چهل روایت جنگ و کتاب دفاع مقدس

چهل روایت جنگ و کتاب دفاع مقدس

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام به مناسبت هفته دفاع مقدس چهل روایت جنگ و کتاب دفاع مقدس را برای شما گرد آوری کرده است

هزاران کتاب، هشت سال دفاع مقدس را به زبان های گوناگون بازتاب داده اند، اما ابتکار و نوآوری، سوژه های ناب و مضامین تازه موجب شده، تعدادی از آن ها در ویترین نگاه مخاطب، جایگاه بهتری داشته باشند و در یادها ماندگار شوند. این گزارش را بخوانید و ببینید درباره چه چیزی حرف می زنیم. کتاب شاید جزو نخستین ابزاری بود که پس از پایان دفاع مقدس به سرعت بال و پر گرفت. هرچند در سال های ابتدایی کمرنگ تر بود، اما به سرعت توانست شکل و ارزش مقاومت را به مخاطب در قالب مکتوب برساند. روزهای رزم کمتر کسی فکر می کرد که ادبیاتی با عنوان «دفاع مقدس» به شکل کنونی به ثمر برسد و بتواند حتی به دیگر زبان ها هم فرهنگ ایثار را منتقل کند. هرچند پرفراز و نشیب اما در عرصه دفاع مقدس کتاب های خوبی طی این چهار دهه منتشر شده که برخی از آنها بسیار پرمخاطب هم بوده است. در این گزارش تلاش داریم از میان ۱۵ هزار و ۲۰۵ کتابی که با موضوع دفاع مقدس از سال ۶۸ تاکنون منتشر شده ۴۰ کتاب شاخص را استخراج و به مخاطب عرضه کنیم. آنچه در ادامه می خوانید ۴۰ روایت از ۴۰ کتاب شاخصی است که ترجمه های متعدد از آن صورت گرفته و یا چاپ های متعدد داشته و مورد اقبال جامعه بوده اند. البته اذعان داریم که این گزارش، می توانست کامل تر از این هم باشد، اما برای پرهیز از طولانی شدن متن، به همین تعداد کتاب اکتفا کردیم.

* ۱ـ «دا»: خاطرات شیرزن کُرد که پدر و برادرش را دفن کرد

نخستین کتابی که در این گزارش به آن پرداخته می شود، روایتی از خاطرات سیده زهرا حسینی به قلم اعظم حسینی در کتابی با عنوان «دا» است. این اثر در سال ۸۸ پرمخاطب ترین کتاب شد. واژه «دا» در زبان لری، لکی و کردی به معنی «مادر» است و حسینی که خود یکی از کردهای پهنه زرین آباد استان ایلام است، با انتخاب این عنوان سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق بپردازد. کتاب به زبان های انگلیسی، عربی، اردو، ترکی استانبولی، اسپانیولی ترجمه و در آمریکا، لبنان، پاکستان، اسپانیا و آمریکای لاتین منتشر شده است. «پال اسپراکمن» مترجم کتاب به زبان انگلیسی معتقد است: با خواندن این کتاب به تفاوت های جنگ ایران و عراق با دیگر جنگ ها پی بردم. جنگ ایران، جنگ متعارف همراه با خشونت و تجاوز نیست بلکه این جنگ همان طور که ایرانیان می گویند دفاع مقدس و سرشار از معنویت و ارزش است. در حال حاضر چاپ ۱۵۸ این کتاب در بازار موجود است. «دا» جوایز متعددی را از آن خود کرده است. این کتاب در دومین جایزه ادبی جلال آل احمد برگزیده و شایسته تقدیر شناخته شد و در سیزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگرنوشت انتخاب شد. البته در جشنواره کتاب سال شهید غنی پور و در نخستین دوره جشنواره لوح و قلم هم از این کتاب تقدیر شد. ناشر کتاب، سوره مهر است.

* ۲​ـ پایی که جا ماند: ماجرای اسارت دیده بان ۱۶ جزیره مجنون

کتاب «پایی که جا ماند» نوشته آزاده جانباز سیدناصر حسینی پور است. راوی، کتاب را به یک گروهبان بعثی به نام ولید فرحان (سرنگهبان اردوگاه ۱۶ تکریت، که در زمان اسارت او را به فجیع ترین شکل ممکن مورد شکنجه و آزار اذیت قرار داده) تقدیم کرده است. این کتاب دارای ۱۵ فصل است و پایان کتاب به اسناد و عکس ها و فهرست اعلام اختصاص دارد. این کتاب یک اثر بازداشتگاهی و یا همان ادبیات بدون مرز است که تاکنون به ۶ زبان زنده (انگلیسی، عربی عراقی و لبنانی، اسپانیولی، اردو، استانبولی و فرانسوی) ترجمه شده است. ناشر این کتاب هم سوره مهر است. سید ناصر در سن ۱۴ سالگی به جبهه می رود و ۱۶ سالگی، در حالی که دیده بان جزیره مجنون و نیروی گشتی و شناسایی واحد اطلاعات و عملیات تیپ ۴۸ فتح از استان کهگیلویه و بویراحمد بود، در جزیره مجنون به اسارت عراقی ها درمی آید؛ این دیده بان باهوش جزیره مجنون زمانی که به اسارت بعثی های عراق درمی آید که پای راستش قطع می شود و فقط به رگ و پوستی بند بوده است. او در سپاه سوم عراق در شهر المیمونه از توابع استان میسان عراق هویتش برملا می شود و از آن زمان شکنجه ها و آزار و اذیت های او آغاز می شود. نکته جالب درباره این کتاب اینکه بعد از ۶ ماه به چاپ بیست و یکم رسید. در سال ۱۳۹۱ این کتاب به عنوان کتاب سال دفاع مقدس انتخاب شد. چاپ ۷۰ این اثر در بازار موجود است. رهبر انقلاب اسلامی ایران پس از مطالعه این کتاب در تقریظی بر این کتاب این گونه می نویسند: «تاکنون هیچ کتابی نخوانده و هیچ سخنی نشنیده ام که صحنه های اسارت مردان ما در چنگال نامردمان بعثی عراق را، آن چنان که در این کتاب است به تصویر کشیده باشد. این یک روایت استثنایی از حوادث تکان دهنده ای است که از سویی صبر و پایداری و عظمت روحی جوانمردان ما را، و از سویی دیگر پستی و خباثت و قساوت نظامیان و گماشتگان صدام را، جزء به جزء و کلمه به کلمه در برابر چشم و دل خواننده می گذارد و او را مبهوت می کند. احساس خواننده از یک سو شگفتی و تحسین و احساس عزت است، و از سویی دیگر: غم و خشم و نفرت. کارهای لازم: ترجمه سلیس به زبانهای عربی و انگلیسی. درود و سلام به خانواده ی مجاهد و مقاوم حسینی. سیدعلی خامنه ای ۲ شهریور ۱۳۹۱»

* ۳ـ نورالدین پسر ایران: یکی از زیباترین نقاشی های صفحه پُرکار و اعجازگونه هشت سال دفاع مقدس

کتاب «نورالدین پسر ایران» روایتی از عملیات بدر، عملیات والفجر هشت و عملیات کربلای ۴ است. کتاب «نورالدین پسر ایران» که انتشارات سوره مهر آن را در آذرماه ۱۳۹۰ منتشر کرده، ششصدمین کتاب دفتر ادبیات و هنر حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در ۲۳ سال فعالیت این دفتر بود که شامل خاطرات سیدنورالدین عافی بود. ابتدا در سال ۱۳۷۳، موسی غیور طی ۴۰ ساعت مصاحبه به زبان آذری ضبط کرد و معصومه سپهری از سال ۱۳۸۳ کار پیاده سازی و تنظیم این مصاحبه ها را بر عهده گرفت. نویسنده برای فراهم آوردن این کتاب ۷۰۰ صفحه ای شخصاً نیز چندین مصاحبه تکمیلی از صاحب خاطرات و همرزمان او گرفت. کتاب «نورالدین پسر ایران» طی مراسم اختتامیه پنجمین جایزه ادبی جلال آل احمد، گران ترین جایزه ادبی ایران، که با بررسی بیش از چهار هزار و ۵۰۰ اثر همراه بود، در گروه مستند نگاری و بخش خاطره نگاری موفق به کسب عنوان برترین کتاب شد. ترجمه انگلیسی، عربی و ترکی آذری و ترکی استانبولی این کتاب در بازار وجود دارد. در حال حاضر چاپ ۶۸ کتاب عرضه می شود. متن تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب در ادامه منتشر می شود:

بسم الله الرحمن الرحیم

این نیز یکی از زیباترین نقاشی های صفحه پُرکار و اعجاز گونه هشت سال دفاع مقدس است. هم راوی و هم نویسنده حقاً در هنرمندی، سنگ تمام گذاشته اند. آمیختگی این خاطرات به طنز و شیرین زبانی که از قریحه ذاتی راوی برخاسته و با هنرمندی و نازک اندیشیِ نویسنده، به خوبی و پختگی در متن جا گرفته است، و نیز صراحت و جرأت راوی در بیان گوشه هائی که عادتاً در بیان خاطره ها نگفته می ماند، از ویژگی های برجسته این کتاب است. تنها نقصی که به نظر رسید نپرداختن به نقش فداکارانه همسری است که تلخی ها و دشواری های زندگی با رزمنده ئی یکدنده و مجروح و شلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اَجر با او را پذیرفته است. ساعات خوش و با صفائی را در مقاطع پیش از خواب با این کتاب گذراندم والحمدلله.

* ۴ـ سفر به گرای ۲۷۰ درجه: نخستین رمان ایرانی با موضوع جنگ است که در آمریکا منتشرشد

کتاب «سفر به گرای ۲۷۰ درجه»، رمان احمد دهقان با موضوع جنگ ایران و عراق است. این کتاب به دلیل سبک خاص نوشته و روایت عمیق و ویژه جنگ اقبال زیادی به خود جلب کرد و مورد توجه جدی قرار گرفت. سال ۱۳۷۵ منتشر شد و توانست جایزه بیست سال داستان نویسی، جایزه چهارمین دوره انتخاب کتاب سال دفاع مقدس و جایزه بیست سال ادبیات پایداری را به خود اختصاص دهد. این کتاب توسط پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتگرز آمریکا به انگلیسی ترجمه شده و نخستین رمان ایرانی با موضوع جنگ است که در آمریکا منتشر می شود. داستان کتاب از زبان ناصر بیان می شود. ناصر رزمنده جوانی است است که بارها سابقه شرکت در جبهه داشته. در بین امتحانات مشق و درس را رها و به همراه دوستش علی راهی منطقه جنگی جنوب می شود. در آنجا ضمن دیدار مجدد با دوستان سابقش، از قریب الوقوع بودن عملیاتی مهم (کربلای ۵) اطلاع می یابد. حین عملیات بسیاری از دوستانش شهید و مجروح می شوند، خود او نیز مجروح شده و به پشت خط می آید. بعد از چند روز به شهر خود بازگشته و زندگی عادی را از سر می گیرد. پس از مدت کوتاهی با دریافت تلگراف یکی از دوستانش خود را آماده بازگشت به منطقه می کند. این کتاب از سوی انتشارات شمع و مه به صربی، اسپانیایی و لهستانی ترجمه شده است. انگلیسی، روسی و ایتالیایی دیگر ترجمه های موجود از این کتاب است.

