مراتب زیارت – سخنرانی آیت الله مصباح یزدی

مراتب زیارت – سخنرانی علامه مصباح یزدی در حسینیه مجازی – جلسه اوّل

آنچه در ادامه می آید گزیده ای است از بیانات استاد ارجمند حضرت آیت الله مصباح یزدی در محرم امسال (1399) که با توجه به شرایط کشور در حسینیه مجازی شکل می گیرد.

زمانی بوده که کسانی باید برای زیارت مرقد و قبر سیدالشهداء علیه السّلام خطر جانی را هم به خود بخرند. چقدر کسانی بودند که در این راه از طرف ستمگران و دشمنان اهل بیت خون های آنها ریخته شده است. در این شرایط مثلا اگر امام معصوم به کسی می فرماید زیارت بکن مخصوصاً با شواهدی که در مقدمه و مؤخرۀ کلامشان وارد شده استفاده می شود که منظور حتماً حضور در مرقد، مزار و بقعه امام علیه السّلام نیست؛ بلکه در مواردی تصریح شده که اگر شما در یک فضای باز یا پشت بام به مرقد سیدالشهداء سلام الله علیه رو کنید و سلام بدهید، این هم زیـارت حساب می شود. گاهی هم مجموعه ای از عبارات و تسلیمات و دعاها به اسم زیارات خاص نامیده شده است.

آن کسانی که موفق می شوند بروند مرقد ائمه را از نزدیک زیارت کنند، عبادت همۀ آنها مساوی و ارزش کارشان مثل هم نیست. کسانی هستند که زیـارت رفتن را در این می دانند که سفری کنند و یک یا چند روز آنجا باشند و روزی چند مرتبه به حرم مشرف شوند و آنجا یک سلامی بکنند و یک زیارتنامه ای بخوانند. شاید بسیاری از آنها هیچ اطلاعی از مضمون این زیارت نامه ندارند؛ فقط از « السّلام » آن می فهمند که سلامی هم در آن هست؛ اما سایر مضامینی که در آن هست را هیچ نمی فهمند چیست. ولی می خوانند برای اینکه می گویند زیـارت است، و منظورشان از زیارت خواندن این زیارتنامه است. از اینجا یک مرتبه ای از زیـارت تحقق پیدا می کند. یک مرتبه از زیارت هم هست که در بین انسان ها جز حضرات معصومین به آن نائل نمی شوند. بین این دو مرتبه، مراتب بی شماری است که ما درست حساب آن را نمی توانیم بدست بیاوریم که چند مرتبه می شود فرض کرد.

مرحوم آیت الله امینی (رضوان الله علیه) هرشب بعد از نماز مغرب و عشاء به حرم امیرالمؤمنین علیه السّلام مشرف می شدند و مدتی روبروی ضریح می ایستادند به طوری که گویا توجهی به هیچ چیز ندارند و زیارت ایشان را با اشک چشم می خواندند. این حال را با اینکه ما به حرم برویم و تند تند یک زیارتی بخوانیم و منتظر این باشیم به جمله آخرش برسیم و خداحافظی کنیم و بیاییم، نمی شود مقایسه کرد. تازه آن بزرگان شاید خودشان را در این حال می دیدند که: ما لیاقت زیارت شما را نداریم و فقط از اینکه اجازه می دهید در مرقدتان، در این بقعه مبارکه حضور پیدا کنیم؛ همین را منّتی برای خودمان می دانیم و از خدا می خواهیم توفیق شکر آن را پیدا کنیم.

یک فرق دیگری هم بین زیارتها وجود دارد و آن فرق مربوط می شود به تفاوت در نیت. کسانی هستند که شنیده اند زیارت سیدالشهداء یا سایر ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین خیلی ثواب دارد؛ برای اینکه ثوابی ببرند زیـارت می کنند. فی الجمله برای امثال ما افراد کم معرفت اینکه ثواب ببریم اهمیت دارد. اگر زیارت مفصل می خوانیم برای این است که ثواب آن بیشتر است. اگر یک روز چندبار می رویم برای اینکه ثواب آن چند برابر شود. این یک مرحله از ارزش زیارت. همین هم بسیار خوب است. بسیار تأکید شده که همین را انجام بدهیم و شاید برای امثال ما غیر از این هم میسر نباشد بخاطر اینکه معرفت ما ضعیف است.

چون تفاوت در نیت ها مبتنی است بر تفاوت در معرفت و محبت؛ پس مهم ترین پایه اختلاف ارزش دو زیارت، اختلاف معرفت ظاهر و محبت ظاهر است. بنابراین برای اینکه در این جهت پیش برویم و زیارت ما ارزش پیدا کند، باید سعی کنیم معرفتمان را به اهل بیت علیهم السّلام زیاد کنیم که به دنبال آن محبت می آید.

هرقدر نیت ما خالص تر و اخلاص ما زیادتر باشد، ارزش زیـارت ما بیشتر خواهد بود. شاید به همین مناسبت است که در فضیلت زیارت سیدالشهداء علیه السّلام  به این عبارت «مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ » (هرکس او را با معرفت به حقش زیارت کند) تأکید شده است.

پایگاه اطلاع رسانی و نشر آثار آیت الله مصباح یزدی

پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام