نگاهی بر زندگی امام حسن مجتبی

نگاهی بر زندگی امام حسن مجتبی علیه‌السلام

امروز به یاد سبط اکبر رسول خدا، امام حسن مجتبی علیه‌السلام و آن همه مصیبت و اندوه و درد و رنج و مظلومیت جانکاه، چشمان تمامی دوستدارانِ حتّی و عاشقان معنویّت و شیفتگان ولایت علوی می‌گرید. در روزهای ماه صفر واقعه جانگداز شهادتش، طراوت و شادابی همه بوستان‌های جهان را به خزان کشید. شقایق با داغ از زمین می‌روید و لاله، رنگِ خون مطهر او را بر چهره دارد. بنفشه از اندوه او سر به گریبان است و چشم نرگس به یاد او نگران است. اگر ابر می‌بارد غربت او را می‌گرید و اگر رعد می‌غرّد، حماسه‌های حیات جاودانه او را فریاد می‌زند. هر صخره استوار نشان از عزم راسخ او دارد و هر قلّه سترگِ کوهسار از همّت بلند او سخن می‌گوید.

همسران و فرزندان امام حسن مجتبی علیه السلام

همسران و فرزندان حضرت را از منابع معتبر بدین گونه مى‌توان نام برد: «خوله» که دو فرزند پسر به دامن آورد یکى به نام «محمد الاکبر» که حضرت به نام همین فرزندش مکنى به ابا محمد مى‌باشد. دیگرى «حسن». نام همسر دیگر حضرت «ام کلثوم» دختر فضل بن عباس که چهار فرزند به نام‌هاى محمد الاصغر، جعفر، حمزه و فاطمه به دامن آورد. از «عقبه» معروف به «ام بشیر» سه فرزند به نام‌هاى زید، ام الحسن، ام الخیر نصیب حضرت شد.نام همسر دیگر حضرت «جعده» دختر اشعث بن قیس کندى مى‌باشد که از ایشان نیز دو پسر به نام‌هاى اسماعیل و یعقوب داشت.از همسر دیگرى به نام «زینب» حضرت یک پسر داشتند که نام آن «عبد اللّه الاصغر» بود. و از «ام الحق» نیز خداى سبحان یک پسر به نام «طلحه» به حضرت عطا نمود.از کنیزى به نام «قیله» سه پسر به نام‌هاى، قاسم، عبد اللّه، ابوبکر داشتندکه هر سه در نهضت کربلا در رکاب امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند.از کنیز دیگر به نام «ظمیاء» سه فرزند به نام‌هاى «حسین الاثرم «عبد الرحمن» و «ام سلمه» خداى سبحان عطا نمود. و از کنیز دیگر پسرى به نام «عمر» متولد شد.از کنیزى دیگر به نام «صافیه» یک دختر به نام «ام عبد الرحمن» یا «ام عبداللّه» خداى سبحان عطا نمود، که این بانوى بزرگوار (ام عبدالرحمن) مادر امام باقر علیه السلام مى‌باشد. بر این اساس فرزندان حضرت شانزده پسر و پنج دختر از شش همسر و چهار کنیز مى‌باشند. برخى همسران حضرت نیز عباتند از هند، عایشه خثعمیه. گرچه ممکن است همسران حضرت بیش از این تعداد نیز باشندپیش از امامت، امام حسن علیه السلام در طول سی و هفت سالی که در کنار پدر زیست نه فقط فرزندی مطیع و امام شناس بود، بلکه همواره بازوی نیرومند، یاوری صدیق، مسئولی امین و با تجربه و سربازی عاشق و فداکار برای امیرمومنان به حساب می آمد. وی با شناخت کاملی که از پدر داشت، خود را وقف خدمت به امیرالمؤمنین کرده بود.روزی بازوی نظامی پدر می شود و به فرمانش به طرف کوفه روانه می شود تا مردم آن سامان را از توطئه شوم دشمنان اسلام آگاهی دهد و آنها را جهت مقابله با پیمان شکنان و ناکثان بسیج کند. روزدیگر بازوی سیاسی امام می شود و در جریانات سیاسی دوران عثمان وارد صحنه می شود و او را نسبت به وضع ناهنجار دستگاه خلافتش وکثرت انحرافات آگاه می سازد و یا در مسئله حکمیت به دستور آن حضرت و با بیانات شیوا و دلنشین، اعلام موضع می نماید و دست به افشاگری می زند.آن حضرت در سمت قضاوت و دیگر مسوولیت ها به کمک و یاری پدر می شتابد.