*۵ـ عقاب های تپه ۶۰: کتابی با جوایز و افتخارات متعدد

«کتاب عقاب های تپه ۶۰»، نوشته محمدرضا بایرامی داستانی است تلفیق یافته از حداقل دوگونه از این نوع داستان نویسی. داستان نویسی متعقد به بازگویی ایثارگرانه از جنگ و در عین حال صاحب تفکری که هرگز رشادت شکل گرفته در جنگ را عاملی برای تأیید آن نمی داند. داستان این رمان با محوریت تپه ای شکل می گیرد که کمی جلوتر از خط مقدم نبرد واقع شده و در تسخیر عراقی هاست. از سویی قهرمان و راوی داستان، احمد که رزمنده نوجوان و ایرانی است در سودای نبرد و مواجهه با این مانع نظامی است و از سوی دیگر عقاب های ساکن تپه که یکی از نمادهای برجسته ادبیات داستانی دفاع مقدس به شمار می روند و آمد و شد روزانه آنها به لانه ها و نیز بر فراز سنگرهای نیروهای ایرانی ذهن او را به خود جلب کرده است. داستان در چنین فضایی شرح مواجهه این نوجوان با جنگ و نبرد اوست. با برخورداری از پنج جایزه و دیپلم افتخار، از آثار برگزیده ادب پایداری به شمار می آید و بی شک موفقیت های این اثر، چه در استقبال علاقه مندان و مخاطبان و چه در کسب جوایز داخلی و بین المللی، از دلایل ترجمه آن بوده است. سریال انیمیشن «عقاب های تپه ۶۰» در ۲۷ قسمت بر اساس این رمان ساخته و بارها از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است. این کتاب را در سال های گذشته، سوره مهر منتشر کرده بود، اما با انتقال حق نشر آن، انتشارات کتاب نیستان چاپ های بعدی اثر را منتشر کرده و به انگلیسی هم برگردان شده است. چاپ ۷ این کتاب در بازار وجود دارد. انتشارات نیستان کتاب صوتی «عقاب های تپه ۶۰» نوشته محمد رضا بایرامی را با صدای احسان چریکی منتشر کرده است. این کتاب برگزیده جایزه شهید غنی پور و برگزیده جایزه ادبی هنری عذرا بوده است.

* ۶ـ نخل های بی سر: روایت درخشان از خرمشهر

کتاب «نخل های بی سر» نوشته قاسمعلی فراست است که ابتدا در سال ۱۳۶۳ از سوی امیرکبیر و چاپ سوم آن در سال ۱۳۸۵ توسط انتشارات صریر راهی بازار کتاب شد. «نخل های بی سر» به دلیل اینکه جزو «اولین» آثار ادبیات دفاع مقدس است خود به خود، مورد توجه قرار می گیرد. رمان، داستان مقاومت مردم خرمشهر، ایثارها و رشادت های بچه های مظلوم این شهر و سختی ها و مرارت های مهاجران جنگ تحمیلی است. داستان با شروع جنگ آغاز می شود. خانواده ناصر در تب و تاب ماندن و یا رفتن سرگردانند. پدر و مادر او، گمان نمی کنند جنگ به این راحتی آشیانه آنها را مورد تهاجم قرار دهد. ناصر، حسین و شهناز پدر و مادر را ترغیب به رفتن می کنند و خود می مانند تا از شهر و آرمان هایشان دفاع کنند. شهناز شهید می شود. او اولین شهید خانواده است که بر سر آرمان هایش جان می دهد. شهادت او، برادرانش را در دفاع از شهر و ارزش هایشان راسخ تر می کند. در واقع رمان «نخل های بی سر» از نوع رمان های «وقایع نگارانه» است. فراست برای خلق رمان «نخل های بی سر» که به روزهای محاصره و نبرد برای آزادسازی خرمشهر و جنگ در جنوب کشورمان می پردازد، در همان سال های بحبوحه جنگ تحمیلی یعنی سال های ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ به خرمشهر رفت و به نگارش و چاپ رمان «نخل های بی سر» در سال ۱۳۶۱ پرداخت که این کتاب توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید. «نخل های بی سر» به دلیل اینکه از «اولین» آثار ادبیات دفاع مقدس است، خود به خود، مورد توجه قرار می گیرد و به سبب نثر ساده و روان و بازگویی داستان شهامت مردم خرمشهر در سال های جنگ بسیار شنیدنی است. از این رو کتاب صوتی آن هم در بازار کتاب موجود است.

*۷ـ چته ها

کتاب «چته ها» مجموعه داستان های ابراهیم حسن بیگی است که سال ۶۵ نوشته شده است. چته، به معنی دزد گردنه بگیر است که اصطلاحاً به گروهک های ضدّ انقلاب گفته می شود. حسن بیگی دربار ه آفرینش داستان های این مجموعه و آن چه که مربوط به حال و هوایِ طبیعی، سیاسی و اجتماعیِ دیار بحران زده آن زمانِ مناطق کُردنشین ایران است، چنین می گوید: «خلق این گونه داستان ها به سال هایی برمی گردد که در منطقه غرب کشور در ارتباط به تبلیغات جنگ و مسائل فرهنگیِ انقلاب فعالیت می کردم. حوادثی که در کردستان به لحاظ سیاسی و نظامی اتّفاق می افتاد، بسیار درخور توجه بود و بعضی از این اتّفاق ها اندیشه مرا به خود مشغول می کرد. مجموعه داستان چته ها برگرفته از احساسات گریز ناپذیر این دوره است». از آن جایی که این مجموعه اولین تجربه حسن بیگی در پدید آوردن داستان هایی با رنگ و بوی اقلیمیِ کردستان و تشریح رویدادهای جنگ و حوادث نظامی و سیاسیِ آن دیار بوده، برخلاف داستان های بعدی او مثل «کوه و گودال»، نشانی از زبان و خصوصیّات فرهنگی و قومیِ فضا و محلِ وقوع ماجرا در آن دیده نمی شود؛ اگر چه در آثار مشابه بعدی نویسنده این کاستی، شناسایی و در جهت رفع آن تلاش های لازم و نتیجه بخش صورت می گیرد.

* ۸ـ فرنگیس: روایت شیرزن خطه گیلان غرب

رمان «فرنگیس» روایت دلیری های خانم فرنگیس حیدرپور، شیرزن خطه گیلان غرب، به قلم خانم مهناز فتاحی از روایت های خواندنی مقاومت زنان ایرانی در برابر مهاجمان بعثی، در دوران دفاع مقدس است. در مراسم هفتمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت تقریظ حضرت آیت الله خامنه ای بر کتاب «فرنگیس» منتشر شد. پس از این مراسم نیز خانم ها فرنگیس حیدرپور راوی کتاب و مهناز فتاحی، نویسنده کتاب با رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفت وگو کردند. حضرت آیت الله خامنه ای در این دیدار از خانم حیدرپور به خاطر بیان خاطراتشان و از نویسنده کتاب به خاطر تقریر این کتاب تشکر کردند. این کتاب در سال ۹۴ توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد. همچنین در سال ۹۵ بخش هایی از کتاب که مربوط به دوران کودکی «فرنگیس» بود به صورت جداگانه در یک کتاب مختصر با عنوان «بچه های آوه زین» توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد. تقریظ مقام معظم رهبری بر این کتاب با حضور راوی و نویسنده رونمایی شد. رهبر معظم انقلاب درباره این کتاب نوشته اند: «بخش ناگفته و بااهمیتی از حوادث دوران دفاع را به مناسبت شرح حال این بانوی شجاع و فداکار، در این کتاب می توان دید. بانو فرنگیس دلاور با همان روحیّه استوار و پُرقدرت، و با زبان صادق و صمیمی یک روستایی، و با عواطف و احساسات رقیق و لطیف یک زن، با ما سخن گفته و منطقه ناشناخته و مهمّی از جغرافیای جنگ تحمیلی را با جزئیاتش به ما نشان داده است. ما از روستاهای مرزی در دوران جنگ و مصائب فراوان آنان و آوارگی ها و گرسنگی ها و خسارتهای مادی و ویرانی ها و داغ عزیزان آنها، هرگز به این وضوح و تفصیلی که در این روایت صادقانه آمده است، خبر نداشتیم؛ و نیز از فداکاری جوانان آنان که در شمار اوّلین شتابندگان به مقابله با دشمن مهاجم بودند. ماجرای قتل و اسارت دشمن به دست این بانوی دلاور هم که خود یک داستان مستقل و استثنائی است که نظیر آن فقط در سوسنگرد، در همان اوان، اتّفاق افتاده بود. بانو فرنگیس را باید بزرگ داشت و از نویسنده کتاب ــ خانم فتّاحی ــ به خاطر قلم روان و شیوا و هنر مصاحبه گیری و خاطره نویسی، باید بسیار تشکّر کرد. ۹۶/۱۱/۲۱» کتاب «فرنگیس» اثر برگزیده جایزه کتاب سال دفاع مقدس در کشورمان به زبان روسی، اردو و انگلیسی ترجمه شده است. چاپ بیستم کتاب در بازار موجود است.

*۹ـ دختر شینا: کتابی بی مانند از خاطرات زنان جنگ

رمان «دختر شینا» خاطرات قدم خیر محمدی کنعان است که موضوع آن جنگ ایران و عراق است. کتاب توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده؛ اثری که بهناز ضرابی زاده آن را گردآوری کرده است. رمان «دختر شینا» ظرف مدت چهار سال به چاپ بیست و دوم رسیده است. «دختر شینا» کتابی نسبتاً مفصل از زبان همسر یکی از کشته شدگان جنگ ایران و عراق است. این کتاب جزو نخستین آثار منتشر شده در حوزه خاطرات زنان از آن جنگ است. «دختر شینا» از ۱۹ فصل تشکیل شده است. قدم خیر محمدی کنعان، راوی کتاب در ۱۷ اردیبهشت سال ۱۳۴۱ در روستای قایش رزن همدان متولد شد. در سال ۱۳۵۶ و در ۱۴ سالگی با ستار (صمد) ابراهیمی هژیر ازدواج می کند و صاحب پنج فرزند می شود. در ۲۴ سالگی شوهرش را در جنگ از دست می دهد و مسئولیت بزرگ کردن کودکانش را به تنهایی به عهده می گیرد. دختر شینا به زبان های ترکی استانبولی، انگلیسی و عربی نیز ترجمه شده است. این کتاب در شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطره شفاهی انتخاب شد و در فهرست ۱۰۵ کتاب انتخابی مجمع ناشران دفاع مقدس برای عرضه در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت سال جاری میلادی (۲۰۱۵) قرار داشت. کتاب گویای «دختر شینا» توسط بخش سوره مهر الکترونیک حوزه هنری راهی بازار شده است. چاپ ۱۰۷ دختر شینا در بازار موجود است. مرتضی سرهنگی در مورد این کتاب می نویسد: چنین روایتی، روایتِ در مسیر و در مصیرِ انسانی است که مدام در پی شدن است و قدم در جاده رشد گذاشته است و تکامل.

متن تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب بدین شرح است: «بسمه تعالی. رحمت خدا بر این بانوی صبور و با ایمان؛ و بر آن جوان مجاهد و مخلص و فداکاری که این رنج های توان فرسای همسر محبوبش نتوانست او را از ادامه جهاد دشوارش باز دارد. جا دارد از فرزندان این دو انسان والا نیز قدردانی شود.»

