نگاهی به زندگی و کارنامه مرحوم آیت‌الله واعظ طبسی (رحمه الله) +تصاویر

حضرت آیت‌الله عباس واعظ طبسی تولیت آستان قدس رضوی و نماینده ولی فقیه در استان خراسان پس از تحمل یک دوره طولانی بیماری، بامداد روز جمعه ۱۴ اسفند دار فانی را وداع گفت.

این خبر را ابتدا صفحه اینستاگرام رضا واعظ طبسی – نوه آیت‌الله واعظ طبسی – در حدود ساعت ۲:۴۰ بامداد با انتشار عکسی از تولیت آستان قدس رضوی اعلام کرد و نوشت: «انالله و انا الیه راجعون، روح بلند حضرت آیت‌الله واعظ طبسی به ملکوت اعلا پیوست.»

پس از آن، کانال تلگرامی دکتر غلامعلی حدادعادل نیز ساعت ۳:۵۲ بامداد جمعه این خبر را اعلام کرد.

در مطلب کانال تلگرامی حدادعادل آمده است: «بسم‌الله الرحمن الرحیم. انا لله و انا الیه راجعون. یار و یاور همیشگی مقام معظم رهبری آیت‌الله العظمی عباس واعظ طبسی تولیت محترم آستان قدس رضوی و نماینده رهبری در استان خراسان دقایقی پیش دعوت حق را لبیک گفتن و به‌سوی معبودشان شتافتند، ان‌شاءالله روح مطهر ایشان غریق رحمت بیکران ایزدی گردد و از خدای منان سعه‌صدری برای تمامی بازمانگان ایشان مسألت می‌داریم».

به همین مناسبت، در استان خراسان رضوی سه روز عزای عمومی اعلام و مدارس و ادارات این استان برای روز شنبه تعطیل اعلام شد.

مرحوم آیت الله طبسی روز جمعه هفتم اسفند ماه پس از شرکت در انتخابات مجلس دهم و خبرگان پنجم، به دلیل عارضه قلبی به بیمارستان منتقل و بستری شدند. به گفته پزشکان، ایشان بدلیل عدم خون رسانی به مغز، به کما رفته بودند تا اینکه پس از یک هفته، دعوت حق را لبیک گفتند.

زندگی و کارنامه ۸۰ ساله فقیهِ مبارز

مرحوم عباس واعظ طبسی به سال ۱۳۱۴ در مشهد بدنیا آمد. غلامرضا واعظ طبسی پدر مرحوم، از روحانیون بانفوذ و تأثیرگذار مشهد بود اما یک سال پس از تولد عباس، از دنیا رفت. مرحوم طبسی هم از همان اولین سال‌های کودکی و پس از تحصیلات ابتدایی، تحصیل در حوزه را آغاز کرد و در نوجوانی وارد حوزه علمیه مشهد شد تا در آنجا دروس مقدمات، سطح و خارج را بگذراند. در همان اوایل جوانی و ۱۶ – ۱۷ سالگی با شهید نواب صفوی و آیت‌الله خامنه‌ای آشنا شد و همین آشنایی سرآغاز مبارزات ایشان با رژیم پهلوی بود. این سه نفر، حلقه اولیه مبارزه با رژیم شاه در مشهد بودند. مرحوم طبسی در این مبارزات بارها دستیگر و ممنوع‌المنبر شد.

در ۱۴ تیرماه ۱۳۴۰ به علت سخنرانی در سرای محمدیهٔ مشهد دربارهٔ عدل زمامداران، مورد اعتراض ساواک قرار گرفت. مأموران امنیتی شاه، جلسهٔ سخنرانی وی را تعطیل و او را به مدت ۷ ماه ممنوع‌المنبر کردند تا اینکه فشار مردم، این ممنوعیت را لغو کرد.

