تاریخ شمسی 24 مهر 1366
تاریخ قمری 22 صفر 1408
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1987
خلاصه روز:
- حمله بامداد و بعدازظهر نيروهاي عراقي به مواضع لشكر32 انصارالحسين و تيپ48 فتح در جنوب ارتفاع بردههوش و تصرف سه تپه در اين منطقه. تلاش براي پاتك به دشمن و منتفي شدن آن به علت آمادگي دشمن و عدم آمادگي خودي.
- ادامه تلاشها براي اجراي عمليات در غرب منطقه ماووت و پيگيري مسئله حمله دشمن به جنوب ارتفاع بردههوش در جلساتِ امروز قرارگاه نجف با حضور رحيمصفوي و مسئولان قرارگاه نجف.
- تلاش بيوقفه مسئولان قرارگاه رمضان براي آمادهسازي و هماهنگي انتقال نيروها و امكانات به داخل عراق براي اجراي عمليات در غرب منطقه ماووت؛ هماهنگي با مسئولان اتحاديه ميهني كردستان براي انتقال؛ سازماندهي عبور نيروها و امكانات و حركت اولين كاروان نيروها در ساعت18 امروز.
- نامه وزير خارجه ايران به دبيركل سازمان ملل درباره حملات هوايي و موشكي عراق به مناطق غيرنظامي و مسكوني ايران و ارائه آمار تلفات اين حملات و درخواست از وي براي جلوگيري از تشديد وخامت اوضاع.
- حمله چتههاي كومهله به پايگاه روستاي دادانه در اطراف سنندج مقاومت نيروهاي پايگاه و عقبنشيني مهاجمان.
- حمله موشكي به نفتكش كويتي تحت پرچم امريكا در بندرالاحمدي. افزايش قيمت نفت در پي اصابت دو موشك به دو نفتكش تحت پرچم امريكا در 24 ساعت گذشته.
- واكنش و تشكيل جلسه مقامات امريكا در پي حمله موشكي به دو نفتكش تحت پرچم آن كشور در سواحل كويت. سخنگوي كاخسفيد اين حمله را به ايران نسبت داد و گفت امريكا راههاي پاسخگويي به تجاوز ايران را بررسي ميكند.
- واكنش مقامات و مطبوعات كويت به اصابت موشك به نفتكش سيايلسيتي. تشكيل جلسه اضطراري شوراي وزيران كويت؛ ارسال نامه براي دبيركل سازمانملل و درخواست تشكيل فوري شوراي امنيت.
- اظهارات رئيسجمهور اسلامي ايران و مقاله جمهوري اسلامي درباره حمله به نفتكشهاي كويتي. رئيسجمهور: نبايد انتظار داشته باشند به كشتي ايراني حمله شود و كشتي ديگران سالم بماند.
- درخواست دبيركل سازمان ملل از اعضاي شوراي امنيت براي آرام كردن جنگ ايران و عراق. اعلام همبستگي بحرين با كويت در پي حمله موشكي به نفتكشهاي كويتي. سفر وزير مشاور در امور خارجه آلمان غربي به منطقه براي اعلام بيطرفي كشورش در جنگ و رفع سوء تفاهمها و هشدار به ايران درباره گسترش جنگ به كشورهاي غيرمتخاصم.
- بازتاب حمله موشكي به نفتكش كويتي تحت پرچم امريكا در رسانههاي جهان و اظهارات جيميكارتر در اينباره و اظهار اينكه تصميم ريگان براي اسكورت نفتكشهاي كويتي اشتباهي ابلهانه بود.
- شليك تيرهاي اخطار ناوچه ايران به سمت هليكوپتر امريكايي حامل خبرنگاران به دليل رعايت نكردن فاصله لازم از ناوچه. تجاوز يك هواپيماي ناشناس (احتمالاً امريكايي) به حريم هوايي چابهار.
- كشف دو مين ديگر در آبهاي پر رفت و آمد نزديك خورفكان به وسيله مينيابهاي فرانسوي.
- اظهارات قائممقام وزير خارجه ايران درباره سفر دبيركل سازمانملل به ايران و عراق و اعلام مواضع ايران در قبال اجراي آتشبس. گزارش راديو بي.بي.سي دراينباره.
- اظهارات وزير خارجه عراق درباره قطعنامه598 و روابط عراق با امريكا و شوروي. گزارش يونايتدپرس از نياز عراق به پايان يافتن جنگ.
- ديدار مديركل اروپا و امريكاي وزارت امور خارجه ايران با وزير خارجه آلباني و ارائه پيام دكتر ولايتي به وي.
- تلاش عربستان و كويت براي متحد كردن اعراب عليه ايران.
- گزارش رويتر و روزنامه البعث سوريه درباره روابط اقتصادي امريكا و عراق. كمك غذايي يك ميليارد دلاري امريكا به عراق.
- گزارش هفتهنامه فرانسوي مدنيوز درباره وضعيت اقتصادي ايران و كاهش درآمدها. در سال 1365 ايران تنها 9/4 ميليارد دلار درآمد صادرات نفت داشت.(1)
تاریخ شمسی 24 مهر 1365
تاریخ قمری 11 صفر 1407
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1986
خلاصه روز:
- در جلسه امروز قرارگاه نيروي زميني سپاه مناطق عملياتهاي اصلي، پشتيباني و فريب آينده و وظايف هر يك از قرارگاهها در مورد آن مشخص شد و منطقه عمليات اصلي(شرق بصره) از “حيدر” به “غدير” تغيير نام يافت.
- ادامه تلاشهاي شناسايي دشمن براي كسب اطلاع از عمليات آينده ايران.
- در پي اجراي عمليات فتح1، هواپيماهاي دشمن مناطق و روستاهاي شمال كردستان عراق را بمباران كردند؛ ارتش عراق اقدامات پدافندي خود را در مناطق قلعهديزه، ماؤوت و كاريزه تشديد كرد. تعدادي از نظاميان عراقي اعدام شدند. وخامت اوضاع اقتصادي كردستان عراق.
- هواپيماهاي دشمن جاده اهواز ـ خرمشهر، شهر فاو، تأسيسات صنعتي بهبهان و گچساران، سكوهاي نفتي رشادت و سلمان و يك دكل دريايي ابوظبي را بمباران كردند.
