ویژگیهای اخلاقی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

برخی از ویژگیهای اخلاقی نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم که بعضى از دانشمندان و فقها آنها را گرد آورده اند و از بعضى اخبار آنها را برگزیده اند.

• بردبارترین (۱)،
• شجاعترین (۲)،
• عادلترین (۳)،
• و پاکدامن ترین مردم بوده است. با هیچ زنى که او را در ملکیت خود نداشت و یا به همسرى خود درنیاورده بود و یا از خویشاوندان محرم او نبود، تماس نداشت.(۴)
• از همه مردم بخشنده تر بود، هیچ دینار و درهمى شب در نزد او نمى ماند و اگر وجهى زیاد مى آمد و کسى را پیدا نمى کرد که به او بدهد و شب ناگهان مى رسید به خانه نمى رفت تا آن را به نیازمندش مى رساند. ۵) و از آنچه خدا به او داده بود تنها به مقدار قوت سالانه خود از ساده ترین چیزى که در دسترس بود از خرما و جو برداشت مى کرد و بقیه آن را در راه خدا مى داد.(۶)
• کسى از او چیزى نمى خواست مگر این که به او مى داد.(۷) آنگاه به قوت سالانه خود مى پرداخت و از آن هم ایثار مى کرد، و چه بسا که خود پیش از پایان سال، اگر چیزى به او نمى رسید محتاج مى شد.(۸)
• به دست خویش کفشش را وصله مى زد و جامه اش را مى دوخت
• و در امور خانه به خانواده خود خدمت مى کرد(۹) و با همسران گوشت خرد مى کرد.(۱۰)
• از همه کس با حیاتر بود، به چهره کسى خیره نمى شد (۱۱)
• و دعوت آزاده و برده را مى پذیرفت.(۱۲)
• و هدیه را قبول مى کرد اگر چه یک جرعه شیر بود و در برابر آن هدیه مى داد.
• مال صدقه را نمى خورد.(۱۳)
• در پاسخ دادن به سخن کنیز و فرد تهى دست تکبر نمى ورزید.(۱۴)
• براى [خواست] پروردگار خشمگین مى شد، نه براى [خواست] خود.(۱۵)
• حق را اجرا مى کرد اگر چه به زیان خود یا اصحابش تمام مى شد.(۱۶)
• از طرف گروهى از مشرکین پیشنهاد کمک در مقابل گروه دیگرى از مشرکین به آن حضرت شد در حالى که او کم یاور بود و حتى به یک فرد نیازمند بود تا بر یارانش بیفزاید اما نپذیرفت و فرمود: ((من از مشرک کمک نمى طلبم .)) (۱۷)
• جنازه یکى از فضلاى اصحاب و نیکانشان که در بین یهودیان کشته شده بود پیدا شد، بر ایشان از راه ظلم وارد نشد و علاوه بر حق از آنها نخواست و صد شتر دیه پرداخت کرد در حالى که اصحاب آن حضرت به یک شتر نیازمند بودند تا باعث تقویت آنها شود،(۱۸)
• و از گرسنگى سنگ به شکم مبارکش مى بست،(۱۹)
• هر خوراکى را که حاضر بود میل مى کرد، درباره آنچه موجود بود نمى پرسید و آن را رد نمى کرد و از خوردن غذاى حلال خوددارى نمى فرمود. اگر خرمایى بدون نان به دستش ‍مى رسید میل مى کرد و اگر کبابى پیدا مى کرد مى خورد و اگر نان گندم یا جو موجود بود مى خورد و اگر حلوا و یا عسلى بود مى خورد و اگر شیر بدون نانى مى یافت به آن اکتفا مى کرد و اگر خربزه تازه اى بود، مى خورد.(۲۰)
• در وقت غذا خوردن تکیه نمى داد و روى سفره نمى نشست بلکه حوله اى زیر پاهایش مى انداخت.(۲۱)