* ۱۰ـ گلستان یازدهم: فرمانده ای که به عقرب زرد معروف بود

کتاب «گلستان یازدهم» خاطرات زهرا پناهی روا، همسر شهید علی چیت سازیان است که می توان آن را نمونه ای خوب و بالغ از این نوع روایات دانست. این کتاب با زبانی صادقانه به شرح زندگی یک سال و هشت ماهه مشترک شهید چیت سازیان و همسرشان پرداخته است. فرمانده ای که در جبهه به دلیل مهارت های رزمی و شجاعتش به عقرب زرد معروف بود، در خانه با مادر و همسرش به اندازه ای با مهر و محبت رفتار می کند که گویی این قلب رئوف هیچ گاه سابقه حضور در حرب و قتال را نداشته است. گلستان یازدهم به زیباترین شکل توانسته است قسمت مهمی از نیمه پنهان زندگی شهید چیت سازیان را به مخاطبان معرفی کند. نقطه اوج کتاب جایی است که پیکر شهید برای مصون ماندن از گزند منافقین، تا قبل از خاکسپاری در بیرون از شهر نگهداری می شود و خانواده چیت سازیان برای نخستین بار به دیدن پیکر شهید می روند: «خیابان بی انتها را به سرعت طی کردیم. کسی چیزی نمی گفت. همه با بهت و سکوت از پشت شیشه های ماشین به زمین های پوشیده از برف نگاه می کردیم. کمی بعد، ته آن خیابان، کانتینری پیدا شد، پشت کامیونی بزرگ. چند ماشین پاترول سپاه هم دور و برش پارک شده بود. چند نفر از آمبولانس پیاده شدند و رفتند جلوی کانتینر. ما هم از ماشین پیاده شدیم. درِ یخچال کانتینر را باز کردند. تابوت را پایین آوردند. حاج صادق با قدی خمیده و شانه های پایین افتاده جلو رفت. آقا ناصر دوید و تابوت را در آغوش گرفت. مادر دستم را گرفته بود. درِ تابوت را باز کردند. منصوره خانم نالید: «الهی قربانت برم! مادرت بمیره علی! دیشب اینجا خوابیدی عزیزم!…» همه به گریه افتادند. مادر به هق هق افتاد. بی اعتنا به کسانی که دور و برمان ایستاده بودند گریه می کردم.» کتاب با مقدمه زیبایی از سوی نویسنده آغاز می شود، جایی که بهناز ضرابی زاده می فهمد، منزل خانواده چیت سازیان درست در مقابل خانه اش قرار داشته و او سال ها از آن بی خبر بوده است. جایی که در آن بسیاری از اتفاقات تلخ و شیرین داستان ثبت و ضبط شده است و نویسنده تا آن زمان از آن بی خبر بوده است. نکته ای که در ذهن مخاطب جرقه ای ایجاد می کند که شاید در کنار خانه ما نیز خانه شهیدی وجود داشته باشد و هر شهید، ماجرا و داستان منحصربه فرد خود را روایت کند. متن تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب ـ که خاطرات خانم پناهی روا از همسر شهیدش (سردار علی چیت سازیان) به قلم خانم ضرابی زاده است ـ بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

این روایتی شورانگیز است از زندگی سراسر جهاد و اخلاصِ مردی که در عنفوان جوانی به مقام مردان الهی بزرگ نائل آمد و هم در زمین و هم در ملأ اعلی به عزّت رسید. هنیئاً له. راوی ـ شریک زندگی کوتاه اوـ نیز صدق و صفا و اخلاص را در روایت معصومانi خود به روشنی نشان داده است. در این میان، قلم هنرمند و نگارش آکنده از ذوق و لطف نویسنده است که به این همه جان داده است. آفرین بر هر دو بانو؛ راوی و نویسنده کتاب. کتاب «گلستان یازدهم» به زبان های اردو، روسی، آذری و عربی ترجمه شده است. چاپ سی و یکم کتاب در بازار موجود است.

*۱۱ـ خاک های نرم کوشک؛ کتابی که خواندن آن به فیلمسازان توصیه شد

کتاب «خاک های نرم کوشک» از سوی انتشارات ملک اعظم روانه بازار کتاب شده و اکنون چاپ ۲۲۵ آن در بازار موجود است. این کتاب، خاطرات اوستا عبدالحسین برونسی به نقل از خانواده و همرزمان شهید را شامل می شود. این کتاب شرح حال انسانی وارسته است که قبل از انقلاب در روستای گلبوی کدکن از توابع تربت حیدریه به کار سخت و طاقت فرسای بنایی مشغول بود و در کنار آن به خواندن دروس حوزوی نیز روی آورده بود تا اینکه بعدها به علت شدت یافتن مبارزات او زندانی و مورد شکنجه های وحشیانه ساواک قرار گرفت. با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران زمینه های لازم برای رشد او مهیا شد چنان لیاقتی از خود نشان داد که زبانزد همگان شد و نامش حتی در محافل خبری استکبار جهانی نیز راه یافت. رمز رستگاری شهید برونسی عبودیت و بندگی بی قید و شرط او در مقابل حق و حقیقت بوده است. «خاک های نرم کوشک» برای اولین بار در اواخر سال ۱۳۷۸ توسط نشر کوثر با شمارگان ۵۰۰۰ نسخه منتشر شد. چاپ اول این کتاب که با جلدی آبی رنگ و مزین به عکس شهید برونسی روانه بازار شده بود، در کمتر از سه ماه به پایان رسید، اما به دلیل سختی شرایط چاپ و نشر کتاب در آن دوران، چاپ دومش دو سال بعد، یعنی سال ۱۳۸۱ آن هم با تیراژ ۵۰۰۰ جلد انجام شد. پس از آنکه در ۲۶ خرداد سال ۱۳۸۵ مقام معظم رهبری در جمع فیلمسازان و کارگردانان سینما و تلویزیون خواندن این کتاب را توصیه می فرمایند، این جملات در پشت جلد چاپ پنجم به بعد خاک های نرم کوشک درج می شود. «خاک های نرم کوشک» نوشته سعید عاکف، در حوزه جنگ ایران و عراق است که زندگی نامه و خاطرات عبدالحسین برونسی، فرمانده تیپ ۱۸ جواد الائمه را روایت می کند. این اثر به زبان های انگلیسی، عربی و اردو ترجمه شده است. ترجمه انگلیسی کتاب خاک های نرم کوشک به سرپرستی محمد برومندی منتشر شده است. ترجمه اردوی کتاب را خان محمد صادق جونپوری، دانشجوی دکتری زبان فارسی دانشگاه دهلی هند انجام داده و عنوان اردوی آن بابا خداحافظ است و در شمارگان یک هزار نسخه و به صورت مصور چاپ و منتشر شده است.

* ۱۲ـ آب هرگز نمی میرد؛ روایت دو نفر از ستارگان اقبال همدان

کتاب «آب هرگز نمی میرد» روایت جانبازی است که از ابتدای دوران دفاع مقدس حضور فعالانه ای داشت. وی از ابتدای سال ۶۲ فرمانده گردان ۱۵۲ حضرت ابوالفضل (ع) لشکر ۳۲ انصارالحسین (ع) بود که در این گردان تا بعد از عملیات کربلای ۵ در سال ۶۵ حضور داشت و به تعبیر سردار حسین همدانی نقش او در عملیات مرصاد مغفول ماند. حاج میرزا محمد سلگی راوی کتاب «آب هرگز نمی میرد» متولد نخستین روز فروردین ماه سال ۱۳۳۵ از روستای هادی آباد در فاصله ۲۵ کیلومتری شهرستان نهاوند است که سومین فرزند خانواده شیخ علی محمد سلگی است. کتاب «آب هرگز نمی میرد» شامل ۱۱ فصل و عنوان های کُر شیخ علی ممد، رنگ خدا، زیر علم عباس، گردان سقاها، مجنون؛ جنگ آب و آتش، شب عاشورایی انصار الحسین، فاو؛ سلام بر تشنگی، آب هرگز نمی میرد، ما گردان ابالفضلیم، با دو پای بریده و فصلی با عنوان خدا با ما بود است و در خلال کتاب نیز تصاویر مرتبط با هر فصل نیز آورده شده است. این کتاب که از سوی نشر ۲۷ منتشر شده رتبه نخست جایزه ادبی جلال آل احمد را به خود اختصاص داده است. تقریظی که مقام معظم رهبری در آن نوشته اند، به این شرح است: «بسم الله الرّحمن الرّحیم. سلام بر یاران حسین (علیه السّلام) و سلام بر لشکر انصارالحسین همدان؛ و سلام بر شهیدان، دلاوران، فدائیان، شیران روز و عابدان شب؛ و سلام بر شهید زنده میرزا محمد سُلگی و بر همسر با ایمان و صبور او؛ و سلام بر حمید حسام که دردانه هایی چون سُلگی و خوش لفظ را به ما شناساند. ساعت های خوش و باصفائی را با این کتاب گذراندم و بارها با دریغ و حسرت گفتم:

درنگی کرده بودم کاش در بزم جنون من هم

لبی تر کرده زان صهبای جام پرفسون من هم

هزاران کام در راه است و دل مشتاق و من حیران

که ره چون می توانم یافتن سوی درون من هم…

در میان کتاب های خاطرات جنگ، این، یکی از بهترین هاست. نگارش درست و قوی، ذوق سرشار، سلیقه و حوصله، همّت بلند، همه با هم دست به کار تولید این اثر شده اند. کتاب خانم ضرّابی در شرح حال شهید عالی مقام علی چیت سازیان نیز دارای همین برجستگی هاست. این دو نفر از ستارگان اقبال همدانند. بهمن ۹۵»

در این اثر حمید حسام به خوبی موفق شده تصویرسازی از شخصیت ها و مکان ها را با توصیفات خود در ذهن خواننده جای دهد و روایتی درست و قوی برآمده از ذوق سرشارش از زندگی سردار سلگی به مخاطبان کتابش عرضه کند؛ روایتی که ماحصل ۲۰ ماه مصاحبت و همنشینی با میرزا محمد و همرزمانش است. کتاب آب هرگز نمی میرد، توسط امیرابوالفضل کتابی گویاسازی شده است. کتاب «آب هرگز نمی میرد» نوشته سردار حمید حسام از انتشارات صریر توسط انتشارات «فتا» به زبان استانبولی در ترکیه ترجمه، منتشر و وارد باز نشر ترکیه شد. چاپ چهل و دوم کتاب در بازار موجود است.

* ۱۳ـ سلام بر ابراهیم: یکی از آثار پرمخاطب حوزه دفاع مقدس

«سلام بر ابراهیم» کتابی است که در قالب زندگینامه ای مختصر و ۶۹ خاطره درباره شهید بزرگوار و مفقود الاثر «ابراهیم هادی» منتشر شده است. این نوشتار حاصل بیش از پنجاه مصاحبه از خانواده، یاران و دوستان آن شهید است که همگی نگارنده را در گردآوری این مجموعه ارزشمند یاری رساندند. شهید هادی در یکم اردیبهشت ماه سال ۳۶ دیده به جهان گشود و پس از ۲۷ سال زندگی پر فراز و نشیب در عملیات والفجر مقدمّاتی در منطقه فکه، بیست و دوم بهمن سال ۶۱ به درجه رفیع شهادت نائل آمدند و همانطور که از خداوند می خواست، پیکر پاکش در کربلای فکه گمنام ماند. جلد دوم این کتاب، ادامه خاطراتی است که در جلد اول آن منتشر شده اند. تعدادی از خاطرات بودند که در جلد اول کتاب چاپ نشدند. دلیلش هم این که گروهی از افراد و راوی ها را پیدا نکردند و یا در دسترس نبودند. بنابراین تعدادی از مصاحبه هایی که بعد از چاپ جلد اول کتاب انجام شد و یا کراماتی که بعد از چاپ جلد اول کتاب، از این شهید دیده شدند، برای چاپ در جلد دوم تدوین شدند. خاطرات جدید همرزمان و دوستان شهید در جلد دوم «سلام بر ابراهیم» رونمایی شده است. شهید هادی به واسطهاخلاق پهلوانی و منش ایمانی اش، مریدان بسیاری میان جوانان کشورمان پیدا کرده است. این کتاب از سوی معارف الاسلامیه به عربی، انگلیسی، فرانسه ترجمه شده است. یادآور می‎ شود، کتاب «سلام بر ابراهیم» برای نخستین بار از سوی انتشارات شهید ابراهیم هادی در سال ۸۸ منتشر شده و تاکنون یکی از آثار پرمخاطب در حوزه دفاع مقدس بوده است. چاپ ۱۴۴ جلد اول و چاپ ۳۲ جلد دوم کتاب «سلام بر ابراهیم» در بازار موجود است.

