فرازی از دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه

^{وَ عَمِّرْنِی مَا کانَ عُمْرِی بِذْلَه فِی طَاعَتِک، فَإِذَا کانَ عُمْرِی مَرْتَعاً لِلشَّیطَانِ فَاقْبِضْنِی إِلَیک قَبْلَ أنْ یسْبِقَ مَقْتُک إِلَی، أوْ یسْتَحْکمَ غَضَبُک عَلَی؛}

و مرا تا وقتی زنده بدار که عمرم در طاعت تو به کار رود و چون بخواهد عمرم چراگاه شیطان شود. جانم را بستان قبل از آن که دشمنیت به من رو کند. یا خشمت بر من مستحکم شود.

بهترین سرمایه ای که خدای متعال در اختیار انسان قرار داده. عمر عزیز اوست که شایسته است انسان به بیهودگی آن را صرف نکند.

عمر عزیز است غنیمت شمار   تا شوی از حاصل آن کامیاب

چند بری عمر گرانمایه را   در هوس و شهوت خود در سراب

انسان عاقل، به راحتی سرمایه خود را مصرف نمی کند. اولیای الاهی بهترین راه صرف این سرمایه را به ما آموخته اند و آن، هزینه کردن عمر در راه اطاعت خدا و دوری از اطاعت نفس و شیطان است.

در این کلام امام سجاد علیه السلام  دو تشبیه بسیار جالب وجود دارد.

یکی با کلمه «بذله» که به معنای لباس کار و لباس خدمت است. و دیگری با واژه «مرتع» به معنای چراگاه. از ویژگی های لباس کار این است که هرگاه انسان قصد انجام کاری را داشته باشد. آن را به تن می کند و با جدیت کار مورد نظر را انجام می دهد. از ویژگی های دیگرش این است که انسان را از ناملایمات و حوادث احتمالی موقع کار محافظت می کند. امام سجاد علیه السلام  عمر را به لباس کار تشبیه می کند. که همیشه در خدمت انسان است. با این تفاوت که انسان، لباس کار را موقع استراحت از بدن خارج می کند. اما عمر، همیشه با اوست و جدایی از آن معنا ندارد. نکته دیگر آن که عمر را باید در طاعت و عبادت حضرت حق چون لباس کار مستعمل و فرسوده کنیم. یعنی با عبادت، سائیده و از کار افتاده شود.

تشبیه به «مرتع» که به معنای چراگاه است نیز دارای نکات جالبی است. از خصوصیات چراگاه این است که حیوان، آزادانه در آن به چریدن مشغول است. و هر علفی را که می بیند. می خورد و حتی برخی گیاهان و درختان کوچک را از ریشه بیرون کشیده و آن ها را می خورد. اگر عمر انسان، چراگاه شیطان شد و آن ملعون، آزادانه از هر عضوی به نفع خود استفاده کرد. آن وقت است که هلاکت انسان قطعی است و هیچ امیدی به نجات او نیست.

نکات تربیتی:

1. عمر طولانی، فی نفسه ارزشی ندارد مگر آن که در راه خدا صرف شود. پس باید عمر طولانی را به شرط آن که در مسیر حق باشد، از خداوند بخواهیم.

2. کوتاهی عمر نیز گاهی از الطاف خفیه حضرت حق است که مؤمن، بیش از حد در مسیر شیطان قرار نگیرد. چه بسا اعمال نیک گذشته و شفاعت معصومان، موجب نجات وی شود.

اللَّهُمَّ لَا تَدَعْ خَصْلَه تُعَابُ مِنِّی إِلَّا أَصْلَحْتَهَا، وَ لَا عَائِبَه اُوَنَّبُ بِهَا إِلَّا حَسَّنْتَهَا، وَ لَا اُکرُومَه فِی نَاقِصَه إِلَّا أتْمَمْتَهَا.

بار خدایا! صفات ناپسندی که باعث عیب جویی مردم در من می شود را اصلاح فرما و هرآنچه را موجب سرزنش مردم نسبت به من می شود. نیکو گردان و هر صفت پسندیده که در من وجود دارد، ولی ناقص است، تمام کامل فرما.

^{در این فراز حضرت سه مرحله تکاملی را بیان می کند: اصلاح رذایل(خصلت های ناپسند)، تحسین عیوب(افعال نادرست) و تکمیل فضایل(صفات مثبت ناقص و ناتمام) که باید به آن ها اهتمام داشته باشیم و از خداوند نیز برای رفع آن ها و ترمیم خوبی ها مدد بخواهیم.}

امام سجاد علیه السلام  در این فقرات، از خدای متعال رفع نیازهایی را درخواست می کند که شاید برخی انسان ها، حتی از وجود چنین نواقصی در وجود خود بی خبر هستند. چه رسد به درخواست رفع آن ها و اگر هم با خبر شوند. کاری از دستشان بر نمی آید و تنها طبیب حقیقی می تواند این بیماری های درونی را شفا دهد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله  می فرماید:

ای مردم! شما همچون بیمار هستید و خدای متعال طبیب شماست. پس صلاح مریض در آن است که گوش به فرمان طبیب باشد. و به دستور او بخورد و بیاشامد نه به اشتهای خودش. آگاه باشید که باید تسلیم امر خدا باشید تا رستگار شوید.

بیا که می کشدم درد آرزومندی  طبیب درد منی در به من چه می بندی

مرا گریز چو از بندگی میسر نیست  ترا گریز نباشد هم از خداوندی

گهی چو سرو زدی ریشه در دل و جانم  که خار خار امیدم ز بیخ برکندی

اسیر هجر تو را آرزوی مردن خویش  چو آرزوی خلاصی است در دلِ بندی

عجب مدار جدائی یوسف از یعقوب  بکوی عشق چه بیگانگی چه فرزندی

هزار تجربه کردیم و عاقبت اهلی  علاج ما شکری بود از آن لب قندی

 

 

اشعار ولادت امام سجاد علیه السلام

اشعار ویژه ولادت حضرت ابالفضل علیه السلام

بازدیدها: 0