حضرت خضر(علیهالسلام) از پیامبرانی است که خداوند متعال در آیاتی از قرآن به وی اشاره کرده است. البته برخی نبوت ایشان را ردّ میکنند و او را به عنوان بندهای صالح معرفی میکنند و قائلند خداوند در قرآن از ایشان به عنوان عبد یاد کرده است و در لسان روایات نیز اینگونه دیده میشود.
مشهورترین آیات مربوط به خضر علیه السلام را میتوان در داستان موسی علیه السلام و خضر در سوره کهف دانست. زمانی که موسی علیه السلام با خضر نبی برخورد میکند، خداوند با واژه «عبد» از ایشان یاد میکند و میفرماید: «فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَهً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً؛ (موسی علیه السلام و یوشع) بنده اى از بندگان ما را یافتند که از جانب خود به او رحمتى عطا کرده و از نزد خود به دانشى آموخته بودیم.»
اما مهمترین مسألهای که درباره حضرت خضر علیه السلام وجود داشته و دارد، ماجرای طول عمر ایشان به واسطه نوشیدن از آب حیات بوده است. این مسأله باعث میشد مردم مدام به اهلبیت عصمت و طهارت علیهم السلام رجوع کنند و از چگونگی زنده بودن خضر علیه السلام سؤالاتی بپرسند. اما پاسخی که اهلبیت علیهم السلام به سؤالکنندگان میدادند، بیشتر ناظر بر فلسفه و علت زنده بودن خضر علیه السلام بود که همان مسأله مهدویت است هرچند درباره کیفیت نوشیدن ایشان از آب حیات روایاتی در تفاسیر شیعی دیده میشود.
سدیر صیرفى در حدیث مفصلى از حضرت صادق علیه السلام روایت میکند:
«اما طول عمر خضر، براى آن نبود که منصب نبوت به وى اعطا شود یا کتابى بر او نازل شود، یا دینش، دین انبیای پیش از خود را نسخ کند، یا داراى مقام امامت باشد که مردم پیروى او را لازم بدانند، یا به خاطر اطاعتى باشد که خداوند بر وى واجب کند بلکه چون در علم ازلى خداوند مقدار عمر قائم ما و طول غیبت او تقدیر شده بود و میدانست که بندگانش طول عمر او را انکار میکنند، از این رو عمر خضر را طولانى کرد تا در اثبات طول عمر قائم ما به وسیله آن استدلال شود و بدان وسیله ایراد دشمنان از میان برود و مردم را بر خدا حجّت و ایرادى نباشد.»
بر اساس این روایت علت طول عمر خضر علیه السلام جلوگیری از انکار طول عمر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بیان شده است.
همچنین در یک روایت دیگر حسن بن على بن فضال میگوید از امام هشتم شنیدم فرمود:
«خضر از آب حیات نوشید و زنده است و نمیمیرد تا دمیدن در صور او نزد ما مىآید و بر ما سلام مىدهد و صدایش را بشنویم و خودش را نبینیم و او هرجا نامبرده شود حاضر شود و هر کدام شما نام او را ببرد بر او سلام دهد. او هر سال در موسم حج حاضر شود و همه مناسک را بجا میآورد و در عرفه وقوف کند و بر دعاى مؤمنان آمین میگوید و خدا به واسطه او وحشت قائم ما را در حال غیبت بزداید و غربت و تنهاییاش را با وصلت او مرتفع سازد.»
متن حدیث:أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا ع یَقُولُ إِنَّ الْخَضِرَ ع شَرِبَ مِنْ مَاءِ الْحَیَاهِ فَهُوَ حَیٌّ لَا یَمُوتُ حَتَّى یُنْفَخَ فِی الصُّورِ وَ إِنَّهُ لَیَأْتِینَا فَیُسَلِّمُ فَنَسْمَعُ صَوْتَهُ وَ لَا نَرَى شَخْصَهُ وَ إِنَّهُ لَیَحْضُرُ حَیْثُ مَا ذُکِرَ فَمَنْ ذَکَرَهُ مِنْکُمْ فَلْیُسَلِّمْ عَلَیْهِ وَ إِنَّهُ لَیَحْضُرُ الْمَوْسِمَ کُلَّ سَنَهٍ فَیَقْضِی جَمِیعَ الْمَنَاسِکِ وَ یَقِفُ بِعَرَفَهَ فَیُؤَمِّنُ عَلَى دُعَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ سَیُؤْنِسُ اللَّهُ بِهِ وَحْشَهَ قَائِمِنَا فِی غَیْبَتِهِ وَ یَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُ.
هیات رزمندگان اسلام
منبع: (کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۳۳ ؛؛ الغیبه (للطوسی)کتاب الغیبه للحجه، ص۱۷۲)
بازدیدها: 296