- بعضي كارشناسان حمله به سكوي حفاري نفت ابوظبي را به ايران نسبت دادند و برخي ديگر آن را اقدام اشتباهي جنگندههاي عراقي دانستند. يك جنگنده عراقي در جنوب سرنگون شد.
- در روند اقدامات بازدارنده، يگان موشكي نيروي هوايي سپاه در ساعت 21:15 يك موشك زمين به زمين به سوي مركز مخابرات بغداد شليك كرد. همچنين تأسيسات اقتصادي و مراكز نظامي بصره هدف آتش شديد توپخانه خودي قرارگرفت.
- نماينده ايران در سازمانملل در نامهاي به دبيركل اين سازمان، خواستار اعزام تيم سازمانملل براي تحقيق درباره بمباران هواپيماي مسافربري در فرودگاه شيراز شد. نماينده عراق در سازمانملل نيز در نامهاي به دبيركل مدعي شد حمله مذكور به مركز تجمع هواپيماهاي نظامي صورت گرفتهاست.
- يك جنگنده نيروي هوايي ارتش چند مقر حزب دمكرات را در خاك عراق بمباران كرد. چند درگيري نيروهاي خودي با افراد كومهله و حزب دمكرات در اطراف مريوان، پيرانشهر و مرز تركيه. درگيري نيروهاي بارزاني با عناصر مجاهدين خلق در منطقه بانه.
- اعزام 925 تن رزمنده از خوزستان به جبههها.
- انتظار امريكاييها براي حمله بزرگ ايران طي چند هفته آينده و پيشبيني توان مقاومت عراق در برابر آن. كارشناسان نظامي غرب خطوط دفاعي عراق را شاهكاري از مهندسي نظامي ميدانند هر چند اعتقاد دارند غيرقابل نفوذ نيست.
- وزير خارجه امريكا: در صورت پيروزي ايران در جنگ، امريكا دخالت نظامي خواهد كرد. واشنگتنتايمز: ايران به شوروي نزديكتر ميشود. رقابت با چين و شرمنده ساختن امريكا از جمله دلايل بهبود روابط مسكو ـ تهران است.
- نشريه العالم: در پي گزارش “سيا” درباره قريبالوقوع بودن سقوط صدام، امريكا تمامي راهها را براي جلوگيري از پيروزي ايران و سقوط صدام، از جمله: استفاده كامل عراق از نيروي هوايي، فشار بينالمللي براي جلوگيري از حمله ايران و تشكيل جلسه شوراي امنيت مورد بررسي قرار دادهاست.
- وزير خارجه سوريه: عراق بايد نتايج اشتباه تاريخي خود را تحمل كند ولي كشورهاي عرب حوزه خليجفارس در اين جنگ درگير نشدهاند. حافظ اسد به وزير سپاه قول داد كه دمشق تا زمان شكست عراق در كنار ايران خواهد ماند. وي قبلاً گفته بود كه سوريه اشغال خاك عراق را نخواهد پذيرفت.
- دبيركل سازمانملل از اعتماد ايران به شوراي امنيت براي يافتن راهحلي در مورد جنگ اظهار خوشنودي كرد.
- وزير خارجه انگليس خواستار تلاش مجامع بينالمللي براي برقراري صلح شد. حاكم بحرين اظهار اميدواري كرد كه جنگ خاتمه يابد.
- اخراج 5 ايراني داراي مجوز اقامت در كويت، از اين كشور.
- در پي ادعاي روزنامه الاتحاد مبنيبر توافق فروش 400 ميليون دلار تجهيزات نظامي امريكايي غنيمتي توسط ويتنام به ايران، ويتنام اين ادعا را شديداً تكذيب كرد.
- يك يوناني به اتهام فروش خمپاره به ايران به دادگاه آلمان احضار شد.(2)
تاریخ شمسی 24 مهر 1363
تاریخ قمری 20 محرم 1405
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1984
خلاصه روز:
- تدابير دفاعي عراق براي جلوگيري از هجوم غافلگيرانه نيروهاي اسلام در هور و گزارش نخستوزيري در اين باره به فرمانده كل سپاه ؛ « جنگ آب » در جنوب شرقي شلمچه و نفوذ آب به مناطق عقب يگانهاي در خط خودي؛ گشتزني شبانه شناورهاي عراقي در خور عبدا… و روشن نگاه داشتن برخي نهرهاي مهم اروندرود؛ گلوله باران منطقه عملياتي جنوب و برخي عقبهها و خطوط مواصلاتي عمليات ميمك در منطقه عمومي ايلام، ادعاي عراق مبنيبر گلوله باران بصره توسط ايران.
- ادعاي عراق مبنيبر هدف قراردادن يك هدف بسيار بزرگ دريايي در جنوب جزيره خارك؛ مزاحمت هواپيماهاي امريكايي در خليجفارس براي گشت هوايي منطقه بندرعباس
- تحركات ايذايي گروههاي محارب بدنبال برداشته شدن گشت شبانه تأمين شهر در مهاباد به دليل كمبود نيرو؛ بستن جاده و سخنراني براي مسافرين و ربودن هشت غيرنظامي در مريوان، تيراندازي شبانه به سوي شهرباني در دو نوبت و به شهادت رساندن دو عامل اطلاعاتي خودي در مريوان، اخاذي جمع آوري پول از مردم يك روستا در سقز از جمله اقدامات عناصر دمكرات بود؛ تشكيل گردان عملياتي دالاهو به وسيله كومهله و استفاده موثر از مهاجمين قلخاني در اين گردان؛ تسليم ٩ نفر از عناصر ضدانقلاب طي ديروز و امروز؛ پيوستن دو غيرنظامي و يك سرباز اهل تسنن به دمكراتها در تكاب؛ ترور ملايوسف فتاحي پيش نماز اهل تسنن و مدرس روستاي گرگول از توابع پيرانشهر.
- توزيع پوسترهاي صدام و طالباني در كنار هم در مناطق كردنشين؛ اعلام آمادگي عراق به دور شدن از گروه طالبانيها و نزديك شدن به گروه بارزاني در صورت همكاري بارزانيها
- مذاكره يك شركت امريكايي با عراق در مورد فروش ٤٥ فروند هليكوپتر حمل و نقل نظامي؛ ورود يك فروند از هواپيماهاي بمب افكن سنگين توپولف خريداري شده از شوروي به عراق
- گزارش مفصل شبكه تلويزيوني سي.بي.اس امريكا در خصوص عمليات بزرگ آتي ايران و اقدامات تدافعي عراق در اين باره از جمله ايجاد يك مانع آبي عظيم.
