قلب سرشار از محبت، لیاقت دیدن جمال و عظمت الهی را دارد

علامه محمدتقی مصباح یزدی، رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) شب گذشته در دفتر امام خامنه ای با اشاره به حدیث قدسی به بررسی قلب پرداخته و معرفت را از جمله کارکردهای آن دانست.

وی گفت: در قرآن با چنین مضمونی آمده که قلب همانند چشم و گوش می‌بیند و می‌شنود، یعنی زمانی که خدا قلب فردی را باز می‌کند او با چشم دل جلال و عظمت الهی را تماشا می‌کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این‌که قلب شناخت، شهود و رؤیت دارد، خاطرنشان کرد: در قرآن و روایات قلب به بخشی از وجود انسان اطلاق می‌شود که دو نوع ویژگی دارد، نخست این‌که احساسات و عواطف را درک می‌کند.

وی تصریح کرد: در قرآن کریم آمده «دل مادر موسی مضطرب شد که ما به او آرامش دادیم» که مربوط به احساسات و عواطف است؛ در آیه دیگر آمده است«الا بذکر الله تطمئن القلوب».

علامه مصباح یزدی شناخت را از جمله کارهای قلب خواند و تصریح کرد: اهل جهنم کسانی هستند که از قلب خود برای فهم صحیح و خردورزی بهره نگرفتند، همان‌گونه که کار عقل تعقل است، قلب سالم نیز حقایق را متوجه می‌شود.

وی یادآور شد: البته یک شناخت برای عموم افراد بوده و باید از آن استفاده کنند، در قرآن کریم آمده «خدا برای شما گوش، چشم و دل قرار داده است» دسته‌ای از حقایق با چشم دیده و با گوش شنیده نمی‌شوند و فؤاد(دل) آن‌ها را درک می‌کند، حتی چشم و گوش نیز وسیله‌ای برای درک می‌شوند.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این‌که چشم و گوش وسیله فکر کردند نیستند، خاطرنشان کرد: حتی ما با چشم امواج رنگی را دیده و با گوش امواج صوتی را می‌شنویم.

انسان مؤمن با قلب خود می‌بیند

وی تأکید کرد: مفاهیم نیز ابزار دل در شناخت هستند، قرآن کریم می‌فرماید «قلب می‌بیند»، امیرمؤمنان علیه السلام در روایتی می‌فرمایند «خدا را چشم نمی‌بیند بلکه قلب می‌بیند»، قلب مقوله شناخت است.

علامه مصباح یزدی با اشاره به آیات قرآن کریم، درک عواطف، احساسات، مفاهیم و شهود را از جمله کارکردهای مهم قلب برشمرد و خاطرنشان کرد: با قلب و نور حقیقت را می‌توان دید.

وی افزود: با این وجود باید گفت که قلب مشترک لفظی بوده و باید بر اساس قرینه معانی آن را فهمید.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان حدیث قدسی «من محبت خودم را در قلب مؤمن قرار می‌دهم» بیان داشت: دل عاملی درونی بوده که نمی‌توان دید و نمی‌توان دقیق آن را درک کرد، همان‌گونه که نمی‌توان محبت را در آزمایشگاه دید.

وی ادامه داد: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید «منافقان در قلبشان مرض است»، با این وجود خیال نکنیم کار قلب تنها پمپاژ خون است، چرا که ممکن است قلب منافق به عنوان عضو پمپاژ کننده درست باشد.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این‌که ادارکات را با قلب درک می‌کنیم نه چشم و گوش برای درک قلبی مراتبی را عنوان کرد و با اشاره به آیات به بیان عقل ابزاری پرداخت و گفت: یک درک ساده‌ای است که حتی منافق و کافر نیز می‌تواند از آن استفاده کنند که عقل ابزاری گفته می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: کسانی که تکنولوژی و صنایع را به کار می‌گیرند از عقلشان استفاده می‌کند، این سیاستمداران شیاطنی نقشه‌ها را با عقلشان می‌کشند، با چشم و گوش این سیاست‌ها اجرا نمی‌شود.

علامه مصباح یزدی اظهار داشت: ادارکات کلی را افزون‌بر مؤمنان کفار، منافقان شیاطین نیز درک کرده و برای اغراض فاسد استفاده می‌کنند، البته کسانی هستند که استفاده ابزاری از عقل می‌کنند ولی در آن‌چه باید به نفع خود تشخیص داده و ملاک عمل قرار دهند کم می‌آورند.

وی یادآور شد: گاهی با همان عقل ابزار کشتار جمعی درست کرده و تعداد زیادی از انسان‌های بی‌گناه را به کشتن می‌دهند، در حالی که قرآن عقل را برای درک حقایق و استفاده در مصالح بیان می‌کند و اگر برای این‌ها استفاده نشود عقل ندارند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به آیه «صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لاَ یَرْجِعُونَ» بیان داشت: چه بسا برخی از کفار و منافقان با هوش بوده و از استعدادهای درخشان بودند، حتی کسانی که بزرگترین خیانت را به اساس اسلام کردند افراد ساده‌ای نبودند، ولی قرآن می‌گوید این افراد عقل نداشته و کر، کور و لال هستند.

وی خاطرنشان کرد: عقل این افراد شیطنت‌ها را خوب درک می‌کنند ولی در راه کسب حقایق و به مصالح خود به کار نمی‌برند، یعنی عقلشان را در خدمت قوای حیوانی و هوس‌های قرار داده‌اند که قرآن می‌فرماید «این‌ها همانند حیوانات هستند».

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی در ادامه سخناش قلب را وسیله‌ و ابزاری برای استفاده درست از حقایق خواند و خاطرنشان کرد: کور حقیقی کسی است که دلش کور باشد نه کسی که چشم‌اش نابیناست، این‌ها روشن دل هستند، کور واقعی با دلش حقایق را درک نمی‌کند.

وی افزود: چشم کور نمی‌شود بلکه قلب کور می‌شود، قلب کور دل ابزاری برای هوس‌های شیطانی و اغراض حیوانی است که قرآن می‌فرماید گویا قلب ندارند، با قلب می‌توان حقایقی همانند توحید، نبوت، معاد و دیگر اصول را درک کرد.

علامه مصباح یزدی با اشاره به این‌که کور دل حقایق را درک نکرده و معرفت صحیحی ندارد، گفت: قلب عاملی درونی برای درک حقایق حصولی، حضوری، مفاهیم و شهود است، که برخی از مسائل را تنها اولیا و انبیا درک می‌کنند، یعنی چیزهای را تنها این بزرگواران می‌بینند و می‌شنوند.

وی تصریح کرد: امروز ثابت شده است که ما تنها امواجی با فرکانس خاص را می‌شنویم، به این دلیل است که ما امواج رادیویی و تلویزیونی را نمی‌توانیم ببینیم و یا بشنویم، این امواج ابزارهای خاص خود را لازم دارند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با بیان این‌که به عقیده ما افراد در هنگام مرگ اهل‌بیتعلیه السلام به ویژه امیرمؤمنانعلیه السلام را می‌بینند، اظهار داشت: برخی می‌گویند که این کار به وسیله صورت برزخی دیده می‌شود، نقل شده است که سید جمال الدین گلپایگانی چیزهای می‌دیده است که دیگران نمی‌دیدند.

وی افزود: قلبی لیاقت دیدن جمال و عظمت الهی را دارد از محبت الهی لبریز شده و خالی از دیگران شود که اختصاص به بعضی از اولیا الهی دارد؛ به این دلیل این افراد در برابر خدا دست و پای خود را گم می‌کنند، ولی ممکن است افراد عادی با دیدن یک فرد بزرگ دست و پای خود را گم کرده و لکنت زبان بگیرند ولی در رویارویی با خدا هیچ استرسی نداشته باشند.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: ماها می‌دانیم خدا بزرگ و با عظمت است ولی با چشم دل نمی‌بینیم، به این دلیل است که در نمازهایمان هیچ ترس و  استرسی نداریم، با باز شدن چشم دل عظمت خدا ظاهر می‌شود، به گونه‌ای که فرد در نماز نمی‌تواند کلمات و قرائت را درست ادا کند.

وی یادآور شد: نقل کرده‌اند وقتی آخوند ملامحمد کاشی برای نماز شب بر می‌خواست در، دیوار و درختان با او ذکر و تسبیح می‌گفتند ولی وقتی در نماز می‌ایستاد نمی‌توانست خود را کنترل کرده و آرام بگیرد.

منبع: رجانیوز