* ۱۴ـ پیغام ماهی ها: پیامکی که فرمانده در آن نوشت «خداحافظـ»

کتاب «پیغام ماهی ها» به کوشش گلعلی بابایی توسط انتشارات صاعقه منتشر شده است. بخش اول این کتاب خاطرات شهید همدانی از بدو تولد تا شهریور ۱۳۶۴ است که خودش مصاحبه کرده است. یک بخش هم مربوط به سوریه است که از یک مصاحبه یک ساعته از زبان شهید همدانی است که داستان رفتن به سوریه و اتفاقات و شرایط سوریه را بازگو کرده است. فصل آخر کتاب هم مربوط به خاطره ای از همسرشان است که در دیدار آخر شهید رخ داده بود. نویسنده بعد از هفتم شهید کار نوشتن کتاب را شروع کرد و سعی کرده بود که برای چهلم شهید یک کتاب ۲۰۰ صفحه ای تولید کند تا ادای دینی به حاج حسین همدانی کرده باشد و اکنون یک کتاب ۵۱۲ صفحه ای شده است. کتاب کاری سنگین و قابل اعتنا است و لحن این کتاب، لحن شهید حاج حسین همدانی است. اتفاقاتی که این شهید از قبل از آغاز جنگ تحمیلی تا قبل از عملیات والفجر ۸ با آن روبرو بوده در کتاب آمده است. بخشی از اطلاعات این کتاب به صورت پرسش و پاسخ در کتاب «مهتاب خَیَّن» به قلم حسین بهزاد تا سوم خرداد ۶۱، چاپ شده بود که مؤلف از این منبع استفاده کرده و به صورت «منِ راوی» تبدیل کرده و نوشته است. بخش دوم هم یک مصاحبه ۴۰-۳۰ ساعته بود که باز هم حسین بهزاد گرفته بود و قرار بود شهید همدانی تا پایان جنگ را بگوید که مجال فرصت نداده بود و این مصاحبه مانده بود و استفاده نشده بود و نویسنده از آنها هم استفاده کرده است. فصل آخر کتاب که آخرین پیامک نام دارد، خاطره ای است از همسر شهید از آخرین سفر او به ایران. همسر شهید در این فصل چنین روایت می کند: «آخرین دیداری که سردار همدانی به ایران آمده بود، قرار بود در دیدار رهبر انقلاب حضور داشته باشد. به همین دلیل بازگشتش به سوریه را به عقب انداخت. پس از دیدار با حضرت آقا با چهره ای بشاش به منزل آمد. وسایلی که برایش جمع آوری کرده بودم را بررسی کرد و مقداری از آنها را کنار گذاشت و گفت این دفعه زودتر برخواهم گشت. او اصلاً اهل پیامک زدن نبود اما زمانی که به فرودگاه رفت قبل از سوار شدن به هواپیما پیامکی با محتوای «خداحافظ» را برای من ارسال کرد که برای من جای تعجب داشت».

کتاب به انگلیسی ترجمه شده هرچند ترجمه عربی آن در لبنان و سوریه توزیع شده است.

* ۱۵ـ وقتی مهتاب گم شد: روایتی از «علی خوش لفظ» یک قهرمان ملی

کتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشته حمید حسام از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است. کتاب توسط جمعی از مترجمان چون امیمه علیق، احسان صوفان، ابراهیم حسن، یاسر الطفیلی و هدایه صفوان ترجمه و در قالب ۵۹۲ صفحه چاپ شده است. «وقتی مهتاب گم شد» قبل از آنکه شرح زندگی علی خوش لفظ باشد، روایتی عینی از واقعه ا ی تاریخی است که موجب شد سرنوشت خیل وسیعی از مردمان ایران تغییر کند.

علی خوش لفظ یک قهرمان ملی است. این را زخم های نشمرده ای که از او «علی خوش زخم» ساخته گواهی می دهد. او نیازی به مدال ملی شجاعت ندارد. سردار شهید علی خوش لفظ پس از سال ها تحمل درد و رنج ناشی از مجروحیت و صبر در برابر دوری یاران و دوستان، ۲۹ آذر ماه سال ۱۳۹۶ آسمانی شد و به کاروان عظیم شهدا پیوست. او به تعبیر هم رزمانش «علی خوش رفیق» بود. رهبر معظم نقلاب پیش از این بر کتاب «وقتی مهتاب گم شد» تقریظ نوشته بودند که متن آن به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم

بچه های همدان؛ بچه های صفا و عشق و اخلاص؛ مردان بزرگ و بی ادعا؛ یاران حسین (علیه السلام)؛ یاوران دین خدا و آن گاه مادران؛ مرد آفرینان شجاع و صبور و آن گاه فضای معنویت و معرفت؛ دل های روشن، همت ها و عزم های راسخ؛ بصیرت ها و دید های ماورائی. این ها و بسی جویبار های شیرین و خوشگوار دیگر از سرچشمه این روایت صادقانه و نگارش استادانه، کام دل مشتاق را غرق لذت می کند و آتش شوق را در آن سرکش تر می سازد. راوی، خود شهیدی زنده است. تنِ به شدت آزرده او نتوانسته از سر زندگی و بیداری دل او بکاهد و الحمدلله ربّ العالمین نویسنده نیز خود از خیل همین دلدادگان و تجربه دیدگان است. بر او و بر همه آنان گوارا باد فیض رضای الهی؛ ان شاء الله. درباره نگارش این کتاب، آنچه نوشتم کم است؛ لطف این نگارش بیش از این هاست. مقدمه کتاب یک غزل به تمام معنی است. کتاب به عربی ترجمه شده است. شهید سرلشکر سلیمانی در دل نوشته ای برای علی خوش لفظ راوی کتاب «وقتی مهتاب گم شد» نوشت: عکست را بروی جلد بوسیدم ای شهید آماده رفتن و دوست ندیده ام که بهترین دوستت را در کنارم از دست دادی. در حال حاضر چاپ ۳۴ کتاب در بازار موجود است.

* ۱۶ـ آن بیست و سه نفر: رهبر انقلاب پس ا ز خواندن کتاب فرمودند: شیرین کام شدم

کتاب «آن بیست و سه نفر» روایت زندگی گروهی از رزمندگان نوجوان ایرانی است که در جریان جنگ ایران و عراق به اسارت نیروهای عراقی در آمدند و سال ها بعد با قلم احمد یوسف زاده به بازار کتاب راه پیدا کردند. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده و به زبان عربی ترجمه شده است. چاپ ۷۰ کتاب در بازار موجود است.

کتاب فقط شرح همین ماجرا نیست، بلکه روایت هشت ماه از اسارت ۹ ساله احمد یوسف زاده، یکی از همین ۲۳ نفر است که با قلمی روان و ساده و در عین حال جذاب و توصیف گر نوشته شده است. نویسنده به خوبی توانسته حالات انسانی و موقعیت وقوع رویدادها را ترسیم کند تا از همین رهگذر، هم به شرح ماجرای پیش آمده برای خود بپردازد و هم مخاطب را با زندان های مخوف عراق و روزهای سخت اسرای ایرانی در این زندان ها آشنا کند. مقام معظم رهبری در تقریض خود بر این کتاب نوشته اند: «در روزهای پایانی ۹۳ و آغازین ۹۴ با شیرینی این نوشته شیوا و جذاب و هنرمندانه، شیرین کام شدم و لحظه ها را با این مردان کم سال و پرهمت گذراندم. به این نویسنده خوش ذوق و به آن بیست و سه نفر و به دست قدرت و حکمتی که همه این زیبائی ها، پرداخته سرپنجه معجزه گر اوست درود می فرستم و جبهه سپاس بر خاک می سایم. یک بار دیگر کرمان را از دریچه این کتاب، آنچنان که از دیرباز دیده و شناخته ام، دیدم و منشور هفت رنگ زیبا و درخشان آن را تحسین کردم. ۵/۱/۹۴)

* ۱۷ـ رفاقت به سبک تانک: شاید «اخراجی ها» نسخه نمایشی این کتاب باشد

کتاب «رفاقت به سبک تانک»دربردارنده ۴۷ حکایت کوتاه از وقایع «جنگ ایران و عراق» است که با محتوای شوخی و طنز و با نثری شیرین وروان برای گروه سنی نوجوانان فراهم آمده است. این کتاب را سوره مهر منتشر کرده است. داستان های این کتاب در اصل عین دیده ها و تجربیات امیریان در روزهای حضورش در جبهه های جنگ است. البته او وقتی تصمیم می گیرد این کتاب را بنویسد، در کنار خاطراتی که از جبهه و جنگ داشته، سراغ خاطرات رزمندگان و کتاب های دفاع مقدسی هم رفته است. با توجه به تعدد روایت های مختلف، آدم های مختلفی هم در کتاب حاضر حضور دارند که همگی در روایت های جداگانه ای ایفای نقش می کنند. همگی این آدم ها به ظاهر استقلال شخصیت دارند، اما با پیشروی مخاطب در صفحات میانی کتاب، مخاطب به طور غیرمستقیم درمی یابد که این آدم ها هر کدام به نوعی مکمل شخصیت دیگری هستند و علی رغم پراکندگی شان، در کلیت اثر به سمت وجوه مشترکی حرکت می کنند. اشتراک آرمان، موقعیت زمانی و مکانی، اشتراکات عقیدتی و انگیزه مبارزه، باعث شده که همه آن ها در حالات روحی هماهنگ جلوه های متفاوتی پیدا کنند. بذله گویی و شوخ طبعی در موقعیت های امن و مفرح امری عادی است، اما در میدان های جنگ که در آن اضطراب و دلهره از هر سو در حال باریدن است، این خنده ها و شوخ طبعی ها در واقع هنری است که فقط از عهده آدم های خاصی برمی آید که نشان از آرامش آنان دارد که نمونه هایی از آنها در این کتاب به تصویر کشیده شده اند. در نگاه اول به نظر می رسد که این کتاب مجموعه ای پراکنده از طنز های جبهه است، ولی در نگاه بهتر به آن یک سیر کلی در این مجموعه به چشم می خورد. نویسنده سعی کرده برای کتاب خود شروع و پایانی مناسب داشته باشد. جسورانه نیست اگر بگوییم فیلم سینمایی «اخراجی ها» در جاهایی نسخه نمایشی این کتاب است؛ چرا که جنگ فقط فولاد و باروت نیست؛ شاید رفاقت هایی هم به سبک تانک داشته باشد. داوود امیریان نویسنده کتاب درباره اثرش گفته بود: رفاقت به سبک تانک را در سال ۷۷ـ۷۸نوشتم و فکر نمی کردم چنین بازخوردی پیدا کند. یکی از دلایلی مهم در موفقیت کتاب به نظرم این است که آن را صادقانه نوشتم. در حال حاضر چاپ ۵۱ در بازار موجود است. کتاب «رفاقت به سبک تانک» اثر داود امیریان سال ۹۵ به زبان عربی ترجمه و در لبنان منتشر شد.

*۱۸ـ بابا نظر؛ کتابی که نشانه بلوغ ادبیات دفاع مقدس است​

«بابا نظر» عنوان کتابی است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب حاصل مصاحبه های شفاهی با سردار شهید محمدحسن نظرنژاد است که طی آن خاطرات راوی پیرامون انقلاب و جنگ تحمیلی بیان می شود. محمدحسن نظرنژاد ملقب به بابانظر در بیشتر زمان جنگ ایران و عراق را در جبهه های جنگ گذراند و جراحت ها و آسیب های جدی دید. مصاحبه های این کتاب توسط سیدحسین بیضایی انجام گرفته است و تدوین آن را مصطفی رحیمی به عهده داشته است. این کتاب ابتدا با تیراژ ۲۰ هزار نسخه وارد بازار کتاب شد. این کتاب طی اولین سال انتشار (از شهریور ۱۳۸۸ تا شهریور ۱۳۸۹) ۲۴ بار تجدید چاپ شده است. این کتاب، حاصل گفت وگوی ۳۶ ساعته سید حسین بیضایی با محمدحسن نظرنژاد در سال ۱۳۷۴ و اوایل ۱۳۷۵ است که به شکل ویدئویی ضبط شده و اکنون از سرنوشت آن فیلم ها خبری در دست نیست، اما کلمه ها و جمله های آن مصاحبه ها پس از ضبط، روی کاغذهای سفید آمده و ماندگار شده اند. برای تدوین خاطرات اولیه از قلم مصطفی رحیمی سود جسته شده و همه پانوشت های کتاب هم از متن خاطرات به پایین صفحه ها آمده که گفته های خود شهید بابانظر است. این کتاب در سیزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به عنوان اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگرنوشت انتخاب شد. درباره این کتاب روایت ها و اظهار نظرهای گوناگون منتشر شده است؛ مثلا محمدباقر قالیباف معتقد است: می توان گفت کتاب بابانظر روایت صادقانه جنگ است. سرلشکر رحیم صفوی می گوید: افرادی چون شهید نظری نژاد گوی سبقت را در میدان اخلاص و شهادت از من و آقای قالیباف ربودند و شاید صفاتی داشتند که خداوند شهادت را نصیبشان کرد. مرتضی سرهنگی هم می گوید: بابانظر نشانه بلوغ ادبیات دفاع مقدس است. عزت الله انتظامی و پرویز پرستویی پس از خواندن کتاب بابانظر، دو یادداشت بر کتاب نوشته اند. هم اکنون چاپ ۵۵ و ترجمه هایی به زبان های گوناگون در بازار موجود است.

