ایثار و مقاومت؛ رمز پیروزی

ایثار و مقاومت از اصول اولیه ای است که انبیای الهی بدون بهره مندی از آن هرگز موفق به انجام رسالت خویش نمی شدند. پیامبران با ایستادگی و مقاومت دربرابر سنت های غلط و مناسبات نادرست اجتماعی و بذل ایثار و از خودگذشتگی در این راه به اصلاح جامعه پرداخته و بدون به دل راه دادن هرگونه ترس و واهمه ای از سختی ها و مشکلات فراروی، رسالت های سنگین الهی خود را بهانجام رسانیدند تا آنجا که خداوند درباره ایشان می فرماید:

الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لایخشون احدا الا الله و کفی بالله حسیبا؛(احزاب آیه 39) (پیامبران)کسانی بودند که تبلیغ رسالت های الهی می کردند و (تنها) از او می ترسیدند و از هیچ کس جز خدا واهمه نداشتند و همین بس که خداوند حسابگر (و پاداش دهنده اعمال آنها) است.

یکی ازویژگی های مهم مومنان راستین برخورداری از روحیه ایثارگری است. اهل لغت ایثار را به مفهوم عطا کردن و دیگری را بر خود ترجیح دادن معنی کرده اند. امیرمومنان علی(علیه السلام) در روایتی ایثار را بهترین کرامت اخلاقی برای انسان هادانسته است (خیرالمکارم الایثار) و در روایت دیگر از آن با عنوان بالاترین نیکی ها یاد نموده است. (الایثار اشرف الاحسان) غررالحکم، ص 376 و495.

در تاریخ اسلام، پساز هجرت پیامبر اکرم(ص) و اصحابش از مکه به مدینه، مردم مدینه که دراصطلاح تاریخ اسلام به انصار معروف شدند از مهاجران مسلمان استقبال کرده وبا جان و مال به حمایت از آنان برخاستند.

پنج سال بعد زمانی که یهودیان بنی نضیر تسلیم مسلمانان شدند، پیامبر اکرم(ص) خطاب به انصار فرمود: «اگرشما مایل باشید اموال و خانه هایتان را با مهاجران تقسیم کنید و دراین غنایم جنگی با آنها شریک شوید و اگر می خواهید اموال و خانه هایتان از آن خودتان باشد ولی از این غنایم چیزی به شما نرسد.» انصار در پاسخ گفتند: هم اموال و خانه هایمان را با آنها تقسیم می کنیم و هم چشمداشتی به غنایم جنگی نداریم. ما، مهاجران را بر خود مقدم می داریم. (مجمع البیان، ج9، ص.261)

ایثار و فداکاری انصار موجب شد که آیه 9 سوره حشر در شأن و مقام ایشان نازل شود: و یوثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصه… (تفسیر راهنما، ج.18)، (انصار، دیگران را) بر خودشان مقدم می دارند، اگرچه خود دچار تنگدستی باشند.

در این آیه شریفه انصار به سبب برخورداری از روحیه ایثارگری و ترجیح دادن مهاجران بر خودشان در شرایطی که خود محتاج و نیازمند بودند؛ به عنوان نمونه ای از مؤمنان راستین مورد تقدیر قرار گرفته اند.

امام صادق(علیه السلام) درذیل آیه شریفه با اشاره به صفات و ویژگی های مومنان، ایثار را یکی ازنشانه های مومن می داند که خداوند ایشان را به آن وصف نموده است. (بحارالانوار، ج67، ص. 351)

کسانی که گفتند پروردگار ما خداست سپس ایستادگی کردند فرشتگان (هنگام مرگ) برآنان نازل می شوند (و می گویند) نترسید و غم مخورید و بشارت باد شما را بهآن بهشتی که به شما وعده داده می شد.

درآیه 30 سوره فصلت خداوند متعال به یکتاپرستان پایدار بر توحید بشارت به بهشتی می دهد که در روز واپسین استقامت ورزان در مسیر حق از نعمت های آن بهره مند خواهند شد. «ان الذین قالو ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهمالملائکه الا تخافوا و لاتحزنوا و ابشرو بالجنه التی کنتم توعدون»( فصلت/ 30)

کسانی که گفتند پروردگار ما خداست سپس ایستادگی کردند فرشتگان(هنگام مرگ) برآنان نازل می شوند (و می گویند) نترسید و غم مخورید و بشارت باد شما را به آن بهشتی که به شما وعده داده می شد.

اینکه خداوند متعال توحید را در کنار استقامت و پایداری قرار داد، حاکی از ارزش بالای پایداری و مقاومت در مسیر حق است.(مفردات راغب، ماده قوم- صحاح اللغه، ج5، ص.2017)

بسیارند کسانی که دم از توحید و خدا پرستی می زنند ولی آن گاه که پای عمل در میان آید پایداری از خود نشان نمی دهند و استقامت نمی ورزند ایمان واقعی زمانی در انسان ظاهر می شود که وقتی فرد در برابر طوفان امیال و هوس های نفسانی قرار گرفت و یا منافع و مصالح شخصی اش در معرض خطر افتاد بتواند پا روی امیال نفسانی گذارده و از آزمون الهی سربلند بیرون آید.

علی(علیه السلام) در یکی از خطبه های نهج البلاغه پس از تبیین عظمت قرآن و نهی از بدعت گذاری در دین در ذیل آیه فوق، مردم را این گونه پند می دهد: شما گفتید پروردگار ما الله است اکنون بر سر این سخن پایمردی کنید بر انجام دستورهای کتاب او و در راهی که فرمان داده و در طریق پرستش شایسته او استقامت به خرج دهید از دایره فرمانش خارج نشوید. در آیین او بدعت مگذارید و هرگز با آن مخالفت نکنید.

انتهای مطلب/