پس از تصویب لایحهٔ انجمن‌های ایالتی و ولایتی و رفراندوم شاه، آیت‌الله طبسی در سال ۱۳۴۱، به دنبال ایراد چند سخنرانی دستگیر و پس از چند روز به زندانی در تهران منتقل شد و پس از آزادی از زندان به خراسان مراجعت کرد و با ایراد سخنرانی‌های افشاگرانه به مبارزه با رژیم پهلوی ادامه داد.

فعالیت‌های سیاسی مرحوم واعظ طبسی در فروردین ۱۳۴۲ موجب شد تا در کمیسیون امنیت مشهد دستگیری مجدد ایشان مطرح شود. ایشان در یک سخنرانی در روز شهادت امام صادق(علیه السلام) آمریکا را مورد حمله قرار داده و گفت: «آمریکایی‌ها و اجانب ما را منحرف کرده و زنان و دختران ما را به سوی نیستی می‌کشانند. ما اگر ببینیم خائنین مملکت یا آشوبگران در جایی پیشرفت کرده و قصد اختلال دارند باید کور شویم و از مملکت دفاع کنیم.» بدین ترتیب شهربانی مشهد روز ۵ فروردین وی و “شیخ حسن کافی”‌ را دستگیر کرد و به ساواک تحویل داد.

آیت الله طبسی، چنانکه خود می‌گوید کار مبارزه را در سال‌های نخست به تنهایی دنبال می‌کرد، اما با استقرار مقام معظم رهبری و پس از مدتی شهید هاشمی نژاد در مشهد، گروهی سه نفره تشکیل شد که اعضای آن قسم یاد کردند تا برقراری حاکمیت اسلام راه مبارزه را با همکاری یکدیگر دنبال کرده و همواره از امام(ره) به عنوان رهبر و مرجع اعلم، حمایت کنند.

مرحوم آیت الله واعظ طبسی درباره مبارزاتشان می‌گویند: «مبارزه علنی بنده و جمع دوستان تقریباً از سال ۱۳۳۵ شروع شد، در آن موقع برادرمان جناب آقای خامنه‌ای در مشهد تشریف نداشتند و شهید هاشمی نژاد هم در قم بودند بنابراین در آن زمان من تنها بودم و خیلی سخت می‌گذشت. بعدها با پیوستن این دو بزرگوار، محور واحدی را در خراسان تشکیل دادیم. در اوایل نشست‌هایمان از هم جدا بود اما بعداً تصمیم گرفتیم مرکزیتی داشته باشیم.»

مبارزات مرحوم واعظ طبسی در دهه ۵۰ نیز ادامه داشت. در ۲۶ خرداد ۱۳۵۴ حدود ۲۰۰ تن از طلاب مشهد در مدرسه میرزا جعفر گرد هم آمده و شعارهایی در حمایت از امام(ره) سر دادند. در پی این اقدام طلاب، ساواک با بازداشت ده تن از طلاب تلاش کرد تا این حرکت را خاموش کند. در این میان مرحوم واعظ طبسی به اتهام «تحریک طلاب حوزه مشهد به اعتصاب» دستگیر و به یک سال زندان محکوم شد. وی پس از آزادی بار دیگر در ۲۱ خردادماه سال ۱۳۵۷ به اتهام تهیه و توزیع اعلامیه علیه رژیم شاه، به وسیلهٔ مأموران کمیتهٔ ضد خرابکاری دستگیر شد.

او همچنین همراه دیگر علمای مبارز خراسان در انتشار اعلامیه و بیانیه‌های افشاگرانه و ایراد سخنرانی در طول انقلاب شرکت داشت و در اعتراض به ممنوعیت ورود امام خمینی(ره)‌ به کشور همراه با علمای مشهد از ۹‌ بهمن‌ماه سال ۱۳۵۷ در حرم مطهر امام رضا(علیه السلام) متحصن شد. وی در طول مبارزه در مجموع شش بار دستگیر و زندانی شد.

