پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام هیات رزمندگان اسلام , سایت هیات رزمندگان اسلام , پایگاه اطلاع رسانی هیات رزمندگان اسلام , هیات , سایت هیات , هیئت رزمندگان , هیئت رزمندگان اسلام
بدون ترديد هيأتهاي مذهبي نقش بزرگي در شكل‌گيري و پيروزي انقلاب اسلامي داشتند. حتي در دوران دفاع‌مقدس اين هيأت مذهبي بودند كه به واسطه ارتباط نزديك، صميمي و مخلصانه‌اي كه با مردم داشتند، به تبيين درست شرايط براي مردم جامعه پرداختند و زمينه حفظ وحدت جامعه و پيروزي در جنگ هشت ساله را فراهم كردند. اما از دهه 70بود كه با رشد كمي هيأت مذهبي، بعضا با ضعف‌هايي در بعد كيفي روبه‌رو بوديم. ضعف‌هايي كه بيشتر خود را در منابر مذهبي متجلي مي‌كرد. در گفت‌وگو با آيت‌الله ممدوحي، عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم و همچنين نماينده سابق مردم كرمانشاه در مجلس خبرگان رهبري به آسيب شناسي هيأت مذهبي پرداختيم. متن كامل اين گفت‌وگو پيش روي شماست.
اگر منبر و عرصه مداحي را به‌عنوان دو بال پرواز براي حركت در مسير دين و ديانت در هيأت مذهبي درنظر بگيريم، به‌نظر مي‌رسد يكي از اين بال‌ها يعني منابر مذهبي آنطور كه بايد در راستاي ارائه محتواي پربار و جذب حداكثري مخاطب گام برنمي‌دارند. همين عامل زمينه حركت هيأتهاي مذهبي به سوي مداح محوري را فراهم كرده است. تا چه اندازه با اين نگاه موافق هستيد؟
همينطور است. به‌نظر مي‌رسد طي دو دهه اخير ضعف‌هايي شامل حال منبرهاي مذهبي ما شده است كه البته جاي بررسي و واكاوي جدي دارد و بايد يك آسيب شناسي دقيق در اين زمينه صورت گيرد. به‌نظر من براي رفع اين مسئله نيازمند ارشاد و ارائه تذكر هستيم. اين تذكرها مي‌تواند بخشي از جامعه روحانيت ما را در بر گيرد و بخشي از آن هم شامل حال هيأتهاي محترم و افرادي است كه به نوعي هيأت داري مي‌كنند. نكته عيان و بديهي اين است كه‌هيأت‌هاي ما نقش اساسي در احياي فرهنگ عاشورايي و حماسه حسيني حضرت اباعبدالله الحسين عليه‌السلام دارند. با توجه به ميدان اثرگذاري حيف است كه به واسطه برخي مسائل و نه معضلات، نتوانيم آنطور كه بايد مستمعين را از اين خوان نعمت سيراب نكنيم.
به‌نظرتان چطور بايد اين معضل را در هيأتهاي مذهبي برطرف كرد؟ در حقيقت براي منابر بايد چه فكري انديشيده شود؟
يك نكته مهم و حياتي، آموزش‌هايي است كه بايد جامعه منبري ما از آن بهره‌مند شود. جامعه ما هم‌اكنون با مسائل روز و گرفتاري‌هاي مختلف روبه‌رو است، روحاني حاضر در هيأتهاي مذهبي و مساجد مي‌بايست اين نكته را درنظر داشته باشد كه بر مبناي نيازهاي امروز مردم جامعه صحبت‌هاي خود را تنظيم كند تا از بيشترين اثرگذاري برخوردار باشد. آگاهي بخشي و دغدغه مندي يكي از مهم‌ترين شاخصه‌هاي يك منبري است. حال اگر خود شخص روحاني نسبت به مسائل روز جامعه آگاهي لازم را نداشته باشد و از رخدادهاي پيرامون خود در دنيا بي‌خبر باشد و مطالعه لازم را براي ارائه محتوا به مستعمين نكرده باشد، بدون ترديد نمي‌تواند آنطور كه شايسته است در مسير ارتقاي مختصات اخلاقي در جامعه گام بردارد.
اگر مسائلي كه مانعي بر سر راه تشديد اثرگذاري مثبت هيأتهاي مذهبي بر اصلاح سبك زندگي جامعه است، حل شود، مي‌توانيم شاهد بهبود وضعيت اخلاق در جامعه نيز باشيم؟
حتما همينطور است. قطع به يقين فعاليت‌هاي روحانيون ما مي‌تواند اثرات مثبت خود را در جامعه و حتي سبك زندگي مردم بگذارد. كمااينكه در پيش و پس از انقلاب شاهد بيشترين اثرگذاري در اين بخش بوديم. ما چنين كاري را بايد حتما صورت بدهيم و بسترهاي لازم براي رشد و ارتقاي محتوايي هر چه بيشتر منبرهاي مذهبي مان فراهم كنيم تا اثرات مثبت آن را در جامعه به نظاره بنشينيم. ما هيأت را داريم و بايد هم داشته باشيم. بركاتي كه در اين هيأت‌ها و در اين تجمعات مذهبي عايد مردم و كشور مي‌كند قابل وصف نيست. در حقيقت اين هيأت‌ها هستند كه بناي شكل‌گيري حركت عظيم و حماسي اربعين را به شكل گسترده و جدي در بين عموم مردم پايه‌گذاري و بسط دادند. مراسم باشكوهي كه پير و جوان و حتي اقليت‌هاي مذهبي را به‌خود مي‌بيند از دل همين هيأت‌ها به مردم منتقل شده است. لذا اين را به هيچ وجه نبايد فراموش كنيم و بايد به ياد داشته باشيم كه زمينه ارتقاي سطح منبرها را افزايش دهيم، حتي به وسيله تذكر برخي از آنها را آگاه كنيم تا اين گرفتاري‌هايي كه با آن روبه‌رو هستيم برطرف شود.
