اهداف و مرامنامه حزب چکاد آزاد اندیشان…

پس از دوم خرداد 1376 و پيروزي چشم­گير كانديداي جناح چپ (سيدمحمد خاتمي)،[1] جناح راست اعم از جناح راست سنتي و نيروهاي راست معتدل‌تر هر يك برخي از دلايل مشخص را براي عدم موفقيت خود برشمردند. از آن ميان نيروهاي معتدل‌تر جناح راست برخي از كاستي‌هاي دروني خود و عدم پاسخگويي لازم به خواسته‌هاي مردم را دليل اين عدم موفقيت دانستند و سرانجام با عدم موفقيت در انتخابات دور اول شوراي اسلامي شهر و روستا، عده‌اي از نيروهاي راست سنتي نيز به اين ديدگاه نيروهاي معتدل‌تر جناح راست معتقد شدند. يعني اين تفكر تقويت شد كه برخي از اشتباهات در تصميم­گيري‌ها، از عملكردها و رفتارهاي جناح راست مورد قبول و خواست مردم نبوده است و اين نارضايتي مردم از جناح راست باعث موفقيت جناح چپ در دو انتخابات اخير بوده است. پس از دوم خرداد 76 و تحقق شعار توسعه­ی سياسي در دادن مجوز فعاليت سياسي به احزاب مختلف، برخي از محافل جناح راست معتدل كه تا حدودي به عملكردهاي كلي جناح راست سنتي انتقادهايي داشتند در پي كسب مجوز از وزارت كشور برآمدند.[2] قبل از انتخابات مجلس ششم در بهمن­ماه 1378 تعدادي از اين گروه­ها كه موفق به ايجاد تشكيلات و امكانات براي فعاليت خود شدند با همراهي برخي ديگر از نيروهاي ميانه‌روتر جناح راست كه در گذشته به دلايل مختلف از جناح راست طرد شده، اما داراي پيشينه­ی سياسي مشخص بودند و براي خود تشكيلات مستقلي ايجاد كرده بودند ائتلاف نمودند. با اعلام هم­فكري برخي مقام‌هاي بلندپايه­ی دولتي و شناخته شده­ی منتسب به جناح راست از اين تشكل جديد در آستانه­ي مجلس ششم[3] در روز 24/10/78 ائتلاف جديدي به نام چكاد آزادانديشان كه از ائتلاف شش گروه سياسي تشكيل شده بود اعلام موجوديت نمود. اين اعلام موجوديت با استقبال روزنامه‌هاي منتسب به جناح راست معتدل مواجه و در عوض با عكس­العمل سرد و حتي بدبينانه­ی برخي از مطبوعات منتسب به جناح چپ روبه‌رو شد. تعداد گروه­ها و تشكل‌هاي تشكيل دهنده­ی اين جبهه (چكاد به معني جبهه مي‌باشد) به شش گروه مي‌رسيد كه تا زمان انتخابات مجلس ششم در اين ائتلاف حضور داشتند و يك تشكل ديگر نيز در همان زمان به اين جمع اضافه شد. اين هفت تشكل عبارتند از: 1- جمعيت ايران فردا، 2- حزب اسلامي رفاه كارگران، 3- خانه­ی معلمان ايران، 4- مجمع بزرگ هم‌انديشي استادان، 5- جمعيت جوانان انقلاب اسلامي، 6- حزب استقلال ايران، 7- جنبش اعتدال اسلامي (متشكل از اتحاديه­ی دانشجويان و دانش­آموختگان دانشگاه­هاي كشور.)[4] اعضاي فعال حزب عبارند از: سید محمدصادق مهدوی (دبیرکل)، غلامعلي افروز، سعيد رجايي خراساني، الهه راستگو، علي معلم دامغاني، كامران دانشجو (سخنگوي حزب)، نورالله حسين‌خاني، جهانبخش مجلي‌نيا، منوچهر طاهرخاني، محمدجواد محمدي نوري، محمدرضا مجيدي، محمود روحبخش، خليل علي­محمدزاده، عباس جندقي، مهريه سويزي، حسن فرجي گلهين، حسين سرافراز، سعيد ياري، حميد قرباني، فرخ خسروي، طالبي، فرشته نصرآبادي، صادق شمس، قنبري.[5]

مرامنامه­ ي چكاد آزادانديشان
اهداف:
1. تلاش در راستاي تحقق استقلال همه­جانبه­ی فرهنگي، اقتصادي، از بيگانگان و ساختن كشوري خوداتكاء و قدرتمند با حضوري مقتدرانه در صحنه­ی بين­المللي.