• از نان گندم سه روز متوالى سیر نخورد تا به دیدار خدا شتافت و این اعمال را از باب ایثار و به خاطر کمک به دیگران مى کرد نه به دلیل فقر و نه به سبب بخل.(۲۲)
• دعوت به مهمانى را قبول مى کرد(۲۳)
• و به عیادت بیماران مى رفت، و تشییع جنازه مى کرد.(۲۴)
• در بین دشمنانش تنها و بدون پاسدار راه مى رفت،(۲۵)
• از همه مردم متواضع تر بود و از همه ساکت تر اما نه از راه کبر(۲۶)
• و سخنش رساتر از همه بود بدون کلام زاید(۲۷)
• و خوشروتر از همه مردم بود؛(۲۸)
• هیچ امرى از امور دنیا او را وحشت زده نمى ساخت.(۲۹)
• هر لباسى که ممکن بود مى پوشید؛ گاهى پارچه اى به دور خود مى پیچید و گاهى برد مخصوص یمنى و گاهى جبه پشمى، هر پوشیدنى اى را که از راه مباح در اختیار داشت مى پوشید.(۳۰)
• انگشترى اش نقره بود،(۳۱) که به انگشت کوچک دست راست و چپش مى کرد.(۳۲)
• بر پشت مرکب خود، برده و غیر برده را سوار مى کرد.(۳۳)
• بر هر چه ممکنش بود، از قبیل اسب، شتر، استر، شهبا و الاغ ، سوار مى شد
• و گاهى پیاده و با پاى برهنه بدون ردا و عمامه و کلاه راه مى رفت.
• از بیماران در دورترین نقطه شهر عبادت مى کرد.(۳۴)
• بوى خوش را دوست مى داشت و از بوهاى بد ناراحت مى شد.(۳۵)
• با تهیدستان همنشین و با مستمندان هم خوراک مى شد،(۳۶)
• و صاحبان فضیلت را براى اخلاق خوبشان گرامى مى داشت
• و با شرافتمندان به نیکوکارى برخورد مى کرد.(۳۷)
• با خویشاوندان صله رحم مى کرد بدون این که دیگران را بر ایشان مقدم بدارد.(۳۸)
• بر کسى ستم روا نمى داشت.(۳۹)
• هر که از او معذرت مى خواست، عذرش را مى پذیرفت.(۴۰)
• شوخى مى کرد ولى جز سخن حق نمى گفت.(۴۱)
• مى خندید اما نه با صداى بلند.(۴۲)
• بازى مباح و مجاز را مى دید و نهى نمى فرمود.(۴۳)
• کسى که با صداى بلند با آن حضرت صحبت مى کرد، تحمل مى فرمود.(۴۴)
• یک ماده شتر و گوسفندى داشت که خود و اعضاى خانواده اش از شیر آنها تغذیه مى کردند.(۴۵)
• غلامان و کنیزانى که داشت، از نظر خوراک و پوشاک بر آنها برترى نداشت،(۴۶)
• جز در کار خدایى و یا کارى که ناگزیر بر صلاح خودش بود، وقت را نمى گذراند.(۴۷)
• به باغهاى اصحابش تشریف مى برد.(۴۸)
• هیچ مستمندى را به سبب بى چیزى و درماندگى اش تحقیر نمى کرد، و هیچ شاهى را به سبب سلطنتش اهمیت نمى داد، براى هر دو، در پیشگاه خدا یک نوع دعا مى کرد.(۴۹)
• خداوند اخلاق خوب و سیاست کامل را در آن حضرت با وجود این که بى سواد بود جمع کرد،
• در مناطق کوهستانى و بیابانهاى خشک (۵۰)، گوسفند چرانى میکرد و در حالی که نه پدر داشت و نه مادر، بزرگ شد.

پس خداوند تمام اخلاق نیک و راه و رسم پسندیده و شرح حال گذشتگان و آیندگان، و آنچه را که باعث نجات و رستگارى در آخرت و غبطه در امر خیر و موفقیت در دنیا بود و با واجب و ترک امور زاید ارتباط داشت به آن حضرت آموخت.

خداوند ما را به اطلاعت از دستور او و پیروى از رفتار او، موفق بدارد. ((آمین رب العالمین))

بازدیدها: 164