* ۱۹ـ عباس دست طلا: بی تعارف ترین کتاب جنگ

کتاب «عباس دست طلا» داستانی از زندگی حاج عباسعلی باقری است که به قلم محبوبه معراجی پور نوشته و از سوی نشر فاتحان در ۲۷۲ منتشر شده است. این کتاب نگاهی به عملکرد بسیجیان فنی و تعمیرکار واحد پشتیبانی و تدارکات سپاه پاسداران در دوران هشت سال دفاع مقدس دارد. اکنون چاپ ۲۴ آن در بازار موجود است. خاطره نگار اثر، ماجراها را از زمانی که کمتر از دو ماه از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران گذشته، آغاز می کند. عباس علی باقری با مروری کوتاه بر زندگی اش و دودلی های خود برای حضور در جبهه ها، از زمانی می گوید که تصمیم می گیرد برای دو هفته به جبهه برود و ببیند در آن جا چه کاری از دستش برمی آید. اولین اعزام باقری هجدهم آبان ماه سال ۱۳۵۹ است. به همراه چند نفر از دوستانش وارد پادگان ارتش در اسلام آباد می شوند. محلی که خودروهای خسارت دیده از انفجارها توسط تعمیرکاران شرکت خودرو سازی ایران ناسیونال تعمیر می شوند و عباس علی باقری و دوستانش که قرار است توانایی خود را در کار ثابت کنند، جیپی را که چپ کرده تعمیر می کنند. توانایی و سرعت آن ها باعث شهرت شان می شود. پس از گذشت یک ماه و نیم از بازگشت آن ها از جبهه ها، باقری تصمیم می گیرد تیمی فنی و حرفه ای را برای تعمیر خودروها به جبهه ها ببرد. یافتن این نیروهای ماهر و مجاب کردن آن ها بخش مهمی از کتاب «عباس دست طلا» است و به نوعی انگیزه مردم برای حضور در جبهه ها و چرایی شرکت نکردن برخی افراد در دفاع مقدس را بیان می کند. باقری در نهایت تیمی ۲۱ نفره را تشکیل می دهد تا به ستاد جنگی زیر نظر شهید دکتر مصطفی چمران بپیوندد، اما به دلیل ماجراهایی که هنگام اعزام رخ می دهد، تنها ۹ نفر از تعمیرکاران باقی می مانند، افرادی حرفه ای که نزدیک به ۱۴ ساعت در روز کار می کنند و خودروها را به سرعت تعمیر و تحویل می دهند. او برای دومین بار در بیستم دی ماه سال ۱۳۵۹ به همراه تیم خود به پادگان ابوذر در سر پل ذهاب می رود و علاوه بر تعمیر خودرو، کشویی تفنگ ۱۰۶ میلی متری ضد تانک را هم تعمیر می کنند. باقری در فاصله هر چند ماهی که به تهران می آید و بر می گردد، برای هر دوره از سفرش به جبهه های دفاع مقدس تیمی جدید و تازه نفس را می برد. بخش دیگری از کتاب «عباس دست طلا» به ماجرای حضور خانواده باقری در اهواز و منطقه جنگی اختصاص دارد. فعالیت های وی تا پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ادامه پیدا می کند و مهارت او در تعمیر خودرو ها باعث می شود تا به او لقب عباس دست طلا را بدهند. کتاب «عباس دست طلا» یکی از آثاری است که مورد تحسین مقام معظم رهبری واقع شده و ایشان درباره این کتاب فرمودند: «این کاری که اخیرا شروع شده که از شماها با این جزئیات و ریزه کاری ها خاطرات می گیرند، این هم کار خیلی خوبی است. ما دو جلد از این کتاب های شما را خواندیم، یکی کتاب آقای بنائی را خواندم یکی هم کتاب این حاج آقای عباس دست طلا را که مفصل و با جزئیات خواندم. خیلی خوب بود انصافا، مخصوصا کتاب ایشان. هم مطلب در آن زیاد بود هم آثار صفا و صداقت در آن کاملا محسوس بود و انسان می دید. خداوند ان شاءالله فرزند شهید ایشان را با پیغمبر محشور کند و خودشان را هم محفوظ بدارد.» این اثر به زبان های اردو، انگلیسی، عربی و ترکی استانبولی برگردانده شده است.

* ۲۰ـ لشکر خوبان: این کتاب «جنگی که بود» را به تصویر کشید

کتاب «لشکر خوبان» روایتی داستانی از حوادثی بزرگ بود که راوی اش، مهدیقلی رضایی در آن از بیش از ۴۰۰ همرزمش یاد کرده بود که اغلب آنها به قافله شهدا پیوسته بودند. خاطرات رضایی و قلم سپهری بدون رودربایستی «جنگی که بود» را به تصویر کشیدند. علاوه بر جزییات فراوان شناسایی ها، آموزش ها و عملیات ها، شوخی ها، اشتباهات، انتقادات صریح از تغییر روحیه ها در اواخر جنگ گفته شده است. مهدیقلی رضایی یکی از هزاران رزمنده ای است که در ۱۶ سالگی به زور دست کاری شناسنامه راهی جبهه می شود و آنجا به معنی کامل کلمه بزرگ می شود. به عنوان یکی از نیروهای اطلاعات، حضور موثر و کار مهم و طاقت فرسای نیروهای واحد اطلاعات را در مراحلی که شاهد بوده، باز می گوید، از خاطرات ناب سردار لشکر عاشورا شهید مهدی باکری و ده ها شهید دیگر. سپهری برای نوشتن این کار سنگین چهار سال با راوی همراه می شود. آن سال ها هر دو دانشجوی فلسفه بودند، کار مداوم پیش نمی رفت. گاهی حال خوب نوشتن به خاطر برخی مسائل کم می شد و گاهی سنگینی حس یک خاطره، روزها نویسنده ی جوان را در خود نگه می داشت و گاهی بیماری راوی در ادامه مجروحیت های جنگ…نگارش کتاب سال ۷۹ تمام شد اما تا رنگ چاپ به خود بگیرد، چهار سال طول کشید و اکنون چاپ ۴۵ در بازار است. سوره مهر در سال ۸۴ کتاب را چاپ کرد. علیرغم موفقیت کتاب در دهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس (سال ۸۵) و برگزیده شدنش در بخش خاطرات شفاهی تا چاپ دوم چهار سال دیگر طول کشید. در این مدت هم راوی و نویسنده و هم دوستان راوی که کتاب را خوانده و نظرات شان را دریغ نکرده بودند، اصلاحاتی اعمال کرده و کتاب را کامل تر کردند که این نسخه در چاپ چهارم منتشر شد. اما چاپ کتاب آن اتفاق بزرگ زندگی معصومه سپهری نبود. حتی برگزیده شدن «لشکر خوبان» در جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس (مهر ۸۸) هم آن اتفاق بزرگ نبود. رهبر انقلاب اسلامی در حاشیه یکی از دیدارهایشان فرموده بودند: «این کتاب لشکرخوبان پر است از اعجاب و عظمت ناگفته ی رزمندگان غواص و اطلاعات عملیات جنگ. در ایامی که این کتاب را می خواندم، بارها و بارها متأثر شدم.» متن تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب: «بسم الله الرّحمن الرّحیم ـ این نیز بخشی از آن تصویر عظیم و باشکوهی است که ما همواره آن را از دور دیده و تحسین کرده و بزرگ شمرده ایم؛بی آن که از ریزه کاری ها و نقش های معجز آسای تشکیل دهنده ی آن و رنگ آمیزی های بی نظیر جزء جزء آن به درستی خبر داشته باشیم. این کتاب شرح این ریزه کاری های حیرت انگیز در بخشی از این تابلوی ماندگار و تاریخی است. آن چه درباره ی عملیات بدر و والفجر ۸ و کربلای ۵ و کربلای ۴ و بیت المقدس ۲ و ۳ در این کتاب آمده، از بخش های برجسته تر آن است. همچنین مجاهدت ها در کوه های غرب؛ در ماووت و گرده رش و قامیش و دیگر آن بلندی های سخت، و نیز آن چه به یگان ها و دسته جات اطلاعات و غواص مربوط می شود و نیز بخش های دیگری از آن، درخور آن است که در شکل فیلم و رمان عرضه شود. فروردین ۹۲»

*۲۱ـ کوچه نقاش ها؛ روایتی از یک فرمانده و رزمنده ناشناخته

کتاب «کوچه نقاش ها» نوشته راحله صبوری در برگیرنده خاطرات سیدابوالفضل کاظمی است. سیدابوالفضل کاظمی از ناشناخته ترین رزمندگان و فرماندهان دفاع مقدس بود. البته از این ناشناخته های بزرگ که دلاوران صحنه جنگ بودند، فراوان داریم. وقتی جنگ شروع شد، او تهران را به مقصد جبهه ها ترک کرد. کتاب خواندنی «کوچه نقاش ها» روایت خاطرات کاظمی، فرمانده گردان میثم در دوران جنگ تحمیلی از زبان خودش است. لحن ساده و بی پیرایه کاظمی و به تعبیری ادبیات عامیانه او در کتاب سبب می شود مخاطب ارتباطی صمیمی با اثر برقرار کند. بیان تفاوت های سال های قبل و پس از انقلاب از نقاط قوت گفت وگو با کاظمی در این کتاب است. دوران جوانی وی مقارن است با سال های مبارزه علیه رژیم طاغوت و بعد از آن او ۸ سال دفاع مقدس را تجربه می کند. همرزمی او با شهید چمران و دو سال حضور در خاک کردستان از زیباترین و خواندنی ترین قسمت های کتاب است. کتاب در ۱۶ فصل و بر اساس تاریخ وقایع و مکان آن ها تدوین شده است. به دلیل تمرکز بر حوادث جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، رخدادهای انقلاب اسلامی در این اثر به صورت خلاصه آمده اند. «کوچه نقاش ها» طی دو سال و براساس سه ماه مصاحبه تدوین شده است. لحن راوی در جای جای کتاب حفظ شده و راحله صبوری تلاش کرده در نوشتن خاطرات ابوالفضل کاظمی به واژه ها، تکیه کلام ها و اصطلاحات خاص وی وفادار باشد. عنوان «کوچه نقاش ها» هم برمی گردد به نام کوچه ای که سید ابوالفضل کاظمی کودکی اش را با بسیاری از همرزمانش در آنجا سپری کرده است. این کتاب، توسط انتشارات الولایه اسلام آباد پاکستان و از سوی انتشارات کوثر ترکیه در ۵۳۲ صفحه و با ترجمه متین آتام به زبان ترکی استانبولی منتشر شد و اکنون چاپ ۲۱ آن در بازار موجود است.

* ۲۲ـ همپای صاعقه: کتابی که رهبر انقلاب آن را منبع ده ها کتاب و فیلمنامه معرفی کردند

کتاب «همپای صاعقه»، کتابی تاریخی و شرحی مستند از نحوه تشکیل لشکر ۲۷ محمد رسول الله که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. نویسندگان این کتاب حسین بهزاد و گل علی بابایی از رزمندگان لشکر ۲۷ محمد رسول الله بوده اند. این کتاب بارها تجدید چاپ شده است. در تألیف این کتاب، تحقیقات گسترده و متمرکزی انجام گرفته که گردآوری، دسته بندی، ضبط و برگزیدن نوشتاری از ۵۳۰۰ دقیقه نوار صوتی و مکالمات بی سیم و نشست ها و مذاکرات رده های گوناگون عملیاتی، نمونه هایی از آن بوده است. تفاوت اصلی «همپای صاعقه» با سایر کتاب های مشابه که به صورت مستند نوشته شده اند در این است که شهیدان و رزمندگان به جای نویسنده داستان جنگ را روایت می کنند. رهبر انقلاب هم پس از خواندن کتاب تقریظی بر آن نوشتند: «این یک کتاب منبع بسیار غنی و ارزشمند است که از آن می توان ده ها کتاب و فیلمنامه و زندگینامه استخراج کرد. لحظات و حالات ثبت شده در سراسر این کتاب، همان ظرافت های حیرت انگیزی است که از مجموع آن، تابلوی پرشکوه و باعظمت عملیاتی چون فتح المبین و بیت المقدس پدید آمده و برترین های هنر جهاد و ایثار و شجاعت و ابتکار را در مجموعه نمایشگاه بی نظیر هنرهای انقلاب اسلامی، نشان می دهد…در روز و شب هایی از آبان و آذر ۸۶ صفحه به صفحه و سطر به سطر مطالعه و نیوشیده شد.»چاپ اول کتاب «همپای صاعقه» در آذرماه ۱۳۷۹ به بازار آمد و سال بعد در بهمن ۱۳۸۰ به عنوان اثر برگزیده ششمین جشنواره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در رشته پژوهش انتخاب شد. کتاب به زبان های عربی و انگلیسی ترجمه شده و اکنون چاپ بیستم آن از سوی سوره مهر در بازار موجود است.