- سخنراني صدام در مراسم اعطاي نشان حزب بعث به گروهي از اعضاي آن. صدام پس از دو سال و نيم، به شكست در نبردهاي شرق كارون، دزفول و شوش و خرمشهر اعتراف كرد.
- اظهارات مسافرين ايراني درباره چگونگي سفر زوار ايراني به عتبات عاليات و مزايا و محدوديتهايي كه دولت عراق ايجاد كرده است.
- گزارش رويتر در خصوص نحوه انتخابات آتي پارلمان عراق.
- گزارش مجله كل العرب: بنابر اظهارات فرمانده سپاه محسن رضايي، در نمازجمعه، وجود مطامع ايران نسبت به منطقه خليج [فارس] قطعي است.
- ادعاي عراق در خصوص تيراندازي يك كشتي اسرائيلي به يك كشتي باري عراق پس از سد كردن راه آن و تكذيب اسرائيل.
- پايان بيستمين نشست وزراي اطلاعات اتحاديه عرب با مصوباتي در حمايت متعصبانه از عراق؛ برپايي نخستين دور نشستهاي رؤساي شهرباني كشورهاي جامعه عرب به رياست عراق.
- مقاله يك روزنامه ايتاليايي در خصوص چهار سال جنگ ايران و عراق با جنبه حمايت از ايران
- وال استريت ژورنال: دولت پرزيدنت ريگان عليرغم سخنان تند و تهديد به تلافيجويي عليه تروريستها در لبنان، با همان مسأله حساس كه مانع از اقدام دولت كارتر در ايران شد، روبروست؛ يعني ترس از كشته شدن گروگانهاي امريكايي.
- پاسخ امارات به ايران در خصوص طرح اخراج اسرائيل از سازمان ملل و اعلام حمايت از اين طرح؛ محكوميت تخريب شهر بيتالمقدس و مسجد الاقصي به وسيله اسرائيل در پايان يكصد و بيستمين اجلاس شوراي اجرايي يونسكو.
- تلاش نيروهاي ارتش تركيه براي دستگيري اوجالان رهبر حزب كارگران كرد، همكاري وي با بارزانيها و استقرار در شمال عراق؛ گفت وگوي وزير مشاور دولت تركيه با خبرگزاري جمهوري اسلامي و اظهار تعجب از كندي در گشايش اعتبار از سوي ايران با وجود ٢٥٠ ميليون دلار طلب ايران از تركيه بابت بهاي نفت خريداري شده و نيز تاكيد بر روابط عميق دوستي و برادري دو ملت.
- بازتاب نامطلوب سخنان اين هفته امام جمعه تهران در خصوص شرايط عزاداري امام حسين در ميان شيعيان پاكستاني و بهرهبرداري دولت و گروههايي از سنيان و روزنامه ها از آن و بدنبال آن درخواست سنيان از دولت پاكستان مبنيبر ممنوعيت مراسم عزاداري شيعيان؛ گزارش نشريه دفتر سياسي سپاه از درگيري شب چهاردهم محرم دو گروه از شيعيان بر سر شعار ا… اكبر، خميني رهبر و مرگ بر امريكا و دخالت فرماندار پيشاور در حمايت از مخالفين اين شعار.
- ورود ٧٥ هزار سرباز تازه نفس شوروي به افغانستان؛ ادعاي رئيس رژيم افغانستان مبنيبر اينكه چين، ايران و پاكستان قصد داشتند بخشهايي از خاك افغانستان را تصرف كنند و آن را بصورت پايگاهي براي امريكا درآورند؛ تفسير نشريه داخلي سپاه از اوضاع افغانستان و حوادث كنوني آن
- واكنش رسانه هاي گروهي سوئد نسبت به خريد نفت خام از ايران و بحث در خصوص جنبه هاي منفي و مثبت.
- كاهش قيمت نفت خام در بازار نفت بدنبال كاهش قيمت نفت نروژ؛ آغاز يك جنگ واقعي قيمتها به گزارش خبرگزاري فرانسه.
- سخنراني نخست وزير در ديدار با شوراي سرپرستي روزنامه خراسان در خصوص وظايف مطبوعات: روزنامه ها بايد با هرگونه موردي از كمكاري يا خودكامگي برخورد كنند.
- تاخير پروازهاي داخلي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران به علت ممانعت خدمه پرواز از بازديد و بازرسي بدني توسط نيروهاي سپاه مسئول امنيت مستقر در فرودگاه.(3)
تاریخ شمسی 24 مهر 1361
تاریخ قمری 28 ذیالحجه 1402
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1982
خلاصه روز:
- اجرای عملیات شهید آیتالله اشرفی اصفهانی در منطقة عملیاتی میمک، تعدادی از مقرهای عراق منهدمشد؛ نابودی تعدادی سنگر و تجهیزات نیروهای بعثی بر اثر آتش توپخانه نیروهای ایران در منطقة سومار؛ تخریب بخشی از پاسگاههای “باغ ساعی” و “شهابی” عراق در محور ملکشاهی؛ اعلام آمادهباش ارتش عراق برای جلوگیری از حمله احتمالی ایران در ماه محرم؛ بمباران شهرهای دهلران و چند روستا در شمال غربی ایلام، 2 نفر مجروح شدند و چند منزل مسکونی آسیب دید و خساراتی به عشایر این منطقه نیز وارد شد؛ گلولهباران شهر آبادان، 3 واحد مسکونی تخریب و 4 منزل دچار آتشسوزی شد، 2 نفر نیز مجروح شدند؛ تجاوز هواپیماهای عراقی به حریم هوایی آبادان.
- مصاحبة اختصاصی روزنامة آلمانی “اشترن” با رئیسجمهور عراق پس از اجرای موفقیتآمیز عملیات مسلم بن عقیل و ادعای صدام در مورد اینکه خواهان تسلیم ایران نیست بلکه میخواهد این کشور را سر عقل بیاورد.
- ادامة عملیات شهید بهشتی در محور میاندوآب ـ مهاباد ـ بوکان، چندین روستا و ارتفاعات این مناطق پاکسازی شدند.
- برخورد 2 خودرو نظامی با مین در نزدیکی کامیاران و جنوب مهاباد؛ دفع حملة عناصر مسلح غیرقانونی به پایگاه پسوه؛ انفجار دکل برق منطقهای در جنوب غربی سلماس توسط عناصر ضدانقلاب.
