چهل حدیث نورانی از امام جواد (ع)

چهل‌حدیث‌ازامام‌جوادع

۱. سفارشی به خوبان
قَالَ رَجُلٌ لَهُ أَوْصِنِی. قَالَ: وَتَقْبَلُ؟ قَالَ: نَعَمْ.
قَالَ: تَوَسَّدِ الصَّبْرَ وَ اعْتَنِقِ الْفَقْرَ وَ ارْفِضِ الشَّهَوَاتِ وَ خَالِفِ الْهَوَى.
وَاعْلَمْ أَنَّکَ لَنْ تَخْلُوَ مِنْ عَیْنِ اللهِ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ

مردی به حضرت جواد عرض کرد: مرا پندی ده. حضرت فرمود: آیا قبول میکنی؟ آن مرد گفت: آری.
حضرت فرمود به صبر و شکیبایی تکیه کن؛ فقر را دوست بدار خواهشهای نفس را دور افکن و با هوای نفس مخالفت کن. بدان تو هرگز از نظر خداوند پنهان نیستی؛ پس بنگر چگونه ای.

تحف العقول، ص ۴۷۸؛ بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۸؛ أعیان الشیعه، ج ۲، ص ۳۵ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۴۵ و ۳۴۶

۲. نیازهای حیاتی انسان
اَلْمُؤْمِنُ یَحْتَاجُ إِلى تَوْفِیقِ مِنَ اللَّهِ وَ وَاعِظُ مِنْ نَفْسِهِ و قَبُولٍ مِمَنْ
یَنْصَحُهُ.

انسان مؤمن همواره نیازمند توفیق و تایید الهی اندرز دهنده ای از درون خویش و پذیرش راهنمایی نصیحت کنندگان است.

تحف العقول، ص ۴۸۰؛ الحیاه، ج ۱، ص ۱۷۴؛ بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۸؛ أعیان الشیعه، ج ۲، ص ۳۶ و منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶

۳. ننگ دنیا و عذاب آخرت
قَالَ الْإِمَامُ الْجَوَادُ ع فِی جَوَابِ رَجُلٍ قَالَ لَهُ :«أُوصِنِی بِوَصِیَّهٍ جَامِعَهٍ مُخْتَصَرَه»
صُنْ نَفْسَکَ عَنْ عَارِ الْعَاجِلَهِ وَ نَارِ الْآجِلَهِ.

امام جواد ع در جواب شخصی که از او تقاضای نصیحت کامل و کوتاه کرده بود، فرمود:
خود را از ننگ و بدنامی دنیا و آتش عذاب آخرت حفظ کن.

إحقاق الحق، ج ۱۲، ص ۴۳۹ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۲۹

۴.ارکان توبه
یَعُودَ التَّوْبَهُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ:
نَدْمِ بِالْقَلْبِ وَ اسْتِغْفَارِ بِاللَّسَانِ وَ عَمَلٍ بِالْجَوَارِحِ وَ عَزْمِ أَنْ لَا یَعُودَ.

توبه دارای چهار رکن است :
پشیمانی قلبی استغفار ،زبانی عمل بدنی برای جبران
تصمیم به عدم تکرار گناه.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۵ و الحکم الزاهره، ج ۲، ص ٣٩٢

۵.در پنهان و آشکار
لا تَکُنْ وَلِیّاً لِلَّهِ فِى الْعَلَانِیَهِ، عَدُوّاً لَهُ فِى السّرِ.

دوست و بنده خدا در ظاهر و دشمن او در نهان مباش.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ الحکم الزاهره، ج ۱، ص۲۴۴ ، ۴؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶ و الأنوار البهیه، ص۱۳۳.

۶. اخلاص
أَفْضَلُ الْعِبَادَهِ الْإِخْلَاصُ.

بهترین عبادت، اخلاص در عمل است.

بحار الأنوار، ج ۷۰، ص ۲۴۹ و تنبیه الخواطر، ص۴۲۸

۷.کلید آرامش و آسایش
مَنْ وَیْقَ بِاللهِ أَرَاهُ السُّرُورَ وَ مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللَّهِ کَفَاهُ الْأُمُورَ.

هر کس به خدا تکیه کند خداوند متعال زندگی خوش برای او فراهم می آورد آن که توکل به خدا کند، خداوند در تمامی امور زندگی وی را کفایت و حمایت میکند.

