پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
هیئت؛ سنگر هویت دینی در برابر کنسرتسازی و سکولاریسم فرهنگی
عاشورا در برابر اومانیسمِ خالی از روح، غدیر در برابر سکولاریسمِ بیهویت، و فرهنگ شهادت در برابر تسلیمشدگی مادی، مفاهیمی هستند که اگر درست فهم و تبیین شوند، میتوانند جامعه را زنده نگه دارند. این مضامین، زمانی اثرگذار خواهند بود که در «هیئت اندیشهورز» شکل بگیرند. و توسط مداحان، با زبان روز اما با حفظ اصالت، به مخاطب منتقل شوند.
هیئت، صرفاً یک مراسم احساسی یا جمعی برای گریه نیست؛ بلکه میراثی راهبردی از اهل بیت علیهمالسلام است که برای هدایت انسان در تاریکیهای زمان به ما سپرده شده است. اگر این شمع هدایت را با نورهای مصنوعی و هیجانیِ کنسرتگونه جایگزین کنیم. شاید فضایی پرشور بسازیم. اما هرگز راهی را که امام حسین علیهالسلام در کربلا گشود، ادامه نخواهیم داد.
احیای امر اهل بیت (ع) نیازمند مسئولیت فکری، هنری و معنوی است؛ نه صرفاً صدا، نوا و هیجان.
هیئت؛ واحد اجتماعی مؤثر، نه فقط یک مراسم مذهبی
در جامعه شیعی، هیئت یکی از چهار ستون اصلی شکلدهنده هویت دینی است؛ در کنار خانواده، مسجد و مدرسه. هدف عمیق این نهاد، «احیای امر اهل بیت (ع)» است؛ یعنی زنده نگهداشتن مکتب عاشورا در متن زندگی روزمره، نه محدود کردن آن به ایام خاص.
این احیا، همان حیاتی است که قرآن از آن یاد میکند:
«اللَّهُ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا» (حدید: 17)
خداوند نهتنها زمین، بلکه دلها و جوامع را نیز با حیات معنوی زنده میکند.
اما این حیات، زمانی تحقق مییابد که هیئت از سطح تشریفات و حاشیهها عبور کرده و در خدمت تعلیم، تربیت و آگاهیبخشی قرار گیرد. هم محتوا و هم قالب باید در مسیر اهل بیت (ع) باشد.
اگر مداحی بهگونهای اجرا شود که مخاطب احساس کند در یک کنسرت حضور دارد. یا اگر جذب جمعیت با ابزارهای غیردینی و هیجانات سطحی انجام شود، نتیجه چیزی جز سرگرمی و فاصله گرفتن از حقیقت نخواهد بود.
مداحی؛ ظرف انتقال معارف، نه ابزار سرگرمی
مداحی تنها وسیله ابراز اندوه نیست؛ بلکه ظرفی برای انتقال معارف اسلام است: از عدالت و مقاومت گرفته تا فداکاری، ولایت و هویت جمعی. این ظرف باید متناسب با محتوایش باشد. زیبایی ظاهری، زمانی ارزشمند است که در خدمت معنا قرار گیرد.
اینجاست که یک پرسش اساسی مطرح میشود:
آیا قالبهایی که امروز در برخی هیئتها استفاده میشود، واقعاً مورد رضایت اهل بیت علیهمالسلام است؟
آسیبهای پنهان مداحی و تهدید تغییر هویت هیئت
هیئتی که هویتساز است، طبیعی است که با دشمن مواجه شود. از همین رو، تلاش میشود این نهاد یا حذف شود یا از درون تغییر ماهیت دهد. این تغییر گاهی با بازتولید سبکهای نامناسب گذشته و گاهی با تقلید افراطی از الگوهای فرهنگی غربی اتفاق میافتد.
رهبر معظم انقلاب با صراحت هشدار دادهاند:
«این جور نباشد که برای اینکه این جوان خوشش بیاید، ما فلان آهنگ نامناسب را در شعر مدح یا مصیبت به کار ببریم.»
(بیانات در دیدار مداحان اهلبیت(ع)، ۳۰ بهمن ۱۴۰۰)
این مسئله، صرفاً سلیقهای نیست؛ بلکه یک بحران هویتی است. وقتی نورپردازی، صدا و نمایش بر تبیین معارف اهل بیت (ع) غلبه میکند، هیئت از «مکتب» به «صحنه نمایش» تبدیل میشود.
در کنار این، آسیبهای محتوایی نیز قابل توجهاند؛ از سکوت در برابر ظلم و مسائل جهان اسلام گرفته تا ارائه تصویری فردگرا و غیرمسئول از دین، یا تضعیف مفاهیم ولایت و عصمت.
هیئت یا کنسرت؟ مرز باریک اما حیاتی
کنسرتسازی مجالس مذهبی، یکی از جدیترین تهدیدهای فرهنگی امروز است. توجیه رایج این رویکرد، «جذب جوانان» عنوان میشود؛ اما حقیقت این است که ذائقه فرهنگی، ماندگارترین لایه هویت انسان است.
اگر نسل نوجوان و جوان، مداحی را با ریتمهای موسیقایی و حرکات نمایشی بشناسد، دیگر هرگز آن را بهعنوان یک تجربه معنوی عمیق درک نخواهد کرد.
رهبر انقلاب بهروشنی فرمودهاند:
«مداحی، موسیقی پاپ نیست.»
این جمله، یک خطکش هویتی است. حتی اگر برخی نغمات از نظر فقهی محل بحث باشند، از نظر اجتماعی و فرهنگی، موجب عادیسازی تفریحمحوری و تضعیف روحیه مقاومت میشوند. در حالی که فرهنگ عاشورا، فرهنگ بیداری و مسئولیت است، نه سرگرمی.
راهکار: هیئت اندیشهورز؛ کارخانه هوشمند معارف
راه نجات هیئت، بازگشت به «هیئت اندیشهورز» است؛ جایی که روحانی، مداح و شاعر پیش از هر مجلس، درباره محتوا گفتوگو میکنند و میپرسند:
«آیا این برنامه، واقعاً امر اهل بیت (ع) را احیا میکند؟»
مداحان بسیاری دارای صدای اثرگذار هستند، اما بدون پشتوانه معرفتی، این صدا بهتنهایی کافی نیست. این خلأ زمانی پر میشود که علما و فضلای حوزه، جزئی از فرآیند تولید محتوای هیئت باشند.
معارف عمیق دینی در حوزهها فراوان است؛ آنچه کم داریم، «ترجمه هنریِ متعهد» است؛ ترجمهای که بدون از دست دادن اصالت، پیام اهل بیت (ع) را برای نسل امروز قابل فهم و جذاب کند.
در این مسیر، تبلیغ دینی نباید صرفاً تدافعی باشد. هیئت باید فعالانه نشان دهد که مکتب اهل بیت (ع) چه ظرفیت عظیمی برای پاسخ به بحرانهای معنوی جهان معاصر دارد.
عاشورا در برابر اومانیسم بیروح، غدیر در برابر سکولاریسم بیهویت، و شهادت در برابر تسلیمطلبی مادی، پیامهایی هستند که اگر درست پرداخته شوند، هیئت را دوباره به قلب تپنده جامعه بازمیگردانند.
بازدیدها: 5
