مراسمی که پشت پرده تمام آنها عرض ارادت به امام حسین(علیه السلام) و یاران او است اما در شیوههای اجرای آنها میتوانید ردپای فرهنگ و آیینهای منطقهای را ببینید.
عزاداری مسلمانان لبنانی در سالهای اخیر آنچنان به شیعیان قدرت داده که توانستند در مقابل ارتش اسرائیل به خوبی مقاومت کرده و در حمله تابستان ۱۳۸۵ این رژیم به لبنان، اشغالگران قدس را مفتضحانه شکست دهند؛ این عزاداریها همچنین باعث احیاء حق شیعه در مجلس و دولت لبنان شده است.
اردن
در اردن نیز شیعیان روز دهم ماه محرم طبق سنت دیرینه به یاد امام حسین(علیه السلام) و یارانش، فقرا و مستمندان را اِطعام میکنند؛ در این روز اغلب مسلمانان اعم از شیعه و سنی فعالیتهای روزانه را تعطیل میکنند و با اقتدا به امسلمه که با شنیدن خبر شهادت امام (علیه السلام) ازکار شستوشو دست کشیده بود آنان نیز از انجام امور اینچنین اجتناب میکنند؛ مسلمانان این کشور در شهر «موته» درکنار مزار شهید جعفرطیار بهصورت رسمی به عزاداری میپردازند.
عربستان
عربستان از دیگر کشورهای اسلامی است که علیرغم سختگیریهای وهابیون در مناطقی چون الأحساء، قطیف، حضرموت، حجاز و مدینه یاد امام حسین(علیه السلام) احیاء میشود و مردم به عزاداری میپردازند؛ در سالهای اخیر محدودیتها از طرف دولت عربستان کمترشده و گویا آزادی بیشتری جهت عزاداری اعطاشده است.
سوگواری در منطقه «ترکمستان» نیز به قرن سوم هجری بازمیگردد، عدهای از خراسان به این منطقه مهاجرتکردند و در اوایل قرن سوم در بخارا و خیوه ساکنشدند؛ در دوران قدرت کمونیستها مجالس عزاداری در منازل بهصورت پنهانی برگزارمیشد ولی بعد از فروپاشی شوروی سابق عزاداریها آزادانه صورت میگیرد.
همچنین در ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و قفقاز مراسم سوگواری حسینی با شکوه تمام برگزارمیشود؛ در این مراسم اهل سنت نیز حضور گستردهای دارند.
مسلمانان شبه قاره هند نیز در این ماه به سوگ امام حسین(علیه السلام) و یارانش مینشینند: مردم پاکستان از دوازده قرن پیش مراسم سوگواری سردار شهیدان را برپا میکنند؛ با وجود این که در سال ۱۲۸۸ هجری شمسی مراسم عاشورا و اربعین از سوی استعمارگران انگلیس ممنوع اعلام شد و در سال۱۳۶۱ پلیس پاکستان با استفاده از بلندگو را در حسینیهها و تکایای شیعیان را غیرمجاز اعلام کرد ولی هرگز موفق نشد روند این عزاداریها را متوقف کند؛ در این راستا وهابیون این کشور نیز هرساله با به خاک و خون کشیدن عزاداران سعیدارند جلو این مراسم را بگیرند ولی با گذشت زمان این عزاداریها باعث غنای فرهنگ تشیع شده و خطبا، نویسندگان و شاعران فراوانی به برکت این عزاداریها پا به عرصه گذاشتهاند.
غیرمسلمانان نیز به عزای حسین مینشینند
در کشور هند نیز هندوها و غیرمسلمانان با دیدن سوگواریها و نوحهسرایی و محافل حزن متأثرشده و با مسلمین همراهیمیکنند و حتی در بعضی شهرها و مناطق، هندوها ساختمانهایی ساخته و وقف امام حسین(علیه السلام) کرده و به تقلید از مسلمین نام آنها را حسینیه گذاشتهاند و در آنجا به سوگواری میپردازند؛ یکی از نقاط مشترک عزاداری پاکستان و هند شرکت مسلمانان اهل سنت در عزاداریهاست.
نکته قابلتوجه اینکه در پاکستان اهل سنت نیز به عزاداری میپردازند؛ همچنین در شهرهای کراچی، حیدرآباد، کوتری، تخته و میرپورخاص از ایالت سند، روز عاشورا و اربعین حسینی غذاهای مختلفی چون حلیم درست میکنند و بین عموم تقسیم میکنند؛ این در حالی است که در شهر کوتری با ۹۵ درصد جمعیت اهل تسنن، در ایام عزاداری امام حسین مجالس باشکوهی برپا میشود و مردم در روز عاشورا به سوی امام بارگاه حرکت میکنند.
در سه کشور لکنهو، بنگال و بنارس که از کشورهای غیراسلامی هستند مسلمانان و دوستداران اهلبیت(علیه السلام) در ایام سوگواری محرم، خوردن و آشامیدن را به حداقل میرسانند و در مجالس سوگواری به هیچ وجه نمیخندند و شوخی نمیکنند.
همچنین در حیدرآباد دکن مسلمانان و هندوهای غیر مسلمان در ایام محرم عزاداری میکنند و بزرگان و عزیزان قوم دست و پای خود را با زنجیرهای آهنی بسته و چند نفر از خدمتگزاران خود را میگمارند که سر این زنجیرها را بگیرند و آنان را مانند اسیران «به یاد اهلبیت امام حسین(علیه السلام)» به مجلس عزای امام حسین بکشانند.
محرم در جنوب شرق آسیا
در بخشهایی از جنوب شرقی آسیا نیز مسلمانان هر ساله به سوگواری میپردازند؛ یکی از این کشورها اندونزی است که مردم آن در ماههای محرم و صفر از جشن عروسی و ازدواج خودداری میکنند و معتقدند که ازدواج در این دو ماه نحس و موجب زیان است.
در جزیره سوماترای اندونزی به عزای حسینی «تابوت»، در جاوه ماه محرم «سورا=عاشورا»، در آچه «ماه حسن و حسین» و در غرب سوماترا مردم پادانگ آن را ماه«تابوئیک» مینامند؛ در «پاریمان» در روز هفتم محرم نمادی از دست امام حسین(علیه السلام) که در گلدانی نهادهشده در معابر و خیابانها گرداندهمیشود و مردم به یاد وقایع جانسوز کربلا اشک میریزند و صبح روز نهم محرم عمامهای سفیدرنگ که «توربان»نامیده میشود به نشانه عمامه امام حسین(علیه السلام) تهیهشده و در مراسمی خاطراتی از فداکاریهای سرور شهیدان بیانمیشود.
سنگال
نحوه عزاداری در سنگال به شکل سنتی است، برای مثال در شب عاشورا مردم سنگال غذایی مخصوص است که به همراه گوشت گاو، صرف میکنند. بعضیها عقیدهدارند که بعد از غذا باید بشقابها را روی سرگذاشت، سپس مراسمی مثل قاشقزنی که در زمان قدیم در ایران مرسوم بوده است برپا میکنند.
زنان لباس مردان را میپوشند و کودکان روی صورت خود پودر میپاشند و در روز عاشورا که در زبان محلی به “تنخریب” معروف است به رقص و آواز میپردازند و از مردم کوچه و بازار تقاضای عیدی میکنند چون این روز را روز اول سال و عید مینامند. مرثیهخوانی نیز در بین فرقههای تیجانیه و قادریه تا اندازهای رواج دارد و واقعه عاشورا را از طریق نوارهای صوتی برای مردم تشریح میکنند و مرثیهخوانان معروفی که واقعه کربلا را به صورت نوار صوتی درآوردند میتوان از این افراد نام برد. روز عاشورا در سنگال تعطیل رسمی است. در سنگال حسینیه، هیئت و یا فاطمیه وجود ندارد و مجالس سخنرانیهای روز عاشورا در مساجد انجام میشود.
عزاداری در تایلند به بیش از ۴۰۰ سال میرسد
تایلند نیز از جمله کشورهایی است که مراسم عزاداری حسینی در آن به زمانهای بسیار دور یعنی حدود چهارصد سال قبل بازمیگردد؛ شیعیان «بانکوک» حدود دو هزارنفر است که در دهه محرم به عزاداری میپردازند؛ عزاداری در این کشور از سال۱۹۰۸ توسط «سید مازندرانی» بهصورت رسمی در آمد.
تاثیر فرهنگ عاشورا در کشورهای آفریقایی
یکی از مهمترین و بزرگترین کشورهای اسلامی آفریقا الجزایر است؛ روز دهم محرم در این کشور تعطیل رسمی است؛ استقلال الجزایر از استعمار فرانسه در سال۱۳۴۶ قیام شیخ عبدالقادر همراه پدرش محیالدین حسنی نمونههایی از تأثیرات فرهنگ عاشورا در این سرزمین است.
آوازه امام حسین(علیه السلام) خاور دور را نیز در نوردیده است
چین از کشورهایی است که شیعیان بومی، ایرانی و پاکستانی حضور فعالی دربرپایی عزاداری و سوگواری دارند و بیشتر این عزاداریها نیز درپکن برگزارمیشود.
رسوخ فرهنگ عاشورا در قلب تمدن مادیگرای غرب
انگلیس
یکی از کشورهای اروپایی که مسلمانان در آنجا حضور فعال دارند انگلستان است؛ مسلمانان مقیم لندن و برخی شهرهای دیگر در روز عاشورا دسته های عزاداری راه انداخته و با نوحهسرایی و سینهزنی یاد و خاطره شهیدان کربلا را زنده میکنند؛ در سالهای اخیر با توجه به توسعه اسلام در انگلستان و حضور شیعیان مهاجر پاکستانی، ایرانی، هندی و افغانی در این کشور مراسم بسیار باشکوهی در دهه محرم برپا میشود.
قاره آمریکا
در سایه حضور دوستداران اهلبیتدر قاره آمریکا عزاداری ماه محرم بهصورت باشکوهی برگزار میشود؛ حدود صد سال است که در شهرهای مختلف آمریکا عزاداران به سینهزنی و نوحهخوانی میپردازند، مسلمانان شهر«بورت» و«اسبانی» در آمریکای جنوبی هودج بزرگی از طلا و نقره با زیباترین نقش و نگار جهت عزاداری سیدالشهداء تهیه میکنند و آن را در روز عاشورا به حرکت درمیآورند و در این مسیر بسیاری ازمسیحیان و هندوها به مسلمانان ملحق میشوند و همه پشت سر آن هودج قرار میگیرند.
در فرانسه، استرالیا و دیگر کشورهای جهان مراسم عزاداری توسط شیعیان مهاجر و مسلمانان بومی برگزار میشود و سال به سال بر شکوه آن افزودهمیشود.
عاشورا در آلمان
هر ساله مراسم عاشورا در مرکز اسلامی هامبورگ با شرکت عده کثیری که شمار آنهابه دو هزار نفر میرسد برگزار میگردد. عده کثیری فقط به عشق امام حسین(علیه السلام) و اهل بیت ، روز تاسوعا و عاشورا در مرکز اسلامی هامبورگ حاضر میشوند. در روزهای تاسوعا و عاشورا در مرکز اسلامی اغلب مراسم با سخنرانی و در آخر عزاداری و سینه زنی برگذار میگردد و کمتر به خرافات آمیخته است. در این روزها مسلمانان شیعه از شهرهای اطراف نیز تا ۴۰۰ کیلومتری در این برنامهها شرکت میکنند و بعضی از آنها تا صبح در مسجد عزاداری میکنند.
قابل ذکر است که در روز عاشورای حسینی بعد از زیارت عاشورا و عزاداری، از جمعی در حدود دو هزار نفر پذیرایی به عمل میآید که کلیه هزینه آن را تجار پرداخت میکنند در ضمن سالن مراجعات با پارچه های سیاه و اطلاعیه مربوط مزین میشود. در تمام مدت برنامههای سوگواری و قرآن به صورت نوار پخش میشود.
بلژیک
آن دسته از شیعیان که در بلژیک دارای تشکیلات مذهبی شناخته شده هستند اجمالاً به شرح زیرند:
۱٫ شیعیان عرب که عمدتاً مراکشی ، الجزایری ، تونسی و هستند
۲٫ شیعیان ترک
۳٫ شیعیان پاکستانی
۴٫ شیعیان عراقی
عاشورا در دانمارک
شیعیان مقیم دانمارک از مهاجران کشورهای ایران ، عراق ، لبنان ، پاکستان و افغانستان هستند که عمدتاً پس از سال ۱۹۷۴ مهاجرت کردهاند . در این حسینیهها هر ساله مراسم عاشورا و تاسوعا با قداست خاص خود و با نوحهخوانی و سینهزنی به سبک معمول جمهوری اسلامی ایران برگزار میگردد.
پرتغال
همه ساله تاسوعا ، عاشورا و شام غریبان در محل « محمل شیعیان امام زمان (عج) در شهر آلمادا » واقع در نزدیکی لیسبون برگزار میشود در این مراسم پس از مداحی، سینه زنی ، نوحهخوانی و سخنرانی نماز جماعت برگزار میگردد و در پایان حاضران اطعام میشوند .
تعداد تقریبی شیعیان شرکت کننده در این مراسم هشتاد نفر است که حدود پنجاه نفر آنها مرد و سی نفر زن هستند .
مراسم به صورت سنتی و تاریخی برگزار میشود و آمیخته به خرافات نیست.
کانادا
مراسم مختلف مذهبی مربوط به محرم در کانادا و در شهرهای مختلف هر ساله در روزهای دههی آغازین ماه محرم و سوگواری حضرت سیدالشهداء (علیه السلام) برگزار میگردد. هر گروه شیعه براساس آداب و سنن مرسوم مناسبتهای مذهبی در کشور خویش به برگزاری مراسم مذهبی در کانادا نیز مبادرت میورزد. البته شکل کلی و عمومی مراسمی که به شیوهی مشترک میان شیعیان با ملیتهای مختلف انجام میگردد با توجه به مقتضیات محیط برخی ویژگیهای خود را نیز دارند.
برجستهترین ویژگی مراسم عزاداری مشترک در میان جامعهی شیعیان کانادا برگزاری مجالس سخنرانی است. محتوای این سخنرانیها سعی بر این دارد که در این محافل بیشتر به وجه تاریخی و علمی مسئله عاشورا و درسهای تاریخی آن پرداختهشود. مراسم عاشورا در کانادا شیوهی مرسوم عزاداری شیعیان یعنی سینهزنی و نوحهخوانی نیز انجام میگیرد. البته اغلب این مراسم سوگواری در مکانهای سرپوشیده و مراکز تجمع شیعیان مانند حسینیههای مختلف برگزار میشود. در پایان مراسم نیز پرچمی را به یاد امام حسین (علیه السلام) در برابر شهرداری تورنتو به اهتزاز در میآورند.
بازدیدها: 357