زبده الاحادیث ص ۵۹؛ الفصول المهمه، ص ۲۷۳ و کشف الغمه، ج ۳، ص۱۹۱.

۸.ارزش خداخواهی
کَیْفَ یَضِیعُ مَنِ اللَّهُ کَافِلُهُ؟ وَ کَیْفَ یَنْجُو مَـنِ اللَّهُ طَالِبُهُ؟ وَ مَـنِ انْقَطَعَ إِلَى غَیْرِ اللَّهِ وَکَلَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ. مَنْ عَمِلَ عَلَى غَیْرِ عِلْمٍ مَا أَفْسَدَ أَکْثَرُ مِمَّا یُصْلِحُ.

کسی که خداوند ضامن و حامی اوست چگونه ضایع و تباه می شود؟
کسی که خداوند در پی گرفتاری او است چگونه نجات
می یابد؟
هر کس از خدا ببُرد و به سوی غیر او روی آورد خداوند او را به همان وا می گذارد.
هرکس کاری را جاهلانه انجام دهد خرابکاری او بیشتر از اصلاح او خواهد بود.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۳؛ أعیان الشیعه، ج ۲، ص ۳۶؛ منتهی الآمال، ج ۲، ۳۸۶؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۲۲۳؛ الفصول المهمه، ص ۲۷۲ و الأنوار البهیه، ص ۱۳۳.

۹ . نردبان سعادت
القِقَهُ بِاللهِ ثَمَنْ لِکُلِّ غَالٍ وَسُلَّمُ إِلى کُلِّ عَالٍ.

اعتماد و توکل به خداوند بهای هر چیز گران و نردبان رسیدن به همه چیز عالی و رفیع است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶؛ الأنوار البهیه، ص ۱۳۳ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۴.

۱۰. عامل محدودیت
مَنِ اسْتَغْنَى بِاللَّهِ افْتَقَرَ النَّاسُ إِلَیْهِ وَ مَنِ اتَّقَى اللَّهَ أَحَبَهُ النَّاسُ وَإِنْ کَرِهوا.

هرکس بی نیازی خویش را از خداوند خواهد مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی داشته باشد، محبوب مردم گردد هرچند آنان نخواهند.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۲ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۲۹

۱۱. سزای امید به گناهکار
مَنْ أَمَلَ فَاجِراً کَانَ أَدْنَى عُقُوبَتِهِ الْحِرْمَانَ.

هر که به گنهکار امید داشته باشد کمترین عذاب او نرسیدن به آرزوهایش و محرومیت از فضل خدا است.

الفصول المهمه، ص ۲۷۵ و موسوعه الإمام الجواد ع ،ص ۳۴۷

۱۲. فواید دعا و شکر
مَنْ أُعْطِیَ الدُّعَاءَ لَمْ یُحْرَمِ الْإِجَابَهَ وَ مَنْ أُعْطِیَ الشُّکْرَ لَمْ یُمْنَعِ الزَّیَادَهَ . ۱

«وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَکُمْ.»۲

آنکه توفیق دعا نصیبش شود، اجابت از او منع نگردد و آنکس که توفیق شکرگزاری ،یابد از فراوانی رزق محروم نگردد. «آنگاه که پروردگارتان اعلام کرد قسم میخورم اگر سپاس گزارید نعمتهای شما را فراوان خواهم کرد.»

۱. بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۴۸.
۲.سوره ی إبراهیم (۱۴)، آیه: ۷.

۱۳. ارزش تقوا در زندگی
إِنَّ اللَّهَ عَزَیَجَلُ یَقِی بِالتَّقْوَى عَنِ العَبْدِ مَا عَزَبَ عَنْهُ عَقْلُهُ، وَیُجْلِی بِالتَّقْوى عَنْهُ عَمَاهُ و جَهْلَهُ، وَ بِالتَّقْوى نَجى نُوحٌ ومَنْ مَعَهُ فِی السَّفِینَهِ، وَ صَالِحُ وَمَنْ مَعَهُ مِنَ الصَّاعِقَهِ.

