آیت الله مصباح یزدی| رعایت ادب در مقابل زورگویی مستکبران به معنی ضعف است

آیت الله محمد تقی مصباح یزدی رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه سه شنبه شب در درس اخلاق ماه مبارک رمضان در دفتر امام خامنه ای  در قم با ذکر این مطلب که، اصل در مسایل ارزشی بر محدودیت است، گفت: برخی از رفتارها خوب و برخی دیگر بد است و اعمال خوب باید انجام شود؛ زمانی که از رابطه اخلاق و سیاست سخن می گوییم، قطعا این باید و نبایدها باید وجود داشته باشد.

ایشان افزود: موضوعات اخلاقی مفاهیم انتزاعی است و عناوینی است که باید از رابطه چند چیز و یا یک حالت خاصی در نظر گرفت؛ احسان به پدر و مادر مفهوم واضحی است، ولی باید به این پرسش پاسخ گفت که احسان به چه معنا است؟ احسان یک مفهوم انتزاعی است.

آیت الله مصباح یزدی اظهارکرد: اکرام نیز یک مفهوم انتزاعی است؛ قرآن کریم بیان می دارد که علت اینکه به بلاها گرفتار می شوید، دلایل متعددی دارد که یکی از آنها این است که ایتام را اکرام نمی کنید؛ اکرام یتیم، به معنی پول دادن به آنها نیست، بلکه اکرام یک معنی بالاتر است که حالات بزرگداشت دارد.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه بیان کرد: زمانی که می خواهیم مفهوم اخلاقی را بر یک رفتار سیاسی منطبق کنیم، باید چنین حیثیت هایی را برای آن در نظر بگیریم؛ رفتارهایی که مرتبط به سعادت و شقاوت می شوند در عرصه اخلاق جای می گیرد؛ زمانی که رفتارهای سیاسی را از نظر اخلاق اسلامی ارزشیابی کنیم باید دو حیثیت را در نظر بگریم که شامل نفس کار و نیت کار است.

ایشان گفت: فلسفه سیاست از این مساله سخن می گوید که قانون را چه کسی باید وضع کند؛ این مساله از زمان سقراط و افلاطون بیان شده است که قانون چه شرایطی باید داشته باشد؛ اسلام بیان می کند که اصل قانون باید از سوی خدا وضع شود و قوانین فرعی نیز باید ماذون از سوی خدا وضع شود.

آیت الله مصباح یزدی بیان کرد: نقطه اصلی ما این است که خداوند باید قانون را وضع کند و اصل اول قانون اساسی ما نیز به این مساله توجه دارد که واضع اصلی قانون، خداوند متعال است؛ اگر در یک محفل علمی، صرف نظر از اینکه کسی به اسلام معتقد است یا خیر، شاید این سوال پیش آید که چرا مردم قانون را تعیین نکنند؟ برای این پرسش دو جواب وجوددارد؛ نخست اینکه رفتار قانونی آن است که عمل مقدمه ای برای رسیدن به هدف قانون است و هدف از قانون نیز رسیدن انسان به سعادت دنیوی و اخروی است.

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: قانون حقیقی،  قانونی است که از سوی کسی وضع شده باشد که تمام مصالح دنیا و آخرت را بداند؛ در همه کشورها گروه های سیاسی بنا به مصالح ملی خود تصمیماتی می گیرند که گروه دیگر آن را نقض می کند و هر دو نیز تصور می کردند که به مصالح ملی عمل کرده اند؛ پس انسان ها هیچگاه نمی توانند تمامی مصالح را رعایت کنند.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه یادآورشد: زمانی که نمی توانیم به بهترین قانون دست پیدا کنیم، باید تلاش کنیم که به تلاش حداکثری برسیم؛ باید قوانینی وضع شود که 100 درصد مصالح تامین شود، ولی گاهی تصمیماتی باید اخذ شود که وقتی به 100 درصد مصالح هم نمی رسیم حداقل به 90 درصد برسیم.

ایشان تصریح کرد: مصالح جامعه 100 یا صفر نیست، زیرا بین ابلیس تا مقام رسول الله هزاران و میلیون ها درجه تفاوت است؛ پس بین مصالح نیز تفاوت است؛ اگر نتوانیم به مراتب عالی مصلحت برسیم باید به حداکثر ها برسیم؛ خداوند متعال می فرماید، از پیامبر اکرم اطاعت کنیم، حال اگر به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که آخرین پیامبر است، دسترسی نداشتیم باید در احکام حکومتی به ائمه علیهم السلام رجوع کنیم.

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: زمانی که به حکم حکومتی می رسیم که باید مصلحت جامعه را در آن تامین کنیم، باید این دایره را رعایت کنیم، یعنی باید امروز از حکم حاکم وقت تبعیت کنیم؛ در این گونه زمان ها است که وجوب رهبر را می توان اثبات کرد؛ تشخیص مصالح روز نیازمند رهبر است؛ در اینجا باید به کسی رجوع کرد که از نظر احکام اسلامی و تشخیص موضوعات و همچنین تجربه برخورد با این مسایل بر همه افضلیت و ارجحیت و اعلمیت داشته باشد.

ایشان یادآورشد: پیش از انقلاب اسلامی گاهی بحث می شد که اگر انقلاب پیروز شد چه قانونی باید پیشنهاد شود؛ یکی از افراد بیان می کرد که باید به قرآن رجوع کنیم؛ به ایشان پاسخ می دادیم که قرآن کریم، تفسیر به ریز جزییات امور نپرداخته است، بلکه باید احکام را به شکل استنباطی از قرآن گرفت؛ این مساله یک واقعیت است که با صرف احکام کلی فقهی،مدیریت جامعه امکان ندارد؛ این سخن به این معنی نیست که در کنار فقه باید یک حوزه دیگر ایجاد کنیم؛ بلکه برای تشخیص موضوعات فقهی در حوزه اجتماعی باید اطلاعات دیگری نیز داشته باشیم و باید دنیا  و دوست و دشمن را خوب بشناسیم.

استاد حوزه عنوان کرد: فقیه، احکام فقهی را درک می کند، ولی این مساله به این معنی نیست که این مساله دیگر ما را کفایت می کند؛ تشخیص موضوعات و راه ها وتاکتیک هایی که برای پیاده کردن فقه لازم است، یک تخصص و هنر است؛ در کتب فقهی بیان شده است که درمان برخی بیماری ها با فلان دارو میسر است، ولی با توجه به گستردگی و تنوع بیماری ها نمی توان این مسایل را به خوبی تشخیص داد.

ایشان یادآورشد: یک رهبر باید بتواند درد جامعه را تشخیص دهد و بداند که دشمنان با چه حربه ای به جنگ ملت آمده اند، زیرا اگر به خوبی نتواند این مصالح را تشخیص دهد، نمی تواند به خوبی هدایت کند؛ در واقع برای رهبری باید احکام قرآنی و سنت نبوی و احکام الهی را با موضوع شناسی و موقعیت شناسی و تطبیق مصالح با شرایط و احکام دینی تشخیص داد.

آیت الله مصباح یزدی عنوان کرد: امام راحل در زمانی به شاه گفتند،  گوش تو را گرفته و تو را از این مملکت بیرون می اندازم که کسی جرات کوچکترین صدای اعتراضی نداشت؛ در همین زمان برخی به امام اعتراض کردند، چرا اینگونه با شاه سخن می گویید؛ در زمان تسخیر لانه جاسوسی، آمریکا ما را تهدید کرد و امام نیز به آنها گفت، آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند، در همان زمان نیز برخی بیان کردند، قرآن به ما گفته است که باید سخن خوب بگوییم، ولی اگر تنها به همین اصل عمل می شد، امروز هم باید نوکری آمریکا را می کردیم و معلوم نبود که امروز اصلا مسلمان بودیم یانه.

ایشان گفت: در مقابل مستکبران باید با صلابت سخن گفت و عزت اسلامی را حفظ کنیم زیرا رعایت ادب در مقابل زورگویی آنها به معنی ضعف است؛ امام راحل در زمانی با آمریکا با این شدت سخن گفت که کسی جرات چنین کاری نداشت، ولی دشمن بااین سخنان عقب نشینی کرد؛ هرجا که با دشمنان این گونه سخن بگوییم حداقل حرکت جسورانه آنها را متوقف خواهیم کرد و قطعا عقب نشینی خواهند کرد.

استاد حوزه بیان کرد: تجربه ثابت کرد، کار بزرگ امام، نه تنها عزت را به ما برگرداند و آمریکا را منکوب کرد، بلکه جامعه اسلامی را نیز احیا کردند؛ در این زمینه نمی توان با مطالعه کتاب فقه و یا تدریس فقه به فهم قطعی در تشخیص این امور رسید؛ رسیدن به این تجربه نیازمند کار جدی و طولانی و توکل و… است ؛احکام حکومتی بر مبنای تفکر الهی در بسیاری اوقات موقتی است و زمانی که شرایط تغییر کرد احکام نیز تغییر می کند.

رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه یادآورشد: یک رهبر برای وضع قوانین و چنین احکامی نیازمند مشورت است و این امر نیز صورت می گیرد؛ اعتقاد دینی ما این است که اگر حکم دولت اسلامی را واجب می دانیم این وجوب به خاطر پشتوانه ای به نام اطاعت ولی امر است زیرا او امر کرده است که این دولت را اطاعت کنیم؛ ولی فقیه نایب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز نایب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است؛ ویژگی حاکمیت اسلامی این است که به حکم خدا منجر می شود.

بازدیدها: 132