گذری بر زندگی مجتهده بانو امین اصفهانی

یکی از زنان ایرانی که تفکر فیلسوفی قوی داشته و البته آن را با عرفان عجین کرده و در پانزده جلد تفسیر ارزشمند خود را ارائه نموده بانو مجتهده امین(ره) است. شهید مطهری در جریان ملاقات خود با این بانوی بزرگوار، سؤال مشکل فلسفی را مطرح می کند و هنگامی که پاسخ عقلانی و فلسفی بانو را می شنود شگفت زده شده و مدتی بعد در جمع شاگردان خود می فرماید:

«از بانو مجتهده امین سؤالی کردم. وقتی او شروع به پاسخگویی کرد دیدم که من باید دست و پای خود را جمع کنم.»

شهید مطهری می گوید که پیش از دیدار بانو فکر نمی کردم یک زن بتواند مباحث پیچیده و عمیق فلسفی را دریابد و این اصطلاحات و عناوین فلسفی را بدون رسیدن به ژرفای آن مسایل حفظ کرده باشد و چون این هم معرفت و فضیلت در یک بانو را بسیار بعید می دانستم برای تحقیق موضوع عازم اصفهان شدم و به ملاقات ایشان رفتم. این بانوی فرهیخته درکتاب های دیگر خود نیز تفکر علمی- فلسفی وکُلی گرایی خود را نمایان کرده است اگرچه از جزییات زندگی نیز غافل نبوده و در دیگر جلوه های زندگی خود رشد قاب توجهی داشته است.

***

بانو مجتهده امین که به نقل از کتاب «شجره طیبه»؛ تألیف سید مصلح الدین مهدوی موسوی اصفهانی، نسب پاکش با سی واسطه به امام علی بن ابیطالب(علیه السلام) می رسد پس از تولد به «نصرت» نامگذاری می شود و بعدها لقب «امین» زیبنده تارک رخشان علوم لدنی و افاضی او می گردد.

«بانو امین» در حین علم آموزی سرانجام در سن 15 سالگی با پسر عموی خود به نام «حاج میرزا» ملقب به «معین التجار» که از بازرگانان سرشناس اصفهانی بوده ازدواج می کند و بار مسئولیت سنگین خانه داری و تربیت فرزندان را بر دوش می کشد لکن این قبیل مسایل مانع کسب فیوضات علمی او نمی گشت کما اینکه شاهد مرگ 7 تن از فرزندان خویش بود و هر از چند گاه با چشمانی اشکبار و قلبی لرزان پرپر شدن غنچه های ناشکفته بوستان زندگانی خویش را نظاره گر بود و در این باغ تنها یک گل از ساقه وجودش از گزند طوفان حادثه در امان ماند و آن را «ابتلاء» و «آزمایش حق تعالی» تعبیر می نمود.

تأسیس حوزه علمیه خواهران

این بانوی مجتهده و نیکوکار با توجه به شناخت ارزش علم در جایگاه اجتماع بویژه طبقه زنان علی رغم نامساعد بودن اوضاع اجتماعی آن زمان، به خوبی به محدودیت زمینه آموزش برای دختران پی برد. لذا به عنوان یک آموزگار متعهد در قبال خواسته های بر حق آنان احساس مسؤولیت کرده و در عین رنج بردن از وضعیت زنان، در سال 1344 اقدام به تأسیس حوزه ای به نام «مکتب فاطمه(س)» نمود که حدود 600 تا 1000 شاگرد را جذب نمود و در آن مرکز علاوه بر تعلیم و تدریس علوم اسلامی در رشته های فقه، اصول، حکمت، عرفان، فلسفه و … که توسط خود ایشان انجام می گرفت به تدریج یک حرکت و نهضت علمی و فرهنگی در میان قشر زن پدید آمد و این حرکت علمی و فرهنگی نیز ادامه یافت. این مکتب نه تنها از شاگردان شهریه دریافت نمی کرد بلکه کلیه هزینه های آن به وسیله بنیانگذار آموزشگاه یعنی حاجیه خانم امین پرداخت می گردید. همچنین به دلیل ممانعت خانواده های مذهبی از ادامه تحصیل دختران در مدراس دیگر، ایشان مبادرت به تأسیس دبیرستانی دخترانه نمود. در نتیجه با همت و پشتکار این بانوی فاضله راه تحصیل برای بسیاری از دختران سهل و میسر گردید.

نکته در خور توجه اینجاست که بانو امین علی رغم مسئولیتهای اجتماعی که بر دوش خویش احساس می نمود کمتر از خانه خارج می شده و برنامه تحصیل و تعلیم ایشان در منزل مهیا می شد به گونه ای که در خلال مطالعه مستمر و نوشتن کتابهای مختلف در منزل در صورت لزوم با علماء هم مباحثاتی داشت حتی زمانی که اسلام از جهاتی در معرض خطر واقع شده بود دعوت کانون اسلام را برای سخنرانی پذیرفته و جلسات را به طور هفتگی برگزار نمود. توصیه این حکیم الهی به خانمهایی که قصد ادامه تحصیل داشتند چنین بود که مشکلات دوران تحصیل را تحمل کنند و درس را ادامه دهند زیرا کمبود افراد متعهد و آگاه در بسیاری جوامع به خوبی حس می شود.

***

او بیشتر علوم را در خانه و نزد علامه آیت الله سیدمحمد علی نجف آبادی و شیخ مرتضی مظاهری فرا گرفت.

سیده نصرت امین مجتهد، توسط تعدادی از آیات عظام و مراجع عظیمالشان زمان خود به اخذ درجه اجتهاد و روایت نایل گردید كه برخی از آنان عبارتند از مرحومان: آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری  یزدی (موسس حوزه علمیه قم)، آیت الله العظمی آقا سیدمحمدكاظم شیرازی، آیت الله ابراهیم حسینی شیرازی اصطهبناتی، آیت الله شیخ محمدرضا نجفی اصفهانی، حجةالاسلام والمسلمین حاج شیخ مرتضی مظاهری نجفی اصفهانی.

مقام شامخ علمی و معنوی این بانوی فرزانه از اجازه روایت آیت الله شیخ محمدرضا نجفی به خوبی استنباط می‌شود كه درباره وی فرموده است: «به این سیده دانشمند و شریف، گوهر گرانقدر مستور، گل سر سبد باغ فرزندان زهرای اطهر، بانوی فرزانه، حكیم و عارف كامل… اجازه دادم كه روایت كند از من، هر چه را كه روایتش برای من صحیح است از كتب تفسیر و ادعیه و حدیث و فقه.»

همچنین شخصیت‌هایی چون آیت الله مرعشی نجفی و علامه طباطبایی رحمه الله علیه، با توجه به مقام علمی و عرفانی خانم امین، محضر درس او را مایه فیض و افاده می‎دانستند.

این بانوی مؤمنه پس از یک عمر خدمت خالصانه در سن 97 سالگی سال 1362 به جوار رحمت الهی شتافت و مزارش در اصفهان زیارتگاه اهل علم و تقوا گردید.

انتهای مطلب/