پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
شیوه های موثر در ارتباط والد و کودک
پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام: از آنجا که خانواده مهم ترین و اصلی ترین نهاد تربیتی جامعه است، باید سالم باشد. خانواده سالم، خانواده ای است که میان اعضای آن به ویژه والدین و فرزندان رابطه درستی حاکم باشد. برای رسیدن به رابطه انسانی سالم، اصول و شیوه هایی وجود دارد که والدین باید دانایی و مهارت لازم را داشته باشند تا بتوانند با این اصول پیوند روحی و فکری با اعضای خانواده برقرار نموده، نقش تربیتی خود را اعمال نمایند.
در دوران کودکی با محبت کردن، بازی کردن و… می توان به کودک شخصیت داد و با ایجاد امنیت روحی و روانی ارتباط موثری با او برقرار کرد، در حالی که در دوران نوجوانی وضع به گونه ای دیگر است و با ایجاد عزت نفس، تقویت اعتماد به نفس و… می توان زمینه های رشد و کمال نوجوان را فراهم نمود و راه ارتباط با او را فراهم کرد.
مبانی روان شناختی ارتباط مؤثر والدین با فرزندان
الف. نگرش
اولین و مهم ترین مبنای روان شناختی ارتباط مؤثر والدین با فرزندان در حریم خانواده، نوع نگرش وال ایمان یک نگرش اصلی تلقّی شود، می توان در پرتو یک تحلیل عقلی آن را یک حالتی روانی دانست که در هر انسانی ممکن است ایجاد شود و دارای سه مؤلفه «عقیده و شناخت»، «علقه قلبی و عاطفی» و «رفتار ظاهری» می باشد. در واقع، ما ابتدا نسبت به موضوعی شناخت پیدا می کنیم و سپس نسبت به آنچه شناخته ایم جهت گیری عاطفی و انگیزشی اتخاذ می کنیم و در نهایت، بر اساس آن شناخت و آن انگیزش کیفیت رفتار خود را تعیین می کنیم.
دین به جهان و انسان است می توان برای نگرش سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری در نظر گرفت.
ب. دلبستگی
دلبستگی می تواند زمینه لازم برای تأثیر مثبت والدین بر فرزندان را فراهم نماید و فرزندان را به سوی تطبیق رفتار خود با والدین تشویق و ترغیب کند و مبنای رفتارشان را می توان در میزان و چگونگی دلبستگی آنها به والدین شان مشاهده کرد. دلبستگی در کودکی می تواند پایه ارتباط مطلوب والدین با فرزندان در دوره های بعدی باشد; زیرا در ابتدا کودک به این علت به سمت والدین متمایل می شود که آنها مهم ترین و قابل اعتمادترین و پایدارترین منابع او محسوب می شوند و زمینه ارتباط مؤثر والدین و فرزندان را یجاد می کنند.
ج. همدلی
همدلی عبارت است از کوشش برای هم احساسی با دیگری برای درک احساسات وی از دیدگاه خود او برای همدلی می توان تأثیرات زیر را در زمینه ارتباط مؤثر والدین و فرزندان برشمرد:
1.همدلی والدین تأثیر مهمی در محافظت و مراقبت از فرزند دارد; زیرا هنگامی که والدین از وضعیت و شرایط فرزندشان آگاه باشند و او را درک کنند، به دقت و درجه مراقبت خود نسبت به فرزندشان در هنگام بروز خطر می افزایند.
2.هنگامی که فرزند احساس کند والدین او را درک می کنند احتمال بیشتری دارد که از توصیه های والدین خود پی روی نماید.
- هرگاه فرزند از رابطه همدلانه والدین با خود راضی باشد، حتی اگر از نتایج ارتباط رضایت نداشته باشد، کمتر علیه والدین حالت دفاعی به خود می گیرد.
د. ابراز عواطف مثبت
عواطف مثبت نقش مهمی در پیامد علاقه فرزند به والدین دارد و در واقع، به شکل گیری نگرش مثبت به سخنان والدین می انجامد و زمینه را برای همکای و پذیرش پیشنهادهای آنها فراهم می کند.
هـ . ارتباط غیرکلامی
ارتباط مؤثر بیش از آنکه تحت تأثیر ارتباط کلامی باشد ناشی از ارتباط غیرکلامی است.
رفتار غیرکلامی را می توان نیرومندتر و حتی مؤثرتر از کلمات دانست. نیاز به درک اثرات ارتباط غیرکلامی، به ویژه در کار کردن با کودکان، از اهمیتی خاص برخوردار است; زیرا کودکان هنوز پیچیدگی ها و رموز ارتباط کلامی را به خوبی نمی دانند.