خداوند متعال انسان را به واسطه تقوا از حوادثی که عقلش نجات از آن را بعید میپندارد حفظ میکند و به سبب تقوا آنچه را که نمیبیند و نسبت به آن ناآگاه است آگاه میکند. با تقوا نـوح و همراهان او در کشتی از طوفان – نجات یافتند و همچنین صالح
و یارانش از صاعقه در امان ماندند.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۹ و أقوال الائمه ، ج ۳، ص ۲۶.

۱۴ عوامل جلب محبت
ثَلَاثُ خِصَالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبهُ:
الإنصافُ فِی الْمُعَاشَرَهِ، وَالْمُوَاسَاهُ فِی الشَّدَّهِ، وَالْاِنْطِوَاءُ وَالرَّجُوعُ إلى قَلْبٍ سَلِیمٍ.

سه خصلت باعث جلب محبت میشود:
انصاف داشتن در معاشرت با دیگران یاری رساندن به مردم و سختیها، و دارا بودن قلبی پاک و بی آلایش.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۳، ص ۱۹۶؛ المواعظ العددیه، ص ۱۸۲؛ الفصول المهمه،ص ۲۷۴ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۶۲

۱۵. موجبات سعادت و کامیابی
ثَلَاثُ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوَانَ اللَّهِ؛ کَثْرَهُ الاِسْتَغْفَارِ وَلِینَ الْجَانِبِ وَکَثْرَهُ الصَّدَقَهِ.
وَثَلَاثُ مَنْ کُنْ فِیهِ لَمْ یَنْدَمْ
تَرْکُ الْعَجَلَهِ وَالْمَشْوَرَهُ وَالتَّوَکُل عِنْدَ الْعَزْمِ.

سه چیز انسان را به خشنودی خدا میرساند استغفار زیاد نرم خویی و بسیار صدقه دادن و سه خصلت پشیمانی در پی ندارد: عجله نکردن مشورت کردن و توکل به خدا در هنگام اراده ی عمل.

الفصول المهمه، ص ۲۷۴ و موسوعه الإمام الجواد، ص ۲، ص ۳۷۸

۱۶ . اعمال نیکان
ثَلَاثُ مِنْ عَمَلِ الْأَبْرَارِ: إِقَامَهُ الْفَرائِضِ، وَاجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ اختِرَاسُ مِنَ الْغَفْلَهِ فِی الدِّینِ.

سه چیز از اعمال نیکان است انجام واجبات، دوری از محرمات و پرهیز از غفلت و بی توجهی به امور دینی.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۵ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۷۸

۱۷ . ابزار عمل
أَرْبَعُ خِصَالٍ تُعِینُ الْمَرْءَ عَلَى الْعَمَلِ : الصَّحَهِ وَالْغِنى وَالْعِلْمِ وَ التوفیق.

چهار چیز انسان را در انجام عمل یاری میکند: سلامتی
بی نیازی دانش و لطف الهی.

الفصول المهمه، ص ۲۷۳ و کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۱.

۱۸ کمال ایمان
أَرْبَعُ مَنْ کُنَّ فِیهِ اسْتَکْمَلَ الْإِیمَانَ: مَنْ أَعْطَى لِلَّهِ وَ مَنَعَ فِی اللَّهِ وَ أَحَبَّ لِلَّهِ وَأَبْغَضَ لِلَّهِ

اگر کسی دارای چهار چیز باشد ایمان او کامل است. بخشیدن و نبخشیدن ،او دوستی و دشمنی او برای خدا باشد.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۵ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۷۸

۱۹ علائم قوت ایمان
لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقِیقَهَ الْإِیمَانِ حَتَّى یُؤْثِرَ دِینَهُ عَلَى شَهْوَتِهِ، وَ لَنْ یَهْلِکَ حَتَّى یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دِینِهِ.

ایمان انسان هرگز به کمال نمیرسد مگر اینکه دینش را بر هوای نفس خود ترجیح دهد و هرگز انسان هلاک نمیشود مگر این که هوای نفس خویش را بر دین خود ترجیح دهد.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۴

۲۰ توجه و ذکر درونی
الْقَصْدُ إِلَى اللهِ بِالْقُلُوبِ، أَبْلَغُ مِنْ إِنْعَابِ الْجَوَارِحِ بِالْأَعْمَالِ.

روی آوردن به خدا با قلب مؤثرتر از اعمال ظاهری و به سختی انداختن جسم است.