مرحوم طبسی علوم حوزوی را در محضر اساتیدی چون ادیب نیشابوری میرزا جواد آقا تهرانی، آیت‌الله میلانی و شیخ هاشم قزوینی فرا گرفت و به یکی از طلبه‌های خوش‌فکر و مبلغان موفق در حوزه تبدیل شد. قدرت خطابه وی زبانزد همگان بود و آیت‌الله بروجردی وی را زبان حوزه خوانده بودند.

آیت الله واعظ طبسى در دوران تحصیل و تدریس خویش بر مبانى حضرت امام خمینى (ره) و بعضاً مرحوم آیت الله العظمى نائینى ، مرحوم آیت الله العظمى خویى و مرحوم آیت الله العظمى حکیم توجّه خاص داشتند و با حدود ۳۰ سال کار علمى دقیق و پیگیر، چندین دوره دروس منطق، اصول، معالم، قوانین، رسائل و کفایه را تدریس کردند.

 امام راحل (ره) در دیدار مرحوم طبسی با معظم له، درباره ایشان فرمودند: «من به شما از دو حیث ارادت دارم، بخاطر خودتان و به خاطر مرحوم والدتان، چه بسیار افرادى غیرمسلمان بودند که تحت تاثیر منطق و کلام مؤثر و پرجاذبه او به اسلام مشرف شدند و در کشورهاى عربى موقعیت ویژه‌اى داشت».

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با حکم امام راحل (ره) مرحوم طبسی سرپرست آستان قدس رضوی شدند و پس از مدتی کوتاهی حکم تولیت آستان قدس برای ایشان صادر شد:

 «بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

خدمت جناب مستطاب حجت ‏الاسلام آقای آقا شیخ عباس واعظ طبسی ـ دامت افاضاته

پس از اهدای سلام و تحیت، تا تعیین تولیت برای آستان مقدس حضرت ثامن‏ الائمه ـ صلوات‏ اللّه‏ و سلامه علیه و علی آبائه الطاهرین ـ جنابعالی برای سرپرستی آن آستان مقدس منصوب هستید. لازم است با کمال جدیت و به طور دقیق حفاظت از متعلقات آنجا خصوصاً کتابخانه و خزینه و محتویات ضریح مقدس و موقوفات و سایر آنچه مربوط است به آن آستان مقدس بفرمایید، و از حیف و میل و ضیاع اموال جلوگیری نمایید. حضرات خُدام محترم با جنابعالی در این امر لازم تشریک مساعی خواهند نمود. والسلام علیکم و رحمه‏اللّه‏.

۱۶ ربیع‏ الاول ۹۹ / ۲۵ بهمن ۵۷

روح‏ اللّه‏ الموسوی الخمینی»

 پس از رحلت آن بزرگوار، این حکم از سوى حضرت آیت الله العظمى خامنه‌اى رهبر معظم انقلاب اسلامى تأیید و تمدید شد.

ترور نافرجام

در ۲۹ بهمن ۱۳۶۱، دو تن از اعضای گروهک منافقین در فاصله دو خطبه نماز جمعه مشهد تلاش کردند تا آیت‌الله واعظ طبسی را ترور کنند اما این عملیات آنان توسط سپاه پاسداران خنثی شد. براساس گزارش کیهان، دو تن به نام‌های بابایی و میرنژاد با هوشیاری سپاه در انجام عملیات ترور ناکام ماندند.

این عالم ربانی علاوه بر خدمت در بارگاه مقدس رضوى، به عنوان نماینده ولی فقیه در استان‌های خراسان، در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبرى عضویت و ریاست حوزه علمیه خراسان را به عهده داشت. آفتاب ۸۰ سال مجاهدت علمی و سیاسی ایشان در روز ۱۴ اسفند ماه ۱۳۹۴ برای همیشه غروب کرد و یار امام و رهبری به امام راحل (ره) پیوست.