تاریخ شمسی ۸ مهر ۱۳۶۶
تاریخ قمری ۶ صفر ۱۴۰۸
تاریخ میلادی ۳۰ سپتامبر ۱۹۸۷
خلاصه روز:
- ابلاغیه فرمانده کل سپاه به نیروی زمینی سپاه درباره مأموریت عملیاتی عاشورا و غدیر در جبهه جنوب.
- لغو مأموریت قرارگاه قدس در منطقه دوپازا و تقویت مأموریت قرارگاه نجف در منطقه ماووت با کمک قرارگاه قدس و قرارگاه رمضان. تحلیل نشریه “بررسی جنگ” درباره دلایل طراحی عملیاتهای بزرگ در شمالغرب.
- ادامه بررسی طرح مانور، اقدامات شناسایی و وضعیت یگانهای مأمور به عملیات در منطقه ماووت با حضور فرمانده نیروی زمینی و فرماندهان قرارگاههای نجف و قدس و یگانهای عملکننده.
- واکنش به موقع نیروهای قرارگاه سپاه دوم سیدالشهدا به تعرض نیروهای عراقی در حاشیه اروندرود. عملیات روانی عراق در جبهههای جنوب با استفاده از شیوههای مختلف.
- حمله منافقین به یک گردان ارتشی در منطقه قصرشیرین خسارات سنگینی به این گردان وارد کرد.
- شبیخون و کمین نیروهای خودی علیه نیروهای کومهله و دموکرات در کردستان و ارومیه.
- عملیات چریکی تکاوران تیپ۷۵ ظفر سپاه با همکاری پیشمرگان مبارز کرد عراقی در جاده دوکان ـ سلیمانیه. اجرای کمین بارزانیها علیه نیروهای عراقی در منطقه قلعهکانی.
- بررسی مسائل نظامی ـ سیاسی کردستان عراق در پیام قرارگاه خاتمالانبیا(ص) به قرارگاه رمضان.
- ادامه مقابله به مثل و اجرای آتش توپخانه ایران روی تأسیسات صنعتی جنوب عراق در برابر حملات عراق به مراکز صنعتی ـ کارگری و مسکونی ایران، اطلاعیه ستاد تبلیغات جنگ در اینباره. گلولهباران دو روستای سردشت و تهدید عراق به حملات بیشتر علیه مناطق غیرنظامی ایران.
- کمبود امکانات پشتیبانی و مشکلات تأمین مایحتاج جنگ از زبان فرماندهان سپاه.
- اعزام نیروهای داوطلب و اعضای سپاه و جهاد به جبهههای جنگ از خراسان، اصفهان، گیلان، زنجان، سمنان، همدان، گرگان، بوشهر، جهرم، آشتیان و طالش.
- ابراز بدبینی آقای هاشمیرفسنجانی به عملکرد امریکا در خلیج فارس و انتقاد از شورای امنیت و اروپا و اعلام همکاری ایران با کسانی که با حسننیت برای پایان دادن به جنگ تلاش میکنند در دیدار سفیر آلمان.
- حمله قایقهای توپدار به دو نفتکش لیبریایی و ژاپنی در خلیجفارس.
- حرکت دو کاروان نفتکشهای کویتی تحت اسکورت ناوگان امریکا. ایجاد پایگاههای دریایی متحرک برای عملیات امداد به ناوگان امریکا در سواحل بحرین. آموزش نیروهای امریکایی برای پیاده شدن در سواحل ایران.
- تهیه طرح تشکیل هیئت تحقیق بینالمللی برای مشخص کردن آغازگر جنگ در شورای امنیت.
- سخنان وزیر خارجه ایتالیا در حمایت از اقدامات دبیرکل برای اجرای قطعنامه۵۹۸ و پیشنهادی برای برقراری آتشبس عملی با تفاهم ایران و عراق. ۱۴۳ دیدار هیئتی از اتحادیه عرب با دبیرکل سازمان ملل و مخالفت با هرگونه تغییر در قطعنامه ۵۹۸٫
- تبلیغات خصمانه رسانههای کویت علیه ایران و تهییج اعراب به استفاده از زور برای پس گرفتن سه جزیره ایرانی. نقش سوریه در جلوگیری از تبدیل شدن جنگ تحمیلی به جنگ عرب و فارس.(۱)
تاریخ شمسی ۸ مهر ۱۳۶۵
تاریخ قمری ۲۵ محرم ۱۴۰۷
تاریخ میلادی ۳۰ سپتامبر ۱۹۸۶
خلاصه روز:
- عملیات محدود تیپ۱۱۴ امیرالمؤمنین سپاه در عمق سه کیلومتری خاک عراق در منطقه چنگوله.
- تشدید فعالیت نیروهای پیاده، مهندسی، توپخانه و هلیکوپترهای دشمن در جزیره مجنون.
- سه نوبت پرواز بدون اقدام هواپیماهای دشمن در آسمان همدان.
- آمار درگیریهای نیروهای خودی با ضدانقلاب در استان باختران: طی ماه گذشته از نیروهای خودی ۱۷۹ تن شهید، ۱۵۵ تن مجروح و ۱۱۹ تن اسیر و از نیروهای ضدانقلاب، ۶۰ تن کشته، ۳۹ تن مجروح، ۵ تن اسیر و ۳۹۰ تن دستگیر شدهاند.
- بیانات امامخمینی در دیدار با فرماندهان سپاه به مناسبت سومین سالروز تشکیل نیروهای سهگانه سپاهپاسداران درباره لزوم وحدت نیروهای سپاه و ارتش، اتکا داشتن به سلاح ایمان و تأکید بر تداوم عملیات ایذایی تا اجرای عملیات بزرگ.
- ملاقات یک پیرمرد ۸۷ ساله گیلانی با رئیسجمهور. تاکنون از فرزندان و نوادگان این پیرمرد، ۸ تن شهید، یک تن اسیر و سه تن مجروح شدهاند.
- از استان خراسان در نیمه اول سال جاری ۴۱۸۶۳ تن و از شروع جنگ تا کنون ۲۳۲۵۴۰ تن به جبههها اعزام شدهاند.
- در هفته جنگ، ۹۰۰ نفر از مردم عراق به جمهوریاسلامی پناهنده شدهاند.
- تشکیل کمیسیون عالی نظامی ده ساعته در بغداد به ریاست صدام حسین.
- حافظ اسد: اتحاد سوریه و عراق تنها راه پایان فوری جنگ ایران و عراق است. مقامات ایرانی به من اطمینان دادهاند که قصد دستاندازی به خاک عراق و هیچ منطقهای از جهان عرب را ندارند.
- وزیر خارجه عمان: حل مسئله خاورمیانه و جنگ ایران و عراق مستلزم همکاری امریکا و شوروی است.
- گزارش ژون افریک از جنگ سخت امواج بین ایران و عراق: ایران از چهار فرستنده رادیویی به زبان عربی، کردی و ترکمن، برنامه پخش میکند که شنوندگان زیادی بین مردم عراق دارد. تلویزیون ایران یک سوم مردم عراق را تحت پوشش قرار میدهد. عراق نیز با شش ایستگاه رادیویی به تبلیغات ضدایرانی میپردازد. سازمان مجاهدین خلق، شاپور بختیار، غلامعلی اویسی و حزب دمکرات کردستان ایران، از جمله دارندگان فرستنده رادیویی در عراق هستند.
- روزنامه پاکستانی مسلم مدیا: ایرانیها به طور چشمگیری با کمبود قطعات یدکی هواپیماهای امریکایی مقابله کردهاند. تکنسینهای ایرانی با ساختن ۱۳۰هزار قطعه لوازم یدکی این هواپیماها، باعث ذخیرهسازی ۳۰۰ میلیون دلار ارز شدهاند. انواع غنایم جنگی که از عراق گرفته شدهاست به میزان قابل توجهی خرید ایران را از بازار آزاد کاهش دادهاست.
- گروهی از عناصر نفوذی سازمان مجاهدین خلق که تحت پوشش شرکتهای تجاری فعالیت میکردند، دستگیر شدند. این افراد سالانه میلیونها تومان به این سازمان کمک مالی میکردند.(۲)
تاریخ شمسی ۸ مهر ۱۳۶۳
تاریخ قمری ۴ محرم ۱۴۰۵
تاریخ میلادی ۳۰ سپتامبر ۱۹۸۴
خلاصه روز:
- تدارک نیروهای خودی جهت احراز آمادگی برای عملیات بزرگ آبی – خاکی آینده در هور و منطقه شرق دجله و گزارش شمخانی (قائم مقائم سپاه) به محسن رضایی (فرمانده کل سپاه) در این خصوص، از جمله گزارش نحوه پیگیری تأمین موتور قایق، قایق، نفربر خشایار، دژشکن، تجهیزات پدافندی ش. م. ر، پل نفررو و ماشینرو، سطح شناور و نی بر و پیگیری مساله جاده کشی.