الفصول المهمه، ص ۲۷۲؛ منتهى الآمال، ج ۲، ص ۳۸۷؛ الأنوار البهیه، ص ۱۳۳و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۴

۲۱. سرانجام عجله آرزوی غیرواقعی و مهربانی
لَا تُعَاجِلُوا الْأَمْرَ قَبْلَ بُلُوغِهِ فَتَنْدَمُوا وَلَا یَطُولَنَّ عَلَیْکُمُ الْأَمَدُ فَتَقْسُوَ قُلُوبُکُمْ وَارْحَمُوا ضُعَفَاءَکُمْ وَأَطْلُبُوا مِنَ اللَّهِ الرَّحْمَهَ بِالرَّحْمَهِ فِیهِمْ.

در هیچ کاری قبل از رسیدن آن شتاب مکنید تا پشیمان نشوید. برای خود عمری طولانی نپندارید تا قلبهای شما شقی نشود و با ناتوانان و مستمندان مهربانی کنید و با این مهربانی از خداوند طلب لطف و مرحمت کنید.

الفصول المهمه، ص ۲۲۵ و کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۷

۲۲. دین، علم، سکوت
الدِّینُ عِزَّ وَ الْعِلْمُ کَنز وَ الصّمْتُ نُور.
دین شرف، علم گنج و سکوت نور است.

الفصول المهمه، ص ۲۷۳ و کشف الغمّه، ج ۳، ص ۱۹۱ و زبده الأحادیث، ص ۵۹.

۲۳. بنیان دین
اَلصَّلَاهُ عَمُودُ الدِّینِ، مَثَلُهَا کَمَثَلِ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ، إِذَا ثَبَتَ یَثْبُتُ الْأَوْتَادُ وَالْأَطْنَابُ، وَإِذَا مَالَ الْعَمُودُ وَ انْکَسَرَ، لَمْ یَثْبُتْ وَتَدَّ وَلَا طَنْبُ.

نماز ستون دین است و همانند ستون خیمه است که اگر برقرار باشد میخها و طنابهای آن پابرجاست و اگر واژگون و شکسته شود میخ و طنابی بر پا نمیماند.

المحاسن، ج ۱، ص ۱۱۶؛ بحار الأنوار، ج ۸۲، ص ۱ ص ۲۱۸؛ الکافی، ج ۳، ص ۶۶۶ و تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۲۳۸

۲۴. عزّت مؤمن
عِرُ الْمُؤْمِنِ فِی غِنَاهُ عَنِ النَّاسِ.

عزّت و عظمت انسان مؤمن در بی نیازی او از مردم است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ الحکم الزاهره، ج ۱، ص ۳۲۰؛ الأنوار البهیه ص ۱۳۳ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۷۵

۲۵. شرافت در چیست؟
الشَّرِیفُ کُلُّ الشَّرِیفِ مَنْ شَرَفَهُ عِلْمُهُ، وَالسُّودَدُ کُلُّ السَّوْدَدِ لِمَنِ اتَّقَى اللهَ رَبَّهُ، وَ الْکَرِیمُ مَنْ أَکْرَمَ عَنْ ذُلَّ النَّارِ وَجْهَهُ.

شرافت انسانی کامل است که دانشش به او شرافت داده باشد و بزرگواری کامل از آن کسی که تقوای الهی پیشه کرده است و کرامت انسانها آن گاه کامل شود که روی خویش را از ذلت و خواری سقوط در آتش جهنم حفظ کنند.

الفصول المهمه، ص ۲۷۵؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۷ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۴۲

۲۶.از کوزه برون همان تراود که در اوست
النَّاسُ أَشْکَالُ وَکُلٌّ یَعْمَلُ عَلَى شَاکِلَتِهِ، وَالنَّاسُ إِخْوَانُ، فَمَنْ کَانَتْ أُخْوَتُهُ فِی غَیْرِ ذَاتِ اللَّهِ فَإِنَّهَا تَعُودُ عَدَاوَهً ۚ ۱ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزوجَلُ :
«الْأَخِلَّاءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِینَ»۲

مردم با هم متفاوتند و هرکس مطابق شخصیت خاص خود عمل میکند مردم برادر هم هستند ولی اگر کسی پیوند برادری اش با دیگران خدایی نباشد این برادری به دشمنی کشیده می شود و این همان سخن خداوند متعال است که می فرماید:
در قیامت بعضی از دوستان با بعضی دیگر دشمن خواهند شد مگر دوستان متقی».

