آیت‌الله محمدعلی جاودان مطرح کرد: پیامدهای سوءِ تعصب جاهلی و قبیله‌ای در تاریخ اسلام

آیت‌الله جاودان گفت: در اصل اسلام تعصب قومی و قبیله‌ای جایگاهی نداشت. لذا پس از وفات حضرت رسول (ص)، اعراب مجدد به سنت جاهلی خود رجعت کرده. و متوسل به تعصبات قومی و قبیله‌ای شدند. از همین رو برخی از تاریخ‌نگارانِ اسلام معتقدند. اعراب پس از رحلت حضرت رسول (ص) باردیگر مرتد شدند.

 

به گزارش خبرنگار هیات رزمندگان اسلام؛ آیت‌الله محمدعلی جاودان، استاد حوزه علمیه پیرو سلسله مباحث اخلاقی خود، به تشریح ریشه انحرافات مسلمانان پیش از گرویدن به دین مبین اسلام‌ پرداخت:و در این راستا به عنصر اصلیِ آن، یعنی تعصبات قومی اشاره کرده و عنوان داشت:

در میان قبایل عرب، اصل اساسی در هر قبیله، تعصب به قبیله و قوم خود بود. در واقع برای فرد عرب، تعصب مانند رگ اصلی زندگی بود. از اینرو اگر فرد عربی از قبیله خود رانده یا طرد می‌شد. هر کس می‌توانست به مال و جان او تعرض کند. به تعبیر دیگر عرب بریده از قوم و قبیله خود، هیچکس نبود‏. و مانند فرد بدون شناسنامه در عصر ما فاقد هرگونه هویتی می‌شد. براین اساس شاکله جوامع بَدوی عرب، مبتنی بر تعصب به قوم و قبیله بود.

^{وی در ادامه ضمن تأکید بر این امر که هر آنچه ظلم در طول تاریخ بر اهل‌بیت(ع) روا شد، ریشه در همین تعصب جاهلی داشت، افزود:}

در جنگ بدر حضرت امیر (ع) همراه با حضرت حمزه (ع) ۴ نفر از بزرگان قریش و بنی‌امیه را کشتند. ۶۰ سال پس از این واقعه، وقتی پس از قائله کربلا، خاندان اباعبدالله (ع) به عنوان اسیر وارد شام شده. و به نزد یزید برده شدند. یزید گفت:

ایکاش بزرگان بدر که در جنگ با پدرانتان کشته شدند بودند. و می‌دیدند که من چگونه انتقام آنها را گرفتم. این عبارت یعنی بنی‌امیه به خونخواهی آن ۴  نفر پس از ۶۰ سال ۲۱ نفر از بنی‌هاشم را کشت. و به آن افتخار کرد. این امر ریشه در همان تعصب جاهلی داشت.

آیت‌الله جاودان با اشاره به این که غارت هم یکی دیگر از افتخارات عرب جاهلی بود بیان کرد:

یکی از راه‌های زندگی عرب بادیه‌نشین غارت بود. و تنها خاندان بنی‌هاشم از میان قبیله قریش بودند. که به این کار مبادرت نداشتن. در واقع اعتبار قریش به خاندان حضرت هاشم بود. که اجدادش به حضرت ابراهیم (ع می‌رسید.

بر این اساس هر گاه این قبیله دچار قحطی می‌شد. فرزندان حضرت هاشم ضمن دعا به درگاه الهی، با اعتبار خود مایحتاج قوم و قبیله را برطرف می‌کردند. از اینرو بنی هاشم برای قبیله قریش بها و قیمتی خاص داشت. که همین امر باعث حسادت قبایل دیگر شد.  بر همین اساس حضرت علی (ع) در جگ صفین از فرستادن افراد بنی‌هاشم به میدان پرهیز داشت. چون می‌دانست افراد حسود سایر قبایل مترصد فرصتی هستند. تا از فرزندان حضرت هاشم انتقام گیرند.

استاد اخلاق حوزه علمیه در ادامه به تشریح دوران خلافت حضرت علی (ع) و تفاوت آن دوران با سه خلیفه پیش از حضرت اشاره کرده و  عنوان داشت:

حضرت علی (ع) وقتی به خلافت رسید، فردی از بنی‌هاشم را به عنوان فرمانده بصره منصوب کرد. اما این انتصاب برخلاف سنت و روش خلایف پیشین، مبتنی بر تعصبات قومی و قبیله‌ای نبود. بلکه مبنای آن، شایستگی و توانایی و ظرفیت‌های آن فرد برای اداره بصره بود.

وی در بخشی از سخنانش ضمن اشاره به ماجرای ثقیفه تصریح کرد:

پیامبر (ص) به واسطه دین اسلام، بساط حسادت و تعصب قومی و قبیله‌ای را بر هم زد. اما پس از وفات ایشان، مجدد مسلمانان به تعصبات قومی و حسدورزیدن به سایر قبایل رجعت کرده. و لذا از روی حسادت به حضرت علی (ع) بخاطر تمام قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایش‏، به عقده‌گشایی پرداختند. لذا برخی از سران قبیله برای گرفتن بیعت از مولا (ع) در پشت خانه حضرت جمع شده. و آن جسارت‌ها (آتش زدن درب خانه و لگد زدن به درب نیم‌سوخته که حضرت زهرا (س) در پشت آن بود) رقم خورد.

^{آیت‌الله جاودان در پایان عرایض خود ضمن اشاره به مقام معنوی آیت‌الله مصباح و قیمتی بودن آن مرحوم در دفاع از اسلام و تشیع، به بیان چند پند و توصیه اخلاقی به نقل از آیت‌الله حق‌شناس اشاره و خاطرنشان کرد:گریه بر اهل‌بیت (ع) بدون توجه به نماز ارج و قیمتی نخواهد داشت.}

استاد اخلاق حوزه علمیه همچنین با اشاره به آثار و پیامدهای نامطلوب گناه تأکید کردند. با هر گناهی انسان آلوده می‌شود. (همانند کسی که نجاستی بر لباسش حادث شده باشد). و تا توبه نکند از آن آلودگی رهایی نخواهد داشت.

لذا آیت‌الله حق‌شناس همواره توصیه می‌کردند که برای پیشگیری از حوادث و بلایای شدید آینده (نظیر زلزله و ….)، افزون بر مراقبت و تهذیب، با عبارت ”غفرانک ربنا”،(همانند واژه العفو)، بسیار  استغفار کنید. که این کلام رحمت پروردگار را به همراه خواهد داشت. چرا که گناه کردن علاوه بر تأثیرات فردی، بر شهر و کشور و جامعه نیز اثر خواهد داشت.

ایشان همواره توصیه می‌کردند که برای رفع جمیع مشکلات علاوه بر استغفار، به ذکر یونسیه/ آیات ۸۷  و ۸۸ سوره انبیاء (لَّا إِلَهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَک إِنِّی کنتُ مِنَ الظَّالِمِین، فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّیْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ) نیز متوسل شوید. همان ذکری که حضرت یونس (ع) را از شکم ماهی نجات داد.

همچنین توصیه ایشان برای فرزنددارشدن نیز دعای حضرت زکریا (ع) در آیه ۸۹ سوره انبیاء ”رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَأَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ” بود. آنجا که زکریا (ع) خطاب به خداوند رحمان عرضه می‌دارد: بار الها، مرا یک تن و تنها وامگذار و به من فرزندی که وارث من باشد. عطا فرما که تو بهترین وارث اهل عالم هستی.

 

 

بازدیدها: 0