- دستورالعمل قرارگاه عملیاتی کربلا در خصوص آزادسازی یگانهای عملیاتی سپاه از خطوط پدافندی جنوب و واگذاری خط به یگانهای ارتش و در عمل آزادی یگانهای هجومی سپاه جهت آمادگی برای عملیات آتی.
- ادامه فعالیتهای شناسایی سپاه در منطقه عملیات آتی و گزارش تیمهای شناسایی از ماموریتهای خود.
- گزارش شاجا از فعالیتهای شناسایی شب هنگام دشمن با استفاده از لباس غواصی و عبور از اروندرود؛ اظهارات یک سرباز پناهنده عراقی در خصوص انتظار دشمن در مورد انجام عملیات توسط ایران در ماه محرم؛ آماده باش نیروهای عراقی از دهانه فاو تا محورهای استان میسان(بالاتر از هور) -؛ بمباران جزیره مجنون توسط دشمن؛ – گزارش خبرگزاری عراق از بمباران یک منطقه تمرکز نیروهای ایران.
- اظهارات فرمانده سپاه سوم ارتش عراق درباره حمله آتی ایران؛ بازتاب سخنان وی در رادیو اسرائیل: سرلشکر ماهر تایید کرد که نیروهای عراق اخیراً مجهز به سلاحهای پیشرفته و نابودکننده شده اند؛ هشدار رسانههای گروهی بغداد نسبت به عواقب حمله جدید ایران و مطالب روزنامههای کویتی در این خصوص
- گزارش واحد بسیج مستضعفین انقلاب اسلامی عراق در خصوص نقل و انتقال نیروهای عراقی در شهرهای سیدصادق و خرمال.
- کمین ضدانقلاب به پیشمرگان مسلمان کرد در دیواندره و تکاب؛ دستگیری یکی از فرماندهان دمکرات توسط پیشمرگان مسلمان کرد در سردشت؛ درگیری گروه گشت شبانه گردان نبی اکرم با ضدانقلابیون در پیرانشهر؛ بستن جاده و اخاذی از رانندگان در جاده سقز – بوکان؛ تکرار درخواست نیرو برای قرارگاه حمزه جهت پایگاههای سقز و بوکان.
- انفجار در نمایشگاه ادامه یافته از هفته جنگ در تبریز توسط منافقین؛ پخش اعلامیه، تراکت دست نویس، شعارنویسی و اختلال در بیسیم و آتش زدن اتومبیل توسط منافقین و سازمان فدائیان اکثریت در شهرهای گیلان، مازندران و آذربایجان؛ دستگیری چند نفر از ضدانقلابیون در رحیم آباد، قائمشهر و بابل.
- اعلام انتخاب رهبر جدید “جبهه عربی آزادیبخش الاحواز” در رادیو صوت الجماهیر عراق.
- اخراج ۵۵ تن از ایرانیان مقیم کویت از این کشور که در محل کار و منزل خود دستگیر شده و مورد ضرب و شتم مأمورین کویتی گرفته بودند.
- ساندی تایمز در گزارشی از هفته جنگ با عنوان “جشن در میان کشته ها”: از شکست، تسلیم یا مصالحه سخنی به میان نمی آید. هم مخالفان و هم طرفداران جمهوری اسلامی اذعان می دارند که خمینی همچنان در میان تودههای ایران محبوبیت دارد.
- نخست وزیر در پایان جلسه امروز هیئت دولت، در کشور ما در مقابل جنگ تندرو و میانه رو وجود ندارد. مسأله جنگ برای ما امر مقدسی است. ١٨۴ تحلیل و گزارش روزنامه آساهی درباره طرح صلح ژاپن و پیامدهای آن.
- نامه فرماندهی کل سپاه به ستادهای مناطق ١١ گانه کشوری و فرماندهی سپاه فرودگاهها در خصوص اعلام مصوبه شورای امنیت کشور مبنیبر دائمی شدن مسئولیت سپاه در امنیت پرواز و حفاظت فرودگاهها و نیز اعلام تصویب آئین نامه داخلی مربوطه؛ انتصاب فرمانده سپاه فرودگاههای کل کشور.
- پیامدهای انفجار سفارت امریکا در بیروت: اظهارات وزیرخارجه امریکا در خصوص انفجار سفارت مزبور و به عهده گرفتن مسئولیت قصور در تقویت وضع امنیتی سفارت؛ ایجاد یک دیوار بتونی در برابر سفارت آلمان غربی در بیروت به دنبال تهدیدهای تلفنی علیه این سفارت؛ گزارش یک روزنامه اسرائیلی در خصوص عملکرد سازمان جهاد اسلامی؛ انعکاس گزارش واشنگتن پست در یک روزنامه انگلیسی در خصوص مسئولیت و نقش مستقیم ایران و سوریه در این انفجار و نیز انفجارهای قبلی در نیروی دریایی و سفارت کویت.
- یونایتدپرس درباره حملات شهادت طلبانه یا انتحاری شیعیان لبنان: خودکشی در شرع اسلام مستوجب مجازات در جهنم است، اما روحانیون شیعه فرمول پیچیدهای در جهت تبدیل. حمله کنندگان با اتومبیل حامل بمب به شهیدانی که شایستگی بهشت را دارند، ارائه داده اند.
- اعتراض داوران ایرانی در دادگاه بینالمللی لاهه به رفتار قاضی سوئدی که در قضاوت خویش جانبدارانه و صراحتًا به نفع امریکا و علیه ایران عمل می کرد و درگیری با وی و انعکاس وسیع آن در مطبوعات هلند.
- گزارش بخش برون مرزی سیمای جمهوری اسلامی ایران از محاکمه انقلابیون مسلمان مصری؛ برای سومین بار متوالی حالت فوق العاده در مصر بمدت هجده ماه دیگر، توسط پارلمان این کشور به تصویب رسید.
- پیوستن رئیس یک قبیله که مسئول دکلهای برق شهر کابل بود، به همراه پیروانش به رزمندگان مسلمان افغانی و منفجر نمودن ۴٠ دکل برق شهر کابل با دینامیت
- گفتار امروز رادیو کلن درباره وضع ایران پس از امام خمینی و دربارهی جانشین امام به نقل از برخی مطبوعات آلمانی: آیت ا… منتظری در میان کلیه محافل قدرتمند ایران بطرز یکسان و مشابه مورد موافقت قرار نمیگیرد.(۳)
تاریخ شمسی ۸ مهر ۱۳۶۱
تاریخ قمری ۱۲ ذیالحجه ۱۴۰۲
تاریخ میلادی ۳۰ سپتامبر ۱۹۸۲
خلاصه روز:
- حرکت باقیماندهی یگانهای عملکننده به سمت دشمن در شب به منظور هماهنگی با سایر نیروها برای آغاز عملیات مسلمبن عقیل.
- تجاوز هواپیماهای عراقی به حریم هوایی آبادان؛ مجروحشدن ۱۳ نفر در گلولهباران این شهر.
- گزارش رادیو صوتالجماهیر عراق از بازدید صدام حسین و طه یاسین رمضان از برخی جبهههای سپاه یکم ارتش عراق همزمان با فعالیت نیروهای خودی در منطقهی سومار.
- نامهی فرمانده کل سپاه به فرماندهی قرارگاه کربلا و هشدار دربارهی استفاده دشمن از سلاحهای شیمیایی و درخواست تحویل شهدای تخلیه شده که آثاری از ترکش و گلوله بر بدن آنها نیست به پزشکی قانونی.
- گزارش قرارگاه حمزه سید الشهدا(ع) دربارهی عملکرد اخیر نیروهای تحت امرش در استانهای آذربایجان غربی و کردستان.
- ادامهی درگیریها در مناطق شمال غربی، درگیری نیروهای خودی با نیروهای حزب دمکرات در جنوب ارومیه و غرب کامیاران؛ برخورد یک خودرو سپاه با مین در شمال غربی کامیاران؛ درگیری پرسنل پایگاه موجش با عناصر مسلح غیرقانونی؛ عملیات مشترک نیروهای سپاه و ارتش در جنوب و جنوب شرقی مهاباد و تصرف ارتفاع حساس “پرد سفید”؛ پاکسازی ۴ روستا در جنوب غربی محور صائیندژ ـ میاندوآب.