و. پذیرش غیرمشروط
بدین معنا که والدین، کودک و نوجوان را آن گونه که هست بپذیرند، هر چند ممکن است رفتار او مورد پذیرش آنان نباشد.
والدین باید درک کنند که رفتار برای فرد صاحب رفتار، اعم از کودک یا نوجوان، چه معنا و مفهومی دارد.کودکان باید مفهوم «من را دوست دارند اما از کارم خوششان نمی آید» را با تفکیک معنی در مورد والدین احساس کنند.
بخش اول: درگیر شدن
- با فرزندتان هم‌بازی شوید
شما می‌توانید رابطه‌تان را با فرزندتان با توجه به سنی که دارد بهبود ببخشید؛ آموزش، کار بر روی پروژه و بازی کردن در سطحی که کودک شما با آن آشنا است، به آنها کمک می‌کند تا با شما ارتباط برقرار کنند.
اگر کودک نوپا دارید با او بازی‌هایی همچون خانه‌سازی انجام دهید و اگر نوجوان دارید، با او بازی‌های ویدئویی انجام دهید.
- با فرزندتان وقت بگذرانید
درعین‌حال که به فردیت فرزند خود احترام می‌گذارید اما گذراندن زمان با خانواده را هم بخشی منظم و خاص از زندگی روزمره خود قرار دهید؛ با خوردن وعده‌های غذایی، فیلم دیدن، تفریح رفتن و تحلیل رویدادهای ورزشی می‌توانید زمان‌هایی را با فرزندتان بگذرانید.
- به هر یک از فرزندان خود زمانی را اختصاص دهید
شما باید به‌عنوان یک والد وقت خود را برای تمرکز بر روی هر فرزند اختصاص دهید. اولویت‌بندی زمان‌بر روی تک‌تک فرزندان به شما کمک می‌کند تا ارتباطتان با فرزندتان تقویت شود؛ علاوه بر این، باعث می‌شود تا بر توانایی‌ها و استعدادهای فردی هر کودک تمرکز کنید؛ بنابراین متناسب با علایق هر یک از فرزندان خود سرگرمی‌هایی را تدارک ببینید و ساعات و یا روزهایی از هفته خود را برای ایجاد ارتباط ویژه با هر کودک آزاد کنید.
- با مدارس، دوستان و کلاس‌های فوق‌العاده فرزندتان در تماس باشید
والدینی که روابط خوبی با فرزندانشان دارند، خود را درگیر زندگی آنها می‌کنند. اگر شما به گفتن صبح بخیر و شب بخیر اکتفا کنید، نباید انتظار رابطه خوب با فرزندتان را داشته باشید.
اینکه شما به خاطر کار یا مسئولیت‌های دیگر درگیر باشید، قابل‌درک است اما بااین‌حال شما می‌توانید سعی کنید که فرزندتان را بشناسید و بدانید که چه اتفاقی در زندگی آنها می‌افتد. اگر وقت آزاد دارید، به‌طور منظم با معلمان فرزندانتان ملاقات کنید تا در مورد عملکرد تحصیلی آنها باخبر شوید. زمانی که فرزندانتان تکالیف مدرسه‌شان را انجام می‌دهند کنارشان بنشینید و به آنها در انجام تکالیفشان کمک کنید. دوستانشان را دعوت کنید تا بدانید که فرزندتان با چه کسانی در ارتباط است و از چه کسانی الگوبرداری می‌کند.
- به بچه‌ها اجازه دهید تا با شما شوخی کنند
درست است که شما می‌خواهید بچه‌ها به اقتدار و قدرت شما احترام بگذارند اما همیشه جدی بودن هم خوب نیست. شوخ طبعی و خندیدن با یکدیگر باعث بهبود زندگی و ایجاد خاطرات خوشایند می‌شود.
بخش دوم: حفظ ارتباط مثبت
- قابل اعتماد باشید
ایجاد یک رابطه صادقانه والد – فرزندی بسیار مهم و ضروری است. فرزند شما باید بداند که می‌تواند روی شما حساب کند. زمانی که شما می‌گویید می‌خواهید کاری انجام دهید، روی حرفتان بمانید. این موضوع بر روی ارتباطات آتی فرزندتان تأثیر می‌گذارد.
اعتماد همچنین به این معناست که شما به حریم خصوصی فرزندتان احترام می‌گذارید و زمانی که شما را در جریان کارهایشان قرار می‌دهند، باعث افزایش اعتمادبه‌نفس آنها می‌شوید.
- گوش دادن فعال، بدون حواس‌پرتی را تمرین کنید
به فرزندتان اطمینان دهید که با دقت به حرف‌های آنها گوش می‌دهید. زمانی که با دقت و به‌صورت فعال به حرف‌هایشان گوش می‌دهید، پیوندتان با فرزندتان را محکم‌تر می‌کنید و نشان می‌دهید که آنها برای شما مهم هستند بنابراین هنگام گوش دادن به حرف‌های آنها:
- با آنها ارتباط چشمی برقرار کنید و از زبان بدن استفاده کنید.
