در میان حقوقی که بر گردن انسان است حق الناس از جایگاهی خاص برخوردار است که تضییع آن عقوبتی گریزناپذیر را در پی دارد.
در تعریف آن باید گفت هر چيز كه حقى از مردم در آن باشد، در حيطه حق الناس قرار مى گيرد. تاكيد اسلام بر رعايت حق الناس آنچنان موكد است كه مى گويد آنگاه كه انسان از گناهان پيشين خود به درگاه الهى توبه مى كند، تا زمانى كه حقوق ضايع كرده مردم را ادا نكند، توبه اش پذيرفته نخواهد بود. يعنى خدا حق خود را در كوتاهى ها و تقصيرها و اهمال ها در شرايطى كه نشانه هاى ندامت واقعى در فرد مسلمان آشكار شود، مى بخشد. اما حق مردم را در هيچ شرايطى نه.
امیرالمومنین علی (علیه السلام ) در این باره میفرمایند: «خداوند حقوق بندگانش را مقدم بر حقوق خود قرار داد و کسی که حقوق بندگان را رعایت کند حقوق خدا را نیز رعایت خواهد کرد.»
رسول گرامى اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله ) فرمودند: «براستى براى هر مسلمانى بر عهده برادر مسلمانش شش حق وجود دارد: هنگام ملاقات بر او سلام كند، هنگام بيمارى به عيادتش برود، زمانى كه عطسه كرد او را با عبارت يرحمك الله دعا كند و زمانى كه مرد او را تشييع جنازه نمايد، هنگامى كه او را دعوت نموده دعوتش را اجابت نمايد و آنچه براى خود دوست مى دارد براى او هم بپسندد و آنچه براى خود نمى پسندد براى او هم ناخوش بدارد.»
امام صادق (علیه السلام ) نیز درباره حق الناس فرموده اند: «کم ترین حقوق برادرت بر تو این است که هر آنچه را برای خودت می پسندی برای او نیز بپسندی و آنچه برای خود نمی پسندی بر او نیز روا نداری.»
همان حضرت (علیه السلام ) می فرمایند: «مومن بر مومن هفت حق دارد. واجب ترین آنها این است که آدمی تنها حق را بگوید، هر چند به زیان خود یا پدر و مادرش باشد.»
امام صادق (علیه السلام ) همچنان می فرمایند: «هر گاه یکی از شما میخواهد دعایش مستجاب شود کسب خود را پاک کند و حق مردم را به آنان باز گرداند؛ زیرا دعای بنده ای که در شکمش مال حرامی هست یا در نزد او حقی از حقوق مردم ضایع شده باشد به سوی خدا نمی رود.»
اسلام برای متجاوزین به حقوق مردم و کسانی که حق الناس را تضییع می کنند نیز عقوبت و پیامدهای سوئی را نیز در نظر گرفته است.
امیرمومنان (علیه السلام ) در این باره می فرمایند: «خدای متعال می فرماید: به عزت و جلالم سوگند از ستم هیچ ستمگری نخواهم گذشت گرچه به اندازه دست بر دست زدنی یا فشار دادن دستی از روی ستم باشد.»
همان حضرت (علیه السلام ) درباره دیگر آثار سوء حق الناس فرموده اند: «کسی که ستم میکند شیشه عمر خود را میشکند و کسی که بر اسب ظلم سوار شود زمین میخورد. ستم عمر را کوتاه میکند، نعمتها را بر باد میدهد و کسی که در حکومت خود به رعیت ظلم کند به زوال ملک خود سرعت بخشیده است.»
منبع : شبستان
بازدیدها: 27