پوشش زنان در ادیان گوناگون

یکی از شبهه‌های مطرح شده توسط کشورهای غربی مطرح کردن حجاب به عنوان افراد مرتجع، عقب مانده و یا تروریست است. این مطلب در حالیست که حجاب در ادیان الهی دیگر از جمله مسیحیت، یهود و زرتشت با اندک تفاوتی نسبت به اسلام وجود دارد. همه ادیان آسمانی، حجاب و پوشش را بر زن واجب و لازم شمرده‌‏اند و جامعه بشری را به سوی آن فراخوانده‌‏اند؛ زیرا حیا و لزوم پوشش به طور طبیعی در نهاد زنان به ودیعت نهاده شده و احکام و دستورهای ادیان الهی هماهنگ و هم‌سو با فطرت انسانی تشریع شده است. در آیین زرتشت، یهود و مسیحیت، حجاب بر زنان امری لازم بوده است. کتاب‏های مقدس مذهبی، دستورات و احکام دینی، آداب و مراسم و سیره عملی پیروان این ادیان، بهترین گواه بر اثبات این مدعاست.

حجاب در آیین زرتشت به گونه‌ای بوده است که افزون بر چادر، پوشش صورت نیز در میان زنان اشراف معمول شد. به گفته ویل دورانت، پس از داریوش، زنان طبقات بالای اجتماع، جرأت نداشتند جز در تخت روان روپوش‌دار از خانه بیرون بیایند و هرگز به آنان اجازه داده نمی‌‏شد که آشکارا با مردان آمد و رفت کنند. زنان شوهردار حق نداشتند هیچ مردی حتی پدر و برادرشان را ببینند. [۲] در نقش‏‌هایی که از ایران باستان بر جای مانده است، هیچ صورت زنی دیده نمی‌‏شود و نامی از ایشان نیامده است. تجلیّات پوشش در میان زنان ایران چنان چشم‏گیر است که برخی از‌ اندیشمندان و تمدن‏‌نگاران، ایران را منبع اصلی ترویج حجاب در جهان معرفی کرده‏اند. [۳] شاید بتوان ادعا کرد یکی از سخت‌گیر‌ترین نوع حجاب مربوط به یهودیان می‌باشد؛ زیرا همه مورخان از حجاب سخت زنان یهودی سخن گفته‏‌اند به نحوی که ویل دورانت می‌‏گوید: گفت‏وگوی علنی میان ذکور و اِناث، حتّی بین زن و شوهر از طرف فقهای دین ممنوع گردیده بود… دختران را به مدرسه نمی‌‏فرستادند و در مورد آن‌ها کسب اندکی علم را به ویژه چیز خطرناکی می‌‏شمردند. با این‌ همه تدریس خصوصی برای اناث مجاز بود. [۴] یکی دیگر از استدلال‌های مورخان در مورد سخت‌گیری حجاب در یهود سیره عملی یهودیان مبنی بر استفاده از چادر و برقع و روبند، تفکیک و جدا بودن محل عبادت زنان از مردان در کنیسه، ناشایسته شمردن اشعاری که در تمجید زیبایی زنان سروده شده است و ایراد خطابه توسط زنان از پشت پرده است [۵] که همگی بیانگر کیفیت شدید و سخت‏گیرانه حجاب نزد یهودیان است. همچنین ممنوعیت زن در فعالیت‌های اجتماعی و مجاز نبودن به اخذ شغل اجرایی و قضایی، تأکیدی‌ است بر این مطلب.
در مسیحیت ـ همانند ادیان زردشت و یهود ـ حجاب امری معمول و مورد تأیید است. مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود در مورد حجاب را تغییر نداد، بلکه از آن قدم فرا‌تر نهاد؛ زیرا در شریعت یهود تشکیل خانواده و ازدواج امری مقدس شمرده می‌شد. اما در مسیحیت، تجرد مقدس شمرده شد؛ از‌ این‌رو، برای از بین بردن زمینه تحریک و تهییج جنسی، زنان به رعایت عفت کامل و دوری از هرگونه آرایش، به صورت شدیدتری فراخوانده شده‌اند. [۶] البته در تعالیم مسیحیت تأکید بیشتر بر ترک عموم لذات دنیوی و از بین بردن شهوت است؛ از این‌رو، رهبانیت در قرن ۴ و ۵ در این آیین به وجود آمد. زنان راهبه مسیحی با رعایت عفت کامل و حجاب، مشغول خدمت به مردم شدند. در انجیل بر وجوب حجاب و پوشش تأکید و پیروانش را به تنزّه از اعمال شهوت و عفاف فراخوانده است. در انجیل می‌‏خوانیم: زنان جوان خِرد‌اندیش، عفیفه، خانه‏نشین، نیکو و مطیع شوهران خود باشند. دستورات دینی پاپ‏‌ها و کاردینال‏های مسیحی که براساس آن، پوشاندن صورت الزامی و تزیین موی سر و آرایش آن و تنظیم آن‌ها در آیینه و سوراخ کردن گوش‏‌ها و آویختن گلوبند، خلخال، طلا و دستبند قیمتی، رنگ کردن مو و تغییر صورت ظاهری ممنوع بود. [۷]

