پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
- احکام اعتکاف، پاسخ به این پنج سوال است:
- اعتکاف به چه معناست؟ اعتکاف عبارت است از: « ماندن در مسجد، به قصد عبادت خدا.» بنابراین قصد نباید چیز دیگری باشد.
- چه کسانی می توانند معتکف شوند؟ آیا هر کسی می تواند معتکف بشود؟
در ابتدا باید بگوییم که عبارت “می تواند” را برای معتکف بکار بردیم و الزام و اجباری در آن نیست. اگر اعتکاف مانند نماز، واجب بود می گفتیم “باید”، اما مستحب است.
اما کسانی می توانند معتکف شوند که:
الف ـ بتوانند روزه بگیرند.
ب ـ بتوانند در مسجد بمانند.
- چه کسانی نمی توانند معتکف شوند؟
- پس کهن سالی که نمی تواند روزه بگیرد.
- بیماری که روزه برایش ضرر دارد.
- فردی که از نظر جسمی خیلی ضعیف است و روزه برایش ضرر دارد.
- خانمی که عذر شرعی دارد از دو جهت نمی تواند:
الف ـ روزه اش صحیح نیست. ب ـ در مسجد نمی تواند بماند.
5 ـ خانمی است که شوهرش اجازه نمی دهد(می گویند خارج شدن از خانه با اجازه شوهر باید باشد دیگه)، این هم عمل واجب نیست، مستحب است،اگر حج بود بله، آن جا اجازه شوهر شرط نیست، اما عمل اعتکاف یک عمل مستحب است. اگر شوهر گفت نرو و اطاعت از شوهر کند ثوابش از اعتکاف بیشتر است. به هرحال کانون خانواده باید حفظ بشود، گرچه آن هم نباید لجبازی کند، اما شاید مصلحتی می بیند و می گوید نرو ، خب این را گوش بده، ثوابش از اعتکاف بیشتر است.
- فرزندی که پدر یا مادر نهی کردند، گفتند نرو، حرف آن ها را گوش بده. دین می گوید حرف آن ها را گوش بده بهتر است، نمی خواهد بروی معتکف بشوی.
حتی جبهه ی جهاد، فرمودند: می خواهید بروید جوری نباشد که آن ها اذیت و آزار بشوند، چون آن واجب است، گفتند اذن پدر یا مادر شرط نیست، ولی حالا به هرحال رضایت آن ها را جلب کنید.
- کسی که جایی استخدام است و در مقابل کارش دارد حقوق می گیرد، نمی تواند همین طوری رها کند برود معتکف بشود. نباید به وظیفه ای که دارد لطمه وارد شود.
- مسافر چون نمی تواند روزه بگیرد نمی تواند معتکف شود، مسافری که نمازش هم شکسته است.
استثناء هم دارد:
بله گفتند اگر قبلا نذر کرده باشد در سفر روزه بگیرد می تواند معتکف شود.
- چه زمان هایی می توان معتکف شد؟ چه روزهایی از ماه؟ چه وقت هایی از سال؟
هر زمانی که به توان روزه گرفت. در طول سال هر وقت که به عید قربان و عید فطر بر نخورد و روزه گرفتن صحیح باشد، می شود، اما وقت با فضیلتش ماه رمضان است، آن هم مخصوصا دهه ی آخر. (که ظاهرا دارند برنامه ریزی می کنند که در ماه رمضان هم اعتکاف باشد) و در ایام البیض ماه رجب. اما ماه رمضان باز افضل است. وقت های دیگر هم می شود معتکف شد.
- در چه مکان هایی می توان معتکف شد؟ اولا مسجد، در مسجد باید معتکف شد، در کوه و در غار و در جای دنج و خلوت نمی شود. اما کدام مسجد؟ چهار مسجد است که مخصوص است و با فضیلت تر است، یکی مسجد الحرام در مکه، مسجد النبی در مدینه منوره، مسجد جامع کوفه، مسجد جامع بصره. غیر از این چهار مسجد، مسجد جامع هر شهر و روستا، در مسجد غیر جامع هم بعضی از مراجع مثل مقام معظم رهبری فرمودند: رجاءً می شود، بعضی ها ممکن است بگویند مسجد دانشگاه هم افراد معتکف می شوند، مسجد جامع که نیست! بله آن هم رجاءً، یعنی به امید ثواب، اشکالی ندارد.
- چگونه معتکف شویم؟
شرایط اعتکاف را مراعات کنید. خب شرایط اعتکاف کدام است؟
- قصد قربت، برای خدا معتکف بشوید. نیّت اعتکاف خود خدا باشد، یعنی چون خدا گفته، ثواب دارد؛ اما در آن حال اعتکاف حاجتم را هم از خدا می خواهم، اشکالی ندارد، اما برای حاجت هایم نباشد، برای آن ها باشد اعتکاف صحیح نیست.