- حملهی عناصر مسلح سازمان مجاهدین خلق به یک پایگاه بسیج در هشتپر استان گیلان؛ دستگیری ۳ نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق در شهرکرد و مبارکهی اصفهان.
- تأکید امام خمینی بر لزوم برادری و تفاهم بین قوای مسلح و قشر خدمتگزار و دعوت مسئولان به رفتار بیپیرایه و متواضعانه با مردم در دیدار وزیر کشور و مسئولان کمیتهی انقلاب اسلامی با ایشان.
- گزارش برادر فیروزآبادی عضو شورای مرکزی جهاد سازندگی به مناسبت آغاز سومین سالگرد جنگ دربارهی فعالیتهای جهاد سازندگی از ابتدای جنگ و نقش سازندگی این نهاد در جنگ ایران و عراق.
- مصاحبهی سرپرست دفتر خدمات حقوق بین الملل ایران دربارهی پیگیری دعاوی ایران و امریکا.
- گزارش رادیو بی.بی.سی به نقل از گاردین دربارهی وضعیت جبههی عراق قبل از حمله احتمالی ایران.
- گزارش تطبیقی مرکز تحقیقات استراتژیک لندن از وضعیت ارتشها و تجهیزات نظامی کشورهای خاورمیانه.
- گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از وضعیت کنونی مجتمع پتروشیمی بندر امامخمینی و امکان ازسرگیری و تکمیل این پروژه.
- گزارش یک بولتن داخلی سپاه دربارهی برخی اقدامات دولت عراق برای تحمیل شرایط خود به کویت.(۴)
تاریخ شمسی ۸مهر ۱۳۵۹
تاریخ قمری ۲۰ ذیالقعده ۱۴۰۰
تاریخ میلادی ۳۰ سپتامبر ۱۹۸۰
خلاصه روز:
در نهمین روز، آبادان و خرمشهر زیر آتش سنگینتری قرار گرفتند و حملات نیروهای عراقی به این شهرها تشدید شد و براثر آتش توپخانه و بمبارانهای دشمن خسارات جانی و مالی فراوانی در آبادان به بار آمد. درمحور خرمشهر نیروهای دشمن علاوه بر اجرای آتش، تلاش بیشتری برای پیشروی به سوی شهر کرده، از جوانب مختلف به شهر نزدیک شدند.
در محور سوسنگرد، به دنبال ورود روز گذشته عراقیها به این شهر، شهر از سکنه خالی شد و تلاش دشمن برای پیشروی به سمت حمیدیه ادامه یافت. در محور اندیمشک نیروهای دشمن پشت کرخه به تجدید قوا پرداختند. گزارشهای متعددی حاکی از نفوذ کماندوهای عراقی به اهواز و فعالیت عوامل داخلی دشمن در منطقه است. در محور گیلانغرب نیروهای خودی شکست سنگینی به دشمن وارد و آنها را مجبور به عقبنشینی کردند. در این روز با وجود فعالیت هواپیماهای دشمن در جبهههای نبرد و مخصوصاً در منطقه خرمشهر و آبادان و بمباران نقاط مسکونی آبادان و شوش، در دیگر مناطق کشور فعالیت چشمگیری نداشتند. نیروی هوایی ارتش جمهوریاسلامی عملیاتی را علیه اهداف نظامی و تاسیسات نفتی دشمن به انجام رساند.
روزشمار سیاسی ۵۹/۷/۸
جمهوریاسلامی ضمن تاکید بر تحمیلی بودن جنگ، آن را مثبت تلقی کرده است و اعتقاد دارد که این جنگ همبستگی اجتماعی و روح انقلابی جامعه را تداوم میبخشد و منجر به تحکیم حکومت اسلامی و خلع سلاح ضدانقلاب داخلی میگردد. علاوه بر این، جمهوریاسلامی جنگ تحمیلی را نبرد بین اسلام کفر و مبارزه حق و باطل دانسته، و ضمن تهدید حامیان رژیم عراق از دولتهای اسلامی میخواهد با حمایت از ایران و محکوم کردن تجاوز عراق، حق را یاری نمایند. امّا حکام کشورهای اسلامی و خصوصاً کشورهای حاشیه خلیجفارس درکنار حمایت ضمنی از عراق، برای تقویت توان نظامی خود به خرید سرسام آور سلاحهای پیشرفته پرداخت، تلاشهایی را برای ایجاد ساختار امنیتی منطقه آغاز کردهاند. امریکا نیز برای حفظ رژیمهای وابسته و نیز تحکیم موقعیت خود در منطقه، با تقویت پتانسیل دفاعی کشورهای منطقه، تلاش میکند از طریق کنفرانس اسلامی ابتکار صلح را به دست گرفته، در مقابل هیأتهای میانجی متمایل به شرق که خواهان خاتمه جنگ هستند، واردعمل شود.
شرح روز:
حملات و درگیریهای زمینی
جبهه جنوبی قبل از شروع نهمین روز، اجرای انواع آتش دشمن روی خرمشهر و اطراف آن تشدید شد. عراقیها که با مقاومت نیروهای خودی در روز گذشته، تا حدودی مجبور به عقبنشینی شده بودند. شروع به پیشروی کرده، از محورهای مختلف به شهر نزدیک شدند. سپاه خوزستان، ظهر امروز وضعیت خرمشهر را چنین اعلام کرد: «نیروهای سبک ارتش عراق در روستای مندوان و نیروهای سنگین در نخلهای روستای عرایض مستقر هستند. شهر مرتب به توپ بسته میشود. نیروهای دشمن تا پاسگاه جلو آمدهاند. حدود ۲۰ تانک در سمت راست خارجی شهر مستقر شدهاند. دشمن از طریق پلنو نیزدر حال پیشروی است و تعدادی از افراد خودی را شهید کرده یا به اسارت گرفتهاند. » تا شب وضع به همین صورت است در ساعت ۱۹/۵۰، ژاندارمری اوضاع را چنین گزارش کرد «وضع خرمشهر خراب و نیروهای دشمن بین پلنو و شلمچه در نزدیکی صددستگاه و پشت گمرک خرمشهر و راهآهن هستند، اکثر تانکهای دشمن که در اطراف پادگان دژ و پلیس راه بودند، منهدم یا پراکنده شدند، ولی بعضی از آنها جمع شده، به طرف جاده اهواز حرکت کردهاند. وضع اطراف دژ و پلیسراه خرمشهر فعلاً عادی است.در منطقه پلنو و شلمچه اکثر تانکهای دشمن در محل دوربند تجمع کردهاند…»
در محور آبادان، اجرای آتش و گلولهباران شهر و اطراف آن، از ساعت ۳ بامداد به شدت آغازگردید و در طول روز بمباران هم به آن افزوده شد و خسارات فراوانی به بار آورد. به گزارش سپاه خوزستان: «هر نیمساعت شهر بمباران میشود و مورد حمله زمینی قرار میگیرد. خسارات جانی و مالی بسیار زیاد بوده است. در شهر کمبود مهمات وجود دارد. » گزارش دیگر تلفات آبادان را تاکنون حدود ۲۰۰ شهید و ۱۰۰۰۰ مجروح ذکر کرده است.
در محور اهواز، گزارش سپاه خوزستان از فعالیت دشمن و عوامل داخلیش در منطقه عمومی اهواز چنین است: «توپخانه مرکزی دشمن از پادگان حمید، کیلومتر ۴۰، به سمت سیدخلف با روستای سیدمحمد دوب سلیمان در شمال پادگان پشت تپههای شنی از پادگان تا روستای طاهر، مستقراست.
