روز شمار دفاع مقدس ـ 18 مهر ماه

تاریخ شمسی 18 مهر 1366

تاریخ قمری 16 صفر 1408

تاریخ میلادی 10 اکتبر 1987

خلاصه روز: 

• حمله هوايي عراق به پالايشگاه گاز بيد‌بلند آغاجاري، يونيت1 و 2 شركت نفت اهواز، تلمبه‌خانه تنگه فني در جنوب خرم‌آباد، فرودگاه دهلران و مناطق عملياتي نفت‌شهر و سومار.
• حمله عراق به يك نفتكش حامل نفت ايران در نزديكي جزيره خارك كه 9 كشته و 20 مجروح به جا گذاشت و حمله به يك نفتكش ديگر كه عازم جزيره خارك بود. تجاوز يك هواپيماي ناشناس به حريم هوايي جزيره سيري. نزديك شدن چند هلي‌كوپتر امريكايي به سكوي رشادت. طرح كارشناسان فرانسوي براي اشغال جزاير تنب كوچك و بزرگ و ابو‌موسي.
• فشار استخبارات سليمانيه به سران گروه‌هاي ضدانقلاب براي خرابكاري بيش‌تر در ايران و اعزام دو گروه 15 نفره به منطقه جوانرود براي شرارت و مين‌گذاري در مسير نيروهاي خودي. حمله افراد كومه‌له به پايگاهي در اطراف سنندج. آزادي 11 تن و شهادت 2 تن از نيروهاي پايگاه كسري در منطقه بوكان كه در اسارت كومه‌له بودند.
• وقوع انفجار در كارخانه اسلحه و مهمات‌سازي اسكندريه در 30 كيلومتري بغداد.
• حمله نيروهاي حزب دمكرات كردستان عراق به شهر شقلاوه و كشته و مجروح شدن 20 تن از مسئولان حزب بعث اين شهر. ترور يك افسر عالي‌رتبه حزب‌ بعث به دست نيروهاي سازمان عمل اسلامي.
• احضار سفير سوئيس به وزارت خارجه و تسليم يادداشت شديداللحن جمهوري اسلامي به وي در اعتراض به حمله هلي‌كوپترهاي امريكايي به قايق‌هاي ايران. راهپيمايي عده‌اي از مهاجران جنگ تحميلي در مقابل سفارت سوئيس در اعتراض به اقدام اخير امريكا.
• مصاحبه محسن‌رضايي درباره دست‌يابي ايران به موشك استينگر، اهداف امريكا از حضور در منطقه، احتمال درگيري در خليج‌فارس و استفاده از تمام امكانات براي پيروزي در نبرد احتمالي خليج‌فارس.
• نامه ريگان به كنگره امريكا درباره حمله نيروهاي امريكايي به قايق‌هاي ايراني كه آن را اقدامي دفاعي و خاتمه يافته تلقي كرده است. مصاحبه ريگان با شبكه سي.ان.ان درباره اختيارات رئيس‌جمهور در زمان جنگ خليج‌فارس. اعلام آمادگي امريكا براي تحويل دادن اسيران ايراني.
• اقدامات تأميني و احتياطي امريكا در خليج‌فارس در پي آشكار شدن دست‌يابي ايران به موشك‌هاي استينگر از جمله محدوديت پرواز هواپيماها، لغو مرخصي نيروها و اعلام حالت فوق‌العاده و تقاضا از تركيه براي ايفاي نقش فعال‌تر در خليج‌فارس.

• بازتاب و تحليل دست‌يابي ايران به موشك استينگر در رسانه‌هاي غربي. گزارش روزنامه القبس درباره دريافت موشك‌هاي استينگر از رژيم اشغالگر قدس.
• تظاهرات اعتراض‌آميز دانشجويان و برخي از مقامات ايتاليا درباره اعزام ناوگان اين كشور به خليج‌فارس.
• تحليل راديو بي.بي.سي از پيامدهاي حمله هلي‌كوپترهاي امريكايي به قايق‌هاي ايراني و احتمال وقوع جنگ در خليج‌فارس.
• ضرورت اقدام فوري شوراي امنيت سازمان ملل براي حل بحران خليج‌فارس و اجراي قطعنامه598 با توجه به حمله اخير امريكا به قايق‌هاي ايراني، در سخنان دبيركل سازمان‌ملل؛ تأكيد راديو امريكا و راديو بي.بي.سي بر اين موضوع.
• كنفرانس بررسي جنگ ايران و عراق در خارطوم و پيشنهاد نخست‌وزير سودان براي صلح.
• مواضع متفاوت كشورهاي كويت، الجزاير و عمان درباره جنگ ايران و عراق.
• تحليل روزنامه‌هاي وال‌استريت ژورنال و آبزرور درباره تحولات خاورميانه، اوضاع ناآرام خليج‌فارس، نگرش كشورهاي عربي به جنگ و دخالت امريكا در منطقه.
• مسئول بخش خليج‌فارس در وزارت امور خارجه شوروي، گسترش روابط ايران و شوروي را تكذيب كرد. گزارش القبس درباره پايبندي شوروي به معاهده سال 1921 خود با ايران در صورت حمله امريكا به تأسيسات ايران.
• نامه رزمندگان به امام‌خميني و محكوم كردن اقدامات امريكا در خليج‌فارس و اعلام آمادگي براي عمليات شهادت‌طلبانه در خليج‌فارس. اعزام دو گردان از روحانيون قم به خليج‌فارس براي استقرار در جزاير و ناوهاي جنگي ارتش.
• مشاركت دانشگاه‌ها و دانشجويان در تأمين نيازهاي فني ـ تخصصي و نيروي انساني جبهه‌ها و اجراي طرح دانشگاه در جبهه براي جبران مسائل آموزشي دانشجويان رزمنده.
• اجراي طرح سرشماري همگاني در عراق به منظور شناسايي افراد فراري و ناراضيان.⁽¹⁾

تاریخ شمسی  18 مهر 1365

تاریخ قمری 5 صفر 1407

تاریخ میلادی 10 اکتبر 1986

خلاصه روز: 

• نيروها براي اجراي عمليات “فتح1″، در ساعت 18 به سمت موضع تك حركت كردند و سلاح‌هاي نيمه سنگين را در مناطق مختلف عملياتي مستقر كردند و سرانجام در ساعت 24 براي شروع عمليات اعلام آمادگي كردند.

• در عمليات نيروهاي خودي در اطراف بانه، سه تن از گروه “خبات” كشته شدند و يك تن اسير شد.
• آيت‌الله خامنه‌اي: مهم‌ترين شرط برقراري يك صلح پايدار، حذف صدام از صحنه سياسي است. واكنش نمازگزاران امروز نمازجمعه تهران در مقابل قطع‌نامه جديد شوراي امنيت: جنگ جنگ تا پيروزي.
• بيانيه وزارت خارجه جمهوري‌اسلامي در قبال قطع‌نامه 588: شوراي امنيت از برخورد اصولي و واقع‌بينانه با جنگ احتراز كرده و قطع‌نامه فاقد عناصر اصلي براي هرگونه راه حل عادلانه است.
• تفسير راديو لندن درباره مواضع كشورهاي عرب در جنگ و اقدامات ايران در صحنه ديپلماسي منطقه.
• وزير خارجه اسپانيا از پاسخ به سؤال خبرگزاري جمهوري‌اسلامي درباره اين‌كه چگونه صلح با متجاوز امكان‌پذير است، طفره رفت و فقط گفت: ما بي‌طرف هستيم و مايليم جنگ پايان يابد.⁽²⁾

.

تاریخ شمسی  18 مهر 1363

تاریخ قمری 14 محرم 1405

تاریخ میلادی  10 اکتبر 1984

خلاصه روز: 

• اعزام گروه كثيري از رزمندگان داوطلب به جبهه‌ها – تحرك و جابجايي تانك، نفربر، توپخانه و وسايل مهندسي عراق در زرباطيه كوت، عماره، مندلي؛ اظهارات فرمانده سپاه سوم نيروي زميني عراق در خصوص آمادگي نيروهاي وي براي درهم شكستن حمله ايران؛ گزارش يك روزنامه ايتاليايي در خصوص بصره و مشكل عراق براي حفاظت از آن
• گزارشي از بي ثمر بودن مذاكرات طالباني و حزب بعث؛ اخطار دولت عراق به اهالي يك روستاي شمال عراق مبني‌بر جمع‌آوري سريع‌تر محصول به منظور انتقال به يك اردوگاه، به دليل همكاري با مجاهدين عراقي.
• هشدار دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست وزيري به كميته استان‌هاي تهران، همدان، مركزي و زنجان و مركز فرماندهي سپاه در زمينه ضرورت يافتن يك كاميون بمب گذاري شده كه از بانه به سمت تهران حركت كرده است؛ تحويل تعدادي بمب ٧٥٠ گرمي به دو ايراني در تركيه توسط ارتش رهايي بخش ايران به منظور حمل آن‌ها به تهران؛ اعلام خط‌مشي اتحاديه افسران ارتش شاهنشاهي ايران در برنامه راديوي سلطنت طلبان موسوم به راديو آزاد كه از تركيه پخش مي شود
• تجمع بيش از شش هزار كاميون و تريلر ترك در مرز عراق در انتظار اجازه عبور به تركيه
• درگيري بين اسراي بعثي و اسراي “مؤمن” كمپ اسراي گرگان به هنگام بازديد نمايندگان صليب سرخ از اين اردوگاه و در پي تلاش اسراي بعثي براي ارائه مخفيانه نوشته‌اي به اين نمايندگان و كوشش اسراي مومن براي پي بردن به محتويات آن، تيراندازي نگهبانان اردوگاه پس از افتادن اسلحه بدست اسراي بعثي كه قصد حمله به اسلحه خانه و فرار از پادگان داشتند؛ براي پايان دادن به مسأله و حفظ جان مأموران صليب سرخ، كشته شدن ١٥ نفر از جمله هشت نفر از اسراي مومن و زخمي شدن هفتاد نفر از طرفين، در اين درگيري
• اعدام ٨٠ تن از افسران عالي رتبه ارتش عراق از جمله ٣٠ خلبان و دستگيري بيش از ٥٠٠ تن از افسران به اتهام شركت در كودتا عليه رژيم صدام و اعدام جمعي ٣٨٠٠ تن از سربازان مسلمان عراقي به علت خودداري از شركت در جنگ به دستور صدام، به نقل از نشريات گروه‌هاي مخالف رژيم عراق.
• قذافي: هنگامي كه با ايران هم‌پيمان مي شويم، از خود دفاع مي كنيم. ميرحسين موسوي: اين موضع‌گيري‌ها نشانگر يك اخوت اسلامي است.
• اعلام مواضع كنگره جهاني مسلمين و جنبش عدم تعهد درباره‌ی ضرورت پايان جنگ.
• اظهارات وزير جنگ مصر در خصوص برتري نظامي و شانس موفقيت عراق؛ تفسير راديو اسرائيل از روابط مصر با اردن، عراق و اسرائيل و تمجيد از نقش مصر و اردن در روند صلح منطقه در كنار امريكا و اسرائيل و موضع واحد آنها در حمايت علني از عراق.
• تفسير راديو امان از شروع مجدد حمله به كشتي‌ها توسط عراق و حمايت آشكار و بي قيد و شرط از اين اقدام و هشدار به خريداران نفت از ايران كه يا از اعزام كشتي‌هاي خود به بنادر ايران امتناع كنند يا خسارات مادي و انساني ناشي از حمله به كشتي‌هاي خود را متحمل شوند.
• گزارش راديو بي.بي.سي درباره خساراتي كه بر نيروي انساني و اقتصاد ايران و عراق بر اثر جنگ وارد شده است.
• تفسير راديو مسكو از عملكرد ايران در خصوص سازمان همكاري عمران منطقه اي كه نخستين دور مذاكرات آن بين ايران و پاكستان و تركيه برگزار شد و امريكايي خواندن اين سازمان
• گزارش خبرگزاري فرانسه از بيانيه سازمان مجاهدين خلق حاوي ادعاي ارسال اسلحه از سوي اسرائيل به ايران
• ربوده شدن سفير اسپانيا در بيروت و آزادي مجدد وي در همين امروز و متهم شدن سازمان شيعه جهاد اسلامي كه از ايران دستور مي گيرد در راديو اسرائيل؛ تحليل خبرگزاري فرانسه در اين باره.
• اظهارات نخست وزير اسرائيل كه نيروهاي اسرائيلي ظرف نه ماه آينده، جنوب لبنان را تخليه خواهند كرد و افزودن اين قيد كه “ابتدا بايستي تصميم نهايي در اين مورد اتخاذ گردد”
• مانور مشترك واحدهاي نظامي شش كشور عضو شوراي همكاري خليج‌فارس به نام “سپر جزيره – ٢” در عربستان
• سخنراني نخست وزير مالزي در سازمان ملل درباره‌ی احياء اسلام، بنيادگرايي و سوءتفاهم‌هاي موجود در غرب
• گزارش دفتر سياسي سپاه از مسائل اخير گروه‌هاي محارب از جمله حزب توده سازمان فدائيان خلق اكثريت، سلطنت طلبان “آرا”، سازمان مجاهدين خلق و نيز اقدامات ناموفق آنان در هفته جنگ⁽³⁾

تاریخ شمسی 18 مهر 1361

تاریخ قمری 22 ذی‌الحجه 1402

تاریخ میلادی 10 اکتبر  1982

خلاصه روز: 

• عملیات مشترک گشتی رزمی نیروهای ایران در ارتفاعات میمک، تلفات و خسارت‌هایی به ارتش عراق وارد کرد؛ سرنگونی یک هواپیمای دشمن در منطقه‌ی عملیاتی مسلم‌‌بن‌عقیل؛ تخریب 2 منزل و یک مغازه در گلوله‌باران آبادان؛ ناکامی عراق در بمباران مناطق جنوبی کشور به دلیل آتش مؤثر پدافند هوایی خودی؛ اعلام سپاه منطقه‌ی 2 کشوری درباره‌ی اعزام نیروهای داوطلب بسیجی از استان اصفهان در 4 نوبت از تاریخ 26 تیر1361 تا 18مهر1361 به جبهه‌های جنوب و غرب.
• مصاحبه‌ی اختصاصی رئیس ستاد مشترک ارتش با روزنامه‌ی اطلاعات درباره‌ی نتایج عملیات مسلم‌‌بن‌عقیل و وضعیت جبهه‌های جنگ.
• تقاضای پناهندگی 26 نفر از مردم عراق از ایران ازجمله 3 نظامی.
• حملات نیروهای مسلح غیرقانونی به نیروهای خودی در محور اشنویه ـ ارومیه؛ ناکامی نیروهای مهاجم در حمله به پایگاه میرآباد از توابع سردشت؛ درگیری‌های پراکنده‌ی نیروهای خودی با نیروهای تجزیه‌طلب در منطقه‌ی سردشت؛ سوء قصد عناصر حزب دمکرات به امام‌جمعه‌ی کامیاران در خارج شهر و مجروحیت وی؛ خبر روزنامه اطلاعات از کشف مقدار زیادی مهمات و تجهیزات جنگی در پاک‌سازی یک تپه از توابع بوکان.
• اظهارات فرمانده نیروی زمینی ارتش و استاندار آذربایجان غربی درباره تشریح اهداف، برنامه‌ها و اقدامات قرارگاه حمزه.
• دستگیری حدود 60 نفر از اعضا و کادرهای سازمان مجاهدین خلق در شهرهای گوناگون در چند عملیات از پیش طراحی شده‌ی نیروهای امنیتی؛ مسئول بخش نظامی و امنیتی شیراز و مسئول تشکیلات سازمان در اصفهان در بین دستگیرشدگان هستند؛ دستگیری تعدادی از عناصر چریک‌های فدایی خلق (اقلیت) و گروه اشرف دهقان در شهرهای شمالی؛ اقدامات تروریستی عناصر سازمان مجاهدین خلق در شهرهای تهران و قائم‌شهر؛ کشف مقداری تجهیزات نظامی در بازرسی منزل 2 تن از اعضای اتحادیه‌ی مبارزان کمونیست (سهند) پس از دستگیری آنان در لنگرود.
• دیدار روحانیون و ائمه‌ی جمعه و جماعات شهرهای مهاباد، اشنویه، پیرانشهر، سردشت و ارومیه با رئیس‌جمهور، تأکید بر اهمیت برقراری امنیت و نقش نیروهای مسلح در مناطق غربی کشور و نقش حضور مردم در شکست توطئه‌های دشمنان مهم‌ترین محور سخنان رئیس‌جمهور بود.
• اعلام وزیر کشور عربستان مبنی‌بر اخراج 140 نفر ایرانی از جمله سرپرست حجاج از عربستان به دلیل نقض قوانین این کشور؛ حضور مأموران امنیتی عربستان در اطراف ستاد حج و زیارت ایران در مدینه.
• پیام آیت‌الله منتظری خطاب به علما و اندیشمندان بلاد اسلامی درباره‌ی رفتار وحشیانه‌ی رژیم سعودی با زائران ایرانی و اخراج نماینده‌ی امام از این کشور.
• ورود وزیر امور خارجه‌ی ایران به نیویورک برای شرکت در سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل.
• خبر دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی ـ که در نیویورک به سر می‌برد ـ مبنی‌بر سفر آتی رئیس‌جمهور گینه به تهران و بغداد، به‌منظور مذاکره برای خاتمه‌ی جنگ.
• بازتاب بهبود نسبی روابط عراق و شوروی و از‌سرگیری ارسال سلاح‌های شوروی به عراق در هفته‌نامه‌ی اکونومیست چاپ لندن و روزنامه‌ی انگلیسی آبزرور؛ سرمقاله‌ی روزنامه‌ی جمهوری اسلامی با عنوان “تلاش مسکو” و انتقاد از ارسال مجدد تسلیحات نظامی شوروی به عراق؛ مقاله‌ی روزنامه‌ی کیهان با عنوان “ادامه‌ی کمک‌های نظامی و حمایت سیاسی از رژیم صدام با کدام توجیه؟!” و نقد تحلیل رادیو مسکو در حمایت از عراق.
• آغاز به کار دومین کنفرانس وزیران دفاع شش کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض عربستان با هدف جست‌وجوی “راه‌های هماهنگی امنیتی و نظامی” کشورهای عضو؛ سخنان وزیر دفاع عربستان در جلسه‌ی افتتاحیه‌ی این اجلاس و اشاره به وقایع لبنان و محکومیت اسرائیل و اشاره به اینکه ادامه‌ی جنگ ایران و عراق به نفع دشمنان امت اسلام است و درخواست از کشورهای عربی برای تقویت توانمندی ملت عرب و بنیه‌ی نظامی آن.
• مطبوعات سوریه، صدام رئیس‌جمهور عراق را متهم به قتل حسن البکر کردند و انگیزه‌ی وی را از بین بردن جانشین احتمالی خود دانستند.⁽⁴⁾

تاریخ شمسی 18 مهر 1360

تاریخ قمری 10  ذی‌الحجه 1401

تاریخ میلادی 10 اکتبر 1981

خلاصه روز: 

• شهادت 5 تن و زخمی‌شدن 60 نفر در بمباران ایلام؛ ناکام‌ماندن حمله‌ی هوایی عراق به آبادان با آتش پدافند هوایی نیروهای خودی؛ گلوله‌باران دزفول و آبادان خساراتی درپی داشت؛ توپخانه ارتش جمهوری اسلامی مواضع عراق را در جاده‌ی قاطرسوخته میمک زیر آتش گرفت.
• براثر اصابت گلوله‌ی توپ به پاسگاه خودی در بانه و انفجار مین در حوالی تکاب یک تن شهید و 5 تن زخمی شدند؛ در در منطقه‌ی اورامان انبار مهمات گروه رزگاری به تصرف نیروهای خودی درآمد؛ در عملیات کمین نیروهای خودی در شمال مهاباد، 4 نفر از عناصر مسلح غیرقانونی کشته و یک تن دستگیر شد.
• در ادامه‌ی مذاکرات میان سران حزب دمکرات و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) پیشرفت‌هایی درباره‌ی پیوستن این حزب به شورای ملی مقاومت حاصل شد.
• 2 فروند کشتی عراقی با پرچم کویت، اقدام به حمل سوخت از عربستان به کویت کردند و محموله‌های نفتی از کویت، از راه زمینی به داخل عراق حمل می‌شود.
• عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در شهرهای نیشابور، هشتپر و بوشهر، عملیات تروریستی انجام دادندکه درپی آن 4 نفر از نیروهای خودی مجروح شدند و 2 نفر از افراد سازمان نیز دستگیر شدند.
• نیروهای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به تظاهرات دانشجویان مسلمان پاریس که در حمایت از جمهوری اسلامی ایران برگزار شده بود، حمله کردند، پلیس فرانسه 2 نفر از دانشجویان را دستگیر کرد؛ 30 نفر از دانشجویان بعثی عراقی در پوشش دانشجویان طرف‌دار سازمان مجاهدین خلق، در نقاط مختلف شهر لندن اعلامیه‌های این سازمان را پخش کردند.
• امام خمینی در پاسخ به نامه‌ی اعتراض‌آمیز شاه عربستان در‌مورد تظاهرات ضدامریکایی و ضدصهیونیستی زائران ایرانی خانه خدا در عربستان: اگر دولت حجاز از این فریضه‌ی عبادی ـ سیاسی … استفاده‌ی سیاسی اسلامی نمود، احتیاج به امریکا و هواپیماهای آواکس آن و سایر ابرقدرت‌ها نداشت و مشکلات مسلمانان حل می‌شد؛ وزارت خارجه ایران نیز در بیانیه‌ای اطلاعات داده‌شده به پادشاه عربستان را تکذیب کرد و آن را توطئه امریکا و رژیم صهیونیستی و مخالفان وحدت امت اسلامی نامید.

• امام خمینی در واکنش به ادعای مقامات کویتی مبنی‌بر دخالت ایران در بمباران تأسیسات نفتی این کشور امروز با ارسال پیام‌های جداگانه‌ای برای سران کشورهای سوریه، یمن‌ جنوبی، امارات متحده‌ی عربی و مالدیو، این اقدام را توطئه امریکا خواندند.
• محسن رضایی در گفت‌وگویی مطبوعاتی درباره برنامه‌های آینده سپاه، ارتباط این نهاد با بسیج و روحانیت و اساسنامه درحال بررسی سپاه در مجلس، مطالبی بیان کرد.
• وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه درباره وضعیت کنونی اقتصاد کشور، سیاست غرب در کاهش قدرت سازمان اوپک و اقتصاد متکی به نفت، مطالبی اظهار کرد. وی افزود: یکی از دلایل پایداری ما در مقابل مشکلات اقتصادی، اجرای سیاست‌های ستاد بسیج اقتصادی است.
• رادیو کلن در مقاله‌ای با تکرار ادعای مقامات کویتی مبنی‌بر حمله هواپیماهای ایرانی به تأسیسات نفتی کویت، موقعیت کویت را به‌عنوان یکی از کشورهای تأمین‌کننده‌ی نفت برای دنیای غرب، ویژه دانست و هشدار داد که هم‌پیمانان کویت قادرند در هنگام ضرورت از این کشور دفاع و پشتیبانی کنند.⁽⁵⁾

تاریخ شمسی  18 مهر 1359

تاریخ قمری 30 ذی‌القعده 1400

تاریخ میلادی 10 اکتبر 1980

خلاصه روز: 

درنوزدهمين روز، درگيري در محورهاي مختلف خرمشهر ادامه يافت. نيروهاي عراقي به تلاش خود براي پيشروي در محور بستان سوسنگرد ادامه دادند و نيروهاي زرهي خود را نيز در كنار كرخه مستقر كردند.

درجبهه‌مياني وضعيت بحراني دهلران بالاخره منجر به ورود نيروهاي عراقي به اين شهر شد. دشمن همچنين نيروهاي خود را در محور سرپل‌ذهاب تقويت كرد، ليكن جبهه خودي در اين محور و در محور گيلان‌غرب با كمبود نيرو مواجه گرديد.

در جبهه‌شمالي، دشمن در خاك عراق، در مجاورات مرزهاي كردستان ايران، مشغول جاده‌سازي و استقرار نيرو شده است هواپيماهاي دشمن علاوه بر پشتيباني از تجاوزات يگان‌هاي زميني، نقاط مسكوني و تأسيسات نفتي و نظامي را بمباران كردند و در جريان اين تجاوزات چند هواپيماي دشمن سرنگون گرديد.

روزشمار سياسي 18 /7 /59

سازمان‌ملل به عنوان مرجع رسيدگي به منازعات بين‌المللي به دليل جنگ سرد قدرت‌هاي بزرگ، از تصميم‌گيري در مور جنگي كه امنيت منطقه و جهان را تهديد مي‌كند، ناتوان است، اقدامات ضعيف سازمان‌ملل، لطمات جبران‌ناپذيري بر حيثيت اين نهاد بين‌المللي وارد كرده است. با وجود حمايت‌هاي سياسي اقتصادي و لجستيكي غرب نسبت به عراق، تحليلگران و مطبوعات اروپا و آمريكا به تدريج شكست اهداف عراق را در جنگ و ابرقدرت‌هاي انقلاب و جمهوري‌اسلامي را بيان مي‌كنند.

شرح روز: 

حملات و درگيري‌هاي زميني

جبهه جنوبي

به گزارش سپاه آبادان: «مواضع دشمن در خرمشهر از زمين و هوا مورد حمله نيروهاي خودي قرار گرفته و اين ضربات موثر ادامه دارد. هلي‌كوپترهاي خودي پس از كوبيدن مواضع دشمن 9 نفر از عراقي‌ها را به اسارت گرفتند.» 1

وضعيت خرمشهر امروز با درگيري ادامه يافت و تحول چشمگيري رخ نداد.

ستاد مشترك ارتش (ركن 2) گزارش داد: «در تاريخ 18 /7 /59، يك مقام نظامي عراقي در جبهه جنگ در مورد بمباران‌هاي عراق كه ديروز در حمله به پادگان دژ ايران، در نزديكي خرمشهر انجام شد،اظهار داشت كه نيروهاي عراقي اين پايگاه را كه وضعيت دفاعي عظيم و پايگاه موشكي محكمي داشته، بمباران و تمامي دستگاه‌ها و وسايل ساختمان‌هاي موجود آن را ويران كرده‌اند، به طوري كه نيروهاي ايراني به باغات اطراف فراري شده‌اند.» ²

در محور آبادان، ستاد مشترك ارتش اطلاع داد: «واحدي از لشكر 9 زرهي عراق در ساعت 40 /11 اعلام كرده است كه در منطقه دارخوين به رودخانه كارون رسيده و در آنجا از نيروهاي ايراني اثري نديده است. ³

راديو بغداد امروز خطاب به مردم اهواز گفت كه شهر را تخليه نمايند و در پي آن، در شهر اين شايعه كه مردم بايد شهر را تخليه كنند، پراكنده شد. ⁴

امروز نيروهاي دشمن در محور سوبله بستان سوسنگرد فعال بودند. طبق گزارش‌هاي سپاه، ژاندارمري و ارتش حدود 25 تا 30 تانك عراقي با پشتيباني آتش شديد توپخانه در كنار رودخانه كرخه،از بستان به طرف سوسنگرد در حال پيشروي بوده، به حدود 20 كيلومتري سوسنگرد رسيده‌اند. اين ستون، تانك‌هاي زيادي را براي پشتيباني همراه خود دارد. توپخانه خودي به مقابله با اين ستون برخاسته و آن را زير آتش گرفته است. ⁵

جبهه مياني

واحد اطلاعات سپاه غرب كشور امروز گزارشي از وضعيت چند روز اخير دهلران و چگونگي سقوط اين شهر ارائه داده است: «هفته قبل وقتي يك لشكر عراق به پل رودخانه كرخه دست يافت و توپخانه دشمن پايگاه وحدتي دزفول را زير آتش قرار داد، با حمله نيروهاي خودي، عراقي‌هاعقب‌نشيني كرده، به سمت دهلران حركت كردند، تانك‌هاي دشمن نيز از طريق جاده آسفالت به سوياين شهر پيشروي كردند كه با مقابله تيپ خودي مواجه شده، زير آتش كاتيوشا و توپخانه قرار گرفته، تا موسيان عقب‌نشيني كردند. مردم با سلاح سبك عراقي‌ها را تا نهر عنبر عقب راندند، امّا در ادامه، نيروهاي ارتش با تمام شدن مهمات سنگين از پشتيباني مردم بازماندند، در نتيجه مردم بدون حمايت توپخانه به عراقي‌ها حمله كردند. نيروهاي دشمن متوجه موضوع شده، مردم را محاصره و شروع به كشتار كردند كه حدود 37 نفر شهيد، 18 نفر اسير و 15 نفر مجروح شدند. نيروهاي دشمن حتي چندنفر را زير تانك كرده و چند نفر را با شعله‌افكن سوزاندند. هم‌اكنون دهلران خالي از سكنه است و برادران پاسدار در كوه‌هاي اطراف مستقر شده‌اند و نياز به مهمات سلاح‌هاي سنگين و حمايت هواييدارند.» ⁶

با توجه به وضعيت مذكور و عدم وجود نيرو و امكانات لازم براي دفاع از دهلران، نيروهاي دشمن در شامگاه روز 18 مهر وارد دهلران شدند. ⁷

در ادامه‌ی گزارش سپاه غرب كشور آمده است: «در شهرك چالاپ يك تیپ دشمن مستقر شده كه به سمت دهلران حركت مي‌كند. نيروهاي ژاندارمري در تمام جبهه‌هاي (اين محور) عقب‌نشيني كرده‌اند. مهران دست عراق است. از سوي ديگر، با توجه به ضربات سختي كه دشمن در تنگه بيجارو هلاله متحمل شد، صالح‌آباد و سرني از وضعيت مناسب‌تري برخوردارند.» ⁸

طبق اعلام ژاندارمري كرمانشاه: «امروز پاسداران انقلاب و افراد كماندوي خودي در محل ريجاب و زرده در منطقه پاتاق با مهاجمين درگيرند كه در نتيجه تعدادي از مهاجمين كشته شده و چند پاسدار شهيد و مجروح شده‌اند.» ⁹

محورهاي گيلان‌غرب و سرپل‌ذهاب با كمبود نيرو مواجه است و مكرراً تقاضاي نيرو مي‌شود. به گزارش سپاه غرب: «صد تانك عراقي در منطقه دشت ذهاب و توپخانه دشمن در 3 كيلومتري جنوب‌شرقي پاسگاه برعلي مستقرند. دشمن با احداث جاده در ريجاب قصد تصرف كوه شاه‌نشين را دارد كه در صورت انجام برمنطقه مسلط خواهد شد.» ¹⁰ در سرپل‌ذهاب ديشب و امروز از عراقي‌ها 7نفر اسير و تعداد زيادي كشته شده‌اند.

جبهه شمالي

بنا به اعلام سپاه غرب: « در منطقه مجاور نوسود، عراقي‌ها مشغول جاده‌سازي و استقرار نيروهاي زرهي هستند. همچنين دشمن در مجاورت كردستان عراق دست به تراكم‌ قوا زده است.» ¹¹

در منطقه سقز بنابر گزارش ژاندارمري سقز: «در طول شب گذشته درگيري و تيراندازي پراكنده بين مهاجمين و پرسنل مستقر در پادگان بانه وجود داشته است.» ¹²

طبق اطلاع سپاه اروميه: «ارتش عراق از مناطق حاجي‌عمران به پشت پادگان جلديان و پيرانشهر شروع به جاده‌سازي كرده است.» ¹³

حملات و درگيري‌هاي هوايي

خارك: طبق گزارش‌هاي سپاه خوزستان و خبرگزاري پارس، حدود ساعت 22 روز 59/7/18، ده فروند هواپيماي دشمن به جزيره خارك حمله كردند و يكي از مخازن گازوئيل و يك لوله انتقال نفت را به آتش كشيدند. 6 فروند آنها در منطقه خارك و مناطق اطراف آن سرنگون شدند. ¹⁴

سوسنگرد: امروز يك ميگ عراقي در جاده سوسنگرد بستان سقوط كرد و خلبانش دستگيرگرديد. ¹⁵

شوشتر: امروز شهر شوشتر مورد تهاجم هواپيماهاي دشمن قرار گرفت. به گزارش شهرباني اهواز از بدو شروع تهاجمات دشمن، تعداد 64 بمب در منطقه شوشتر روي مناطق مسكوني ريخته شده است. شهر فاقد پادگان نظامي و سلاح‌هاي ضدهوايي است. ¹⁶

سردشت: براثر بمباران امروز ميگ‌هاي عراقي، 20 نفر از مردم سردشت زيرآوار ماندند و برخي مغازه‌ها ويران شد. ¹⁷

پيرانشهر: حدود ساعت 17/30 امروز دو فروند هواپيماي عراقي با 8 بمب ناپالم پادگان جلديان (حد فاصل پيرانشهر اشنويه) را بمباران كردند كه در اثر آن تعدادي از نيروها سوخته و تعدادي زخمي شدند و آسايشگاه‌ها نيز آتش گرفتند. ¹⁸

خلاصه اطلاعيه‌هاي ستاد مشترك ارتش

اطلاعيه 164

.. حدود ساعت 16/30 امروز دو ميگ عراقي سردشت را بمباران كردند. ضدانقلاب و عوامل سرسپرده با شايعه پراكني چنين وانمود مي‌كنند كه هواپيماهاي ايراني، شهر را بمباران كرده‌اند. ¹⁹

اطلاعيه 167

… در ساعت 22 امشب، 10 ميگ عراقي به تأسيسات نفتي خارك حمله كردند كه 4 فروند آنها را توپ‌هاي ضدهوايي و هواپيماهاي خودي سرنگون كردند. ²⁰

اطلاعيه 168

در منطقه خرمشهر يك هلي‌كوپتر عراقي ساقط شد. ساعت 5 بعدازظهر رزمندگان هوانيروز طي عملياتي در مناطق مرزي اهواز و خرمشهر بيش از 200 مزدور دشمن را به هلاكت رسانيدند و 10 نفررا به اسارت گرفتند كه با احتساب 9 اسير صبح، تعداد اسرا به 19 نفر رسيد. رزمندگان هوانيروز دراين عمليات 15 قبضه اسلحه سبك را به غنيمت گرفتند. و 5 تانك و خودروي دشمن را منهدم كردند. ²¹

اطلاعيه 171

…. علاوه بر چهار ميگ عراقي كه در ساعت 22 امروز در خارك سرنگون گرديد، دو فروند ديگر نيزدر ساعت 16/22 و ساعت 23 در جنوب‌غربي جزيره خارك توسط جنگنده‌هاي نيروي هوايي هدف قرار گرفتند و سقوط كردند. ²²

اطلاعيه 174

امشب يك افسر و يك تكنسين عراقي كه از طريق اروند به خاك ايران نفوذ كرده بودند، دستگيرشدند. در ساعت 13 امروز نيز يك ميگ مهاجم عراقي در منطقه كرمانشاه سرنگون گرديد.²³

گزارش ستاد مشترك ارتش ركن 2 (18 /7 /59)

فرمانده سپاه دوم ارتش عراق طي بخشنامه‌اي دستور داده كه افراد سپاه پاسداران ايران را به عنوان اسير نگه‌داري نكنند، بلكه با آنان همانند مجرمين ميدان‌هاي جنگ رفتار كرده، اعدامشان كنند. ²⁴

خلاصه بيانيه‌هاي نظامي عراق

بيانيه 68

… پايگاه پرتاب موشك و يك اردوگاه نظامي ايران ويران شد. جنگنده‌هاي ايراني شهرهاي المشره و علي‌غربي را بمباران كردند. دو هلي‌كوپتر ايراني در عمليات جنوب سرنگون و دو تانك، 5خودرو و چند مخزن سوخت در اهواز تخريب شدند. طي حملات نيروهاي ايراني، 6 نظامي عراقي كشته و 15 نفر زخمي شدند. توسط نيروي هوايي ايران سه خودرو و نفربر و يك توپ عراقي از بين رفت. ²⁵

بيانيه 69

نيروي زميني: 22 نفر از افراد دشمن كشته شدند. 5 دستگاه خودرو منهدم شد. مواضع دشمن در شوش منهدم شد. نيروهاي عراقي 3 كشته و 8 زخمي داده‌اند و دو خودرو نيز منهدم شد.

نيروي هوايي: هواپيماهاي دشمن در ساعت 8/55، شهر موصل، در ساعت 9، شهر سليمانيه و در ساعت 9/36، استان التأميم را بمباران كردند و هدف‌هاي غيرنظامي و مسكوني را هدف قرار دادند. دفاع ضدهوايي ما، دو فروند را در موصل و 3 فروند را در استان تامين سرنگون كرد. بر اثراين حملات 13 نفر كشته شدند.

هواپيماهاي ما پالايشگاه و انبارهاي نفتي شمال‌غربي محمره (خرمشهر) را بمباران كردند.هواپيماهاي ما پس از بمباران تجمعات نيروهاي دشمن در اطراف اهواز و وارد كردن تلفات زياد به آنان سالم بازگشتند. ²⁶

بازتاب حملات و درگيري‌ها

راديو آمريكا: خبرنگاراني كه از خرمشهر به تهران بازگشته‌اند، گفتند جنازه‌ها در مساجد و مدارس و خيابان‌هاي شهر در حال فرسودگي است. روز گذشته نبرد توپخانه و تانك‌ها ميان ايران و عراق به شدت ادامه داشت. شدت نبرد در خوزستان بيشتر از غرب بود. از آغاز جنگ، بالاترين رقم تلفات جاني در اين روز به ثبت رسيد. خبرگزاري پارس گزارش داد براثر بمباران هواپيماهاي عراقي در سه شهر خوزستان، طي 24 ساعت گذشته، بيش از 200 نفر كشته شدند. ²⁷

راديو آمريكا: خرمشهر هجده روز پس از محاصره به شهر مردگان تبديل شده است. ساختمان‌هاي سيماني شهر كه به شدت آسيب ديده‌اند، بر اثر انفجارهاي پي‌در پي نيروهاي عراقي به شدت مي‌لرزد. صداي انفجار تفنگ‌هاي خودكار و آتش مسلسل‌ها، دليلي بر دفاع ايراني‌ها از اين بندر مهم و استراتژيك است.²⁸

روز شمار سياسي 18 /7 /59

سازمان‌ملل به عنوان مرجع رسيدگي به منازعات بين‌المللي به دليل جنگ سرد قدرت‌هاي بزرگ، از تصميم‌گيري در مورد جنگي كه امنيت منطقه و جهان را تهديد مي‌كند، ناتوان است، اقدامات ضعيف سازمان‌ملل، لطمات جبران‌ناپذيري بر حيثيت اين نهاد بين‌المللي وارد كرده است.

با وجود حمايت‌هاي سياسي اقتصادي و لجستيكي غرب نسبت به عراق، تحليلگران و مطبوعات اروپا و آمريكا به تدريج شكست اهداف عراق را در جنگ و ابرقدرت‌هاي انقلاب و جمهوري‌اسلامي را بيان مي‌كنند.

جمهوري‌اسلامي ايران

رئيس جمهور:… سفير سوئيس جواب آمريكا را آورد كه آواكس‌هاي ما به هيچ رو اطلاعاتي را از ايران به عراق نمي‌دهند. فرمانده نيروي هوايي گفت كه روس‌ها هم در شمال مرزهاي كشور، از همين آواكس‌ها دارند و اطلاعات به عراق مي‌دهند.

… اين جنگ برما واضح كرد كه ما بي‌نياز از علم و تخصص نيستيم و اگر بخواهيم بدون علم و تخصص عمل كنيم، حتماً شكست حاصل مي‌شود. البته نه اين كه به آنها كه علم و تخصص دارند، بگوئيم شما بجنگيد و كشور را حفظ كنيد و آن را بسازيد، براي اين كه ما كه علم و تخصص نداريم، بر شما حكومت كنيم. ²⁹

مواضع ضدانقلاب

بختيار:… من به تمام ايرانيان از زن و مرد پيام مي‌فرستم كه اطمينان داشته باشند كه يك وجب از خاك ايران قابل معامله با هيچ‌كشوري نخواهد بود و رژيمي كه موجب عقب‌افتادگي و عدم امنيت ما گشته، بايد ريشه‌كن شود، به هر قيمتي كه باشد. من هم تا آخرين نفس در اين راه كوشش خواهم كرد. ³⁰

تلاش‌هاي صلح

شوراي امنيت سازمان‌ملل بار ديگر تصميم گرفته جلسه بررسي اختلاف ايران و عراق را به تعويق بياندازد. منابع سازمان‌ملل گفتند: شوراي امنيت هنوز رسماً از تصميم ايران مبني‌بر حضور در مباحثات احتمالي اين شورا مطلع نشده است. ³²

دبيركل سازمان‌ملل در نامه‌ی 10 اكتبر (18 مهر) خود به روساي جمهوري‌اسلامي ايران و عراق، نگراني خود را از تلفات انساني ناشي از جنگ و صدمات وارده به كشتيراني بين‌المللي اظهار داشت. وي از دو دولت خواست تا امنيت كشتيراني را تأمين نمايند و در نخستين قدم اجازه خروج كشتي‌هاي گرفتار در صحنه نبرد را با برقراري يك آتش‌بس منطقه‌اي را فراهم سازند. دبيركل به فوريت خواستار پيشنهاداتي شد كه چگونگي خروج كشتي‌ها را از منطقه جنگي میسر سازد و اعلام كرد آماده‌ی هرگونه مساعدتي است. ³³

حبيب شطي، دبيركل كنفرانس اسلامي در تلاش براي پايان دادن به جنگ عراق و ايران، مجدداً به بغداد و تهران سفر كرده است. وزير خارجه كوبا با كوشش مجددي را براي ميانجيگري آغاز كرده و راهي بغداد شده است. ³

مواضع و اقدامات كشورها

عبدالفاتح محمد امين، عضو شوراي انقلاب عراق: عراق در جنگ عليه ايران احتياجي به كمك‌هاي خارجي ندارد و هيچ كمكي نيز دريافت نخواهد كرد. ³¹

كارتر: آمريكا آماده است تا در منطقه خليج‌فارس با نيروهايي كه در اختيار دارد، وارد جنگ شود… من متعهد هستم تنگه را باز نگه دارم و احساس مي‌كنم اين كار را مي‌توانم بدون توسل به زور انجام دهم. ³⁵

سرهنگ قذافي: ما با نگراني بسيار پيشروي و گسترش نظامي آمريكا را در شبه قاره عربي و خليج‌فارس و همچنين پي‌آمدهاي آن را دنبال مي‌كنيم. اين بهانه‌هاي استعماري تنها براي استعماراعراب است.

…. آمريكا جنگ ايران و عراق را مستمسك قرار داده تا آواكس‌هاي خود را وارد شبه‌قاهره عربي كند و از كشورهاي خليج‌فارس بخواهد تا در حمايت نيروي هوايي آمريكا و اردن قرار بگيرند. ³⁶

بگين، نخست‌وزير اسرائيل: گسترش دامنه نقش اردن در جنگ ايران و عراق خطر مستقيمي متوجه اسرائيل مي‌سازد. وي از ايالات متحده خواست كه از تحويل تانك به اردن خودداري كند. ³⁷

سخنگوي وزارت خارجه هند: با توجه به اين كه هند با هر دو كشور درگير روابط حسنه دارد، جانب هيچيك را نخواهد گرفت. ³⁸

تحليل‌ها و تفسيرها

راديو آمريكا:…. آمريكا در جنگ ايران و عراق دو نگراني دارد: اول بازنگاهداشتن تنگه هرمزبراي ادامه جريان نفت به غرب و نگراني ديگر كوشش‌هايي است كه بتواند از سرايت جنگ به سايركشورهاي خليج‌فارس، مخصوصاً كشورهاي حاشيه‌ی آن جلوگيري كند. به خاطر همين است كه آمريكا به خواست عربستان عمل كرده، تجهيزات پيشرفته‌اي را به اين كشور ارسال داشته است. ³⁹

راديو آمريكا: نيويورك‌تايمز مي‌نويسد: ايرانيان تاكنون بسيار خوب جنگيده‌اند، همان‌طور كه هميشه نيروهاي انقلابي جنگيده‌اند. حملات هوايي عراق خسارات سنگيني به مراكز نفتي ايران واردساخته است و همين احساسات ميهن‌پرستانه را در ملتي كه جمعيت آن چهار برابر جمعيت عراق است، تشديد كرده است. اگر ايراني‌ها بتوانند برتري تكنيكي حملات اوليه عراق را تضعيف كنند، در اين جنگ پيروز خواهند شد.

… ايرانيان اگر مايل نباشند، مي‌توانند به جنگ ادامه دهند، امّا به علت عدم تامين نيازهاي جنگي و همچنين مرمت سلاح‌هاي زميني و هوايي خود بايد به جنگ‌هاي چريكي قناعت كنند. عراقي‌ها قادرندهرچه مي‌خواهند از منابع خارجي، از جمله فرانسه و شوروي دريافت كنند، امّا ايراني‌ها نمي‌توانند…. ⁴⁰

راديو آمريكا به نقل از روزنامه لوس‌آنجلس‌تايمز: با اين كه عراق از نظر پيشروي در خاك ايران، ورق برنده نظامي را در دست دارد، بي‌ترديد هر هدفي را كه در اين جنگ به دست بياورد، بايد براي آن بهايي سخت پرداخت كند. ⁴¹

راديو لندن: جنگ عراق و ايران اكثر كشورهاي عربي را با مشكل بزرگي روبرو كرده، به اين معنا كه از كداميك پشتيباني كنند. بعضي كشورها مثل عربستان سعودي و اكثريت شيخ‌نشين‌هاي خليج فارس، از عراق غيرمستقيم پشتيباني كرده‌اند و به نيروي هوايي عراق اجازه داده‌اند هواپيماهاي خود را در خاك اين كشورها مستقر كند، ولي از درگيري علني خودداري كرده‌اند تا مبادا جنگ توسعه يابد كشورهاي خليج‌فارس واهمه دارند اگر صريحاً از عراق طرفداري كنند، باعث برانگيخته‌شدن ايراني‌هاي شيعه در كشورهايشان شوند. ⁽⁶⁾

منابع :

1- کتاب:  جنگ محدود ایران و امریکا در خلیج فارس

2- کتاب:  ماجرای مک فارلین

3- کتاب:  تجدید رابطه آمریکا و عراق

4- کتاب:  عملیات مسلم بن عقیل

5- کتاب:  آزادسازی سرزمین‌های ایران

6- کتاب:  هجوم سراسری

 

 

 

 

بازدیدها: 45