2. تلاش در راستاي تحقق آزادي‌هاي مشروع سياسي، اجتماعی، فرهنگ و انديشه در چارچوب قانون.
3. تلاش در راستاي حاكميت اراده­ی مردم با اتكاء به ارزش‌هاي اسلامي.
خط مشي‌ها:
1. بالا بردن سطح آگاهي‌هاي عمومي و آشنا كردن اقشار مختلف جامعه مخصوصا جوانان به واقعيات جهان و ايران.
2. ايجاد زمينه­ی مناسب براي سهيم شدن اقشار جامعه مخصوصا جوانان در فعاليت‌هاي اجتماعي و سياسي و اقتصادي.
3. تلاش در راستاي شناسايي، تربيت و معرفي نيروهاي مدير و مدبر و متعهد براي سطوح مديريتي جامعه.
4. تلاش در جهت قانونمند و ضابطه­مند شدن فعاليت‌ها در تمام سطوح ملت و دولت و مبارزه با روش‌هاي غيراصولي و غيرقانوني از جانب هركس و هر گروه.
5. تلاش در راستاي نيل به توسعه­ی همه­جانبه و هماهنگ با رعايت اولويت‌هاي اقتصادي.
6. توجه به اشتغال جوانان و ايجاد فرصت‌هاي شغلي مناسب و تلاش در راستاي ايجاد فرهنگ كارهاي سازنده و مولد براي مشاغل كاذب.
7. تلاش در جهت افزايش روحيه­ی نشاط در جوانان با ايجاد زمينه‌هاي ازدواج و تفريح‌هاي سالم براي آنها و برطرف كردن موانع مختلف چون مسكن و تعديل هزينه‌هاي اقتصادي.
8. فراهم نمودن زمينه­ی بهره‌گيري اصولي و مناسب از منابع فراوان زيرزميني با تأكيد بر لزوم پايبندي بر سياست خودكفايي اقتصادي و خروج از اقتصاد تك محصولي با تأكيد بر كشاورزي، صنعت و فن‌آوري صادرات و گردشگري.
9. كمك به ايجاد نظامي مبتني بر ارزش‌ها و توانايي‌هاي افراد براي نهادينه كردن شايسته­سالاري در جامعه.
10. ارتباط و گسترش روابط با تمامي كشورهاي جهان براساس حكمت و خردورزي با رعايت اصل استقلال.
11. تعميق وحدت ملي براساس هويت و فرهنگ ايران (اسلاميت و ايرانيت).
12. رعايت اصل تفكيك قوا و توجه به قوه­ی قضائيه كه تأمين­كننده­ی عدالت در جامعه است و با جان و مال و ناموس مردم سروكار دارد.
13. گسترش اطلاعات جامعه از طريق توجه به رسانه‌هاي گروهي.
14. مجلس شوراي اسلامي از مهمترين اركان نظام است كه بايست از افراد متعهد و كاردان و كارشناس و صاحب انديشه تشكيل شود تا ضمن قانون‌گذاري منطبق بر اصول علمي، نظارت مستمر بر فعاليت‌هاي دولت را كه لازمه­ی يك جامعه مردم­سالار باشد، بر عهده گيرد.[6]

عملكرد و گرايش سياسي چکاد آزادانديشان
اين حزب خود را حزبي مستقل مي‌داند كه به­عنوان جريان سوم مستقل از جناح راست و جناح چپ در عرصه­ی سياسي كشور فعاليت مي‌كند.[7] اما مي‌توان از ديدگاه­هاي اين حزب چنين برداشت كرد كه اين حزب هيچ گرايشي به جناح چپ[8] ندارد، ولي آنچه مسلم است برخي از ديدگاه­هاي اين حزب با ديدگاه­هاي جناح راست[9] هم­خواني دارد. علي­رغم استقلال فكري اعضاي برجسته­ی اين گروه مي‌توان اين گروه را نسبتا متمايل به جناح راست دانست تا متمايل به جناح چپ. در انتخابات مجلس ششم كه عده‌اي از نيروهاي متمايل به اين حزب رد صلاحيت شدند و فقط عده­ی كمي از آنها به مجلس راه يافتند، ليست انتخاباتي منتشر شده توسط اين گروه در آستانه­ی انتخابات مجلس ششم مبين اين است كه معيارهاي انتخاب نامزدهاي اين گروه تا حدودي منطبق بر معيارهاي جناح راست بوده است. به­طوري­كه در ليست انتخاباتي اين گروه در حوزه­ی انتخابيه­ی تهران فقط يك نفر از اعضاي معتدل جناح چپ يعني ابوالقاسم سرحدي‌زاده شركت داشت. در حالي­كه از 29 نفر بقيه، 18 نفر از اعضاي سرشناس جناح راست سنتي و تعداد كمي از نيروهاي معتدل و بقيه يعني 10 نفر از اعضا و نيروهاي متمايل به اين گروه حضور داشتند.[10] در انتخابات دوره­ی نهم ریاست جمهوری چکاد آزاداندیشان از هاشمی رفسنجانی حمایت نمود ولی در دوره­ی دهم از شخص خاصی حمایت نکرد فقط از مردم خواست تا حضور پرشور داشته باشند. در انتخابات مجلس خبرگان رهبری و شوراهای شهر چکاد لیست جامعه­ی مدرسین حوزه­ی علمیه­ی قم و جامعه­ی روحانیت مبارز را تائید کرده است.