*۲۳ـ اینک شوکران: یک مجموعه ۶ جلدی و این همه حرف

انتشارات روایت فتح از قدیمی ترین ناشران در حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که مجموعه ۶ جلدی «اینک شوکران» را که روایتی از زندگی شهدای هشت سال جنگ تحمیلی است، به چاپ رسانده است. اینک شوکران ۱: منوچهر مدق چاپ ۵۰، اینک شوکران ۲: مصطفی طالبی چاپ ۹، اینک شوکران ۳: ایوب بلندی چاپ ۱۲، اینک شوکران ۴: محمد علی رنجبر چاپ ۵، اینک شوکران ۵: سعید جان بزرگی چاپ ۵ و اینک شوکران ۶: حسین شایسته فر چاپ ۴ در بازار موجود است.

* ۲۴ـ نیمه پنهان ماه: بیان نیمه های آشکار نشده از زندگی فرماندهان

مجموعه کتاب های نیمه پنهان شامل «چمران»، «دقایقی»، «عبادیان»، «میثمی»، «آبشناسان»، «اصغریخواه»، «رضوانخواه»، «برونسی»، «تحویلداری»، «کاملی»، «عباسی»، «قریشی» و «محلاتی» آثاری هستند که مجددا از سوی انتشارات روایت فتح منتشر شدند. نیمه پنهان ماه از پرفروش ترین مجموعه های انتشارات روایت فتح است که به بیان خاطرات شهدا از زبان همسرانشان می پردازد. نخستین جلد از این مجموعه، کتاب «نیمه پنهان ماه؛ چمران به روایت همسر شهید» به قلم حبیبه جعفریان است که سرآغاز یک مجموعه ۳۰ جلدی است.

* ۲۵ـ خداحافظ سالار: کتابی که در یک سال و نیم به چاپ شصت و پنجم رسید

«خداحافظ سالار» روایت داستانی برگرفته از خاطرات پروانه چراغ نوروزی همسر سرلشکر شهید حاج حسین همدانی است که در سال ۹۶ از سوی مرکز مطالعات پژوهشی ۲۷ بعثت (نشر ۲۷) و به قلم حمید حسام روانه بازار کتاب شده است. این کتاب به زندگی و فراز و نشیب های این شیرزن بزرگ پرداخته که از کودکی آغاز و نهایتا به شهادت سردار همدانی در سال ١٣٩۴ ختم می شود. شروع کتاب از سال ۹۰ و بحران سوریه و دمشق که در آستانه سقوط قرار داشت، آغاز می شود و با بازگشت و تداعی خاطرات دوران کودکی همسر شهید در دهه ۴۰ ادامه می یابد. این کتاب حاصل ۴۴ ساعت مصاحبه با همسر شهید است که نوع روایت داستانی هیچ دخل تصرفی را در آن وارد نکرده است. سردار شهید حسین همدانی از اعضاء و بنیانگذاران سپاه همدان و کردستان بود و از سال ۱۳۵۹ در دفاع مقدس شرکت داشت. وی همچنین از فرماندهان منطقه عملیاتی «بازی دراز» در جبهه کرمانشاه بود و مدتی فرمانده لشکر انصار الحسین (ع) همدان شد. شهید همدانی همچنین جانشین قرارگاه امام حسین (ع) و مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و فرمانده سپاه محمد رسول الله (ص) تهران بوده است. دست آخر نیز حین انجام ماموریت مستشاری در سوریه به شهادت، آرزوی دیرینه اش رسید. استقبال از کتاب «خداحافظ سالار» (خاطرات همسرِ سرلشکر شهید حاج حسین همدانی) این کتاب را در مدت یک سال و نیم به چاپ شصت و پنجم رساند. حسام برای تالیف کتاب، سی و چند سال خانواده شهید همدانی را می شناخت و گویی او جزیی از این خانواده است و در نهایت داستان به شیوه صمیمی برای مخاطب روایت می شود. این اثر به عربی نیز برگردان شده است.

* ۲۶ـ قصه فرماندهان: ۳۶ جلد با ۳۶ قصه

 

کتاب «قصه فرماندهان» دوره ۳۶ جلدی است که از سوی سوره مهر و نشر شاهد منتشر شده است. امیرحسین انبارداران و حمید حسام نویسندگان کتاب هستند. داود امیریان، رحیم مخدومی، حسین فتاحی، داود بختیاری دانشور، مرجان فولادوند، اصغر فکور، محمود جوانبخت، محسن مطلق، حسین نیری، حمید نوایی لواسانی و گلستان جعفریان در یک همت جمعی، زندگی ۲۰ سردار فرمانده جنگ را به رشته تحریر درآورده اند. قصه فرماندهانی که هر کدامشان یک الگو برای سرزمین ایران و هر ایرانی اند و باکری و همت و بروجردی و بابایی و خرازی و چمران و کریمی و کاظمی و متوسلیان و باقری و دقایقی و پیچک و کلهر و بقایی و جهان آرا و ستاری و ماهینی و کلاهدوز و موحد دانشی و داود کریمی از آن زمره اند. قصه این ۲۰ فرمانده در کتاب های کوچک و پالتویی از ۶۰ تا ۹۶ صفحه به نگارش درآمده است. بارها این کتاب ها در تیراژ گسترده به چاپ رسیده و توزیع شده تا عاشقان «قصه فرماندهان» و مشتریان این ۲۰ جلد کتاب با قصه واقعی مردان پارسا و شجاع سرزمین ایران آشنا شوند. چاپ ۱۵ این کتاب ها در بازار است.

* ۲۷ـ جشن حنابندان؛ خاطراتی کوتاه و با زبانی ساده و صمیمی

کتاب «جشن حنابندان» شامل ۲ گزارش از دو عملیات در مناطق جنوب و غرب کشور است که محمدحسین قدمی این گزارش ها را از میان خاطرات رزمندگان «لشکر ۲۷ محمد رسول الله» گردآوری کرده است. قدمی درباره چگونگی شکل گیری این اثر می گوید: «سال ۱۳۶۵ مسئول صفحه جبهه و جنگ روزنامه «صبح آزادگان» بودم. تشویق و ترغیب دوستان نویسنده، مرا وادار به نوشتن خاطرات و گزارش های مستمر کرد تا جایی که توسط این نوشته ها با شهید سیدمرتضی آوینی آشنا شدم و به سفارش ایشان این مطالب در قالب کتاب «جشن حنابندان» در سال ۱۳۶۸ به چاپ اول رسید. ما دنبال دسته و گروهی در جنگ بودیم که دارای تیپ و شخصیت های مختلف باشند. پس از تحقیق و بررسی این گروه را در گروهانی از لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص) یافتیم. کار را از خانه، مدرسه، مسجد و محل کار شروع کردیم. زندگی با آنان را در پادگان ها، رزم های شبانه، لحظات تنهایی و راهپیمایی های روزانه در سرما و سختی و در غم و شادی بررسی کردیم که حاصل کار در قالب کتاب «جشن حنابندان» آورده شده و از آن فیلم مستند ۴ قسمتی «دسته ایمان» تولید و در برنامه های روایت فتح پخش شد. این فیلم مستند، گزارش اول کتاب «جشن حنابندان» را شامل می شود و گزارش دوم شرح مکتوب همراه با عکس و تفصیلات سفر جنوب و خاطرات تلخ و شیرین زندگی با دسته ۳ از گروهان ۳ گردان حمزه سیدالشهداء لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص) تا عملیات کربلای ۵ را دنبال کرده است.» خاطرات مورد استفاده نویسنده در این کتاب، اغلب کوتاه و با زبانی ساده و صمیمی بیان شده است؛ به طوری که خواننده از خواندن آن خسته نمی شود؛ چرا که هر موقعیت و لحظه ای را دقیق و خلاصه مطرح کرده و از شرح جزییات اضافی پرهیز کرده است. خاطرات رزمندگان در شب های قبل از عملیات و شوخی ها و حالات و روابطی که تنها و تنها در آن موقعیت ها اتفاق می افتاد به خوبی در این گزارش ها به تصویر کشیده شده است.

رهبر معظم انقلاب در تقریظی بر این کتاب نوشته اند: «روز و شبی چند در لحظه های پیش از خواب، در فضایی عطرآگین و مصفا و در معراج شور و حالی که سطور و کلمات نورانی این کتاب به خواننده خود عطا می کند، سیر کردم و خدا را سپاس گفتم، هم بر آن قطره عشقی که در جان این نویسنده افکنده و چنین زلال اندیشه و ذوقی را بر قلم او جاری ساخته است و هم بر آن دست قدرتی که نقشی چنان بدیع و یکتا بر صفحه تاریخ معاصر پدید آورده و صحنه هایی که افسانه وار از ذهن و چشم بشر این روزگار بیگانه است، در واقعیت زندگی این نسل از ملت ایران نقش زده است…له الحمد حمد الحامدین ابدا آلابدین.» محمدحسین قدمی که سال ها معلمی کرده است، سال ۱۳۵۴ فعالیت فرهنگی خود را به سفارش شهید محمد علی رجایی آغاز کرده است. او از سال ۱۳۶۷ به جمع نویسندگان دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری پیوست و از سال ۱۳۷۱ مسئولیت برنامه «شب خاطره دفاع مقدس» این دفتر را عهده دار شد. وی در حال حاضر مشغول نگارش خاطرات شخصی خود از سال ۱۳۶۳ تا وقایع نگاری در جنگ ۳۳ روزه در لبنان است.

کتاب به عربی نیز ترجمه شده است.

*۲۸ـ شطرنج با ماشین قیامت؛ کتابی که رکوردار جایزه، ترجمه و منبع درسی است

کتاب «شطرنج با ماشین قیامت» رمانی از حبیب احمدزاده در مورد جنگ ایران و عراق است. این کتاب در سال ۱۳۸۴ توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده و اکنون چاپ ۲۲ آن در بازار کتاب عرضه می شود. پال اسپراکمن نایب رئیس مرکز مطالعات دانشگاهی خاورمیانه در دانشگاه راتجرز آمریکا این رمان را به انگلیسی ترجمه کرده است. هم اکنون این رمان در رشته زبان و ادبیات فارسی برخی از دانشگاه های آمریکا تدریس می شود. ترجمه انگلیسی این رمان در کنار کتابی از اورهان پاموک (برنده نوبل ادبیات سال ۲۰۰۹) به عنوان منبع درسی در دانشگاه راتگرز آمریکا معرفی شد. این کتاب جوایزی چون: کتاب سال شهید حبیب غنی پور در بخش داستان و رمان دفاع مقدس، جایزه ادبی اصفهان (۱۳۸۵)، تنها رمان تقدیر شده در کتاب سال دفاع مقدس (۱۳۸۵)، کاندید کتاب سال انجمن نویسندگان و منتقدان مطبوعات کشور (۱۳۸۵)، کاندید قلم زرین و کاندید کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۵)، را از آن خود کرده است.