۱.الفصول المهمه، ص ۲۷۴ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۵۲
۲. سوره ی الزخرف آیه: ۶۷.

۲۷. زیان هم نشینی شرور
إِیَّاکَ وَ مُصَاحَبَهَ الشَّرِیرِ فَإِنَّهُ کَالسِّیْفِ یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَیَقْبَحُ أَثَرُهُ

از هم نشینی انسان شرور بپرهیز؛ زیرا او همچون شمشیر دارای ظاهری زیبا و عملی ناپسند است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۴؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳۸۶؛ مجمع الأحادیث،ج ۳، ص ۳۶۶ و الأنوار البهیه، ص۱۳۳

۲۸ اسب شهوت
رَاکِبُ الشَّهَوَاتِ لا تُقَالُ عَشْرَتُهُ.

لغزشهای کسی که سوار بر اسب شهوت است جبران نشود.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۴؛ الأنوار البهیه، ص ۱۳۳ و موسوعه الإمام الجواد ج ۲، ص ۳۴۶

۲۹. سزای هواپرستی
مَنْ أَطَاعَ هَوَاهُ أَعْطَى عَدُوهُ مُنَاهُ.

آن که پیرو هوای نفس خویش ،باشد، آرزوهای دشمن خود را برآورده می کند.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۴؛ الأنوار البهیه، ص ۱۳۳ و منتهی الآمال، ج ۲،ص ۳۸۷

۳۰. صبر و ظفر
مَنْ رَکِبَ مَرْکَبَ الصَّبْرِ، اهْتَدَى إِلى مِضْمَارِ النَّصْرِ.

هرکس بر مرکب بردباری ســوار شود، به میدان پیروزی رهنمون می گردد.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۱ و موسوعه الإمام الجواد،ج ۲، ص۳۸۱

۳۱ فساد و صلاح اخلاق
نَسَادُ الْأَخْلَاقِ بِمُعَاشَرَهِ السُّفَهَاءِ وَصَلَاحُ الْأَخْلَاقِ بِمُنَافَسَهِ الْعُقَلَاءِ.

فساد اخلاق با همنشینی بیخردان پدید می آید و سلامت آن با هم نشینی با خردمندان به دست می آید.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۶ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۵۲

۳۲. صبر زیبا
قَالَ الْإِمَامُ جَوَادُ حِیْنَ سُئِلَ عَنِ الصَّبْرِ الْجَمِیلِ :
شَیْءٌ لَا شَکُوى فِیهِ.
ثُمَّ قَالَ : وَمَا فِی شَکْوى مِنَ الْفَرَجا فَإِنَّمَا هُوَ یَحْزُنُ صَدِیقَکَ وَ یُفْرِحُ عَدُوَّک

حضرت امام جواد در جواب از معنای «صبر جمیل» فرمود:
چیزی است که هیچ گونه شکایتی [از حوادث] با آن نباشد.
سپس فرمود: آیا با گله و شکایت چیزی به دست می آید؟
تنها دوستانت را غمگین و دشمنانت را شادمان میکند.

بحار الأنوار، ج ۷۱، ص ۹۲

۳۳. عجله عامل تباهی
إِظْهَارُ الشَّیْءِ قَبْلَ أَنْ یَسْتَحْکِمَ مَفْسَدَهٌ لَهُ.

بیان چیزی قبل از کامل شدن ،آن باعث تباهی آن می شود.

بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۷۱ و تحف العقول، ص ۴۷۰

۳۴. قتلگاه انسان
مَقْتَلُ الرَّجُل بَیْنَ فَکَیْهِ.

قتلگاه انسان میان دو فک اوست.

الفصول المهمه، ص ۲۷۴

۳۵ . سکوت جاهل
لَوْ سَکَتَ الْجَاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النَّاسُ.

اگر نادان خاموش بود هرگز در بین مردم اختلاف ایجاد نمی شد.

کشف الغمه، ج ۳، ص ۱۹۵ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۵۷

۳۶ آشکاری اسرار در گذشته ایام
الْأَیَّامُ تَهْتِکُ لَکَ الْأَمْرَ عَنِ الْأَسْرَارِ الْکَامِنَهِ.