اما این نیّت باید از اول باشد؛ این را توجه داشته باشید، نیّت اعتکاف داشته باشید، از همان موقع نیمه شب که می روید مسجد نیّت اعتکاف داشته باشید. مواظب باشید دیر به مسجد نرسید، به وقت، یعنی قبل از اذان صبح در مسجد باشید تا آن روز را معتکف باشید.
- روزه داری. این سه روز را باید روزه بگیرید، که حداقل هم سه روز است. اما روزه ی اعتکاف روزه ی خاصی نیست، اگر ماه رمضان بود، همان روزه ماه رمضان، اگر کسی روزه ی قضا دارد، همان روزه ی قضا را نیّت کند درست است، اگر روزه ی استیجاری دارد همان را نیّت کند اشکال ندارد. این ها نبود، همان روزه ی مستحب درحال اعتکاف. گرچه روز سومش واجب می شود؛ روزه داری شرط اعتکاف است، بنابراین اگرکسی بین روز روزه اش را باطل کرد یا روزه نگرفت اصلا اعتکافش صحیح نیست.
- استمرار سه روز توقف در مسجد. اولا حداقل اعتکاف سه روز است کمتر نمی شود، بیشترش اشکالی ندارد، این سه روز هم باید پشت سر هم باشد، یعنی نمی شود دو روز بماند بعد برود دو روز دیگر. شاید مهم ترین کار اشتباهی که از معتکف سر می زند، بیرون رفتن از مسجد است. اولا می روید در آن مسجد بپرسید تا کجا مسجد است. چون مساجد بعضی هایش حیاطش مسجد نیست، راهرویش مسجد نیست، درست است برای مسجد است اما حکم مسجد ندارد؛ جاهایی که مسجد نیست نروید. حتی گفته اند درمسجد می تواند وضو بگیرد نباید برود بیرون، برای نماز جماعت نباید برود بیرون، همان جا نماز جماعت بخواند. نماز جمعه حکمش جدا است، بری نماز جمعه گفته اند اگر طول نکشد زود برود برگردد اشکال ندارد. بنابراین مبنا بر این است که در مسجد بماند، حتی برای کارهای ضروری مثل قضا حاجت، مثل اینکه غذا به او ندادند رفته بگیرد بیاورد بخورد، فرمودند باید نزدیک ترین راه را انتخاب کند، بین راه توقف نکند، جایی ننشیند بی جهت، زیر سایه ننشیند، اگر دوتا وضو خانه است یکی نزدیک است و یکی دور، آنی که کم تر وقت می گیرد. حتی برای درس و امتحان فرمودند نمی شود از مسجد بیایی بیرون، مگر ضرورت باشد به این معنا که مثلا از امتحان می افتد یا مشکلی در زندگی اش به وجود می آید.
- اما محرمات اعتکاف، در حال اعتکاف چندتا کار حرام است:
- استشمام عطریات است. برای اعتکاف فرمودند: عطر نبویید، استشمام نکنید، حالا اگر لباسش بوی عطر داشت یا صابون زده بود صابون معطر بود، این اشکالی ندارد ولی بهتراست این ها را مراعات کنید، یعنی در حال اعتکاف لباسی هم که می پوشید بوی عطر نداشته باشد، عطر و این ها را کنار بگذارید.
- خرید و فروش. با تلفن همراه شارژ می خرد، این خرید و فروش است، جایز نیست. تلفنی هم نمی تواند خرید و فروش یا حتی قرارداد و اجاره و این ها ببندد. بله به قدر ضرورت، مثلا برای خوردن، آشامیدن، که این ها را هم در اختیار می گذارند، پس این موارد را مراعات کنید.
- مجادله. بحث علمی اشکالی ندارد، مطالعه اشکالی ندارد، اما اینکه با طرف جدل کند، مجادله کند، بحث کند که بر او غالب بشود دارای اشکال است. آن جا نباید این روحیه در انسان باشد که بر دیگری غالب بشود. باید خودی نبیند، در مقابل خدا خودش را هیچ بنگرد.
- مسائل شهوانی و جنسی. که آن هم معمولا پیش نمی آید، مگر اینکه تلفن ها دست کسی باشد. بله حتی پیامک آن طوری، آقا به خانمش بفرستد، این دیگر کاری است که به هر حال در حال اعتکاف ولو با محرم خودش است، باید کنار گذاشته شود.