به‌نظر مي‌رسد برخي از روحانيون ما كه در هيأتهاي مذهبي و يا حتي مساجد حضور دارند نياز به بالا بردن غناي محتوايي خود دارند. شايد بخشي از آن به نشناختن ذائقه مخاطب بازگردد. همانطور كه فرموديد در بسياري از هيأت‌ها يا مساجد، مستمع سختي راه را به جان مي‌خرد و براي استفاده از بيانات منبري، خود را به محل مورد نظر مي‌رساند. اما بعضا هم ديده مي‌شود برخي از مستمعين در هنگام سخنراني روحاني منبري، گعده‌هايي را تشكيل مي‌دهند يا از محل خارج مي‌شوند و موقع مداحي و سينه زني خودشان را به هيأت مي‌رسانند.
بله. همانطور كه گفته شد اينها مسائلي است كه بايد هم به هيأت امناي هيأت‌ها و هم به روحانيون هيأت‌ها و مساجد تذكر داد. اين موارد با تذكر قابل حل است. انصافا ابقاي عزاداري و ابقاي اين سيستم عظيم وحدت بخش در جامعه نيازمند همت و تلاش است. نبايد سيستم را به حال خود گذاشت. بايد از بعد معنوي از سوي نهادهايي كه كار محتوايي انجام مي‌دهند حمايت‌هاي لازم صورت گيرد.
كاركرد تربيتي هيأت تا به كجاست؟ آيا هيأت‌ها مي‌توانند در سبك زندگي مردم و جوانان هم اثرگذار باشند؟
قطعا بايد اينطور باشد و اگر به اين شكل نباشد قطعا بايد تعجب كرد و در راستاي رفع مشكلات موجود گام‌هاي لازم را برداشت. من خيلي از جوانان را ديدم كه قدري آزاد هستند و شايد در ظاهر هم چندان مذهبي به‌نظر نرسند، اما فقط و فقط افتخارشان اين است كه بچه هيأتي هستند. بالاخره ماهيت هيأتهاي مذهبي در بسياري از جوان‌ها تأثير مثبت دارد، منتهي نه تأثير تام، بلكه تأثير ناقص. وليكن قالبا جوان‌هايي كه با هيأت‌ها ارتباط دارند، نماز مي‌خوانند و به اصول نظام معتقد هستند. حتي اگر برخي از آنها به اين مباني هم پايبند نبوده باشند، كاركرد مثبت هيأت آنها را با اين مباني آشنا كرده و چشم آنها را رو به حقايق گشوده است. صد در صد بايد از هيأت اين انتظارات را داشت و اگر هيأت‌ها نتوانند اينگونه كاركردها و ظرفيت‌هاي خود را بالفعل كنند بايد تعجب كرد.
حرف پاياني‌تان به هيأتي‌ها چيست؟
مردم ما مردم متدين و معتقدي هستند، مردماني انقلابي و دوستدار اهل‌بيت و دين و مخالف قطعي و صددرصدي دشمن. البته بايد بدانيم در راستاي بهبود اوضاع هيأت‌ها يا حتي جامعه انتقاد و نگاه سلبي به تنهايي چاره ساز نيست و به درد نمي‌خورد، داشتن نگاه سلبي صرف غلط است و به تضعيف مجالس اباعبدالله الحسين و ائمه معصوم عليهم السلام مي‌انجامد. در شرايطي كه شاهديم رسانه‌هاي بيگانه تمام تلاش‌شان را در افزايش و رشد تصاعدي شبيخون فرهنگي به‌كار گرفته‌اند بايد براي بهبود وضعيت از ظرفيت هيأتهاي مذهبي نهايت استفاده را برد. هيأتهاي مذهبي مي‌تواند بهترين دستاورد ما و بزرگ‌ترين پتانسيل ما محسوب شود، پتانسيلي كه در هيچ جاي دنيا نمي‌توان آن را يافت و يا حتي با اين وسعت و قدرت آن را به‌دست بياورد.
هنوز منبري‌ها حرف اول را مي‌زنند
آيت‌الله ممدوحي معتقد است كه مداح محوري هيأتهاي مذهبي هنوز تبديل به يك تهديد نشده است. او مي‌گويد: «ببينيد. اين به‌خودي خود و هم‌اكنون مبدل به تهديد نشده است. اما بايد بگوييم كه اگر شرايط فعلي تدام يابد قطع به يقين با يك تهديد روبه‌رو خواهيم شد. به لطف خدا هنوز بسياري از جوانان و نوجوانان به واسطه منبرهاي قدرتمند و پربار، خود را به مساجد و هيأتهاي مذهبي مي‌رسانند. هنوز منبرهاي ما در بسياري از نقاط كشور حرف اول را در هدايت جامعه و افكار عمومي مي‌زنند و بسياري از افراد از جاهاي دور و نزديك فقط براي استفاده از بيانات برخي روحانيون ما در منبرهاي مذهبي خود را به مسجد يا هيأت مورد نظر خود مي‌رسانند. اين يك بركت است. اما بايد اين نكته را درنظر داشت كه بايد به هيأت‌ها از بعد محتوايي كمك كرد، دست آنها را گرفت و آنها را با آسيب‌هاي مداح محوري آگاه كرد.»
منبع:ماهنامه هیآت رزمندگان اسلام
پايگاه اطلاع رساني هيأت رزمندگان اسلام