گذشت روزگار حقایق و اسرار پنهان را برایت آشکار میکند.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵؛ أقوال الأئمه، ج ۴، ص ۱۴۲ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۵.

۳۷. شریک ظلم
الْعَامِلُ بِالظُّلْمِ وَالْمُعِینُ عَلَیْهِ وَ الرَاضِی شُرَکَاءُ.

ستمکار و همکار او و شخص راضی به آن ،ستم هر .
شریک در آن ستم هستند.

الفصول المهمه، ص ۲۷۴ و کشف الغمه، ج ۳، ص۱۹۴

۳۸. زیان ناسپاسی نعمت
نِعْمَهٌ لَا تُشْکَرُ کَسَیِّئَهٍ لَا تُغْفَرُ

نعمتی که سپاس بر آن گذارده نشود همچون گناهی است که بخشوده نشده است.

بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۵ و موسوعه الإمام الجواد، ج ۲، ص ۳۳۸

۳۹. ارزش عالمان دینی
قَالَ الْإِمَامُ الْجَوَادُ لِسَعْدِ الْخَیْرِ:
إِنَّ اللهَ عَهَمکَ جَعَلَ فِی کُلَّ مِنَ الرُّسُلِ بَقَایَا مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ، یَدْعُونَ مَنْ ضَلَّ إِلَى الْهُدَى وَیَصْبِرُونَ مَعَهُمْ عَلَى الْأَذى، یُجِیبُونَ دَاعِیَ اللَّهِ وَیَدْعُونَ إِلَى اللَّهِ، فَأَبْصَرُهُمْ – رَحِمَکَ اللهُ – فَإِنَّهُمْ فِی مَنْزِلَهٍ رَفِیعَهٍ وَإِنْ أَصَابَتْهُمْ فِی الدُّنْیَا وَضِیعَه إِنَّهُمْ یَحْیَوْنَ بِکِتَابِ اللهِ الْمُؤْتَى وَیَنْصُرُونَ بِنُورِ اللَّهِ مِنَ الْعَمى کُمْ مِنْ قَتِیلِ لِإِبْلِیسَ قَدْ أَحْیَوْهُ وَ کَمْ مِنْ تَائِهِ ضَالٍ قَدْ هَدَوْهُ، یَبْذُلُونَ دِمَاءَهُمْ دُونَ هَلَکَهِ الْعِبَادِ وَ مَا أَحْسَنَ أَثَرَهُمْ عَلَى الْعِبَادِ وَأَقْبَحَ آثَارَ الْعِبَادِ عَلَیْهِمْ.

حضرت امام جواد ع خطاب به سعد خیر یکی از اصحاب خود فرمود:
خداوند متعال در زمان هر از پیامبری، رهروانی از اهل دانش قرار داده است که گمراهان را به سوی خدا هدایت دعوت می کنند آنان آزار و اذیت میبینند و بر آن بردباری پیشه میکنند؛ به پیامبران دین خدا جواب مثبت میدهند و خود نیز مردم را به دین خدا دعوت میکنند و آنان را آگاه می سازد. ای سعد خیر! خداوند تو را رحمت کند؛ آنان دارای مقام و منزلت بلندی
هستند؛ هر چند در دنیا گرفتار مشکلات میشوند.
آنان بر اساس کتابی که خداوند برای مردم فرستاده است زندگی میکنند و به نور خداوندی از کوردلی نجات یافته و بینـامی شوند.
آنان چه بسیار کشته شدگان ابلیس را حیات مجدد بخشیده و چه بسیار گمراهانی را که هدایت میکنند. خون خویش را میدهند تا دیگران هلاک نشوند چقدر آنان با بنده های خدا نیکو رفتارند در حالی که چقدر بندگان خدا با آنان بدرفتارند.

