در این نوشتار به دنبال منظرهایی هستیم که امام خمینی (رحمۀ الله علیه) به مقولۀ مهدویت و امر ظهور داشتند؛ و جایگاه انقلاب اسلامی ایران در این برهۀ از زمان و ارتباط آن با موضوع مهدویت را مورد بررسی قرار دهیم. امام خمینی (رحمۀ الله علیه) توانستند موضوع مهدویت را از یک بحث اعتقادی – کلامی محض که در طول دوران غیبت، علماء شیعه به آن میپرداختند خارج کند و به عرصههای سیاسی و اجتماعی وارد سازد و با تحقق انقلاب اسلامی ایران آن را مقدمهای برای انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) قرار دهد؛ پس این مقدمه نشان دهندۀ آن است که سخنان امام (رحمۀ الله علیه) با آموزه های مهدویت بسیار همخوانی دارد.
ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) آرمان تمام انبیای الهی
تمام انبیاء الهی قبل از اینکه به دنیا بیایند خداوند در عالم ذر از آنها عهد و میثاق گرفته است که برای اهلبیت (علیهمالسلام) ایمان بیاورند و در دنیا این بزرگواران را نصرت کنند. و برای همین عزم پنج رسول اولواالعزم در قبال مهدی (علیهالسلام) ثبت شده است و اگر چه در حیات دنیایی خودشان به این امر موفق نشدند، اما در زمان ظهور و در یوم الله رجعت خداوند تمام انبیاء الهی را رجعت خواهد داد تا به عهد خودشان عمل کنند. و ما همین مفهوم را به تصریح در کلام امام خمینی (رحمۀ الله علیه) میبینیم؛ در صحیفۀ نور امام (رحمۀ الله علیه) آمده است:
«در زمان ظهور مهدی موعود (سلام الله علیه) که خداوند ذخیره کرده است او را از باب اینکه هیچ کس در اولین و آخرین، این قدرت برایش نبوده است و فقط برای حضرت مهدی موعود بوده است که تمام عالم را، عدالت را در تمام عالم گسترش بدهد و آن چیزی که انبیاء موفق نشدند به آن با اینکه برای آن خدمت آمده بودند، خدای تبارک و تعالی ایشان را ذخیره کرده است که همان معنایی که همه انبیاء آرزو داشتند، لکن موانع اسباب این شد که نتوانستند اجرا بکنند و همه اولیاء آرزو داشتند و موفق نشدند که اجرا بکنند، به دست این بزرگوار اجرا بشود.»
«چه مبارک است میلاد بزرگ شخصیتی که برپا کنندۀ عدالتی است که بعثت انبیاء (علیهمالسلام) برای آن بود… چه مسعود و مبارک است روزی که جهان از دغلبازی ها و فتنه انگیزیها پاک شود و حکومت عدل الهی بر سراسر گیتی گسترش یابد … و آنچه غایت بعثت انبیاء (علیهمصلواةالله) و حامیان اولیاء (علیهمالسلام) بوده تحقق یابد و برکات حق تعالی بر زمین نازل شود.»
«من امیدوارم که خدای تبارک و تعالی به ما توفیق بدهد که ما بتوانیم به این مقصدی که مقصد انبیاست برسیم و ما إن شاءالله با هم باشیم و این قافله را با هم به منزل برسانیم و این امانت را به صاحب امانت رد کنیم.»
تولد حضرت مهدی (علیهالسلام) بزرگترین عید برای تمام بشر
امام خمینی (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«اگر مهدی موعود هم مثل سایر اولیاء به جوار رحمت حق می رفتند، دیگر در بشر کسی نبوده است که این اجراء عدالت را بکند، نمیتوانسته و این یک موجودی است که ذخیره شده است برای یک همچو مطلبی و لهذا به این معنا عید مولود حضرت صاحب ارواحنا له الفداه بزرگترین عید برای مسلمین است و بزرگترین عید برای بشر است نه برای مسلمین. اگر عید ولادت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلم) بزرگترین عید است برای مسلمین، از باب اینکه موفق به توسعه آن چیزهایی که میخواست توسعه بدهد نشد، چون حضرت صاحب (سلام الله علیه) این معنا را اجرا خواهد کرد و در تمام عالم زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد به همه مراتب عدالت، به همه مراتب دادخواهی، باید ما بگوئیم که عید شعبان، عید تولد حضرت مهدی (سلام الله علیه) بزرگترین عید است برای تمام بشر…»
انقلاب اسلامی ایران، زمینهساز ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)
امام خمینی (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«… این طور نیست که حالا که ما منتظر ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) هستیم، پس دیگر بنشینیم در خانه هایمان، تسبیح را دست بگیریم و بگوییم عجل علی فرجه. عجل، با کار شما باید تعجیل بشود، شما باید زمینه را فراهم کنید برای آمدن او. و فراهم کردن اینکه مسلمین را با هم مجتمع کنید، همه با هم بشوید، إنشاءالله ظهور می کند ایشان.»