امامت و خلافت

شامگاه بیست و یکم رمضان سال چهلم از هجرت، حضرت علی علیه السلام، شهید شد. بامداد آن روز، مردم در مسجد جامع شهر، گرد آمدند، حضرت امام حسن (ع) که در آنوقت ۳۷ سال داشتند بر منبر فراز آمدند و فرمودند:

دیشب، مرد یگانه ای از جهان رخت بست که در میان گذشتگان و هم در بین آیندگان، به دانش و کردار، یکتا بود. همراه پیامبر، جنگها کرد و در نگاهبانی اسلام و پیامبر، مجاهدانه کوشید، و پیامبر در جنگها، او را به سپاهسالاری می فرستاد و او هماره پیروز باز می گشت…

از زرد و سفید (اشاره به زر و سیم) دنیا، بیش از ۷۰۰ درهم نگذاشت، آنهم سهمیه ی او و بر آن بود که با آن خدمتگاری برای خانواده ی خود فراهم آورد.

بدین هنگام، امام به سختی گریست و مردم نیز گریستند…

آنگاه،امام نشست و عبد الله بن عباس برخاست و گفت:

مردم!، این (اشاره به امام حسن علیه السلام ) فرزند پیامبر شما و جانشین علی علیه السلام و امام شماست، با او بیعت کنید! مردم، گروها گروه، بدو روی آوردند و بیعت کردند.

شهادت امام حسن مجتبی علیه‌السلام

ابن ابی الحدید می نویسد: «چون معاویه خواست برای پسرش یزید بیعت بگیرد، اقدام به مسموم نمودن امام مجتبی علیه‌السلام کرد، زیرا معاویه برای گرفتن بیعت به نفع پسرش و موروثی کردن حکومتش مانعی بزرگ تر و قوی تر از حسن بن علی علیه‌السلام نمی دید، پس معاویه توطئه کرد، آن حضرت را مسموم نمود و سبب مرگش شد.»

در این توطئه، بیش ترین نقش را مروان بن حکم که فرماندار مدینه بود ایفا کرد. وقتی معاویه تصمیم بر این جنایت هولناک گرفت، آخرین مرتبه، طی نامه ای سری از مروان فرماندار خویش خواست تا در مسمومیت حسن بن علی علیه‌السلام سرعت گیرد و آن را در اولویت قرار دهد.

مروان جهت اجرای این توطئه مامور شد با جعده دختر اشعث همسر امام مجتبی علیه‌السلام تماس برقرار کند. معاویه در نامه اش نوشته بود که جعده یک عنصر ناراضی و ناراحت است و از جهت روحی می تواند با ما همکاری داشته باشد و سفارش کرده بود که به جعده وعده دهد بعد از انجام ماموریتش او را به همسری پسرش یزید درخواهد آورد و نیز توصیه کرده بود صد هزار درهم به او بدهد.

امام صادق علیه‌السلام فرمود: جعده -لعنه الله علیها- زهر را گرفت و به منزل آورد. آن روزها امام مجتبی علیه‌السلام روزه داشت و روزهای بسیار گرمی بود، به هنگام افطار خواست مقداری شیر بنوشد، آن ملعون زهر را در میان آن شیر ریخته بود، به مجرد این که شیر را آشامید، پس از چند دقیقه امام علیه‌السلام فریاد برآورد:

«دشمن خدا! تو مرا کشتی، خداوند تو را نابود کند. سوگند به خدا! بعد از من بهره و سودی (خوشحالی) برای تو نخواهد بود. تو را گول زدند و مفت و رایگان در راستای اهدافشان به کار گرفتند. سوگند به خدا معاویه تو را بیچاره و بدبخت نمود و خود را خوار و ذلیل کرد.»

امام صادق علیه‌السلام  در ادامه سخنان خود فرمودند: «امام مجتبی علیه‌السلام بعد از این که جعده او را مسموم کرد، دو روز بیش تر باقی نماند و از دنیا رفت و معاویه هم بدانچه وعده کرده بود وفا ننمود.»

منبع: حوزه

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام

بازدیدها: 370