در جبهه جنگل، نزدیک نورد، اوضاع آرام و روحیه خوب است و عدهای غیرنظامی مزاحم نیروهای خودی میشوند. عراق ۵۰۰ نفر کماندو برای حمله به مراکز مهم به اهواز گسیل داشته که ظاهراً موتور سیکلت دارند. نیروهای داخلی عربزبان که با عراق همکاری میکنند، زیادند و عراقیها بین آنها اسلحه پخش کردهاند. عوامل داخلی با چراغهای چشمکزن مناطق حساس را به دشمن نشان میدهند. نیروهای چپی و مناطق و ضدانقلاب در این روز فعالیت چشمگیری در سطح شهر از خود نشان دادهاند. اعضای شوراهای اسلامی بازداشت شده و به زنهای آنها در چند جا تجاوز شده است. گزارش دیگری از اداره مرکزی اطلاعات سپاه حاکی است که « نیروهای مهاجم از ۳ طرف: جاده خرمشهر اهواز، سمت سوسنگرد و در امتداد رود کرخه به سمت اهواز در حرکت هستند و تا ۲۰کیلومتری اهواز رسیدهاند و ۳۰۰ تانک دارند. اگر نیروی هوایی اقدام نکند، اهواز سقوط خواهدکرد. »
در محور سوسنگرد، در پی ورود روز گذشته نیروهای دشمن، به شهر، شهر از سکنه خالی شده و افراد خلق عرب به کلاشینکف مسلح شدهاند. عراقیها مردم بومی را تشویق به جنگ علیه فارسها میکنند، دشمن تپها… اکبر را گرفته و در آنجا متوقف شده است. از سوی دیگر عراقیها همچنان به سمت حمیدیه در حال پیشروی هستند و توپخانه آنها در کوت سید نعیم مستقر است ۴۰ نفر از برادران سپاه و بسیج همچنان مقاومت میکنند. گزارشهای متعددی از منطقه خوزستان رسیده که عوامل داخلی دشمن در اطراف مناطق درگیری به انحاء مختلف دشمن را کمک میکنند، از جمله گزارش شهربانی خوزستان حاکی است: «عدهای ازاهالی سوسنگرد و دهات اطراف که کشاورز و قاچاقچی هستند، با اتومبیلهای خود به اهواز مراجعه میکنند و با حلب ۴ لیتری بنزین و گاز و نفتسفید میگیرند و آن را در اختیار دشمن میگذارند.» در محور اندیمشک، نیروهای دشمن پشت رودخانه کرخه و مستقر و مشغول تجدید قوا و سازماندهی هستند. عصر هنگام عراقیها در این محور شروع به پیشروی میکنند.
شهربانی اندیمشک در ساعت۱۶/۴۵ اعلام کرد: «ارتش دشمن در منطقه شروع به پیشروی نموده و به ۱۰ کیلومتری شهر نزدیک شدهاست. نیروی خودی در بیابانها پراکنده است و عدهای نیز تا شهر اندیمشک عقبنشینی کردهاند.» در گزارش دیگری چنین آمده است: «شایعاتی که مورد تایید بخشدار و سپاه پاسداران نیز قرارگرفته، مدعی است مدیریت در تیپ زرهی دزفول بسیار ضعیف است و نیروی خودی در جبهه جنگ ازنظر آذوقه و مهمات بخوبی تغذیه نمیشود. »
جبهه میانی به گزارش سپاه غرب: «در ساعت ۲۱ تاریخ ۵۹/۷/۸، حدود ۱۰۰ کیلومتری دشمن از طریق کلات به سمت علیغربی و از آنجا به طرف نوار مرزی موسیان و دهلران در حرکت بودند. » در محور گیلانغرب گزارشها حاکی از موفقیت امروز نیروهای خودی در منطقه است. مردم گیلانغرب با بستن سنگر در شهر، به کمک برادران پاسدار و نیروهای نظامی، تعداد زیادی از تانکهای دشمن را منهدم و تعدادی از تانکها و خودروهای آنها را به تصرف خود درآوردند. در پی این مقابله دلیرانه و فرار نیروهای دشمن، ۸۰ نفر از سربازان و خدمه تانکها تسلیم نیروهای خودی شدند.
طبق اعلام سپاه غرب: «نیروهای عراقی در تنگه حاجیان گیر افتادهاند و نیروهای خودی از دو سمت گیلانغرب و پادگان سرپلذهاب، عراقیها را زیر آتش خود قرار دادهاند و با زدن کمین به ستونهای پشتیبانی که برای این نیروها ارسال میشود، آنها را در تنگنا قرار دادهاند. » در محور قصرشیرین: «اجرای آتش روی دشمن از قصرشیرین تا پاسگاه پرویزخان بسیار موثرواقع شده و نیروهای عراقی تقاضای کمک سریع کردهاند.» گزارش دیگری حاکی است: «تانکها و خودروهای دشمن از قصرشیرین به طرف چم امامحسن ( جنوب قصرشیرین ) انتقال یافته و استتارشدهاند. » برابر اخبار رسیده: «قرار است تعداد زیادی از ضدانقلاب به کرمانشاه حمله کنند، برای همین تمامی ارگانهای انتظامی و نظامی به حال آمادهباش کامل درآمدهاند. »
حملات و درگیریهای هوایی بهبهان: به گزارش سپاه خوزستان، ساعت ۱۳ یک میگ عراقی در بهبهان سقوط کرد.
شوش: بعدازظهر امروز ۳ میگ عراقی با تجاوز به شهر شوش، تعدادی از نقاط مسکونی این شهر را بمباران کردند.
دزفول: ساعت ۱۸ امروز یک هواپیمای دشمن که به منطقه دزفول تجاوز کرده بود، سرنگون شد.
بغداد: به گزارش ستاد مشترک ارتش بر اثر حمله امروز جنگندههای جمهوریاسلامی به شهربغداد، بخشی از لولههای گاز منهدم و نیروگاه برق بغداد به شدت صدمه دید و یک فروند هواپیمای خودی بر اثر اصابت موشکسام، در بغداد سقوط کرد.
خلاصه اطلاعیههای ستاد مشترک ارتش جمهوریاسلامی اطلاعیه ۱۰۰…. در ساعت ۱۱ روز سهشنبه ۵۹/۷/۸، توسط رزمندگان دلاور نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، ۶ تانک در غرب و دو دستگاه کامیون نیروهای عراق هدف گلوله قرار گرفته و منهدم شدند، حملات رزمندگان به نیروهای زرهی عراق همچنان ادامه دارد.
اطلاعیه ۱۰۱ مزدوران عراق…. به عناوین مختلف ثابت کردهاند که دشمن واقعی اسلامند، از جمله در حملات روز ۵۹/۷/۸ به شهرهای خرمشهر و آبادان، علاوه بر وارد آوردن خسارات جزیی به فرودگاه و پالایشگاه نفت، مسجد شبستانیها را با راکت هدف قرار دادند…
قسمتی از اطلاعیه ۱۶۳ فعالیتهای نیروی هوایی به مورخ ۵۹/۷/۸: ۱ یک رادار عراقی به کلی منهدم و به تاسیسات نفتی حمام العلیل و پالایشگاه قیاده و کیاده خسارات سنگینی وارد شد. ۲ بر اثر حمله هواپیماهای نیروی هوایی به پادگان زاخو، به محل تجمع هلیکوپترهای عراقی خساراتی وارد آمد.
خلاصه بیانیههای نظامی عراق بیانیه ۵۴ نیروهای عراقی روز سهشنبه ( ۵۹/۷/۸ )، سه هواپیمای ایرانی را در مرز سرنگون کردند. همچنین توپخانه صحرایی و یک مسلسل سنگین نیروهای ایرانی منهدم و چندین سرباز دشمن کشته شدند. دراین نبرد ۹ عراقی کشته، ۸ نفر ناپدید و ۲۷ نفر زخمی شدند. ۷ تانک و ۶ خودروی ارتش عراق نیز منهدم شد.
رادیو بغداد ۵۹/۷/۸: یک فرمانده نیروهای عراقی گفت: « نیروها به سوی گیلانغرب پیشروی کرده، آنجا را به اشغال خود درآوردند…. دشمن انتظار نداشت ما به این زودیها وارد گیلانغرب شویم، سربازان عراقی، اسیران و اسلحه زیادی از دشمن به دست آوردهاند.
بازتاب حملات و درگیریها خبرگزاری رویتر: افسران عراقی قبلاً گفته بودند که پیشبینی میکنند خرمشهر را ظرف چندساعت تصرف کنند، امّا آخرین گزارش شاهدان عینی، این موضع را مورد تردید جدی قرار داده است.عراقیها بیش از یک هفته است که خرمشهر و آبادان را در محاصره گرفتهاند.
رادیو امریکا: نیویورک تایمز نوشت: در اواخر هفته گذشته، مقاومت ایرانیان در اطراف خرمشهر و آبادان شدت یافت. چندی است که از شدت حملات عراقیها کاسته شده است. دفاع ناهماهنگ عناصر دو لشکر ایرانی برای برگرداندن موج حملات عراقیها کفایت نکرد.
رادیو لندن: عراق حمله تازهای را به آبادان آغاز کرده است.
رادیو آبادان از مردم خواست به کندن سنگر و ساختن کوکتل مولوتف اقدام کنند. پس از آن طی بیانیهای اعلام کرد که پیشروی نیروهای عراقی متوقف شده است.