انقلاب اسلامی ایران مقدمۀ انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)
حضرت امام (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«امیدواریم که این انقلاب یک انقلاب جهانی بشود و مقدمه برای ظهور حضرت بقیه الله ارواحنا لهالفداه باشد.»
«امیدوارم اسلام به دست شما منتشر شود تا مقدمه ای شود برای ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، امیدوارم موفق و مؤید باشید.»
«انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمداری حضرت حجت ارواحنا لهالفداه است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد.»
«إنشاءالله اسلام را به آن طور که هست، در این مملکت پیاده کنیم و مسلمین جهان نیز اسلام را در ممالک خودشان پیاده کنند و در دنیا، دنیای اسلام باشد و زور و ظلم و جور از دنیا بر طرف بشود و مقدمه باشد برای ظهور ولی عصر ارواحنا لهالفداه.»
«بار الها! تو عنایت فرمودی که خرداد خونین عصر طاغوت به خرداد حکومت اسلامی در کشور ولی الله الاعظم ارواحنا لمقدمهالفداه تحول یابد. ما عاجزانه از مقام مقدس تو می خواهیم… تا این انقلاب را به انقلاب جهانی مهدی موعود ارواحنا لهالفداه ادامه دهند.»
«امید است که این انقلاب جرقه و بارقههای الهی باشد که انفجاری عظیم در توده های زیر ستم ایجاد نماید و به طلوع فجر انقلاب مبارک حضرت بقیةالله ارواحنا لهالفداه منتهی شود.»
انقلاب اسلامی و صاحب اصلی آن
ایشان میفرماید:
«انشاءالله خدای تبارک و تعالی به شما کمک کند، همان طوری که تاکنون به کمکهای غیبی خدای تبارک و تعالی بوده است و این کشوری که کشور ائمه هدی و کشور صاحب الزمان (سلام الله علیه) است کشوری باشد که تا ظهور موعود ایشان به استقلال خودش ادامه بدهد»
«خداوند همه ما را از این قیدهای شیطانی رها فرماید تا بتوانیم این امانت الهی (جمهوری اسلامی) را به سر منزل مقصود برسانیم و به صاحب امانت، حضرت مهدی موعود (ارواحنا له الفداه) رد کنیم.»
«من امیدوار که این کشور با همین قدرت که تا این جا آمده است و با همین تعهد و با همین بیداری که از اول قیام کرده است و تا این جا رسانده است، باقی باشد این نهضت و این انقلاب و قیام تا صاحب اصلی إنشاءالله بیاید و ما و شما و ملت ما، امانت را به او تسلیم کنیم.»
انقلاب اسلامی و تقویت ایمان مردم، یکی از علائم ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)
امام (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«دست عنایت خدای تبارک و تعالی به سر این ملت کشیده شده است و ایمان آنها را تقویت فرموده است که یکی از علائم ظهور بقیه الله ارواحنا فداه است.»
مفهوم انتظار در کلام امام خمینی (رحمۀ الله علیه)
انتظار فرج باید خاصیّت داشته باشد، انتظاری مفید است که در آن پویایی باشد. مفهوم انتظار در کلام امام (رحمۀ الله علیه) انتظاریست همراه با عمل، همراه با حرکت و به قدرت رسیدن اسلام، همراه با زمینه سازی به سوی ظهور هست؛ اما گروهی هستند که انتظار فرج را تنها در دعا کردن، و عمل به تکالیف شرعی خودشان میدانند، یعنی به تکالیف شرعی خودمان عمل کنیم امر به معروف و نهی از منکر کنیم و به آنچه که در دنیا میگذرد و بر سر ملّت ها میآید کاری نداشته باشیم، این انتظار، انتظاریست که هیچ خاصیّتی در آن دیده نمیشود، و هیچ اثری در برپایی ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) ندارد.
ایشان میفرماید:
«این طور نیست که حالا که ما منتظر ظهور امام زمان (سلام الله علیه) هستیم پس دیگر بنشینیم در خانه هایمان، تسبیح را دست بگیریم و بگوییم عجل علی فرجه. عجل، با کار شما باید تعجیل بشود، شما باید زمینه را فراهم کنید برای آمدن او. و فراهم کردن اینکه مسلمین را با هم مجتمع کنید، همه با هم بشوید، إنشاءالله ظهور میکند ایشان.»