در جمع­بندي كلي به­نظر مي‌رسد به لحاظ ديدگاه­ها و نظريات هرگاه اين حزب را متمايل به راست بدانيم مي‌توان آن­را داراي ديدگاه­هاي شبيه گرايش راست ميانه يا معتدل و در دسته‌بندي طيف به اصطلاح جناح راست مي‌توان اين حزب را يك نوع راست حد فاصل راست سنتي و راست مدرن[11] و نزديك به ديدگاه­هاي حزب اعتدال و توسعه دانست. حزب چكاد آزادانديشان در تهران به­طور منظم فعاليت مي‌كند اين حزب ديدگاه­هاي خود به مناسبت رويدادهاي مختلف را در بيانيه‌هايش منعكس و منتشر مي‌كند، اما هنوز روزنامه‌اي به­عنوان ازگان رسمي اين حزب منتشر نمي‌شود. برخي از روزنامه‌ها از جمله روزنامه­ی آفرينش ارگان دانشگاه آزاد اسلامي، انتخاب و خراسان به­طور جامع و برخي از روزنامه‌هاي ديگر نظير ايران، قدس و روزنامه‌هاي ديگر به­طور ناقص ديدگاه­هاي اين حزب را منعكس مي‌كنند. چكاد آزادانديشان به واسطه­ی اين­كه يك جبهه است عضوگيري نمي‌كند، عضوگيري اين جبهه برعهده احزاب آن خواهد بود.[12]

ديدگاه­ها و مواضع سياسي چکاد آزادانديشان
به­طوركلي مواضع سياسي اين گروه را مي‌توان موضعي معتدل و ميانه‌رو در قبال مسائل و رويدادهاي سياسي دانست. به­طوري­كه به هيچ يك از ديدگاه­هاي دو جناح سياسي عمده­ی كشور (جناح راست و چپ) شبيه نيست. برخي از ديدگاه­ها و مواضع سياسي اين حزب عبارتند از:
1. هر كس در مقابل اصلاحات و توسعه جهت‌گيري منفي مي‌كند هم به خود و هم به جامعه ظلم كرده است و اين اصلا صحيح نيست كه بين وجوه توسعه تقدم و يا تأخر قائل باشيم.
2. ما بحث تخصصي ولايت فقيه را به افراد متخصص وا مي‌گذاريم اما بحث جامعه­شناختي آن­را فقط در چارچوب اصل 57 قانون اساسي تعريف كرده‌ايم و قانون براي ما هم چيز مهمي است.
3. ما همه­ی احزابي كه از وزارت كشور مجوز رسمي گرفته‌اند و قانون اساسي را به­عنوان چارچوب اصلي فعاليت خود مي‌دانند به رسميت مي‌شناسيم و از حضور آنان در جمع خود استقبال مي‌كنيم.
4. اساس تشكيل اين جبهه خلأهاي موجود در فضاي سياسي كشور و مسأله­ی ضرورت چرخش نخبگان در جامعه است و هدفش براي آزادي، عدالت، و امنيت و توسعه است.
5. به­نظر ما رقابت در انتخابات بايد بر مبناي برنامه باشد نه فردگرايي و منافع جناحی.
6. دو قطبي شدن جامعه براي توسعه­ی سياسي و جامعه به­شدت مضر است. البته چند قطبي شدن را مضر نمي‌دانيم.
7. شكل‌گيري صحيح احزاب زماني درست است كه تشكل‌ها و احزاب در قاعده­ی هرم (از متن جامعه) شكل بگيرد و بعد از شكل‌گيري به ­سمت رأس هرم حركت كند.
8. اصل بر آزادي انسان است و تنها در صورتي كه آزادي او موجب لطمه زدن به جامعه و مردم و آزاد‌ي‌هاي واقعي او شود محدود مي‌شود.
9. مردم از هرگونه افراط و تفريط جناح‌هاي سياسي خسته شده‌اند و بايد در چنين فضايي اخلاق و معنويت را حاكم كنيم.
10. اساس سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران بر پايه­ی نه شرقي و نه غربي استوار است. نفي سلطه­ی استعماري و استثماري و حفظ استقلال و تماميت ارضي ايران بر پايه­ی عزت، حكمت و مصلحت از مهم­ترين اهداف سياست خارجي ماست. جمهوري اسلامي با تمام كشورهاي جهان مناسبات سالم فرهنگي، اقتصادي و سياسي دارد مگر با دولت­هايي كه مي‌خواهند با استقلال ايران مبارزه كند. اولويت سياسي خارجي ايران كه بر اساس احترام متقابل و منابع ايران درجه‌بندي مي‌شود با دولت­هايي است كه آمادگي بيشتر براي كمك به خودكفايي فني و صنعتي ما داشته باشند. چكاد آزادانديشان امريكا را خط قرمز مطلق نمي‌داند و اگر اين كشور رفتار خود را تغيير دهد و حسن ­نيت نشان دهد جمهوري اسلامي ايران حسن ­نيت خود را نشان خواهد داد.[13]

ديدگاه­ها و مواضع فرهنگي چکاد آزادانديشان
1. هدف اصلي توسعه­ی فرهنگي ايجاد تمدن اسلامي مبتني بر مقتضيات روز است و مهمترين وظيفه­ی نهادهاي تعليم و تربيت كشور نيز سوق دادن آينده‌سازان به همين امر مي‌باشد.
2. هدف ديگر توسعه ايجاد روحيه­ی آزادگي و رهايي از تمام قيودي است كه انسان­ها را به بندگي غير خدا مي‌كشاند، مبارزه با فرهنگ بيگانه كه بيش از يك قرن بر اين ملت تحميل شده است، احتياج به برنامه‌هاي همه‌جانبه دارد.
3. بايد امكانات آموزشی براي همه­ی­ ملت فراهم شود و حتي‌الامكان اين امكانات بايد همگاني باشد، ضمن اين­كه امكان آموزش‌هاي فني و حرفه‌اي براي جوانان مستعد و علاقه‌مند به‌ كار و فعاليت‌هاي فني نيز بايد فراهم شود.
4. دانشگاها بايد مراكز تربيت جوانان براساس نيازهاي جامعه باشد در حالي‌كه پيشرفت‌هاي همه‌جانبه­ی علمي قدم اول دانشگاه­هاي ايران است. قدم اساسي‌تر ايجاد روحيه­ی خودباوري و مبارزه با از خودبيگانگي است كه این مهم از راه تقويت هويت ديني جوانان حاصل شود.
5. تربيت جوانان و نوجوانان مستعد، احتياج به معلمين و اساتيد دلسوز و كارآمد و با انگيزه دارد. بنابراين رشد علمي و تأمين معيشت معلمان و اساتيد دانشگاه­ها بايد مورد توجه قرار گيرد.
6. گسترش روحيه­ی تحقيق و پژوهش در ميان دانشگاهيان و ارباب صنعت و فنون ضروري است و بدون آن توسعه­ی همه­جانبه ميسر نمي‌شود.[14]

ديدگاه­ها و مواضع اقتصادي چکاد آزادانديشان
1. بسط عدالت و ريشه‌كن كردن فقر و محروميت، برآوردن نيازهاي اساسي مردم و فراهم كردن زمينه‌هاي خودكفايي و استقلال.
2. تكيه بر ارزش‌هاي اسلامي- انقلابي و گسترش فرهنگ صرفه‌جويي و خود اتكايي به­عنوان الگوي اقتصادي.
3. تلاش در جهت حفظ استقلال سياسي و به تبع آن، حفظ و گسترش استقلال اقتصادي از طريق تقويت بخش‌هاي خصوصي و تعاوني و تشويق آنها به سرمايه‌گذاري توليدي.
4. خصوصي‌سازي واحدهاي توليدي بر طبق برنامه و پرهيز از شتاب در اين امر براي جلوگيري از هدر رفتن و ائتلاف ثروت عمومي و سوء استفاده از اين خصوصي‌سازي‌ها.
5. ازبين رفتن زمينه‌هاي رانت‌جويي و مبارزه قاطع با فعاليت‌هاي دلالی.
6. ايجاد زمينه­ی مناسب در جهت فرصت براي شروع و ادامه فعاليت‌هاي اقتصادي.
7. اصلاح مديريت اقتصادي براي افزايش بهره‌برداري و استفاده­ی بهينه از امكانات و ظرفيت‌هاي موجود اقتصادي و توليدي.