رادیو اسراییل: ارتش عراق امروز حملات شدیدی را علیه بندر آبادان آغاز کرد و هماکنون در فاصله یک کیلومتری از حومه این شهر قرار دارد. عراق روزهای گذشته ادعا کرده بود که آبادان و خرمشهر را به تصرف درآورده، ولی خبر امروزشان نشان میدهد که ادعای مزبور بیاساس بوده است. در مورد خرمشهر نیز ارتش عراق اعلام کرد که واحدهای نظامی عراق از رود کارون گذشته، به خرمشهر وارد شدهاند و جنگهای بیابانی در این بندر ادامه دارد. به گزارش آسوشیتدپرس، عراق انتقال واحدهای بزرگی از نیروهای خود را از قصرشیرین به سوی آبادان و خرمشهر آغاز کرده و صدها کامیون عراقی هماکنون به سوی نواحی جنوبی ایران حرکت میکنند. کارشناسان نظامی میگویند این انتقالات نشان میدهد که عراق نسبت به استحکام وضع خود در جبهه قصرشیرین اطمینان حاصل کرده میکوشد بر آبادان و خرمشهر نیز مسلط شود.
خبرگزاری فرانسه: از بیانیههای نظامی عراق چنین برمیآید که فعالیتهای نیروی زمینی این کشوراز ۳۶ ساعت پیش کند شده است. آخرین پیشرفت عراقیها در خاک ایران به روز یکشنبه ( ۵۹/۷/۶ )مربوط میشود که براساس بیانیه نظامی عراق، یک پایگاه هوایی مجهز به ایستگاه رادار به داخل شهردزفول به تصرف نیروهای این کشور درآمد.
خبرگزاری رویتر: معاون فرمانداری دزفول در یک مکالمه تلفنی با رویتر گفت: ادعای عراق در مورد تصرف پایگاه هوایی و ایستگاه رادار دزفول دروغ محض است. پیشروی دشمن روز گذشته در ۲۰کیلومتری شهر توسط نیروی هوایی و زمینی ارتش متوقف شد و تعدادی از سربازان عراقی به اسارت درآمدند. نیروهای عراقی ۱۰ کیلومتر عقب رانده شدند.
رادیو اسرائیل: خبرگزاری فرانسه گزارش داد: هواپیماهای فانتوم نیروی هوایی ایران امروز مرکز اتمی عراق در نزدیکی بغداد را بمباران کردند. خلبانان ایرانی در جریان این بمباران نتوانستند کوره اتمی عراق را که برای تولید بمبهای هستهای در دست ساختمان است، منهدم سازند، ولی به ساختمانهای مرکز اتمی عراق صدماتی وارد شد. این هواپیماها پالایشگاه بزرگ گاز مجاور بغداد و انبارهای بزرگ نفت را نیز بمباران کردند. گفته میشود که پادگان الرشید، در جنوب غربی بغداد، نیز بمباران شده است.
رادیو لندن: جتهای ایرانی حوالی ظهر امروز به کارخانهای در حومه شهر بغداد حمله کردند.حمله امروز جتهای ایران اولین حمله آنها به بغداد در دو روز گذشته بود و نتیجه استراتژی ایران دایر بر حمله به تاسیسات نظامی و نفتی یا کارخانههای مولد برق عراق است، گرچه این بار عدهای از مردم عادی هم کشته شدند.
خبرنگار بیبیسی از بغداد گزارش داد: هواپیماهای ایرانی، در حمله امروز خود به یک ایستگاه تصفیه گاز در بغداد به دفاع ضدهوایی عراق کوچکترین فرصت عمل را ندادند و ۶ هواپیمای حمله کننده به آسانی ایستگاه نامبرده را بمباران کرده، پس از آن به فرودگاه بغداد حمله کردند و سپس سالم راه ایران را در پیش گرفتند.
رادیو لندن: خبرگزاری عراق گزارش داد: « سه ملوان خارجی در اثر حمله هواپیماهای جنگی ایران به کشتیهای آنها کشته شدند. این خبرگزاری اضافه میکند که ناخدای ۳ کشتی که ژاپنی و یونانی و کویتی هستند، میگویند حمله زمانی صورت گرفت که کشتی آنها در پایگاه دریایی ام القصر (عراق) پهلو گرفته بودند.
بازتاب حملات هوایی عراق خبرگزاری آسوشیتدپرس: مقامات رسمی شرکت میتسویی گفتند طی چندین حمله هوایی که روزسهشنبه ( ۸/۷/۵۹ )، توسط جنگنده بمبافکنهای عراق انجام شد، بخش مرکزی مجتمع پتروشیمی۳ میلیارد دلاری ایران و ژاپن آسیب دیده و به ۳ کارخانه از ۱۳ کارخانه مجتمع به شدت آسیب وارد شد. این مقامات گفتند خسارات ناشی از این حمله هوایی که دومین حمله ظرف یک هفته بود، میتواند تکمیل طرح را که طبق برنامه، بهار ۱۳۶۱ تعیین شده بود، به تاخیر اندازد.
ملاحظه: در این حمله به هیچیک از ۷۵۰ کارگر ژاپنی که در اردویی در ۳۰ کیلومتری کارخانه بودند، صدمهای وارد نشد.
خبرگزاری رویتر: در جریان حملات هوایی عراق به ایران، دو هواپیمای عراقی سرنگون شدند، ولی هواپیماها به تاسیسات نظامی ایران در عمق خاک این کشور خسارات شدیدی وارد کردند. اهداف عراق شامل یک ستون تانک در شمال دهلران و مواضع نظامی در بوشهر بوده است، ضمناً توپخانه ایران در منطقه اهواز منهدم و ۳ پل در شمال دزفول برای جلوگیری از عقبنشینی نیروهای ایرانی ویران گردید.
خبرگزاری آسوشیتدپرس: اگر ادعای عراق در مورد هواپیماهای سرنگون شدن ایران صحت داشته باشد، ایران اکنون بیش از ۴۰ هواپیما در اختیار ندارد. جمهوریاسلامی ایران ( اوضاع داخلی، مواضع و…) مواضع مسئولین بیانات امام ( در جمع مردم مرزنشین ): بعضی قضایاست که انسان گمان میکند این شر است، لکن برحسب واقع خیر است. در این قضایای اخیر که دولت جابرعراق تحمیل کرد بر ایران، باید بگویم « الخیر فیماوقع » برای این که چند مطلب را ثابت کرد. یکی این که ضدانقلاب در ایران شایع میکردند ارتش ایران ارتشی است که از بین رفته است و دیگر نمیتواند در مقابل دشمنها مقاومت کندو شایعهافکنی میکردند ارتش لازم نیست. ارتش باید به هم بخورد… در این جنگ تحمیلی ثابت شد که ارتش نیرومند است و ارتش با سایر قوای مسلحه با هم هستند… باز در این جنگ ثابت شد که سراسر کشور با هم هستند. و مردم به همان روحانقلابی باز باقی هستند و الان از همه جاهایی که جوانهای ما هستند، از همه اقطار کشور، پیشنهاد میکنند که به جنگ بروند، لکن احتیاجی نیست الان آنها ( بروند )، اگر خدای نخواسته یک وقت احتیاج شد، آن وقت معلوم میشود که چه خواهد شد… در هر صورت جنگ خیلی خوب است از یک جهت و آن این است که انسان را شجاعتی که در باطن انسان است بروز میدهد و تحرک برای انسان حاصل میشود. انسان از آن خمودی بیرون میآید و ملت ایران باید توجه داشته باشد که برای اسلام دارند خدمت میکنند… ما انگیزهمان اسلام است.اشخاصی که در اسلام خدمت کردند و جنگ کردند و فداکاری کردند، از صدراسلام تا حالا، تاریخشان محفوظ است…… این آدم ( صدام ) همان آدمی است که برای اربعین، وقتی که زوار حضرت سیدالشهداء حرکت کردند، آنها را به توپ و تفنگ بستند و آن قدر جنایت کردند…. صدام حسین دستش را دراز کرده برای این که با ما مصالحه کند. ما با او مصالحه نداریم. یک آدمی است که کافر است. یک آدمی که فاسد است، مفسد است و مفسد را ما نمیتوانیم با او مصالحه کنیم. ما تا آخر با آنها جنگ خواهیم کرد و انشاءالله پیروز خواهیم شد…. تکلیف ما این است که از اسلام صیانت کنیم و حفظ کنیم اسلام را، کشته شویم تکلیف را عمل کردهایم، بکشیم هم تکلیف را عمل کردهایم.
رئیس مجلس شورای اسلامی ( آقای هاشمی ):… ما هرگز خواهان توسعه جنگ نبوده و نیستیم، چرا که صدور انقلاب با جنگ و ستیر میسر نمیشود… این جنگ را که عراق شروع کرد، در واقع برای جلوگیری از صدور انقلاب بود، زیرا این رژیم از جهاتی شبیه رژیم گذشته ایران است… ما هرگز قصد جنگ نداشتیم و اصولاً از جنگ متنفریم. امّا این جنگ برای ما ثمرات خوبی هم به بار آورد و افکار خیالاتی ضدانقلابیون شکست خورد…. ما این جنگ را شروع نکردهایم که حالا با مسأله آتش بس را مطرح کنند. کشوری به ما تجاوزکرده و آنچه ما کردهایم، دفاع و ضربه متقابل بوده است و باید تجاوزی که شده، دفع شود.. درآن صورت تازه باید ببینیم چگونه باید متجاوز را تنبیه کرد و حقوقی که از ملت ایران و عراق تضییع شده، چگونه جبران میشود. اقدامات دیپلماتیک وزارت خارجه جمهوریاسلامی با فراخواندن سفرا و کاردان کشورهای مختلف به تشریح مواضع ایران در قبال جنگ پرداخت و اعلام نمود:…. جمهوریاسلامی ایران امیدوار است اخباری که در برخی از کشورهای عربی انتشار یافته، همانند اعطای تسهیلاتبندی و سوختگیری و سایر کمکها، اعم از کشوری و لشکری به عراق،مقرون به حقیقت نباشد. چون در این صورت دانسته یا ندانسته در صف دشمنان ما قرار گرفتهاند…. دراین صورت ما هرگز نمیتوانیم فرقی بین اینان و حکام بعث قائل شویم، لذا دشمنی آنان را آنگونه که لازم باشد، جواب خواهیم داد…… چون تجاوزات دولت بعث به این حد رسیده است، ما هیچگاه آمادگی نشستن بر سر یک میز را با رژیم ملحد صدام نداریم و وساطتی را در این زمینه نمیپذیریم….خلاف آنچه که وسایل تبلیغاتی عراق میگویند، این نبردها درگیری فارس و اعراب نیست، بلکه درگیری اسلام و کفر و مبارزه حق و باطل است….. اکنون وقت آن نیست که کسی بخواهد یا بتواند بیطرفی اختیار کند. یا باید به حکومت بعث متجاوز و سفاک عراق را تایید کند یا این که جانب اسلام و توحید را بگیرد، وگرنه دو گوش را با انگشتان پوشاندن و دیدگان را برهم گذاردن یا ریاکارانه دم از اسلام زدن و در نهان رژیم صدام را تائید کردن، چیزی نیست که دولت جمهوریاسلامی ایران بتواند تحمل نماید.
کاردار سفارت ایران در بروکسل: عراق باید نیروهای خود را به مرزهای تثبیت شده باز گرداند، آتشبس را به طور کامل اجرا کرده، برای عدم مداخله در امور داخلی ایران تضمین کافی بدهد.
مواضع و اقدامات ضدانقلاب حزب رنجبران ایران:… با درهم شکستن تجاوز عراق، نقشه توطئهگران امپریالیسم و سوسیال امپریالیسم را که علیه کشورمان طراحی شده، در هم میریزیم، زیرا ما با درهم شکستن تجاوز عراق طرح بعث عراق و حامیان بینالمللی آن را که میخواهند رژیم جمهوریاسلامی ایران را ساقط کنند، درهم میریزیم.
سازمان مجاهدین خلق ( منافقین ):…. در شرایط حساس و خطیری که بر میهن ما میگذرد و وحدت و یکپارچگی صفوف تمام اقشار ملت و کلیه نیروها را برای مقابله با تهاجم و تجاوز خارجی ایجاب میکند، ما در کمال تاسف شاهد برخی عملکردها و تبلیغات تفرفهافکنانه و ناقض وحدت عمل و فشار بر نیروهای انقلابی هستیم.
سازمان پیکار:… این جنگ، جنگی است که سرمایهداران ایران و عراق برای دفاع از منافع خود به راه انداختهاند که با برادرکشی و گوشت دم توپ قراردادن زحمتکشان ایران و عراق، جیبهای خود را پرکنند.
رادیو مسکو: ضدانقلابیون ایرانی (سلطنتطلبها) که به پشتیبانی گسترده امپریالیستم آمریکا و صهیونیزم اسرائیلی متکی هستند، به موازات ادامه اختلاف ایران و عراق فعالیت خود را تشدید کردهاند، اویسی در برخی از کشورهای اروپا و خاورمیانه رفت و آمد میکند. بختیار به دسیسهجویی علیه رژیم ایران پرداخته و ارتشبد آریانا، زاهدی سفیر سابق ایران در آمریکا و بسیاری دیگر در جهت استفاده از اوضاع به نفع خود هستند.
رادیو صدای ملی: خطر اساسی که متوجه استقلال و آزادی وطن ماست، از جانب آمریکاست. ولی برخی از آقایان در به میان کشیدن پای اتحاد شوروی در تصادفات نظامی بین ما و عراق کوشا هستند و از به اصطلاح توطئههای شرق و غرب سخن میگویند. بهانه آنها این است که قسمتی از سلاحهای ارتش عراق ساخت شوروی است، در حالی که این سلاحها در طول سالهای گذشته خریداری شده است.
عراق (اوضاع داخلی، مواضع…)
وزیر خارجه عراق: عراق برای برقراری صادرات نفت به کشورهایی که در جنگ با ایران صدمه دیدهاند، اقدام لازم را به عمل خواهد آورد و از کشورهای دیگر نفتی برای کم کردن تاثیرات جنگ دراقتصاد جهانی درخواست افزایش تولید خواهد کرد.
وزیر خارجه عراق: هر کشوری که به ایران کمک نظامی میکند، به هر وسیله و هر میزانی که باشد، اقدام خصمانه مستقیم علیه عراق تلقی میشود.
تلاشهای صلح در ۳۰ سپتامبر (۸ مهر)، شورای امنیت سازمانملل جهت بررسی جنگ ایران و عراق تشکیل جلسه داد و براساس قطعنامه ۴۷۹، دبیرکل گزارشی تقدیم شورا کرد. وی گفت که پاسخ عراق در قبال قطعنامه ۴۷۹ را دریافت داشته و ایران نیز به او خبرداده که پاسخ خود را اول اکتبر( ۹ مهر) تسلیم خواهد کرد. وی اضافه کرد که رئیسجمهور پاکستان به او اطلاع داده که هیأتی از سوی کنفرانس اسلامی به ایران و عراق اعزام شدهاند. با این حال وی تاکید کرد که گزارشهای رسیده نشاندهنده ادامه جنگ است. قبل از ظهر امروز صدام حسین رئیس جمهوری و فرمانده کل نیروهای مسلح با ضیاءالحق رئیس جمهور پاکستان و رئیس کنفرانس اسلامی به مذاکره پرداخت. در این مذاکرات، مساعی جهان اسلام جهت پایان بخشیدن به جنگ عراق و ایران به طور مسالمتآمیز در چارچوب حقوق قانونی و مقررات بینالمللی بررسی شد.
مواضع و اقدامات کشورها معاون سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا: امریکا مثل کشورهای دیگر جهان خواستار آتش بس فوری بین دو کشور است. شرایط و چگونگی برقراری آن منوط به مذاکرات و توافقهایی است که بین ایران و عراق انجام خواهد گرفت.
کارتر: اگر به جنگ جمهوریاسلامی و عراق پایان داده نشود، به زودی تبدیل به بحران بزرگی برای جهانیان خواهد شد… در صورت لزوم ما از ملت خود خواهیم خواست که نیرویی متشکل از داوطلبان به خلیجفارس اعزام دارد.
سناتور جاکوب جاویتس در جلسه رهبران کنگره در کاخ سفید: آمریکا از متحدانش انتظاردارد که در عملیات حفاظت از منابع نفتی در خلیجفارس شرکت داشته باشند، هرچند توانایی نظامیشان کمتر از آمریکا باشد. دولت کارتر چند نقشه احتیاطی تدارک دیده تا از مصالح آمریکا و متحدانش در خلیجفارس دفاع کند. یکی از این راهها مستقر ساختن بخشی از نیروی دریایی آمریکا در نزدیکی خلیجفارس است تا اگرلازم شد، به کمک ناوهای جنگی متحدان آمریکا تنگه هرمز را روی نفتکشها باز نگه دارند. راه دیگر، ارسال کمک نظامی اضطراری به عربستان سعودی است تا آن کشور بر قدرت تدافعی خود بیفزاید.
وزیر خارجه آمریکا در مقر سازمانملل با سعدون حمادی وزیر خارجه عراق ملاقات کرد و از ایران نیز دیدار مشابهی دعوت به عمل آورد. وی بار دیگر بیطرفی آمریکا را مورد تاکید قرار داده، افزود بیطرفی به معنای بیتفاوتی نیست. ادموند ماسکی ملاقاتهایی در مورد جنگ ایران و عراق با یوسف علوی، معاون وزارت خارجه عمان، وزیر خارجه بحرین، آقاشاهی مشاور در امور خارجه پاکستان و پطروس غالی وزیر خارجه مصرداشته است. وی در این گفتگوها اظهار داشت: واشنگتن ترجیحمیدهد به کوششهای میانجیگری کنفرانس اسلامی و سازمانملل تکیه کند. وزیر خارجه آمریکا پس از دیدار با وزیر خارجه عراق در یک مصاحبه مطبوعاتی از پاسخ به این سوال که آیا ملاقات با حمادی خبر از پایان سیاست بیطرفی ایالات متحده در جنگ ایران و عراق میدهد یا خیر، خودداری ورزید و گفت: آمریکا مذاکره و گفتگو را به درگیری ترجیح میدهد و همواره به خاطر منافع خود از دوستانش حمایت میکند.
تام روس، سخنگوی پنتاگون: آمریکا چهار فروند هواپیمای آواکس برای حفاظت از چاههای نفت منطقه در مقابل حمله هوایی احتمالی ایران به عربستان سعودی ارسال خواهد کرد. هواپیما به درخواست دولت ریاض ارسال خواهند شد و این عمل تنها جنبه دفاعی دارد. این هواپیماها تا زمانی که جنگ ایران و عراق ادامه داشته و موقعیت منطقه خطرناک باشد، در عربستان سعودی باقی خواهندماند. براساس گزارش کنگره ایالات متحده، این کشور در مقابل قطع چشمگیر مواد نفتی که ممکن است در اثر جنگ ایران و عراق پیش بیاید، آمادگی ندارد. سفیر امریکا در ژاپن و وزیر تجارت و صنایع بینالمللی ژاپن توافق کردند امریکا و ژاپن کوششهایی برای جلوگیری از وخیمتر شدن جنگ ایران و عراق به عمل آورند و به تبادل اطلاعات در این باره بپردازند.
لئونیدبرژنف، رهبر شوروی در مورد جنگ ایران و عراق، امریکا را مقصر دانست و از طرفین خواست برای پایان دادن به جنگ مذاکره کنند. وی گفت: نه عراق و نه ایران از انهدام متقابل، خونریزی و آسیبزدن به اقتصاد یکدیگر بهرهای نخواهند برد. فقط طرف سوم است که منتظر بهرهبرداری است. ایران و عراق هر دو روابط دوستانهای با شوروی دارند. برخی میکوشند این نبرد را به سود خود جهت دهند و کنترل خود را بر نفت خاورمیانه برقرار سازند و رویای تبدیل ایران را به پایگاه نظامی و ژاندارم امپریالیسم در سر میپرورند… بهتر است ایران و عراق آنچه را که حل آن در حال حاضر امکان دارد، فوراً حل کنند و آنچه را که نمیتوان حالا حل کرد، به فردا موکول کنند که ممکن است حل آن آسانتر باشد.
گنشر، وزیر امور خارجه آلمان فدرال: احتمال دخالت نظامی قدرتهای بزرگ در خلیجفارس در کنفرانس ایالات متحده و پنج کشور متحده به هیچ وجه مطرح نخواهد شد….. ایران و عراق به اهمیت معبر دریائی هرمز برای کشورهای صنعتی کاملاَ آگاهند و.. رهبران دو کشور به عواقب کار توجه کنند.
برونو کرایسکی، صدراعظم اتریش: اگر جنگ ایران و عراق به برخوردهای نظامی دولت اسرائیل و کشورهای همسایهاش اضافه شود، صدور نفت به غرب قطع خواهد شد. دولت عربستان سعودی با توجه به جنگ ایران و عراق از واشنگتن خواسته است که هواپیماهایی باوسایل ارتباطی بسیار پیچیده در اختیار آن کشور قرار دهد.
به موجب بیانیه دولت ریاض، این کشور از ایالات متحده برای تجهیز سیستم دفاع هوایی و ایستگاههای رادار هشدار دهند، هواپیماهائی درخواست کرده است. این هواپیما آواکس نام دارد و مجهز به سیستم ارتباطی هوابرد و کنترل پیچیده است و قادر است به عنوان مرکز کنترل جنگ عمل کند. شیخ زائد، رئیس امارات متحده عربی در دیدار با شمس اردکانی فرستاده ایران گفت: ما به هیچ یک از طرفین درگیری کمک نظامی تدارکاتی نخواهیم کرد و در عوض حاضریم تمامی امکانات اقتصادی و انسانی خود را در صورت پایان زد و خورد در اختیار ایران و عراق بگذاریم.
سخنگوی دولت عمان: دولت عمان در سراسر جنگ بیطرفی خود را حفظ کرده است و هیچگاه کمک به هیچیک از طرفین را مدنظر قرار نداده است. تیپ زرهی اردن مرکب از حداقل ۴۰ تانک برای کمک به نیروی زمینی عراق وارد خاک این کشورشده است. یمن جنوبی از ایران و عراق خواست به جنگ خاتمه بخشیده، اختلافات خود را صلحآمیز حل کنند.
کمیته مرکزی حزب حاکم یمن جنوبی اعلام کرد: ادامه جنگ شدیداً به دو کشور خسارات وارد خواهد کرد، در حالی که ایران و عراق باید نیروهای خود را علیه رژیم اشغالگر قدس بسیج کنند.
وزیر خارجه اسرائیل: جنگ ایران و عراق این اعتقاد ساده لوحانه را که حل مسأله خاورمیانه به نفع اعراب، ادامه جریان نفت را تضمین میکند، باطل کرد… جنگ عراق و ایران که به وسیله رژیمهای افراطی و غیرمسئول و جنگطلب اداره میشود، امنیت منطقهای و بینالمللی را تهدید میکند.
ضیاءالحق، رئیس جمهور پاکستان در مصاحبه با روزنامه انقلاباسلامی: ابرقدرتها نه دوست ایران و نه دوست پاکستان و نه دوست کشور دیگری هستند. به خاطر رقابت ابرقدرتها در منطقه است که ایران و عراق وادار به جنگ شدهاند. به تصور من هر دو ابرقدرت در جنگ دست دارند و ایجاد تمایز میان آنها مشکل است. در مورد ایران میتوانم بگویم شوروی همچون روباه درصدد است ایران را به چنگ آورد.
وزیر خارجه پاکستان: مداخله یک دولت خارجی در منطقه خلیجفارس عواقب بسیار خطرناکی درپی خواهد داشت… بازنگه داشتن تنگه هرمز منحصراً به کشورهای ساحل منطقه مربوط است.
سخنگوی دولت ترکیه: گزارشهای مربوط به درخواست ایران از ترکیه در مورد خرید قطعات یدکی برای سلاحهای ساخت امریکا، عاری از حقیقت بوده و ایران تاکنون هیچگونه تماسی در این زمینه با دولت ترکیه نداشته است.
مسائل خلیجفارس و اقتصاد بینالملل معاون وزارت دفاع آمریکا: آمریکا باید در صورت لزوم با کمک متحدان خود آزادی رفت و آمد کشتیها را تنگه هرمز تامین کند. وزارت دفاع آمریکا به ناوگان اقیانوس هند و نیروهای ویژه دستورداده به تدریج به خلیجفارس نزدیک شوند.
ویلیام کریستوفر، معاون وزیر خارجه آمریکا: اگر کسی بر تنگه هرمز فشار وارد کند، آمریکا دست به اقدامات لازم خواهد زد. به دنبال قطع صدور نفت ایران و عراق، دولت سوریه قیمت نفت خود را از ۲۹/۱۵ دلار به ۳۰/۶۷ دلار افزایش داد. سوریه اولین کشوری است که در بهای نفت خود تجدیدنظر کرده است.
رئیس کمیته فرعی انرژی محیط زیست و منابع طبیعی در مجلس نمایندگان آمریکا: اگر جنگ ایران و عراق برای یک ماه یا بیشتر ادامه یابد، حدود یک سوم تولید نفت جهان کاهش خواهد یافت. قیمت نفت در بازارهای آزاد به طور ناراحتکنندهای روبه افزایش است که هشداردهنده و محرک کشورهای صادرکننده نفت در افزایش قراردادی است.
تفسیرها و تحلیلها واشنگتن پست: واشنگتن پست در مقاله خود تحت عنوان عراق از روابط خود با کشورهای میانه روی عرب استفاده میکند، مینویسد: مدتهاست صدام با دقت درصدد توسعه روابط خود با رژیمهای سلطنتی محافظهکار عربی است که تا چندی پیش این رژیمها، رژیم بعث رادیکال عراق و روابطش با شوروی را با سوءظن و تنفر نگاه میکردند. اکنون با تحکیم روابط و خصومت دیرنیه ایرانیان و اعراب، دولتهای محافظهکار عرب با پیشروی نیروهای عراق به عمق خاک ایران با قاطعیت اعجابانگیزی به حمایت از صدام برخاستهاند. عربستان سعودی، اردن، مراکش، قطر، کویت، امارات عربیمتحده و یمن شمالی از نقش صدام نه تنها در خاورمیانه بلکه در بین کشورهای غیرمتعهد پشتیبانی میکنند. بیش از همه شاه حسین، پادشاه اردن به بسیج و پشتیبانی از صدام مشغول است. وی معتقد است اگر عراق در این جنگ برنده شود، در عرض پنجاه سال گذشته این نخستینبار خواهد بود که عربها دست به عملیات نظاامی موفقیتآمیز زدهاند. به نظر او اگر اعراب بتوانند علیه ایرانیها متحد شوند، میتوانند علیه اسرائیل هم متحد شوند. رادیو لندن: صدام با علاقه بسیار تاکید میکند که به خاطر آرمان اعراب میجنگد نه به خاطر ادعاهای ارضی عراق، و یکی از اهداف جنگ با ایران و دفاع از خصوصیت عربی خلیج فارس در مقابل توسعهطلبی ایران میخواند. این موضوع سبب شده کشورهای عربی خلیجفارس در اختلاف ایران و عراق درگیر شوند. البته کشورهای عربی خلیجفارس مایل نیستند در این اختلاف شرکت کنند و تاکنون از دخالت آشکار در جنگ خودداری کردهاند. ضمن این که آنها از لحاظ اقتصادی و نظامی در خطرند و جمعیت قابل توجه شیعیان در این کشورها ممکن است ناآرامیهایی را تحت رهبری روحانیون شیعه به وجود آورد. به علاوه، کشورهای منطقه نسبت به اهداف و امیال حزب سوسیالیست بعث عراق و صدام سوءظن دارند.
رادیو کلن: عراق از یک برگ برنده مهمی برخوردار است و آن وجود خبرنگاران و فیلمبرداران رادیوها، تلویزیونها و جراید آژانسهای خارجی در عراق است. هر روز گزارشها و فیلمهای خبری از تلویزیون بغداد در معرض تماشای جهانیان قرار میگیرد، چنان که پیشروی عراق در خاک ایران، به طور وسیع در جهان منعکس شد. در حالی که ایران خبرنگاران خارجی را از خاک خود اخراج کرده است.
رادیو مسکو:…. همان قدر که دخالت آمریکا در منطقه برای انقلاب ایران نگرانکننده است، برای کشور و ملت عراق نیز نگرانکننده است. اقدام ایران برای جلوگیری از تاراج منابع و ثروتش و نیز تلاش جهت استقلال، برای آمریکا قابل هضم نیست، برای همین است که آمریکا علیه منطقه دست به تهدید زده و به توسعه پایگاهها و تحرک نیروهایش اقدام کرده است. آمریکا برای استتار مقاصد واقعی خود در مورد ایران و موجه نشان دادن حضور نظامیاش در منطقه، میخواهد یک پایه حقوقی ایجاد کند. در حال حاضر در خلیجفارس بیش از سیناو نیروی دریایی آمریکا از جمله ناو هواپیمابر متمرکزشده است. واشنگتن به تهیه مقدمات نظامی برای صدور منظم نفت از منطقه خلیجفارس به غرب مشغول است.
واشنگتن پست: به نفع آمریکاست که برای سرنگونی رژیم فعلی ایران اقدام کند و رژیمی وابسته به غرب را در تهران سرکار آورد. چنین رژیمی میتواند نگرانیهای آمریکا را در منطقه بزداید و مشکلاتی که اکنون امریکا با آنها روبروست، از میان بردارد. رادیو آمریکا: واشنگتن پست: ممکن است دیوانگی ایران گل کند و حوزههای نفتی عربستان را نیز از بین ببرد. بنابراین آمریکا نباید ساکت بنشیند… جنگ ایران و عراق یکی دیگر از نتایج سقوط شاه است، زیرا عراق در زمان شاه جرات نداشت کوچکترین حرفی بزند. غرب و جهان اسلام مایل نیستند ایران به سرنوشت افغانستان مبتلا شود.
رادیو اسرائیل به نقل از نیویورک تایمز: پس از تجاوز شوروی به افغانستان هرگونه صدمهای ازسوی ارتش سرخ به ایران به مثابه تهدید مستقیم علیه غرب خواهد بود…. ستاره سرخ، ارگان ارتش شوروی: بازدید رئیس ستاد ایالات متحده از عربستان سعودی، تمایل آمریکا را برای دخالت نظامی در جنگ کنونی نشان میدهد.
رادیو اسرائیل: بازندههای اصلی جنگ کنونی عراق و ایران، سوریه و سازمان آزادی بخش فلسطین هستند، زیرا همهی سعی اعراب در مبارزه علیه ایران به کار گرفته شده است نه علیه اسرائیل. خبرگزاری فرانسه به نقل از روزنامه الانباء چاپ کویت: خودداری متکبرانه رهبران ایران از پذیرفتن برقراری مناسبات منصفانه با عراق، برای ما این تصور را پیش میآورد که دید سیاسی آنها با دید سیاسی شاه فرقی ندارد، زیرا شاه در جستجوی راهی برای تسلط بر منطقه بود.
روزنامه الرای العام: ایران شرایط بسیار سختی را برای پایان دادن به جنگ برادرکشی ارائه داده است، شرایطی که هیچ مسلمانی به مسلمان دیگر پیشنهاد نمیکند.
خبرگزاری فرانسه: روزنامه البعث ارگان حزب بعث سوریه: ایالات متحده و عاملان آن درصدد پنجه افکنی کامل به نفت منطقه هستند.
خبرگزاری فرانسه: تاس خبرگزاری رسمی روسیه، انگلستان را متهم کرد که در تدارک دخالت مستقیم در جنگ ایران و عراق است. به ادعای خبرگزاری مذکور، اعزام دو فروند ناو جنگی انگلیس به منطقه اقیانوس هند، همزمان با درخواست واشنگتن جهت گفتگو پیرامون استقرار یک نیروی دریایی مشترک برای تضمین رفت و آمد کشتی از تنگه هرمز صورت گرفته است.
خبرگزاری رویتر: نهضت کماندوئی فلسطین و متحدین تندروی عرب آن، جنگ ایران و عراق را نمایشی تهدیدکننده در جنگ خود با اسرائیل به حساب میآورند. چنانچه جنگ در خلیجفارس منجر به سرنگونی آیتالله خمینی و برقراری رژیمی تحت سرپرستی حامیان شاه مخلوع شود، ضربه سختی به فلسطین خواهد خورد. از سوی دیگر جنگ برای سوریه نیز به عنوان نزدیکترین متحد عربی ایران و مخالف عراق نگرانی به وجود آورده است.
رادیو لندن: با وجود ذخیره بسیار زیاد نفت در کشورهای غربی، نگرانی درباره امنیت راههای انتقال نفت به کشورهای مصرفکننده، باعث افزایش قیمت آن شده است. در این میان، نگرانی کشورهای جهان سوم از احتمال قطع راههای انتقال نفت به خاطر جنگ ایران و عراق ابعادی وسیعتر پیدا کرده است. قطع درازمدت جریان نفت از ایران و عراق، ضرر اصلی را متوجه کشورهای در حال رشد خواهد کرد. آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرد اگر ایران و عراق تا پایان سال جاری میلادی موفق به ازسرگرفتن جریان نفت صادراتی خود نشوند، میزان ذخایر موجود هنوز یک سوم از میزان متعارف ذخیره بیشتر خواهد بود.(۵)
منابع :
۱- کتاب: جنگ محدود ایران و امریکا در خلیج فارس
۲- کتاب: ماجرای مک فارلین
۳- کتاب: تجدید رابطه آمریکا و عراق
۴- کتاب: عملیات مسلم بن عقیل
۵- کتاب: هجوم سراسری
بازدیدها: 26