انتظار فرج یعنی انتظار قدرت اسلام
حضرت امام (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«از خداوند تعالی مسئلت میکنم که ظهور ولیعصر (سلام الله علیه) را نزدیک فرماید و چشمهای ما را به جمال مقدسش روشن. ما همه انتظار فرج داریم و باید در این انتظار، خدمت کنیم. انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و ما باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا بکند و مقدمات ظهور انشاءالله تهیه بشود.»
تبعیت از حجّ مهدوی (عجل الله تعالی فرجه)
ایشان میفرماید:
«… ابراهیم خلیل در اول زمان و حبیب خدا و فرزند عزیزش مهدی موعود روحی فداه در آخر زمان از کعبه ندای توحید سر دادند و میدهند. مهدی منتظر در لسان ادیان و به اتفاق مسلمین از کعبه ندا سر میدهد و بشریت را به توحید میخواند. همۀ فریادها را از کعبه و مکه سر میدهند و ما باید از آنها تبعیت کنیم و ندای توحید کلمه و کلمه توحید را از آن مکان مقدس سردهیم و با فریادها و دعوتها و تظلم ها و افشاگریها و اجتماعات زنده و کوبنده در مجمع مسلمین در مکه مکرمه بتها را بشکنیم و شیاطین را که در رأس آنها شیطان بزرگ است در عقبات رمی کنیم و طرد نمائیم تا حج خلیل الله و حبیب الله و ولی الله مهدی عزیز را بجا آورده باشیم.»
تبعیت از ولی حقّ، امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)
ایشان میفرماید:
«مهدی منتظر (عجل الله تعالی فرجه) در لسان ادیان و به اتفاق مسلمین از کعبه ندا سر میدهد و بشریت را به توحید میخواند. همه فریادها را از کعبه و مکه سر میدهند و ما باید از آنها تبعیت کنیم و ندای توحید کلمه و کلمه توحید را از آن مکان مقدس سر دهیم. همان طوری که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) به حسب واقع حاکم بر جمیع موجودات است، حضرت مهدی (علیهالسلام) همان طور حاکم بر جمیع موجودات است. آن خاتم رسل است و این خاتم ولایت، آن خاتم ولایت کلی بالاصاله است و این خاتم ولایت کلی به تبعیت است.»
عرضۀ اعمال بر امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)
امام خمینی (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«شما الان وظیفه سنگینی دارید، شما الان تحت نظر خدا و تحت نظر امام زمان (سلام الله علیه) هستید، ملائکه شما را مراقبت میکنند، نامه اعمال شما را به امام زمان (علیه السلام) عرضه میدارند.»
«ما مفتخریم که ائمه معصومین (علیهمالسلام) از علی بن ابی طالب (علیهالسلام) گرفته تا منجی بشر حضرت مهدی صاحب زمان (علیه الاف التحیة والسّلام) که به قدرت خداوند قادر زنده و ناظر امور است، ائمه ما هستند.»
عدالت مهدوی در کلام امام خمینی (رحمۀ الله علیه)
عدالت مهدوی در کلام امام خمینی (رحمۀ الله علیه) یعنی:
«عدالت در تمام مراتب انسانیت، انسان اگر هر انحرافی پیدا کند، انحراف عملی، انحراف روحی، انحراف عقلی، برگرداندن این انحرافات را به معنای خودش این ایجاد عدالت است در انسان، اگر اخلاقش اخلاق منحرفی باشد، از این انحراف وقتی به اعتدال برگردد این عدالت در او تحقق پیدا کرده است. اگر در عقائد یک انحرافاتی و کجی هایی باشد، برگرداندن آن عقاید کج به یک عقیده صحیح و صراط مستقیم، این ایجاد عدالت است در عقل انسان. در زمان ظهور مهدی موعود (سلام الله علیه) که خداوند ذخیره کرده است او را از باب اینکه هیچ کس در اولین و آخرین، این قدرت برایش نبوده است و فقط برای حضرت مهدی موعود بوده است که تمام عالم را، عدالت را در تمام عالم گسترش بدهد.»
پیام امام خمینی (رحمۀ الله علیه) برای ملت ایران با رنگ و بوی تاختن به سوی ظهور
امام خمینی (رحمۀ الله علیه) می فرماید:
«ملت شهید پرور ایران بدانند این روزها روز امتحان الهی است… امروز روز عاشورای حسینی است، امروز ایران کربلاست، حسینیان آماده باشید: «جهزوا انفسکم بالصلاح و السلاح». نهراسید که نمی هراسید، کمربندهاتان را محکم کنید. ای آزادگان و احرار به پا خیزید! … امروز روز حضور در حجله جهاد و شهادت و میدان نبرد است، روز نشاط عاشقان خداست، روز جشن و سرور عارفان الهی است، امروز روز نغمه سرایی فرشتگان در ستایش انسان های مجاهد ماست. درنگ امروز، فردای اسارت باری را به دنبال دارد. امروز باید لباس محبت دنیا را از تن بیرون نمود و زره جهاد و مقاومت پوشید و در افق طلیعه فجر تا ظهور شمس به پیش تاخت و ضامن بقای خون شهیدان بود.»
مستضعفین، امامان و وارثان زمین
وقتی در برنامه های الهی دقیق میشویم میبینیم که خداوند بنا دارد مستضعفینِ از انسانها را بعد از گذر از صحنه های مختلف رشد داده و در نهایت بعد از ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) و با رفعتی که توسط امام عالم صورت میگیرد آنها را امام و رارث زمین قرار میدهد.
خداوند در قرآن کریم میفرماید: ﴿ وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ﴾ و اراده کردیم که بر مستضعفین در زمین منت نهیم و آنان را امامان و وارثان زمین قرار دهیم.
امام (رحمۀ الله علیه) بر اساس آموزه های قرآن، و هماهنگ با برنامههای الهی و در راستای خواست امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) به دنبال احقاق حق هستند؛ و در مقابل استکبار جهانی میایستند و حمایت خود را از مستضعفین جهان اعلام می کند؛ همان کاری که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) بعد از ظهور به دنبال احیاء آن خواهد بود.
حضرت امام (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«چه مبارک است زاد روز ابر مردی که جهان را از شر ستمگران و دغلبازان تطهیر مینماید و زمین را پس از آنکه ظلم و جور آن را فرا گرفته پر از عدل و داد مینماید و مستکبران جهان را سرکوب و مستضعفان جهان را وارثان ارض مینماید.»
ایجاد حکومت جهانی اسلام، از اهداف عظیم انقلاب
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) بعد از ظهورشان بعد از اینکه ظلم و جور از زمین برچیده شد و بعد از اینکه زمین را از وجود هر دشمن خدایی پاک کردند به عنوان خلیفۀ خداوند در روی زمین ملک داری خواهد کرد؛ و ملک عظیم اهلبیت (علیهمالسلام) را ایجاد خواهند کرد. افق دید امام خمینی (رحمۀ الله علیه) بسیار بلند بود و زمان هایی بسیار دورتر از زمان خودشان را میدیدند؛ و انقلاب اسلامی را مقدمه ای در راستای برپایی همان ملک عظیم اهلبیت (علیهمالسلام) میدیدند و ایجاد حکومت جهانی اسلام را از بزرگترین اهداف انقلاب اسلامی ایران میدانستند، و برای رسیدن به آن هدف از خودشان عزم نشان میدادند.
امام خمینی (رحمۀ الله علیه) میفرماید:
«باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنمایند، ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند.»
«امیدوارم که این انقلاب یک انقلاب جهانی بشود و مقدمه برای ظهور بقیة الله (ارواحنا لهالفداه) باشد.»
نتیجهگیری
با توجه به اینکه حضرت امام (رحمۀ الله علیه) این همه از «تشیع مهدوی» نوشیده بود تا حدی که در قاموس کلام ایشان آموزههای مهدوی به وفور یافت میشود، شایسته است که مهدویت و ظهور از پایههای فکری انقلاب اسلامی قلمداد شود، چون قیمت و اعتبار انقلاب به همین است. انقلاب اسلامی ایران ریشه در تفکر حسینی دارد و در اوج برنامههای حسینی حرکت به سوی ظهور است. ما بر همین مبنا و بر همین تفکر، باید برنامه ها و اهداف خودمان را پیش بگیریم و با تقیّد به ارزشهای الهی، که ریشه در مفاهیم مهدویت دارد؛ در جهت رشد و ارتقاء ابعاد بالاتر انسان و در راستای تحقق مُلک مهدی (عجل الله تعالی فرجه) حر کت کنیم.
منابع: قرآن کریم / خمینی، روح الله، صحیفه نور، 22 جلد، انتشارات: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهلبیت (علیهمالسلام)، ایران، تهران، 1279- 1368 / قمى، على بن ابراهیم ، تفسیر القمی، 2جلد، دار الکتاب – قم، چاپ: سوم، 1404ق. / مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، 111جلد، دار إحیاء التراث العربی- بیروت، چاپ: دوم، 1403 ق.
بازدیدها: 0