام سجاد علیه السلام، حضرت زینب سلام الله علیها، حبیب بن مظاهر و زهیر بن قین از طرفی و یزید بن معاویه، عبیدالله بن زیاد، عمر بن سعد، شمر بن ذی الجوشن، خولی و حرمله از طرف دیگر پرداخته است. همچنین نویسنده اشخاصی مانند معاویه، مختار ثقفی، هانی بن عروه، فرزدق و محمد حنفیه که در ماجرای کربلا حضور نداشتند، اما مرتبط با عاشورا بودند، نیز معرفی کرده است.

موضوعات و مفاهیم

این بخش برخی موضوعات و مفاهیم عاشورایی را به صورت فهرست آورده است. مداخل این بخش ۱۴۶ عدد است که موضوعاتی مانند آثار و نتایج نهضت عاشورا، ادبیات عاشورا، تحریف‌های عاشورا، رمز جاودانگی عاشورا، عاشورا و امر به معروف، عزاداری سنتی، مراحل نهضت عاشورا و نهضت یا شورش؟ و مفاهیمی مانند اسارت، ایثار، تباکی، جهاد، شجاعت، صبر، فتوت، قربانی، مصیبت و وفا در آن مورد بحث قرار گرفته است.

جاها و شهرها

در این بخش شهرها، مناطق و مکان‌های مرتبط با عاشورا به صورت فهرست آمده است. این بخش شامل ۹۵ مدخل است که مکان‌هایی مانند حسینیه، دمشق، عراق، فرات، کربلا، گودال قتلگاه، نهر علقمه و نینوا از جمله مهم‌ترین جاهایی است که نویسنده در این کتاب به توصیف آنها پرداخته است.

ابزار و وسایل

این قسمت فهرست ۳۱ ابزار و وسیله‌ای است که مرتبط با عاشورا است. مداخلی مانند بیاض، پرچم، تیر سه شعبه، خیزران، سنج، طبل، غل و زنجیر، کجاوه و مشک از جمله وسایل مرتبط با عاشورا است که در این کتاب مورد توصیف قرار گرفته است.

حادثه‌ها

در این بخش برخی حوادث مرتبط با عاشورا که در این کتاب آمده، به صورت فهرست ذکر شده است. این بخش شامل ۳۶ مدخل است که مداخلی را مانند آتش زدن خیمه‌ها، بستن آب، تاسوعا، خروج مختار، شب عاشورا، عاشورا و واقعه حره توصیف شده است.

اشیاء و پدیده‌ها

در این بخش فهرست ۳۵ شیء یا پدیده که مرتبط با عاشورا است، ذکر شده است. مداخلی مانند آب، حصیر، خار مغیلان، خون، درخت سدر، شیر کربلا، معجر و نی در این کتاب توصیف شده است.

اصطلاحات

این قسمت از کتاب، فهرستی از اصطلاحات مرتبط با عاشورا است که شامل تعبیرها، حدیث‌ها و آیه‌هایی را هم که شهرت یافته و ضرب‌المثل شده، شامل می‌شود. مجموع این مداخل ۷۹ عدد است که اصطلاحاتی مانند اذن میدان، حسین منّی و أنا من حسین، خون گریستن، دهه عاشورا، شور زدن، قبر شش گوشه، کربلایی، مداح، مقتل نویس، میان‌دار، نوحه خوان و یا لثارات الحسین در این کتاب ذکر و توصیف شده است.

کتاب‌ها

در این بخش فهرست ۱۴ کتابی که در این کتاب، توضیحات و توصیفاتی ذکر شده، آورده است. کتبی مانند ادب الطف، حسین وارث آدم، لهوف و نفس المهموم از جمله این کتب است.

بازدیدها: 215