- تلفن همراه خود را در حالت سکوت بگذارید و یا تلویزیون را خاموش‌کنید.
- زمانی که صحبتشان تمام شد، هر چیزی که شنیده‌اید را به‌طور خلاصه بیان کنید.
- ازآنجایی‌که پاسخ و جواب حرف‌هایشان را می‌دانید به آنها بی‌توجهی نکنید.
- روش‌های والدین مؤثر را دنبال کنید
به‌عنوان یک بزرگ‌تر، برای پاسخ دادن به بدرفتاری‌های فرزندتان باید منعطف باشید. استفاده از این سه روش به شما کمک می‌کند که نظم را برقرار و بسیاری از مواقع رابطه والد- فرزندی را حفظ کنید:
محکم باشید: همیشه نتایج کارهایی که کودکتان می‌خواهد انجام دهد را مطرح کنید و اجازه دهید که خودشان تصمیم بگیرند.
منصف باشید :مطمئن باشید که تنبیه بدنی جرم به‌حساب می‌آید. از رفتار خشن و تند یا نتایج افراط گونه جدا خودداری کنید.
رفیق باشید:جملات خود را محکم و با لحنی مؤدبانه بیان کنید. صدایتان را بالا نبرید و به‌راحتی در مورد کارهای اشتباه فرزندتان صحبت کنید؛ همچنین زمانی که کار درستی انجام می‌دهند از آنها تعریف و تمجید کنید.
بخش سوم- تغییر رابطه در طول زمان
- با بزرگ‌تر شدن فرزندتان به آنها حق امتیاز دهید
با توجه به سن فرزندتان ضروری است که قوانین را مرور کنید و اگر نیاز است آنها را تغییر دهید. فرزندانتان نیاز دارند ببینند که با بالا رفتن سنشان به آنها اعتماد بیشتری دارید؛ لذا با نشستن در کنار آنها و بحث در مورد قوانین حس همکاری را در آنها تقویت کنید. همچنین می‌توانید با تغییر برخی از قوانین حس اعتماد را در آنها افزایش دهید مثلاً اگر فرزندتان در دوران کودکی حق نداشت که بیشتر از ساعت 6 بعدازظهر بیرون از خانه باشد، در دوران نوجوانی این ساعت را افزایش دهید و به او بگویید که: «با توجه به اینکه بزرگ‌تر شده‌ای فکر کردیم که بهتره اجازه دهیم اگر خواستی یک ساعت بیشتر بیرون باشی. نظرت چیه؟»
- آنها را در تصمیم‌گیری دخالت دهید
اجازه اظهار نظر دادن به فرزند و پرسیدن نظر او باعث می شود تا در نوجوانی حس استقلال و اعتماد به نفس کند؛ بنابراین به فرزندتان اجازه دهید:
- خودش در مورد انتخاب لباس‌هایشان، غذا، فعالیت‌ها و یا برنامه‌های تعطیلات تصمیم بگیرد.
- در موردمسائل خانوادگی نظرش را بپرسید. مثلاً از او بپرسید که دوست دارد آخر هفته چه فیلمی را در سینما ببینیم؟ یا دوست دارد برای تعطیلات به کجا برویم؟
- فرزندتان را تشویق کنید تا استقلال پیدا کند
یک پشتیبان برای فرزند خود باشید و آنها را برای بهبود کارایی فردی هل دهید. این ممکن است به این معنا باشد که به نوجوانتان این اجازه را بدهید که خودش لباس‌هایش را برای دانشگاهش آماده کند و یا از حق خودش دفاع کند و با معلمش که به او نمره غیرمنصفانه‌ای داده (با احترام) صحبت کند.
- آن روی انسانی خود را نشان دهید
زمانی که فرزندان شما بالغ می‌شوند، بهتر است که کمی از آن حالت والدی دربیاید؛ درواقع به فرزندتان آن روی انسانی خود را نشان دهید. داستان‌های شخصی و مناسب سن بچگی‌تان، می‌تواند به رشد و یادگیری آنها کمک کند؛ مثلاً اگر در مدرسه قلدر بودید، در این مورد با فرزندتان صحبت کنید و بگویید که چگونه از این مرحله رد شدید. آنها به شما به چشم یک فرد قوی نگاه می‌کنند که توانسته‌اید از پس مشکلات بربیایید و شما می‌توانید الگوی خوبی برای فرزندتان باشید.
منبع:
پرتال جامع علوم انسانی
شمیم
تبیان