الکافی، ج ۸، ص ۵۶ و بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۶۳

۴۰ امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یاوران او
قَالَ الْإِمَامُ الْجَوَادُ فِی جَوَابِ عَبْدِ الْعَظِیمِ الْحَسَنِیِّ حِینَ قَالَ: إِنِّى لَأَرْجُو أَنْ تَکُونَ الْقَائِمَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَعَدْلاً کَما مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.
فَقَالَ : یَا أَبَا الْقَاسِمِ مَا مِنَا إِلا وَ هُوَ قائِمُ بِأَمْرِ اللَّهِ عَلَیْکَ وَ هَادٍ إِلَى اللَّهِ، وَلکِنَّ الْقَائِمَ الَّذِی یُطَهِّرُ اللَّهُ عَزوجَلَ بِهِ الْأَرْضَ مِنْ أَهْلِ الْکُفْرِ وَالْجُحُودِ، وَ یَمْلَأُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً، هُوَ الَّذِی تُخْفَى عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ یَغِیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ وَ یَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ وَ هُوَ سَمِیُّ رَسُولِ اللهِ وَ کَنیُّهُ.
وَ هُوَ الَّذِی تُطوى لَهُ الْأَرْضُ وَ یَذِلُّ لَهُ کُلُّ صَعْبٍ وَیَجْتَمِعُ إِلَیْهِ مِنْ أَصْحَابِهِ عِدَّهُ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثَمِأَهٍ وَ ثَلَثَهَ عَشَرَ رَجُلاً مِنْ أَقَاضِی الْأَرْضِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَوجَلُ :
«أَیْنَمَا تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلَّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»۱
فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدَّهُ مِنْ أَهْلِ الْإِحْلَاصِ، أَظْهَرَ اللَّهُ أَمْرَهُ، فَإِذَا کَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشْرَهُ آلافِ رَجُلٍ، خَرَجَ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزوجَلُ فَلَا یَزَالُ یَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللهِ حَتَّى یَرْضَى اللهُ .
قَالَ عَبْدُ الْعَظِیمِ: فَقُلْتُ لَهُ: یَا سَیِّدِی وَ کَیْفَ یَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلَیْجَکَ قَدْ رَضِیَ؟ قَالَ یُلْقِی فِی قَلْبِهِ الرَّحْمَهُ، فَإِذَا دَخَلَ الْمَدِینَهَ أَخْرَجَ اللَّاتَ وَ الْعُرَى فَأَحْرَقَهُمَا.۲

حضرت عبدالعظیم حسنی به امام جواد عرض کرد: امیدوارم قائم آل محمد ص(عجل الله تعالی فرجه الشریف)شما باشید؛ همانکه خداوند به دست او بر کافران و منکران زمین پیروز میشود و آن را پر از عدل و داد میکند همان طور که پر از ظلم و جور شده است.
حضرت فرمود: همه ما به پاکننده ی فرمان خدا و راهنما به دین خداییم لکن آن به پا کننده ای که خداوند به دست او زمین را از کافران و منکران پاک میگرداند و سراسر آن عدل و داد میکند او کسی است که ولادتش بر مردم پوشیده می ماند؛ او از نظر مردم غایب خواهد بود؛ بردن نام او حرام است؛ هم نام و هم کنیه ی پیامبر خدا می باشد. دارای
او کسی است که زمین برای او در هم پیچیده میشود و سختی در برابر او آسان میگردد. مردانی به تعداد جهادگران جنگ بدر-که سیصد و سیزده نفر بوده اندـ از دورترین نقاط زمین به سوی او روی می آورند؛ چرا که خداوند متعال در قرآن می فرماید:
«در هر جا باشید خداوند شما را در یک جا جمع میکند. او بر همه چیز قادر است.»
آنگاه که این افراد با اخلاص در کنار قائم آل محمد ص(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اجتماع کنند،خداوند برنامه ی آن حضرت را آشکار و ظاهر می سازد و در آن هنگام که لشکر ایشان کامل شده و به ده هزار مرد جنگی میرسد، آن حضرت به اذن خداوند قیام میکند و دشمنان خدا را میکشد تا خداوند متعال خشنود گردد.
عبدالعظیم از حضرت امام جواد و پرسید : ای مولای من ! چگونه امام میداند که خدا دیگر از جهاد با دشمنان خشنود شده من و جهاد دیگر کافی است؟

حضرت جواب داد آنگاه که حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در قلب خود احساس رحمت کند سپس هنگامی که ایشان وارد شهر مدینه می شود، بتهای لات و عُزّی را از قبر بیرون آورده و هر دو را به آتش میکشد.

۱ سوره البقره آیه: ۱۴۸.
۲. مکیال المکارم، ج ۱، ص ۱۲۷ و کمال الدین، ج ۲، ص۳۷۷

بازدیدها: 0