نمایش «شطرنج با ماشین قیامت» که از همین کتاب اقتباس شده است در صدر ۱۴ نمایش برتر سال ۲۰۱۴ کانادا قرار گرفته است. این نمایش با عوامل تماماً کانادایی توسط شرکت هنری وان لایت تیاتردر کانادا اجرا شد و کارگردان آن شاهین صیادی هنرمند ایرانی الاصل مقیم کاناداست. ترجمه آلبانیایی این کتاب از نسخه انگلیسی و توسط گنس ملویا سردبیر روزنامه انگلیسی زبان آلبانین دیلی نیوز که پیش از این سفیر کشورش در سازمان ملل متحد بوده، صورت گرفته و توسط موسسه انتشاراتی ایده آرت منتشر شده است. محمد الامین، مترجم عراقی الاصل مقیم کشور هلند، این رمان را به زبان عربی ترجمه کرده است. کریستوف بالایی این کتاب را به زبان فرانسه ترجمه کرده است. این کتاب توسط دل افروز قربانی به نثر تاجیکی و خط سیریلیک برگردانده شده است. این ترجمه شاه مات با ماشین قیامت نام دارد. همچنین کتاب توسط بابک نظری در چهار جلد کمیک استریپ شده است.

*۲۹ـ در کمین گل سرخ؛ روایت زندگی پیش از انقلاب سپهبد شهید صیاد شیرازی

کتاب «در کمین گل سرخ» زندگی نامه داستانی شهید سپهبد علی صیاد شیرازی به قلم محسن مؤمنی است که سال ۹۶ منتشر شد. روایت بخش های پیش از انقلاب زندگی سپهبد از کتاب «خاطرات سپهبد شهید صیادشیرازی» و بخش های مربوط به کردستان و سال هایی از جنگ از کتاب «ناگفته های جنگ» و بخش های پایانی جنگ از کتاب «یادداشت های ویژه شهید صیادشیرازی» انتخاب شده است. روایت نویسنده نیز علاوه بر منابع یاده شده، مبتنی است بر ساعت ها گفت وگو و تحقیق و استفاده از منابع مکتوب. «علی آن شب همراه خواهر بزرگش که از دره گز آمده بود، به حرم رفت. این که در آن شب در آن جا چه گذشت و علی چه گفت و چه شنید، تنها خدا می داند و بس. اما همان شب در تهران، خیابان دیباجی، همسایگان او چند مورد رفت و آمد مشکوک دیده بودند. پیکانی در آن نیمه شب چند بار طول خیابان را پیموده بود. رفتگر شهرداری را دیده بودند که ناشیانه خیابان را جارو می کرده و حرکات و نگاه هایش غیر عادی بوده و…اما در مشهد، علی هنگامی از حرم برگشت که آفتاب صبح جمعه تابیده بود. او سر راهش نان سنگک و پنیر و خامه گرفته بود. مانند همیشه خود بساط صبحانه را پهن کرده و بعد پدر و مادرش را دعوت به صبحانه کرده بود. بعد گویی که عجله داشته باشد، به سراغ بستگانش رفته بود و تا ظهر به خانه اغلب آن ها سرکشیده بود. حتی آن ها می گویند انگار از سرنوشت خود خبر داشته که آن ها را نسبت به انجام فرایض دینی و وظایف فردی و اجتماعی اشان سفارش می کرده است.

*۳۰ـ کالک های خاکی؛ آغازی برای ورود فرماندهان جنگ و بیان خاطراتشان

کتاب «کالک های خاکی» خاطرات سردار محمد علی (عزیز) جعفری فرمانده سابق سپاه پاسداران است. این کتاب مشتمل بر خاطرات شفاهی وی از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۶۱ است که در ۱۱ فصل به کوشش گلعلی بابایی و حسین بهزاد تدوین و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. در این اثر در خلال سال های پیش از انقلاب تا فتح خرمشهر حوادث و وقایع متعددی همچون ورود امام (ره) به ایران، تسخیر لانه جاسوسی، چگونگی تشکیل گروه دانشجویان مسلمان خط امام (ره)، آغاز جنگ، چگونگی راه یابی فرمانده سپاه به این ارگان و… روایت می شود. یکی از اصلی ترین ویژگی های این اثر بیان این روزها از زبان فرمانده سپاه است که از این جهت اهمیت ویژه ای نسبت به دیگر آثار دارد. به زعم بسیاری از کارشناسان «کالک های خاکی» می تواند آغازگر ورود فرماندهان جنگ برای بیان خاطراتشان باشد. این اثر که برای اولین بار در بیست و ششمین دوره نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه شد، در همان آغاز مورد توجه مخاطبان قرار گرفت؛ به طوری که طی ماه های پس از آن نیز از آثار پرمخاطب در حوزه دفاع مقدس شناخته شد. کالک های خاکی تنها محدود به خاطرات نمی شود، بلکه نشان می دهد که چگونه یک انسان در مسیر باورها و اعتقاداتش ساخته می شود. پس از انتشار این کتاب نویسندگان، مسئولان و افراد متفاوتی درباره آن اظهار نظر کرده اند، عده ای آن را نقشه راه برای آیندگان خوانده اند، عده ای آن را فتح بابی برای نگارش خاطرات فرماندهان جنگ و عده ای دیگر چراغ هدایت. اما در رأس همه این اظهار نظر ها، نظرات رهبر انقلاب درباره این کتاب و خاطره نویسی دفاع مقدس خواندنی است. رهبر انقلاب در بیانات خود در دیدار با جمعی از فرماندهان دفاع مقدس که ۲۴ آذرماه سال ۹۲ برگزار شد، فرموده اند: «…من شرح حال آقای جعفری را می خواندم. این کتابی که چاپ کرده اند؛ «کالک های خاکی» با او مصاحبه کرده اند. اولی که دارد می رود طرف سوسنگرد، می گوید: من اصلاً هیچ نمی دانستم، هیچ شلیکی نکرده بودم. بلد هم نبودم. دیگران هم همین طور. لکن در عملیات فتح المبین، او یکی از طراح هاست و در اجرا هم، یکی از از مدیران خوب است، که فرماندهی یکی از قرارگاه ها را بر عهده می گیرد. من شرح حال این آقایان و کتاب های جنگ را زیاد می خوانم…. جنگ کاری کرد که سرباز صفر ما، تبدیل شد به یک استراتژیست نظامی! این چیست؟ این؛ معجزه انقلاب و دفاع مقدس است و این حرف ها از بس واضح است، گم می شود. شما این ها را بگویید.» کتاب حاضر در قالب مصاحبه و گفت وگو از مقطع تولد سردار جعفری در تابستان ۱۳۳۵ در نجف آباد یزد تا تابستان ۱۳۶۱ یعنی زمان عملیات بیت المقدس و فتح خرمشهر را شامل می شود. گلعلی بابایی، نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات پایداری خاطره نگاری کتاب کالک های خاکی را انجام داده و اثر حاضر به کوشش وی منتشر شده است. این کتاب در ۱۲ فصل با عناوین بچه های نجف آباد یزد، تا دانشکده هنر، خمینی ای امام، دانشجوی خط امام، در انقلاب فرهنگی، شکست حصر سوسنگرد، پیروزی یک تفکر، همسر یا همسنگر، تیپ عاشورا، با قرارگاه عملیاتی، قدس در نبرد فتح، الی بیت المقدس، و در نهایت هم فصل مربوط به تصاویر و اسناد تدوین شده است. ترجمه انگلیسی و عربی کتاب منتشر شده و چاپ پنجم در بازار است.

*۳۱ـ باغ کیانوش و ماجرای تجاوز غریبه ها

کتاب «باغ کیانوش» نوشته «علی اصغر عزتی پاک» یکی دیگر از رمان هایی است که انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در قالب طرح «رمان نوجوان امروز» منتشر کرده است. «باغ کیانوش»، ماجرای تجاوز غریبه ها و دشمن، به آب و خاک و حریم شخصی قهرمانان داستان و واکنش آنها در مقابل این تجاوز است. این کتاب اولین بار در سال ۱۳۸۹ به چاپ رسید و تاکنون ۳۷ هزار نسخه از این اثر روانه بازار نشر شده است.

خلاصه داستان رمان «باغ کیانوش» از این قرار است که کیانوش، مردی خسیس است که باغ بسیار بزرگی در یکی از روستاهای اطراف همدان دارد. روز عروسی پسر کیانوش، عباس و حمزه که مدت ها در انتظار چنین روزی هستند برای این که دلی از عزا در بیاورند به باغ کیانوش می روند. در این میان سالار دوست عباس و حمزه که از ماجرا خبر دارد، کیانوش را در جریان می گذارد. کیانوش برای تنبیه عباس و حمزه به آرامی وارد باغ می شود و آن ها را تنبیه می کند و در همین موقع هواپیمای عراقی که برای بمباران شهر همدان وارد کشور شده است در آسمان پدیدار می شود. هواپیما سقوط می کند و خلبان با چتر نجات، میان شاخه های درختی در باغ گیر می افتد، کیانوش برای نجات خلبان اقدام می کند… این رمان ویژه گروه سنی «هـ» (دوره اول و دوم متوسطه) از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ هفتم رسیده است.

*۳۲ـ پرسه در خاک غریبه: سرآغازی برای خلق آثار داستانی جدی و هنرمندانه بر پایه حقایق

کتاب «پرسه در خاک غریبه» از سوی کتاب نیستان با نویسندگی احمد دهقان در ۲۳۶ صفحه منتشر شد.

گروهی از رزمندگان در سرما و بوران منطقه کوهستانی غرب کشور و به منظور نجات مردم گرفتار در کردستان عراق به دل کوه می زنند تا با انجام عملیاتی آنها را از دست مزدوران بعثی نجات دهند و این ماجراجویی است که برای آنها در طول داستان حواشی فراوانی را به وجود می آورد. سبک داستانی نویسنده در این رمان که به گفته خود او نوشتنش دغدغه ۱۰ سال از عمر وی بوده است، به پختگی کامل رسیده است. به این معنی که او در این اثر جذابیت در روایت را در کنار چیره دستی مثال زدنی اش در خلق موقعیت های داستانی و نیز طنز بیانی منحصر به فردی را چنان در هم آمیخته که مخاطب او در هیچ بخش از خوانش این متن احساس نمی کند که یکی از این سه رویکرد بر دیگری توفق پیدا کرده باشد. از سوی دیگر این رمان را می توان سرآغازی برای خلق آثار داستانی جدی و هنرمندانه بر پایه حقایق موجود در دفاع مقدس به دور از هر نوع مقدس مابی و تصویرسازی های گنگ و غیر شفاف دانست که چیزی جز ایجاد نوعی تقدس مجازی پیرامون این واقعه در درون خود ندارند. چاپ دوم از سوی نیستان در بازار موجود است، اما به شکل گویا هم منتشر شده است.

* ۳۳ـ یادگاران: میکروکتاب هایی برای معرفی فرماندهان

مجموعه ۳۲ جلدی یادگاران از آن دسته کتاب هایی است که با نام فرماندهان بزرگ جنگ گره خورده و هر جلد از این مجموعه به یک فرمانده اختصاص دارد و روایت فتح آن ها را منتشر کرده است. مجموعه یادگاران به میکروکتاب هایی شهرت دارد که در هر کتاب صد خاطره کوتاه از شهید بیان شده و تعداد صفحات کتاب از ۱۱۲ صفحه تجاوز نمی کند. ۱۱ جلد نخست این مجموعه با ویراست و طراحی جلدهای جدید و متفاوت توسط انتشارات روایت فتح به چاپ رسیده است. شهید چمران، شهید همت، شهید مهدی باکری، شهید حسن باقری، شهید عبدالله میثمی، شهید محمود کاوه، شهید حسین خرازی، شهید مصطفی ردانی پور، حاج احمد متوسلیان، شهید زین الدین و شهید صیاد شیرازی از جمله فرماندهانی هستند که ۱۱ جلد نخست مجموعه یادگاران را به ترتیب به خود اختصاص دادند.

* ۳۴ـ قصه دلبری؛ کتابی که به نو عروسان باید هدیه داد

کتاب «قصه دلبری» را محمدعلی جعفری نوشته است. جعفری پیش از این زندگی این شهید را به روایت همراهان و همرزمانش در «عمار حلب» نوشته و منتشر کرده بود. او این بار از زاویه ای جدید و البته با نگاهی نزدیک تر به زندگی این شهید مدافع حرم پرداخته است.خاطرات «قصه دلبری» از دوران دانشجویی همسر شهید در دانشگاه آغاز می شود و پس از آن با ذکر خاطراتی از آغاز زندگی مشترک با شهید محمدخانی، تولد فرزندان و در نهایت شهادت شهید به اتمام می رسد. کتاب نثری شیرین و خواندنی دارد؛ مانند اکثر آثاری که روایت فتح در این قالب منتشر کرده است، با این تفاوت که این بار حرف از شهیدی است که همانند ما در این شهر نفس کشیده و زندگی کرده است. از جمله ویژگی های «قصه دلبری»، داستان بی پیرایه آن است که براساس واقعیت چیده شده؛ بی آنکه نویسنده بخواهد از شخصیت اصلی این قصه یک ابرقهرمان یا یک اسطوره بسازد. در حال حاضر چاپ ۳۶ این کتاب از سوی روایت فتح در بازار عرضه می شود.