8. گسترش سازمان‌هاي تحقيقي و توسعه براي ملي و بومي كردن فن‌آوري‌ها.
9. اولويت دادن به حمايت واقعي از بخش كشاورزي براي خودكفايي در محصولات غذايي مورد نياز جامعه.
10. برنامه‌ريزي و مبارزه­ی واقعي و اصولي با بيكاري به­عنوان بزرگترين معضل اجتماعي.
11. مبارزه­ی قاطع با تورم.
12. اولويت دادن و تلاش در جهت حفظ ارزش‌ پولي ملي و افزايش اعتبار جهاني آن.
13. تأكيد بر توسعه­ی اصولي صادرات پس از تأمين نياز داخلي و مبارزه با قاچاق كالا.
14. اصلاح نظام مالياتي.
15. گسترش تأمين اجتماعي براي همه­ی اقشار به صورت اختصاصي براي كاركنان كشور.[15]

[1] . رك. فوزي، سیديحيي؛ تحولات سياسی اجتماعي ايران بعد از انقلاب اسلامي در ايران، تهران، موسسه چاپ و نشر عروج، 1384، چاپ اول، جلد دوم، صص321- 311 و نیز محمدپور، علي؛ و جليل نژاد ممقاني، كريم؛ دوم خرداد حماسه­ی بيادماندني، فرايند انتخابات دوره هفتم رياست جمهوري از نگاه مطبوعات، تهران، رسانش، 1378، چاپ اول و نیز شادلو، عباس؛ تكثرگرايي در جريان اسلامي، تهران، وزرا، 1386، چاپ اول، ص 526 ، و نیز دارابي، علي؛ جريان­شناسي سياسي در ايران، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه­ی اسلامي، 1388، چاپ چهارم، صص 276- 267.
[2] . شادلو، عباس؛ اطلاعاتي درباره­ی احزاب و جناح‌هاي سياسي ايران امروز، تهران، گستره، 1379، چاپ اول، ص 361.
[3] . رك. فوزي، سیديحيي؛ پيشين، صص 331- 324 و نیز شادلو، عباس؛ تكثرگرايي در جريان اسلامي، پيشين، ص552.
[4] . شادلو، عباس؛ اطلاعاتي درباره­ی احزاب و جناح‌هاي سياسي ايران امروز، پيشين، صص 362- 361.
[5] . همان، ص 357.
[6] . همان، صص 361- 358.
[7] . روزنامه انتخاب، مصاحبه با كامران دانشجو، 20/ 11/78.
[8] . رك. ظريفي‌نيا، حميدرضا؛ كالبدشكافي جناح‌هاي سياسي ايران، تهران، آزادي انديشه، 1378، چاپ اول، صص 82- 68 و نیز مرتجي، حجت؛ جناح‌هاي سياسي در ايران امروز، تهران، نقش و نگار، 1378، چاپ پنجم، صص 22- 16 و نیز دارابي، علي؛ پيشين، صص 257-247.
[9] . رك. ظريفي‌نيا، حميدرضا؛ پيشين، صص 101- 83 و نیز دارابي، علي؛ پيشين، صص 130- 119 و نیز مرتجي، حجت؛ پيشين، صص15- 11.
[10] . شادلو، عباس؛ اطلاعاتي درباره­ی احزاب و جناح‌هاي سياسي ايران امروز، پيشين، ص 363.
[11] . رك. نوذري، عزت­الله؛ تاريخ احزاب سياسي در ايران، شيراز، نويد شيراز، 1380، چاپ اول، صص 290-277 و نیز مظفري، آيت؛ جريان­شناسي سياسي ايران معاصر، قم، زمزم هدايت، 1387، چاپ سوم، ص 141 و نیز ظريفي‌نيا، حميدرضا؛ پيشين، صص 112-102 و نیز شادلو، عباس؛ نكثر گرايي در جريان اسلامي، صص 318-310 و نیز مرتجي، حجت؛ پيشين، صص43-39.
[12] . شادلو، عباس؛ اطلاعاتي درباره­ی احزاب و جناح‌هاي سياسي ايران امروز، پيشين، صص 356-355.
[13] . جهان اقتصاد، 18/11/78 و نیز روزنامه آفرينش، 30/10/78 و نیز روزنامه انتخاب، 20/11/78 و نیز شادلو، عباس؛ پيشين، صص 371-366.
[14] . روزنامه آفرينش، 30/10/78 و نیز شادلو، عباس؛ پيشين، صص 373-372.
[15] . شادلو، عباس؛ پيشين، صص 372-373.