چگونه والدین خوبی باشیم

هیات: نقش کلیدی و اساسی در تربیت فرزند بر عهده پدر و مادر است. آنها هستند که با رفتارهای خود به این نهال کوچک آبیاری می‌کنند تا رشد کند یا اینکه سقوط کند. در احادیث پیشوایان معصوم علیهم السلام ، سخنان فقیهان و عالمان دین برای ازدواج مستحباتی بیان شده اند که از نقش زیاد والدین در تربیت فرزندان حکایت دارد، شرایط پدر و مادر و بیان ویژگی های همسران، رعایت دستورات فراوان قبل از انعقاد نطفه[1]

همه اینها بیان گر اهمیت و ارزش والدین است که باید مورد توجه قرار گیرد. چون چشمان زیبا و تیزبین کودک مانند دوربین حسّاس از تمام صحنه های زندگی خانواده و به خصوص حرکات و رفتار والدین و دیگر اعضای آن، فیلمبرداری می کند و مانند ذره بین تمام رفتارهای شما را موشکافانه مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و در آینده نه چندان دور، آنها را تحویل شما خواهد داد. در این نوشتار می‌خواهیم به بررسی خصوصیت های پدر و مادر موفقی که سبب تربیت فرزند صالح و سالم می‌شود بپرداریم.

یکی از کارهای که نقش مهمی در تربیت فرزند دارد و زمان آن قبل از تولد فرزند می باشد این است که فردی را که  برای ازدواج انتخاب می‌کنید داری اصالت خانوادگی باشد. اصالت خانوادگی باعث می‌شود تا از پستی ها و آلودگی های بسیاری دوری کنند و اخلاق خوبی داشته باشند. این اصالت خانوادگی می‌تواند باعث تربیت یک فرزند نیکو سرشت شود چون خانواده نقش تاثیرگذاری در تربیت فرزند دارد. در روایتی از تاثیر شایستگی همسران در فرزندان توجه ویژه ای شده است و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند؛ با خانواده شایسته و اصیل ازدواج کنید؛ زیرا ریشه ها به نسل سرایت می‌کند. [2]

توجه؛ اگر فرد در خانواده‌ای اصیل تربیت نشده باشد، او را به دست بهترین استاد هم بسپارند، نتیجه خوبی نخواهد داشت چون خشت آن را معمار کج گذاشته است و تا ثریا هم کج خواهد بود.

والدین در صورتی می‌توانند، فرزندان ارزشمند و صالح تربیت کنند که یکدل و همگام باشند و در زمان تربیت، دوگانگی ندارند تا فرزند خود را دچار سردرگمی کنند. با رفتار درست و حساب شده خود، آرامش را در سراسر لحظات زندگی آنها فراهم می‌آورند.

نکته؛ زمانی که شوهر شما یک رفتار خوب و پسندیده را به فرزندتان تذکر می‌دهد، شما نباید در مقابل آن جبهه بگیرید و یک نظر دیگری داشته باشید و طرف فرزند را بگیرید، بلکه شما دو نفر باید همگام شوهر یا خانم خود باشید تا فرزندتان احساس یکی بودن را در شما ببیند و در مرز ضدیت ها گم نشود. ارائه یک الگوی تربیتی غلط و لو یکسان آسیب تربیتی کمتری نسبت به اعمال اصول تربیتی صحیح لیکن غیر هماهنگ والدین به کودک می‌زند. زیرا کودک زمانی که مشاهده کند انجام برخی رفتارها از جانب او توسط یکی از والدین مورد شماتت قرار می‌گیرد و توسط والد دیگر مورد تایید قرار می‌گیرد دچار دوگانگی می‌شود، پس با هم در یک مسیر قدم بردارید و هدف تان یکی باشد.

اگر پدر و مادر دارای سلامت روحی باشند و دارای خصوصیات ارزشمند انسانی باشند، در زمان انعقاد نطفه و مراحل زندگی مشترک و مهمتر از همه در دوران تربیت فرزند درست عمل می‌کنند و فرزند خود را انسانی وارسته و با کمالات تربیت خواهند کرد.

برای سلامت روحی می‌توان به این روایاتی که درباره خصوصیات خانم ها بیان شده است اشاره داشت که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :بهترین زنان شما کسانی هستند که پاکیزه غذا بپزند؛ بوی خوش از آنان استشمام می‌شود؛ اگر مالی را اتفاق می‌کنند در راه خیر است؛ اگر سکوت می‌کنند، سکوت آنها بجا و درست است؛ اعمال زنی که چنین باشد، در جهت رضایت خدا است و از کارگزاران او به شمار می‌آید و کسی که کارگزار خدا باشد، محروم و ناامید نمی‌شود. [3]

اگر شوهر هم داری این‌چنین خصوصیاتی باشد در امر تربیت فرزند مشکلی نخواهند داشت و به راحتی می‌توانند فرزند صالحی تربیت کنند و تحویل جامعه دهند.

کودک شما از زمان ورودش به این دنیای خاکی تا هنگامی که به رشد و نمو برسد، لحن کلام و نوع بیان پدر و مادر را درک می‌کند و می‌فهمد. زمانی که زبان شما نرم و ملایم با روی گشاده باشد، فرزند شما خوشحال و خندان می‌شود و زمانی که اخم بر چهره داشته باشید فرزند شما ناراحت خواهد شد. اینها بیانگر این است که فرزندتان درک می‌کند. پس صادقانه رفتار کنید و زبان ملایم داشته باشید تا فرزند خوبی تربیت کنید.

معمولاً کودک سخن گفتن، آداب معاشرت، رعایت نظم یا بی نظمی، امانتداری یا خیانت، راستگویی یا دروغگویی، خیرخواهی یا بدخواهی را در محیط خانه فرامی گیرد. [4]

فرزند شما نباید در یک محیط بسته و خفه بزرگ شود چون تبدیل به فرد خشک و منزوی می شود. نباید هم در محیط کاملا باز و همه چیز آزاد بزرگ شود چون تبدیل به فرد لوس و پررو خواهد شد. والدین با هوش می‌دانند که محیط زندگی آنها باید جنبه اعتدال را داشته باشد تا فرزند خوبی در آن تربیت شود. بر والدین لازم است که در هر عرصه از تربیتِ فرزندانِ، جنبه اعتدال را در نظر بگیرند و از افتادن در مهلکۀ افراط و تفریط بپرهیزند.

پی‌نوشت :
[1] سرچشمه تربیت، محمدعلی قاسمی، قم: انتشارات نورالزهرا، سال چاپ: 1391 ،چاپ اول، صفحه 23
[2] کنزالعمال، جلد 16،حدیث 44559،  صفحه 296
[3] سرچشمه تربیت، محمدعلی قاسمی، صفحه 44
[4]ابراهیم امینی، آیین تربیت، قم: انتشارات اسلامی، 1368، صفحه 12 و 13