- دستگیری یکی از اعضای سازمان مجاهدین خلق در باختران و اعتراف به برنامة سازمان برای ترور نمایندة امام در غرب؛ بازداشت فردی در لاهیجان که از تأمینکنندگان مالی سازمان بود؛ دستگیری 2 عضو چریکهای فدایی خلق (اکثریت) در لاهیجان و یک عضو سازمان چریکهای فدایی خلق (اقلیت) در شیراز؛ گزارش واحد اطلاعات سپاه منطقة 8 مبنیبر دستگیری 10 نفر از جمله مسئولان هستۀ تشکیلات سازمان چریکهای فدایی خلق (اقلیت) در کوهدشت.
- ازدواج مسعود رجوی با فیروزه بنیصدر در پاریس، برخلاف ادعای بنیصدر که منکر سیاسی بودن این وصلت بود، سازمان مجاهدین خلق این ازدواج را یک آیندهنگری سیاسی دانست.
- درخواست پناهندگی یک خلبان شرکت هواپیمایی هما از دولت اتریش و درخواست وی از رجوی برای عضویت در جنبش وی.
- برگزاری مراسم یادبود شهید آیتالله اشرفی اصفهانی در شهرهای مختلف کشور با حضور مقامات علمی و اجرایی کشور؛ تشییع جنازة چهارمین شهید محراب در باختران با حضور نمایندگان امام، وزیر کشور، نمایندگان ریاست جمهوری و هیئت دولت، گروهی از نمایندگان مجلس و علما، روحانیون، ائمة جمعة اهل سنت و استانداران باختران و ایلام، انتقال پیکر شهید به اصفهان طبق وصیت خودش؛ برگزاری مجلس بزرگداشتی از طرف آیتالله گلپایگانی در مدرسة فیضیة قم و سخنرانی آیتالله فلسفی.
- گزارش روزنامة جمهوری اسلامی از سخنان آیتالله العظمی گلپایگانی در پایان آخرین جلسة درس خود و دعوت از روحانیون و طلاب حوزه برای حضور در جبههها.
- دیدار رئیس مجلس با رئیس مجلس نمایندگان کرة شمالی و تقدیر از همراهی این کشور با ایران در شرایط خطیر پس از انقلاب.
- اعلام انحلال دیوانعالی کشور در جهت اجرای فرمان امام مبنیبر اصلاح سیستم قضایی کشور و اعمال احکام اسلام و شروع به کار دیوان عالی جدید کشور براساس مصوبۀ مجلس از طرف رئیس دیوان عالی کشور.
- درپی سخنان وزیر خارجة ایران در سازمان ملل دربارة تنگةهرمز، روزنامة کویتی “الهدف” ادعا کرد، تنگةهرمز متعلق به آبهای عربی و کشور عمان است و تأمین امنیت آن به عهدة این سلطاننشین میباشد.
- تحلیل رادیو امریکا از اوضاع جنگ ایران و عراق و فروش تجهیزات نظامی پیشرفتة شوروی به عراق؛ گزارش خبرگزاری فرانسه به نقل از هفتهنامة پرتغالی “اکسپرسو” در مورد خرید سلاح و تجهیزات نظامی عراق از شرکتهای پرتغالی.(4)
تاریخ شمسی 24 مهر 1360
تاریخ قمری 17 ذیالحجه 1401
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1981
خلاصه روز:
- نیروهای عراقی پس از 5 روز، دوباره تپه120 را در غرب رودخانه کرخه اشغال کردند؛ 3 نفر از نیروهای عراقی در محور عملیاتی ثامنالائمه(ع)، به نیروهای خودی پناهنده شدند.
- حمله نیروهای حزب دمکرات به نیروهای خودی در محور تکاب ـ صائیندژ و مرکز مخابرات مهاباد و پاسخ نیروهای خودی؛ انفجار یک بمب در مقر سپاه میاندوآب؛ افراد مسلح غیرقانونی مسافران یک مینیبوس را در گردنه صلواتآباد و 6 پاسدار را در روستای سرو گروگان گرفتند؛ سرقت افراد مسلح غیرقانونی از مردم یک روستا در محدودهی بوکان؛ آزادشدن 13 تن از گروگانهای حزب دمکرات کردستان؛ ادامه پاکسازی منطقه جوانرود و استقرار در ارتفاعات سرکوب؛ کشف 6 قبضه اسلحه در منطقه جنوب ارومیه.
- مسئول روابط بینالمللی حزب کمونیست ایتالیا، با ابوالحسن بنیصدر و مسعود رجوی ملاقات و گفتوگو کرد. مسعود رجوی گفت: این دیدار در چارچوب حمایت از حقوق بشر انجام شده است.
- رادیو کلن در مقالهای کاهش فعالیتهای مخالفان مسلح در ایران، را “آرامش قبل از طوفان” خواند و گفت ادامهی بحران در ایران همچنان امکانپذیر است.
- تشکیل جلسه شورای عالی دفاع برای بررسی اوضاع سیاسی و نظامی کشور و تصمیمگیری دربارهی طرح صلح پیشنهادی سازمان کنفراس اسلامی. رئیسجمهور: غیر از پذیرش عقبنشینی عراق مسئله جدیدی در این طرح وجود نداشت. … اقدام عراق در لغو قرارداد 1975 الجزیره یکجانبه بوده و این مسئله نیز پس از خروج نیروهای عراقی از ایران قابلبررسی است.
- محورهای سخنان آقای هاشمی رفسنجانی در نمازجمعه تهران: وجود خیل فراوان آوارگان جنگی و تلاش ناکام امریکا، عراق و برخی گروههای غیرقانونی برای قراردادن آنها رودرروی نظام، تأکید بر مبارزه با تروریسم در اشکال نظامی و اقتصادی و اشاره به نامة امام خمینی(ره) در واگذاری اختیارات استفاده از احکام ثانویه به مجلس شورای اسلامی و اعتماد ایشان به مجلس.
- درپی استقبال نسبتاً خوب مردم آلمان از غرفه کتاب ایران در نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت، دانشجویان ایرانی مخالف نظام جمهوری اسلامی، در سومین روز برگزاری نمایشگاه، به غرفه ایران حمله کردند و کتابها، عکسهای امام و پرچمها را پاره کردند. این اقدام، با سکوت پلیس آلمان، منجر به تعطیلی غرفه شد.
- روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز در مقالهای چگونگی فعالیت خطوط هوایی بینالمللی فعال در ایران و علت قطع یا کاهش سطح همکاری آنها با ایران را تشریح کرد، بدون اینکه از تأثیر عوامل سیاسی بر تصمیمگیری این شرکتها سخنی به میان آورد.(5)
تاریخ شمسی 24 مهر 1359
تاریخ قمری 6 ذیالحجه 1400
تاریخ میلادی 16 اکتبر 1980
خلاصه روز:
بيست و پنجمين روز، از شديدترين روزهاي درگيري در خرمشهر بود. يگانهاي متعدد دشمن با پشتيباني تانكها و زرهپوشها كه به شهر نفوذ كرده بودند، در محورهاي مختلف، سنگر به سنگر با به شهادت رساندن يا مجروح كردن رزمندگان انگشتشمار خودي، تا بعدازظهر مواضع رزمندگان را يكي پس از ديگري تصرف كردند كه در نتيجه به مركز شهر و پل خرمشهر تسلط يافتند، ولي يورش شجاعانه حماسهسازان خرمشهر در عصر همينروز، بار ديگر شهر را از سقوط حتمي نجات داد و نيروهاي دشمن عقب رانده شدند.
اين مقاومت حماسي رزمندگان، نام خرمشهر را به خونينشهر تبديل كرد. در محور آبادان، نيروهاي عراقي در ادامه پيشروي به 2 كيلومتري شهر رسيدند و جاده ماهشهر مجدداً بسته شد. در اين روز نيروهاي خودي در آبادان تقويت شدند. در اهواز اجراي آتش شديد و بمباران ادامه يافت و همكاري ضدانقلاب با دشمن گسترش پيدا كرد. در محور سوسنگرد برادران پاسدار طي شبيخوني، 20 تانك دشمن را منهدم كردند و هوانيروز عملياتي را در بستان به انجام رساند. در جبههمياني، در محورهاي دهلران و شورشيرين درگيري ادامه يافت. در محور گيلانغرب، نيروهاي خودي با يورش به دشمن تعداد زيادي از افراد او را كشتند. محور قصرشيرين توسط دشمن تقويت گرديد. در جبهه شمالي ضدانقلاب نيروهايش را در چند محور متمركز كرد.
هواپيماهاي دشمن به نقاط مختلف چندين شهر حمله كردند و در كرمانشاه با بمباران مدارس، دانشگاه و منازل مسكوني، تعداد زيادي از دانشآموزان و مردم را شهيد و مجروح كردند. نيروي هوايي ارتش جمهورياسلامي در اين روز عملياتي را در خاك دشمن به انجام رساند.
روزشمار سياسي59/7/24
با گذشت بيش از سه هفته از تجاوز عراق، جمهوري اسلامي به دليل بيثمر دانستن تلاشهاي صلح، تصميم قطعي خود را براي ادامه جنگ گرفته تا حقوق تضييع شدهاش را با درهم شكستن نيروهاي متجاور بازستاند. مسئولين تلاش ميكنند اهرمهاي سياسي و حقوقي را به خدمت استراتژي جنگي درآورده، با شركت در مجامع بينالمللي از شتاب تحركات ديپلماتيك عراق بكاهند.
قدرتهاي بزرگ كه كنترل خود را بر جريان حوادث منطقه از دست دادهاند. نگران آينده جنگ و نتيجه آن هستند. هر دو ابرقدرت اظهار ميكنند كه پيروزي هر يك از طرفين، مغاير با ثبات منطقه خليجفارس و مخالف منافع آنان است.
شرح روز:
حملات و درگيريهاي زميني
جبهه جنوبي
به گزارش سپاه خوزستان: «دشمن در خرمشهر در حال پيشروي بوده و مواضع نيروهاي خودي يكي پس از ديگري سقوط ميكند.»
گزارش ديگر حاكي است: «نيروهاي عراقي تا حدود زندان خرمشهر پيش آمدهاند. حدود ساعت17 سپاه آبادان اعلام كرد: «حدود 30 تانك، 30 زرهپوش و 40 خودروي ارتش عراق از جاده كمربندي به داخل خرمشهر در حال پيشروي هستند و فقط عدة كمي از تكاوران، پاسداران و مردم دفاع ميكنند. شهر در حال سقوط است. نيروهاي عراقي تا پل خرمشهر پيشروي كرده، با تيربار به پل شليك ميكنند. امروز از 3 هليكوپتر ارتش كه براي خرمشهر مهمات و غذا ميبردند، يكي سقوط كرد و دو فروند ديگر مجبور به فرود در منطقه دشمن شدند.»
در آستانة روز 24 مهر، دشمن از 3 محور پيشروي كرد و بر خرمشهر تسلط يافت. محور اول:جاده كمربندي، پادگان دژ و ساختمانهاي پيشساخته كوي آيها…. منتظري ( واقع در شمال پل خرمشهر )، محور دوم: كشتارگاه و خيابان چهلمتري كه با نزديكي به مسجدجامع در واقع رخنه به قلبشهر محسوب ميشود. محور سوم: تسلط كامل در بندر و نزديكي به خيابان حاشية رودخانه كه مستقيماً به پل خرمشهر منتهي ميشود. … با وضعيت پيشآمده سقوط خرمشهر حتمي به نظر ميرسيد. محاصرة شهر موجب نگراني و اضطراب بود. بچههايي كه در محاصره بودند، عدهاي با شنا خود را به شرق كارون رساندند، عدهاي هم با بلم عبور كردند. بنا به اظهار يكي از رزمندگان حاضر در صحنه: « در اين روز يكي از روحانيون به نام شيخ شريف در خيابان چهلمتري به رگبار بسته شد و سپس يكي از نيروهاي بعثي با خنجر به مغز وي كوبيد و فرياد زد: « من يك خميني را كشتم، من يك خميني را كشتم.»
كمبود نيرو به وضوح مشهود بود. جاي شهدا و مجروحين، نيروي جديد جايگزين نشده بود. نيروهاي باقيمانده در خستگي مفرط به سر ميبردند. در چند خانه 5 نفر در مقابل 200 نيروي عراقي مقاومت ميكردند. در خط ديگر 10 رزمنده با حدود 100 عراقي مقابله ميكردند. »
در ساعات آخر روز، در حالي كه شهر در آستانه سقوط قرار گرفته بود، يورش شجاعانه رزمندگان مجدداً خرمشهر را از سقوط حتمي نجات داد و نيروهاي عراقي با حمايت آتش فوقالعاده سنگيني كه توسط توپخانه به اجرا درآمد، عقبنشيني كرده، با سختي خود را به مدخل شهر رساندند. سپاه خوزستان آخرين وضعيت امروز خرمشهر را چنين گزارش ميكند: « دشمن چندين سنگر خود را درشهر تخليه و عقبنشيني كرده است. پل اصلي شهر به دست برادران افتاده و فرمانداري دوباره به دست نيروهاي خودي افتاده است.»
به خاطر همين مقاومتهاي حماسهساز در روز 24 مهر، ستاد تبليغات شوراي عاليدفاع، نام خرمشهر را به «خونينشهر» تغيير داد.
امروز آبادان زير آتش شديد توپخانه، راكت و بمباران دشمن قرار داشت. به گزارش سپاه خوزستان: «دشمن تا 3 2 كيلومتر شهر آبادان پيشروي كرده است و بعدازظهر، جاده آبادان ماهشهرمجدداً بسته شد.»
نيروهاي خودي در مسير آبادان با نيروهاي زرهي دشمن درگيرند. با ورود نيروي جديد به آبادان، قواي خودي در اين شهر تقويت شدند. ستاد لشكر 92 زرهي اطلاع داد كه: «دشمن با ستون پنجم خود در آبادان و خرمشهر مردم را تشويق به خالي كردن شهر ميكند تا از نيروهاي دفاعي شهر بكاهد. همچنين لشكر 92 زرهي گزارش داد: «عدهاي ضدانقلاب در مسير رودخانه كارون با دريافت 112 قبضه مسلسل پايهدار و حدود 6 قبضه آرپيجي 7 از نيروهاي عراقي، با دشمن همكاري مينمايند.»
گروه شناسايي سپاه اهواز گزارش داد: عدهاي از برادران سپاه با كمك ژاندارمري و پشتيباني توپخانه، در منطقه بيوض ( جنوب اهواز ) به نيروهاي دشمن حمله كرده، با انهدام چندين تانك و خودروي عراقي، آنها را مجبور به عقبنشيني كردند و نيروهاي خودي با عبور از كارون، مقداري زيادي مين از منطقه جمعآوري نمودند.»
اهواز امروز نيز زير آتش توپخانه و بمباران دشمن قرار داشت.
بنا به گزارش سپاه خوزستان: « در حمله شبانه برادران پاسدار به ستون تانكهاي دشمن در نزديكي ده سيديوسف رامسه ( غرب اهواز و جنوب حميديه )، حدود 20 تانك دشمن منهدم و تعدادي خودروي دشمن همراه با مقدار زيادي مهمات از بين رفت. طي اين حمله 5 نفر از برادران شهيد و مجروح شدند.»
سپاه سوسنگرد طي گزارشي اعلام كرد: «جاده اهواز حميديه سوسنگرد باز قابل تردد است. سوسنگرد از نظر موادغذايي و بنزين در مضيقه شديد است. تكاوران قصد ترك سوسنگرد را دارند. نيروهاي عراقي بين سوسنگرد و بستان، در روستاي فنيخي پشت رودخانه مستقرند و در سابله برادران سپاه مستقرند. ارتش عراق بر رودخانه كرخهكور 5 پل شناور زده كه چند تانك از آنها محافظت ميكنند. و در حال حاضر حدود 100 تانك دشمن در روستاي سيار احمدآباد ( كنار كرخهكور )مستقرند.» به گزارش سپاه دشتآزادگان «در پاسگاه هويزه افراد جبهه التحرير و مزدوران صدام مستقر شدهاند.»
جبهههاي مياني و شمالي
از اوايل صبح درگيري شديدي بين نيروهاي دشمن و نيروهاي خودي در شورشيرين ( جنوب صالحآباد ) درگرفت كه دشمن از زمين و هوا مواضع خودي را زير آتش قرار داد. اين درگيري تا ساعت11 ادامه داشت. به گزارش ژاندارمري: «در اين درگيري چند نفر از برادران پاسدار شهيد و مجروح شدند.» طبق اعلام سپاه «در جريان همين درگيري مقداري از تجهيزات دشمن منهدم و عدهاي از نفرات آنها كشته شدند.»
به گزارش سپاه غرب: «صبح امروز در يك حمله صبحگاهي به نيروهاي مهاجم در منطقه گيلانغرب، 200 نفر از نيروهاي دشمن در كيسهخواب خود نابود شدند، همچنين براثر آتش نيروهاي خودي 80 نفر از نيروهاي عراقي در حوالي گردنهنو به هلاكت رسيدند.»
برابر اعلام مركز اطلاعات سپاه غرب كشور: «دشمن در بدو ورود به منطقه قصرشيرين نيروهايش را به صورت 47 پايگاه در منطقه مستقر كرد. اكنون تعداد پايگاههاي خود را به 65 پايگاه افزايش داد كه استعداد هر پايگاه شامل 135 نفر، 3 دستگاه تانك، دو قبضه توپ ضدهوايي و ساير وسايل پشتيباني است فرمانده نيروهاي عراقي در قصرشيرين طرحي در دست اجرا دارد تا با بسيج تعداد بسياري تانك و استقرار توپخانه سنگين و به كارگيري عدهاي از عشاير، ضمن يك تك هماهنگ پادگان قلعه شاهين و اسلامآباد را تصرف نمايد.»
به گزارش سپاه غرب كشور: «تجمع و تراكم نيروهاي ضدانقلاب در منطقه بابا يادگار، كوههاي دالاهو و همچنين مناطق باينگان، پاوه و جوانرود رو به ازياد است و حدود 4 تا 5 هزار نفر مسلح دراين مناطق وجود دارند كه بعضي هم مجهز به آرپيجي 7 هستند. اين تجمع در مناطق مريوان، سردشت و در حد فاصل كامياران سنندج نيز به چشم ميخورد.»
درگيريها و حملات هوايي
خوزستان: امروز شهرهاي مختلف خوزستان از جمله اهواز، آبادان، دزفول و انديمشك مورد حمله و بمبارانهاي هواپيماهاي دشمن قرار گرفت.
پلدختر: ميگهاي عراقي 3 بار به حريم فضايي پلدختر تجاوز كرده، ديوار صوتي را شكستند.
خرم آباد: صبح امروز هواپيماهاي دشمن به تنگ تير در 40 كيلومتري خرمآباد حمله كردند.
كرمانشاه: در ساعت 11/17 امروز دو ميگ عراقي به كرمانشاه حمله كردند و به يك دبستان، يك دبيرستان، چند منزل مسكوني، قسمتي از ساختمان دانشگاه رازي، چند مغازه و چند خودرو آسيب رساندند كه طي اين بمباران حدود 140 نفر شهيد و 120 نفر زخمي شدهاند كه اكثر آنها دانشآموزهستند.
كرند: امروز يك ميگ عراقي در كرند سقوط كرد و خلبان آن سوخت.
خلاصه اطلاعيههاي ستاد مشترك ارتش
اطلاعيه 186
… برادران پاسدار ما طي دو شب گذشته به قلب نيروهاي دشمن در منطقه حميديه هجوم بردند و 20 تانك و چندين سنگر و سلاحهاي سنگين و تعدادي كاميون مهمات مزدوران عراق را منهدم ساختند و تلفات جاني زيادي به آنان وارد كردند. در اين عمليات 4 نفر از برادران پاسدار به درجه شهادت نايل گشتند. همچنين بامداد پريروز يك ميگ عراقي در جزيره خارك توسط يكي از هواپيماهاي جنگنده ارتش سرنگون شد.
… جنگندههاي هوانيروز در 24 مهر، در حملات هوايي خود در منطقه غرب كشور، 7 قبضه توپ، 30 خودرو و 5 تانك دشمن را منهدم كردند و 65 نفر از مزدوران عراق را به هلاكت رساندند. در اين نبرد يك هليكوپتر توسط آتش دشمن سقوط كرد كه خلبان و كمك خلبان آن به شهادت رسيدند. همچنين در 24 مهر، يك هواپيماي ارتش پس از انجام ماموريت هدف قرار گرفت كه خلبان آن با چتر نجات به سلامت به زمين نشست.
اطلاعيه 193
… چيرهدستان دور پرواز نيروي هوايي ارتش، صبح امروز ( 59/7/24 )، دو ميگ عراقي را در آسمان عراق سرنگون ساختند و به سلامت بازگشتند.
اطلاعيه 195
….. سلحشوران هوانيروز در ساعت 16 روز 59/7/24، در منطقه جنگي ايلام، پاسگاه مرزي كاسكان، دوازده تانك و يك كاميون را منهدم و تعدادي از نيروهاي عراقي را نابود ساختند. همچنين اين دلاوران در ساعت 9 بامداد به پايگاههاي دشمن در خوزستان، بستان و سوسنگرد حمله كردند و 10تانك و تعدادي خودروي بعثيها را نابود ساختند.
خلاصه بيانيهنظامي عراق
بيانيه 82
.. نتيجه جنگ ديروز و بامداد امروز به اين شرح است.
زميني، خسارات دشمن: 203 كشته و 20 اسير. 66 تانك و 15 خودرو منهدم شد. يك هواپيما و يك هليكوپتر در ميدان نبرد سرنگون شد. خسارات ما: 15 كشته و 21 زخمي. انهدام دو تانك و يك خمپارهانداز.
هوايي: هواپيماهاي دشمن در ساعت 7/35 به سليمانيه، در ساعت9/10 به بغداد و در ساعت11/15 به بصره حمله كردند. در ساعت 11/30 سه هليكوپتر دشمن كوشيدند در شمال راسالبيشه نيرو پياده كنند. هواپيماهاي جنگي از اين هليكوپترها پشتيباني ميكردند كه با تيراندازي آتشبارهاي ضدهوايي يك هليكوپتر را مجبور به فرود كرده، و آن را منهدم ساختند و 4 خدمهاش را اسير كردند. همچنين دو هليكوپتر ديگر و يكي از جنگندهها را سرنگون ساختند.
هواپيماهاي ما پادگاني در نزديكي نقده، پادگاني در كرمانشاه و مخازن تصفيه نفت تهران بمباران كردند و به سلامت بازگشتند.
بازتاب حملات و درگيريها
راديو كلن ( 59/7/24 ):
برخلاف ادعاهاي عراق داير بر محاصره شهرهاي آبادان و خرمشهر و پيشروي نيروهاي زرهي عراق به آبادان، نيروهاي زرهي ارتش ايران و چريكهاي محلي و افراد ژاندارمري اين كشور موفق شدهاند نيروهاي عراقي را چندين كيلومتر به عقب رانده، همچنان خرمشهر و آبادان را در اختيار خود داشته باشند. نيروهاي عراقي از مسافتي دور با توپخانه سنگين شهرهاي خرمشهر و آبادان را زير آتش گرفتهاند.
راديو لندن ( بخش عربي 59/7/24 )… راديو تهران اعلام كرد كه نيروهاي ايران و مردم آبادان، نيروهاي عراقي را ناچار به عقبنشيني بيشتر كردهاند و اكنون نيروهاي عراقي در فاصله 12 مايلي آبادان خود را براي حمله بعدي تقويت ميكنند. آبادان از سوي مردم به صورت يك سنگر و دژ محكم درآمده و كليه خيابانهاي آن سنگربندي و راههاي ورود به آن بسته شده است. آخرين گزارش راديو بغداد حاكي است كه عراقيها آبادان را از ساير شهرهاي ايران جدا ساخته و ارتباط آن را با خارج قطع كرده و راديوي اين شهر را به تصرف خود درآوردهاند… نزديكي اهواز نبرد به شدت ادامه دارد و ايران تعدادي از تانكهاي عراق را منهدم ساخته است. در اطراف دزفول و منطقه كوهستاني نزديك ايلام نبردهاي خونين جريان دارد.
جمهورياسلامي ايران
پيام امام خميني به ملت و قواي مسلح عراق:… شما اي قواي مسلح عراق بهتر ميدانيد كه اين جنگ، كه به ايران به وسيله قدرتهاي بزرگ تحميل شده است، تاكنون چه خسارتهاي جاني و مالي و حيثيتي به شما وارد نموده است… قدرتهاي بزرگ كه دستشان از مخازن بزرگ ايران كوتاه شده و سلطه و قدرتشان با همت ملت ايران و قوايمسلح آن قطع گرديده، اكنون به دست و پا افتادهاند تا با جنگافروزي بين برادران، سلطه خود را اعاده دهند و چپاولگري خود را از سر گيرند. و شما اي ارتش عراق آلت دست نوكران سرسپرده ابرقدرتها و دشمنان ملتهاي ضعيف شدهايد و… برخيزيد اي غيرتمندان و اين حزب جنايتكار را درهم كوبيد و صدام و رفقاي فاجر او را به جهنم فرستيد و حكومتي اسلامي ـ انساني با همراهي ملت به دست آوريد… و شما اي ملت شريف و مظلوم عراق كه هر روز شاهد جنايتهاي اين حزب و سران آن بوده و هستيد. بدانيد كه اين اشخاص شهرتطلب و سرسپرده به اجانب، اگر فرصت يابند، ديري نخواهد گذشت كه اسلام و همه مظاهر آن را از بين خواهند برد… اي جوانان دانشگاهي، اي دانشجويان عزيز، به فرياد كشور و اسلام و ملت خودتان برسيد و قهرمانانه قيام كنيد كه فرج شما نزديك است و حزب خدا بر حزب شيطان غلبه ميكند. و اي عشاير دلير دجله و فرات! فرصت را از دست ندهيد و دشمن اسلام و ميهن عزيز خودتان را با قيام قهرمانانه از پاي درآوريد و دين خودتان را به اسلام و قرآن مجيد ادا كنيد… كمك به اين دولت غيرقانوني غاصب كافر از گناهان كبيره… و مخالفت عملي و قولي، در حد امكان، از واجبات الهيه است…
من به همه دولتهايي كه در اين جنگ تحميلي و يورش غيرانساني به ايران، با دولت كافر بعث همكاري ميكنند، چه همكاري تبليغاتي و چه نظامي، به هر نحو كه باشد، جداً اخطار ميكنم كه علاوه بر خذلان الهي و ننگ ابدي، از جزاي عاجل به دست ملتهاي خود و ارتش نيرومند كشور اسلامي ما غافل نباشيد…
عراق
ميشل عفلق بنيانگذار حزب بعث: جنگ عراق با ايران پيش درآمد نبرد فلسطين است… سربازان عراقي به دنيا ثابت كردند كه اعراب در يك جنگ پيروز شدهاند.
فرستاده صدام به اندونزي: عراق آماده است از مواضع پيشروي خود در خاك ايران عقب بنشيند به شرط اين كه تهران حقوق بغداد را در پيمان 1940 به رسميت بشناسد.
تلاشهاي صلح
قرار است مسأله ايران و عراق امروز در شوراي امنيت مورد بحث و گفتگو قرار گيرد. امروز بعداظهر، نخستوزير ( آقاي رجايي ) و وزير مشاور براي شركت در اجلاس شوراي امنيت سازمان ملل متحد به نيويورك خواهند رفت.
رئيسجمهور فرانسه از شوراي امنيت خواست كه درباره آتشبس ميان ايران و عراق تصميمي اتخاذ نمايد.
مواضع و اقدامات كشورها
كارتر در اجتماع مردم تيسويل پنسلوانيا:… ما معتقديم كه مخاصمات ايران و عراق بايد خاتمه يابد و طرفين براي حل اختلافات مرزي خود مذاكره كنند. اين سياست ديرينه كشور ماست كه اختلافات ارضي بايد بدون توسل به زور فيصله يابد. امريكا معتقد است كه امنيتملي و تماميتارضي ايران در جهت ثبات بينالمللي است. ما با هر تلاشي كه براي تجزيه ايران و جدا كردن بخشي از پيكر ايران صورت گيرد، مخالف هستيم.
بيانيه وزارت خارجه امريكا:… در چند روز گذشته در مطبوعات امريكا و بعضي كشورها گفته و نوشته شده كه تماسهايي در سطح بالا ميان دولت امريكا و ايران در مورد آزادي گروگانها و تحويل وسايل يدكي و تسليحات جنگي از سوي امريكا به ايران در ازاي آزادي گروگانها برقرار شده است. دولت امريكا اين گزارشها را تكذيب ميكند.
وزارت دفاع امريكا: افراد پايگاه اكلين به گروه 36 نفري عمليات رادار زميني و سيستم هشدار دهنده و كنترل هوابرد جنگ خليجفارس، اضافه شدهاند.
وزير خارجه امريكا:… امريكا قصد ندارد در امورد داخلي كشورهاي صادركننده نفت مداخله نمايد، ولي اعتقاد دارد اين شكورها بايد آزادنه نفت خود را از طريق آبهاي بينالمللي صادر كنند… در تبادل نظرهاي انجام شده با شوروي، هر دو كشور اطمينان دادهاند كه بيطرف باقي بمانند… امريكا به اين تعهد عمل خواهد كرد و انتظار ميرود شوروي هم به اين تعهد پايبند باشد.
برژنف: اختلافات ايران و عراق به ضرر ايران و عراق و كليه كشورهاي اسلامي است. اين توطئهها موجب تجاوزات بيشتر امريكا ميشود. از طرفي اين اختلاف باعث تقويت اسرائيل در منطقه ميگردد … اتحاد شوروي خواستار آن است كه ايران و عراق اختلافات خود را پشت ميز مذاكره حل نمايند.
رئيس امارات متحده عربي: امريكا از نقشههاي ماجراجويانه خويش صرفنظر نكرده است و به احتمال قوي دست به توطئهچيني براي انجام كودتا در ايران زده است.
روزنامه السفير چاپ بيروت: شاهحسين لشكر سوم زرهي خود را از مواضعي در غرب اين كشور به عراق اعزام داشته و نيروهاي ديگر ان نيز به طرف مرز عراق با سوريه فرستاده شدهاند… در حال حاضر حدود 50 جنگنده عراقي در پايگاه هوايي الزارق در اردن مستقرند.
امير ابوظبي به رئيسجمهور فرانسه: منطقه خليجفارس بايد عاري از دخالت ابرقدرتها باشد و آنها نيز چون ما فعاليتهاي خود را محدود به پشتيباني از اقداماتي كه براي پاياندادن به جنگ صورت ميگيرد، بنمايند.(6)
منابع :
1- کتاب: جنگ محدود ایران و امریکا در خلیج فارس
2- کتاب: ماجرای مک فارلین
3- کتاب: تجدید رابطه آمریکا و عراق
4- کتاب: عملیات مسلم بن عقیل
5- کتاب: آزادسازی سرزمینهای ایران
6- کتاب: هجوم سراسری
بازدیدها: 49