دلایل عدم ازدواج حضرت معصومه(سلام الله علیها)

همواره این سؤال برای بسیاری مطرح میشود که چرا حضرت فاطمه ی معصومه(سلام الله علیها) و دیگر دختران امام کاظم(علیه السلام) بر خلاف تأکید پیامبر ازدواج نکردند اما باید گفت که این مسأله دلایل مختلفی دارد. در متن وصیتنامه امام کاظم(علیه السلام) که در کتب تاریخی موجود است و مرحوم کلینی تمام وصیت را در کتاب شریف کافی نقل کرده اینچنین آمده است که: هرکدام از آنها اگر بخواهد خواهرش را تزویج دهد، بدون اجازه و فرمان حضرت رضا(علیه السلام) چنین حقی را ندارند، زیرا او به مصلحت قومش در امر ازدواج از همه آنها آگاهتر است.

در جای دیگر از همین وصیت نامه می فرماید: هیچ یک از دخترانم را نباید برادران مادری و سلاطین و یا عموهایشان شوهر دهند، مگر با نظر و مشورت حضرت رضا(علیه السلام). اگر بدون اجازه او به چنین کاری اقدام کنند، با خدا و رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) مخالفت ورزیده اند و در سلطنت خدا منازعه نموده اند، زیرا او به مصلح قومش در امر ازدواج آگاهتر است، پس هرکس را او تزویج دهد اطاعت کند و هرکسی را او تزویج نکند فرمان برد.

باید متذکر شد که در این وصیتنامه حضرت بیشتر خواستند به فرزندان خود اعلام کنند که حجت خدا بعد از ایشان حضرت رضا(علیه السلام) است و باید در هر موردی من جمله مسأله ی ازدواج از آن حضرت اطاعت و اجازه بگیرند.

نظر دوم در مورد عدم ازدواج دختران حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) این است که گفته اند: چون برای آن مخدرات هم کفو پیدا نمیشد؛ لذا ازدواج ننمودند. در رد این نظریه این جواب مطرح است که: در سیره ی ائمه اطهار(علیهم السلام) این امر نبود که مانع ازدواج شوند، آنها عملاً و قولاً مؤمن و مؤمنه را کفو یکدیگر میدانستند و امر میفرمودند که اگر دین  و تقوای فردی پسندیده شد، دختران خود را به همسری او در آورید. و این درحالی است که در عصر امام کاظم(علیه السلام) جوانان شایسته ای از اولاد امام حسن مجتبی(علیه السلام) و از تبار حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) بودند که می توانستند کفر دختران حضرت باشند.

اما نظر و احتمال سوم خفقان شدید دوران هارون است. ارتباط موسی بن جعفر(علیه السلام) کنترل می شد و از طرفی زندانی شدن امام نیز، انگیزه خواستگاری از دختران آن حضرت را کاهش می داد. اختناق در عصر هارون الرشید به جائی رسیده بود که کسی جرأت نداشت به در خانه ی امام کاظم(علیه السلام) رفت وآمد نماید. بعد از شهات امام وحشت بیشتری بر مردم حاکم شد و حضرت رضا(علیه السلام) نیز تحت نظر قرار گرفت. در زمان مأمون آن حضرت به خراسان احضار شد و بعد از یک سال، حضرت معصومه(سلام الله علیها) و جععی از برادران او به خراسان حرکت کردند، اما در راه، حضرت معصومه(سلام الله علیها) پیش از دیدن برادر، دار فانی را وداع کرد و امر ازدواج ایشان نیز تحقق نیافت.

بنابراین راز عدم ازدواج حضرت معصومه(سلام الله علیها) و خواهران او را نه در وصیت پدر باید جستجو کرد و نه در نبود همسر متناسب و هم کفو، علت آن، وجود اختناق شدید هارونی و مأمونی بود که باعث شد احدی جرئت نکند به راحتی به خانه موسی بن جعفر(علیه السلام) و بعد از او فرزندش رفت و آمد داشته باشد و داماد آن خانواده گردد. از طرف دیگر، زندانی شدن حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) و سرانجام شهادت او و احضار شدن حضرت رضا(علیه السلام) به خراسان و دورافتادن از خواهران، مزید بر این علت بود.

انتهای مطلب/