چرا فقط ایام محرم یاد آسیب‌شناسی عزاداری‌ها می‌افتیم؟

عمده ترین گرفتاری ما کج سلیقگی و بی هنری است. یک نمونه اش نهضت انتقاد از هیات و هیات داری است که هر سال محرم باب می شود و امسال مختصری هم پیشواز رفته ایم.

-یکی می گوید سینه زنی رشد فکری نمی دهد، آن بزرگوار دیگر می گوید در اسلام استقبال از محرم نداریم، آن دیگری واژه “پیرغلام” را نپسندیده است و آن یکی می گوید که نام عبدالحسین و عبدالعلی خطاست و آن یک هم به نحوه گفتن یازهرا و یاعلی انتقاد کرده است.

-غرض پاسخ دادن به این نقدها نیست. برخی شان درست و برخی شان از اساس باطل است و بارها بزرگان و اهل فن پاسخ داده اند. اما با فرض صحت، حرف مهمتری در میان است. در 3 بند اشاره می کنم.

یکم. زمان‌شناسی نقدهاست.

منکر آسیب در هیات ها نیستیم. مخالف نقد کردن هم نیستیم. اما با کدام منطق هرسال اول محرم یادمان می افتد که باید به آسیب هیات و هیات داری رسیدگی کرد؟ چرا بقیه سال ساکتیم؟

واقعا فکر می کنیم نقد این روزها باعث می شود آسیبی برطرف شود؟

مثال می زنم تا ماجرا روشنتر شود. شخصاً به دسته گل هائی که برای مجالس ختم خریده می شود، از حیث اسراف و اتراف انتقاد دارم. اما بدون تردید اگر روزی پدر یکی از دوستانم به رحمت خدا رود در مجلس ختم پدرش نسبت به اسراف گل های مقابل مسجد انتقاد نخواهم کرد.

و یا اگر به برخی کسری ها در کشور انتقاد داشته باشم، در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی از تعداد روستاهائی که هنوز برق ندارند و یا مدارس کپرنشین نخواهم نوشت.

اگر کسی چنین کرد کج سلیقه است. کج سلیقگی اثر حرف را کم یا معکوس می کند.

دوم. نقد دوم سبک ادبیات ماست. نقد هیات ظرافت های بسیاری می طلبد. هر نقدی هم نیاز به منبر عمومی ندارد. مثلا یکی از مهمترین روش ها برای اصلاح برخی آسیب ها کمک گرفتن از هیات دارها و مادحین است. تقابل با جوانی که در آستانه محرم همه هوش و حواسش عزاداری است کاملا بی اثر است.

-از طرفی این روزها بهترین زمان برای استفاده از پتانسیل هیات است. این سبک نقدها بهره برداری از این ظرفیت را تحت الشعاع قرار می دهد. هیات از تنها نهادهای مردمی انسان ساز و خروش آفرین است که قدرت انقلاب سازی دارد. زمان نشناسی و این ادبیات بی محابا و غیرهنرماندانه تنها یک پیام دارد و ان اینکه به اهمیت این دستگاه انسان سازی واقف نیستیم.

سوم. مهمتر از همه اهمیت نقدهائی است که صورت می گیرد. وقتی در آستانه محرم چنین نقدهائی روی منبرهای رسمی گفته می شود، یعنی از نگاه ما مهمترین آسیب هیات ها همین است. واقعن هیچ موضوع مهمتری جز تعبیر “پیرغلام” و نحوه عزاداری و سینه زدن ندیدیم؟ مثلا هیچ وقت فکر کردیم که چرا هیات های ما به سمت فاصله گرفتن از سیاست -به معنای غیر جناحی اش- پیش می رود؟ آسیبی به نام هیات سکولار را چطور فهمیدیم؟

-بیائید اجازه ندهیم جوان ما احساس کند که عده ای مسئولیت سازمانی شان تقابل با آنهاست؛ حداقل درباره هیات و هیاتداری بیشتر به ظرائف آن توجه کنیم.