حدود حجاب در تورات

در تورات از چادر، برقع و روبنده ای که زنان با آن سر و صورت و اندام خویش را می پوشاندند به طور صریح نام برده شده است؛ تا جایی که حتی وجه و کفین (صورت و دست ها) هم پوشیده می شد. حتی گاهی سخن از پنهان کردن زنها در جامعه مطرح می شده است!

در کتاب تورات به کسانی که به این حکم عمل نکنند وعده ی عذاب داده شده است:” و خداوند میگوید از این جهت که دختران صهیون متکبرند و با گردن افراشته و غمزات چشم، راه می روند و… پس خداوند فرق سر دختران صهیون را کل خواهد ساخت و عورت ایشان را برهنه خواهد نمود و در آن روز، خداوند زینت خلخال ها و پیشانی بند ها و هلال ها را دور خواهد کرد و … و واقع می شود که به عوض عطریات، عفونت خواهد شد و به عوض سینه بند، زنار پلاس و به عوض زیبایی، سوختگی خواهد بود …

حدود حجاب در انجیل:

در انجیل نیز بسیار سختگیرانه تر با این امر برخورد کرده و در آیاتی صراحتا به بیان لزوم عفت و خانه نشینی، آراستگی زن به حیا، پرهیز از آرایش با زیور آلات و بافتن مو و پوشاندن سر خصوصا در مراسم عبادی، سکوت در کلیسا و داشتن وقار سخن به میان آمده است.

در دائره المعارف لاروس نیز آمده است؛ ”در میان مسیحیان اروپا خمار( پوششی چادر مانند) در کوچه و بازار و وقت عبادت رواج داشته است، آستین خمار زن را می پوشاند و قد آن تقریبا به زمین می رسید و دکتر حکیم الهی عقاید دو مرجع بزرگ مسیحیت” کلمنت” و “ترتولیان” را درباره ی حجاب چنین بیان میکند: زن باید کاملا در حجاب پوشیده باشد، الا آنکه در خانه ی خود باشد؛ زیرا فقط لباسی که او را می پوشاند، می تواند از خیره شدن چشم ها به سوی او مانع گردد.

زن نباید صورت خود را عریان ارائه دهد تا دیگری را با نگاه کردن به صورتش وادار به گناه نماید. برای زن مومن عیسوی، در نظر خداوند، پسندیده نیست که نزد بیگانگان به زیور آلات آرسته گردد و حتی زیبایی طبیعی آن نیز باید مخفی شود؛ زیرا برای بینندگان خطرناک است!

این در حالی است که اسلام پوشاندن وجه و کفین را امری اختیاری دانسته و آن را جزء امور واجب بر نمی شمرد و زنان را در این امر آزاد گذاشته است.

پی نوشت:
[۱] حجاب از نگاه اسلام، ص۱۱

[۲] زن در ادیان الهی، ص۳۲

[۳] زنان ایران باستان، ص۴۸

[۴] زن در ادیان الهی، ص۵۶

[۵] همان، ص۵۹

[۶] همان، ص۶۲

[۷] همان، ص۶۸