*۳۵ـ دیدم که جانم می رود: نگاه به دفاع مقدس از منظر رفاقت بی آلایش دو نوجوان رزمنده

کتاب «دیدم که جانم می رود» خاطراتی از شهید مصطفی کاظم زاده به روایت حمید داودآبادی است. شهید مصطفی کاظم زاده، متولد ۱۳۴۴ است که در عملیات مسلم بن عقیل در ۲۲ مهرماه ۱۳۶۱ به شهادت رسید. حمید داودآبادی و شهید مصطفی کاظم زاده در سال ۵۸ با هم آشنا می شوند و این رفاقت تا ۲۲ مهر سال ۶۱ ادامه پیدا می کند. آنها با آن سن و سال کم در چادر وحدت جلوی دانشگاه تهران با منافقین بحث می کنند، با هم به هر طریقی شده رضایت خانواده ها را برای رفتن به جبهه جلب می کنند، با هم در گیلان غرب همسنگر می شوند و با هم…نه، دیگر با هم نه؛ این بار مصطفی شهید می شود و حمید می ماند. ساعت ۱۶ و ۴۵ دقیقه روز ۲۲ مهرماه سال ۶۱ در سومار.

*۳۶ـ من زنده ام: خاطراتی که حاج قاسم برایش ۲ بار یادداشت نوشت

کتاب «من زنده ام» خاطرات دوران چهار ساله اسارت معصومه آباد در زندان های رژیم بعث صدام است. این کتاب در رابطه با اسارت و بخشی از خاطرات نانوشته ۴ بانوی اسیر ایرانی به نگارش در آمده تا گویای وضعیت زنان اسیر در زندان های رژیم بعث عراق، و همچنین عفت و حیای آنان در دوران هشت سال دفاع مقدس باشد.

معصومه آباد، در زمان اسارت ۱۷ ساله بوده است، در روزهای ابتدایی حمله عراق تعدادی از ایتام جنگ زده را به شیراز برده بود تا آن ها را از صحنه جنگ دور کند و هنگام برگشتن ناگهان اسیر می شود و به همین دلیل وی در کتابش، بیشتر روزهای نخست جنگ هشت ساله را ترسیم می کند. عنوان کتاب که روی جلد چاپ شده، دستخط خود معصومه آباد است. روزی که وی را به اسارت می بردند برای این که خانواده اش را از وضعیت خود باخبر کند، نوشته بود: «من زنده ام. معصومه آباد». این کتاب دارای هشت فصل است. فصل اول و دوم کتاب با عنوان های کودکی و نوجوانی، شرح حال راوی کتاب از کودکی تا دوره نوجوانی اش است، فصل سوم با عنوان انقلاب، شرایط زمانی و مکانی و اتفاقاتی که در آن دوره رخ داده بود و روی نویسنده کتاب تاثیر گذاشته بود، توضیح داده شده است و مخاطب را با زندگی مردم در آن زمان آشنا می کند. از فصل چهارم به بعد، آغاز جنگ و تحولاتی که در آن زمان رخ داده است به زیبایی تصویر شده است و به علت این که نویسنده کتاب در اوایل جنگ به اسارت گرفته شده است، وقایع جنگ را تا زمانی که در منطقه حضور داشته شرح داده است. حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب در تقریظی که در تاریخ ۵/۷/۹۲ بر کتاب «من زنده ام» داشته اند، فرموده اند: بسم الله الرحمن الرحیم. کتاب را با احساس دوگانه ی اندوه و افتخار و گاه از پشت پرده ی اشک، خواندم و بر آن صبر و همت و پاکی و صفا، و بر این هنرمندی در مجسّم کردن زیبائیها و زشتیها و رنجها و شادیها آفرین گفتم. گنجینه یادها و خاطره های مجاهدان و آزادگان، ذخیره ی عظیم و ارزشمندی است که تاریخ را پربار و درسها و آموختنی ها را پرشمار میکند. خدمت بزرگی است آنها را از ذهنها و حافظه ها بیرون کشیدن و به قلم و هنر و نمایش سپردن. این نیز از نوشته هائی است که ترجمه اش لازم است. به چهار بانوی قهرمان این کتاب بویژه نویسنده و راوی هنرمند آن سلام می فرستم. ۵/۷/۹۲ شهید حاج «قاسم سلیمانی» پس از خواندن کتاب «من زنده ام» دو یادداشت برای معصومه آباد نویسنده این کتاب نوشته است:

«بسمه تعالی

خواهرم، مثل همان برادرهای اسیرت همه جا با تعصب مراقبت می کردم کسی عکس روی جلد کتابت را نبیند. و در تمام کتاب با ناراحتی و استرس بدنبال این بودم که آیا کسی به شما جسارت کرد؟

آخر مجبور شدم روی عکست را با کاغذ بچسبانم تا نامحرمی او را نبیند.

برادرت، بغداد «سلیمانی»

متن دومین نامه قاسم سلیمانی به این شرح است:

«خواهر خوبم. در آن اسارت، اسارت را به اسارت گرفتی

سعی کن در این آزادی اسیر نشوی ان شالله کتابت را به همه زبان ها ترجمه می کنم تا همه بدانند زینب بنت رسول الله چگونه بوده است وقتی کنیز او معصومه اینگونه معصوم بوده است. به تو به عنوان خواهرم، به عنوان معرف دختر مسلمان شیعه، معرف ایران اسلامی، معرف تربیت خمینی افتخار می کنیم. حقیقتا شگفت زده شدم و هزاران بار به تو و دوستانت مرحبا گفتم. ساعت ۲۳/ نینوا/«سلیمانی». این کتاب تاکنون ۲۱۶ بار تجدید چاپ شده و به زبان های آلمانی، عربی، انگلیسی و اردو ترجمه شده است.

*۳۷ـ کانال مهتاب: لحظات ناب جبهه

کتاب «کانال مهتاب» نوشته اکبر صحرایی در سال ۹۱ در ۱۵۸ صفحه از سوی موسسه فرهنگی ولاء منتظر (عج) منتشر شد. مجموعه داستان کانال مهتاب اولین اثر تألیفی اکبر صحرایی در اواخر دهه ۷۰ است. مجموعه ای که به خوبی درخشش و ظهور نویسنده جدیدی را در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس امید می دهد. این اثر حال و هوای صمیمی سال های جنگ، لحظات ناب و فرهنگ ناب جبهه را در خود جای داده است. غیر از این خواندن این مجموعه می تواند به منتقدین و علاقه مندان آثار ادبیات معاصر به خصوص ادبیات دفاع مقدس کمک کند تا به شناخت کاملتری نسبت به نویسنده و آثار او برساند. این مجموعه شامل ۱۷ داستان است.

*۳۸ـ کتیبه ژنرال: حوادث بیش از ۶ دهه قبل از انقلاب اسلامی و پس از آن

یک کتاب دیگر از نویسنده کتاب قبلی. کتاب «کتیبه ژنرال» به نویسندگی اکبر صحرایی از سوی انتشارات شهید کاظمی چاپ و روانه بازار نشر شده است. چاپ دوم کتاب در بازار موجود است.

این رمان دربرگیرنده تاریخ و رویدادهای متعدد انقلاب اسلامی است. صحرایی به مدت پنج سال دست به تحقیق میدانی، مصاحبه با شخصیت های گوناگون و دست به سفر و مسافرت و بالاخره نوشتن زد تا رمان بلند «کتیبه ژنرال» در دو جلد به چاپ برسد؛ رمانی که حوادث بیش از ۶ دهه قبل از انقلاب اسلامی و پس از آن را شامل می شود. جنگ ها و حوادث تاریخی متعدد، اعم از ترور، کودتا، حادثه طبس، درگیری های سیاسی در ایران، عراق و سوریه و…بخش هایی از این رمان هزار صفحه ای را پوشش می دهد. اتفاقات و حوادث در رمان به شکلی برق آسا از مقابل چشم خواننده عبور می کنند؛ حوادث و قصه هایی که در عین موجز بودن، تأثیر خود را بر مخاطب می گذارند. نویسنده کتیبه ژنرال در قالب و فرم هم دست به نوآوری و استفاده از تکنیک های داستانی مدرن در عرصه این گونه از ادبیات داستانی یعنی انقلاب اسلامی زده است. استفاده از فلاش بک، فلاش فوروارد، استفاده از عنوان یک تا ۲۲ کتیبه به جای فصل و… بعضی از این تکنیک های فرمی است که در رمان استفاده شده است.

چاپ دوم «کتیبه ژنرال» در دو جلد به نام های قصرالدشت و قمحانه در ۱۰۱۵ صفحه و در قطع رقعی همزمان با ایام سالروز شهادت شهدای مظلوم خان طومان در سال ۹۹ توسط انتشارات شهید کاظمی روانه کتابفروشی ها شد.

*۳۹ـ شنام؛ عاشقانه های یک پاسدار از کردستان

کتاب «شنام» داستان نوجوانی است ۱۶ ساله که از همان ابتدای جنگ وارد جبهه کردستان شده است، اما پس از مدتی در خلال درگیری با ضد انقلاب به اسارت در آمده و در منطقه ای به نام ترجان زندانی می شود و به علت سن کمی که دارد بیشتر مورد تهاجم فکری و عقیدتی ضد انقلاب قرار می گیرد. شنام بر عکس تصور اولیه خواننده نه اسم مرد است و نه اسم زن. شنام، نام یکی از ارتفاعات مشرف به یکی از شهرهای عراق است و به معنای مرز موعود است. اما در جریان شنام می بینی که کیانوش گلزاری، کم کم «شنام» نامیده می شود.

کتاب «شنام»، خاطرات کیانوش گلزار راغب در ۲۷۰ صفحه توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است که در حال حاضر چاپ بیستم کتاب در بازار وجود دارد.

*۴۰ـ خط تماس: در وصف شهید کاظمی

کتاب «خط تماس» نوشته محمدرضا بایرامی در سال ۹۳ از سوی نشر فاتحان روانه بازار کتاب شد و اکنون چاپ دوم آن در بازار وجود دارد. این اثر از سوی نشر فاتحان با همکاری کنگره سرداران و ۲۵۰۰ شهید نجف آباد در ۲۵۲ صفحه و قطع رقعی و با مدیریت هنری و کتابسازی توسط موسسه شهید کاظمی در سالروز شهادت این شهید و ایام عرفه ۹۳ آماده و روانه چاپخانه شد. این اثر از نادر کتاب هایی است که در سبک رمان نگارش یافته است و ساختار این رمان از پیچیدگی های خاصی برخودار است که همین موضوع به جذابیتش افزوده است. کتاب «خط تماس» بر محوریت ۲ روز پایانی عمر گرانقدر شهید پرافتخار احمد کاظمی می گذرد اما نویسنده با توسل به روش های رفت و برگشت زمانی و روایتی غیرخطی از طریق ذهن شخصیت های فرعی سعی داشته خوانندگان را به فصل هایی تماشایی از نقش برجسته آن شهید بزرگوار در دوران دفاع مقدس دعوت کند. در بخشی از این رمان آمده است: زمستان شروع شده بود و دسته های پرندگان مختلف، به سوی هور و جزیره های ام الطویل و فیاض و دریاچه ی بوبیان و کانال ماهیگیری می رفتند. گروه های هفتی شان از بالای سر نیروهای آماده رزم می گذشت و می رفت تا در جای مناسبی بنشیند. دو جناح چپ و راست شان در نقطه ای به هم می رسید که شاید به آن هم می شد در نوع خود گفت خط تماس..!

منبع :پایگاه اطلاع رسانی حوزه

بازدیدها: 0

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام